Ποιος ήταν ο Ακενατόν; Ο φαραώ που πρώτος θέσπισε το μονοθεϊσμό, που έθεσε σε
κίνδυνο την ίδια του τη ζωή αψηφώντας θεούς και το επίσημο ιερατείο; Ήταν ένας
τρελό ανδρείκελο ή ένας φωτισμένος οραματιστής; Έπεσε πράγματι θύμα δολοφονίας;
Ακολουθούσε τυφλά τις βουλές της συζύγου του, της γοητευτικής Νεφερτίτης; Στο
διάβα των αιώνων, τα κομμάτια που συνθέτουν τούτο το αινιγματικό παζλ
σκόρπισαν.
Την περίοδο της βασιλείας του πατέρα του o Ακενατ-ΩΝ, δεν αναπαριστάνεται μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Το ασυνήθιστο αυτό γεγονός μπορεί να οφείλεται στην ασθενική φύση και το παράξενο παρουσιαστικό του και οδήγησε ορισμένους ιστορικούς στο συμπέρασμα ότι ήταν παραγκωνισμένος από τη φαραωνική οικογένεια. H ανατροφή του ανατέθηκε στο ιερατείο του Ρα στην Ηλιούπολη – η Ηλιούπολη βρίσκεται στην κορυφή του δέλτα του Νείλου και είναι ακριβώς δίπλα απ’ την γη Γεσσέν στην οποία παροικούσαν οι Εβραίοι- και όχι στο ιερατείο του Άμμωνα, παραδοσιακού προστάτη του βασιλικού οίκου.
Με τον πρόωρο θάνατο (!) του μεγαλύτερου αδερφού του και χάρη στην εύνοια της μητέρας του βασίλισσας Τίυε, ο Αμένοφις IV ορίστηκε διάδοχος. Με βάση πρόσφατες έρευνες, με την βοήθεια της χρήσης DNA από μούμιες του τάφου του Τουταγχαμών, θεωρείται πως ο Ακεν-ατ-ΩΝ ήταν, ο πατέρας του Τουτ-αγχ-αμ-ΩΝ γεγονός που για πολλά χρόνια αμφισβητούταν.
Ο πρώτος Αμέν-ΟΦΗΣ ασφάλισε τα ανατολικά σύνορα της Αιγύπτου, εκστρατεύοντας ως τη Συρία. Ο δεύτερος με το ίδιο όνομα άργησε ογδόντα χρόνια ώσπου να φανεί, καθώς μεσολάβησαν οι Φαραώ με το όνομα Θούθμωσης και βέβαια η Χασεψούτ. Ο δεύτερος εκείνος Αμένοφης κατέκτησε τη Συρία, ενώ ο τρίτος βρήκε πιο βολικό να παντρευτεί τις κόρες των αντιπάλων του και να ειρηνεύσει. Στα χρόνια του, ο πλούτος των Θηβών, της πρωτεύουσάς του, έφτασε στο απόγειο.
Ο Αμενόφης ο IV είχε παράξενη, απωθητική εμφάνιση, το κρανίο του μάκραινε πολύ προς τα πίσω, το πρόσωπό του ήταν μακρόστενο και κάτισχνο, τα χείλια του χοντρά, τα μάτια του πολύ λοξά, η μύτη του μακριά, τα μάγουλά του ρουφηγμένα, το σαγόνι του μακρύ κι αυτό, το ίδιο και ο λαιμός του, τα στήθη του φουσκωτά, η κοιλιά του κρεμασμένη, οι γλουτοί και οι μηροί του χοντροί και οι γάμπες του παχιές.
Ο επίσημος θεός Άμμων διέθετε ισχυρό ιερατείο, αλλά εκτός από τον Άμμωνα οι Αιγύπτιοι λάτρευαν πολλούς άλλους θεούς (Ρα, Σετ, Πτα, Ώρος, Ίσις, Όσιρις, Θωθ, Άπις, Άνουβις κλπ). Ο μονοθεϊσμός ήταν κάτι ακατάληπτο και αδιανόητο για τους ανθρώπους της εποχής και μέχρι σήμερα το ίδιο ακριβώς συμβαίνει. Με πιο πλάγιο και κεκαλυμμένο τρόπο είναι το πιο χρήσιμο εξουσιαστικό εργαλείο όλων των εποχών ο κρατικός μονοθεϊσμός.
Ο Αμένοφης Δ’ καθόλου δεν ήθελε αυτό το όνομα, καθώς περιείχε μέσα του την έννοια του θεού Άμμωνα,του οποίου το ιερατείο πρωτοστατούσε στην λαμογιά και στην αρπαχτή όπως κάνουν όλα τα ιερατεία- θρησκείες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης μέχρι σήμερα. Μαγικά, κάθε είδους φυλαχτά, θυσίες ζώων τάχα προς τον θεό αλλά στην ουσία για το ιερατικό φαγοπότι, χαρέμια με τις ωραίες «παλλακίδες του Θεού» που γεύονταν οι ιερείς, έκλυση ηθών και διαφθορά τον ενοχλούσαν. Ανέβηκε πιτσιρικάς στον θρόνο κι αμέσως επαναστάτησε, κόντρα σε όλα αυτά τα αίσχη των ιερέων ή μήπως τον εκμεταλλεύτηκαν ασύστολα αυτοί που μέχρι σήμερα καταδυναστεύουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου;
Βρισκόμαστε σε μια ιστορική εποχή που κανείς δεν διανοείται να πειράξει τα πράγματα και τον τρόπο με τον οποίο έχουν διαμορφωθεί. Δεν υπάρχουν εδώ επαναστάτες, προοδευτικοί, νεωτεριστές. Η κοινωνία είναι μονολιθική. Στην κορυφή της βρίσκεται ο φαραώ. Αμέσως μετά έρχεται το ιερατείο. Η θρησκεία είναι κάτι που δεν αγγίζεται, το γνωρίζουν αυτό όλοι οι φαραώ. Αν τους ενοχλεί το ιερατείο, έχουν άλλους τρόπους να το