Ποια Αληθεια;

Η Google εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να επωμιστεί το βάρος της εξακρίβωσης της διαδικτυακής αλήθειας, προκειμένου να βοηθήσει τους χρήστες σε μια εποχή πληροφοριακής πλημμυρίδας. Ο πληροφοριακός κολλοσός σκοπεύει πλέον να κατατάσσει τα αποτελέσματα αναζήτησης με βάση ένα «σκορ αλήθειας» και όχι με βάση τη δημοτικότητα τους.
Γενικότερα οι μηχανές αναζήτησης βασίζονται σήμερα σε ένα σύστημα που ταξινομεί τους ιστότοπους με βάση τον αριθμό των εισερχόμενων συνδέσμων, γεγονός που σημαίνει ότι ακόμα και αναληθείς πληροφορίες, εφόσον διαβάζονται, δύνανται να βρεθούν σχετικά ψηλά στην ατέρμονη αλυσίδα των αποτελεσμάτων αναζήτησης.
Μια ερευνητική ομάδα της Google σκέφτηκε πως θα ήταν προτιμότερο να μετράται η αξιοπιστία και όχι η φήμη ενός ιστότοπου και όπως αποκάλυψαν την 1η Μαρτίου στο επιστημονικό περιοδικό New Scientist, «κάθε ιστότοπος θα έχει θα έχει μια βαθμολόγηση αξιοπιστίας (knowledge based trust) με βάση τον αριθμό των εσφαλμένων στοιχείων που θα βρίσκονται σε κάθε ιστότοπο». Το σκορ θα προκύπτει βασιζόμενο στο λογισμικό με την ονομασία Knowledge Vault. Το απόθεμα των στοιχείων της Google υπολογίζεται σε πάνω από 2.8 δις. πληροφορίες που έχει συλλέξει από το διαδίκτυο. Τα στοιχεία εκείνα που θα κρίνονται αξιόπιστα θα θεωρούνται «ευλόγως αληθή», ενώ ιστότοποι με αντιφατικές πληροφορίες θα τοποθετούνται χαμηλότερα στις ταξινομήσεις, εως ότου αναπόφευκτα χαθούν στο κάδο της ψηφιακής λήθης.
Η είδηση έρχεται σε μια εποχή που οι προγραμματιστές προσπαθούν να βρουν τρόπους για να ελέγξουν όλα τα είδη διαδικτυακού περιεχομένου, συμπεριλαμβανομένου του email, εφαρμογές όπως το LazyTruth (μια επέκταση του προγράμματος περιήγησης που αποσκοπεί στην απάλειψη πλαστών αλυσιδωτών μηνυμάτων που κάνουν το γύρο του διαδικτύου) ή το Emerget: ένα project του Κέντρου Ψηφιακής Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, που εντοπίζει φήμες σε διάφορες ιστοσελίδες και στη συνέχεια, τις επιβεβαιώνει ή τις αντικρούει, παραπέμποντας σε άλλες πηγές.
Ο Matt Stempeck, προγραμματιστής της LazyTruth, πιστεύει ότι τέτοια διαδικτυακά εργαλεία είναι χρήσιμα, παρόλο που η αμφισβήτηση των εσφαλμένων δεδομένων είναι ακόμα πιο δύσκολη.

«Πως μπορείτε να διορθώσετε τις παρανοήσεις των ανθρώπων; » τονίζει με νόημα ο Matt Stempeck.

Προφανώς, οι «μετρητές ειλικρίνειας» και αξιοπιστίας μιας ιστοσελίδας, που τελικά αρχίζουν να εφαρμόζονται από την Google θα προέρχονται από κρατικούς λογαριασμούς και θα είναι τα φερέφωνα αντιπροπαγάνδας των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Κάτι που συμβαίνει ήδη και σήμερα, πιο περιορισμένα. Την αύξηση των εναλλακτικών μέσων ενημέρωσης, την έχουν συσχετίσει άμεσα -κατόπιν έντονης κι επίμονης αντιπροπαγάνδας- με παραπληροφόρηση κι εξόφθαλμα ψέματα που αντιπροπαγανδίζουν με trolling και προέρχονται από τα εν λόγω συστημικά ιδρύματα ΜΜΕ.
Στο βιβλίο του «Η φούσκα του φιλτραρίσματος», ο Έλι Παρίζερ αναρωτιέται σε ποιο βαθμό ο αλγόριθμος της Google έχει χρησιμοποιήσει τα προσωπικά μας δεδομένα προκειμένου να διαμορφώσει αυτό που βλέπουμε στο Διαδίκτυο σύμφωνα με τις προσωπικές μας προτιμήσεις. Εν τω μεταξύ, μία πρόσφατη έρευνα ψυχολόγων στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια υποδεικνύει ότι σταδιακά αλλάζει ο τρόπος που σκέφτονται οι άνθρωποι καθώς αυξάνεται η εξάρτησή του από τις μηχανές αναζήτησης για να βρούνε μία απάντηση.

«Από τη δημιουργία των μηχανών αναζήτησης, έχουμε αναδιοργανώσει τον τρόπο με τον οποίο θυμόμαστε. Οι εγκέφαλοί μας βασίζονται στο Διαδίκτυο τη μνήμη τους με τον ίδιο τρόπο που βασίζονται στη μνήμη ενός φίλους, ενός συγγενή ή ενός συνεργάτη» αναφέρει η συγγραφέας της έκθεσης, Μπέτσι Σπάροου και υπογραμμίζει: «Όσο περνάει ο καιρός, γνωρίζουμε που μπορούμε να βρούμε πληροφορίες απ’ ότι να τις διατηρούμε εμείς οι ίδιοι». Αλλά και στις χρηματιστηριακές αγορές, ο κώδικας κυριαρχεί καθώς προσπαθούμε να ελέγξουμε τους αλγόριθμους που υπολογίζουν και αποφασίζουν τι να αγοράσουμε και τι όχι.

Φυσικά, αν η Google εισέλθει στον τομέα εξακριβώσεις της αλήθειας, αναμένεται να είανι ιδιαίτερα αποτελεσματική, αν κρίνουμε από την αρνητικότατη επιρροή που είχε στην κατάταξη πειρατικών ιστότοπων με μια πρόσφατη αλλαγή στον αλγόριθμο αναζήτης της εταιρείας.

Ο προβληματισμός παραμένει πάντως: με ποια κριτήρια θα αποφασίζει η Google ποια στοιχεία είναι ψευδή ή όχι.
Εν τω μεταξύ, ετοιμάζεται και η σύνδεση οπτικών ινών μεταξύ της Νέας Σκωτίας στον Καναδά και του Σόμερσετ στη Βρετανία, που θα εξυπηρετεί τους αλγοριθμικούς χρηματιστές, οι οποίοι θα στέλνουν μετοχές από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη και πάλι πίσω σε μόλις 60 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Καθώς οι αλγόριθμοι εξαπλώνουν την επιρροή τους πέρα από τις μηχανές και διαμορφώνουν το περιβάλλον γύρω τους, έχει έρθει ο καιρός να μάθουμε πόσα ακριβώς γνωρίζουν και εάν έχουμε ακόμη τον χρόνο να τους τιθασεύουμε.
Είναι πέρα από οφθαλμοφανές ότι δεν έχουμε αυτόν τον χρόνο, ούτε τις γνώσεις ούτε καν την διάθεση.
Οι αλγόριθμοι είναι οι αγορές που αποφασίζουν αν και πως θα ζήσεις, τι θα μάθεις και που θα το βρεις όπως και πότε και πως θα πεθάνεις.

Η μυθική «ελεύθερη βούληση» είναι μόνον ένα σύντομο ανέκδοτο.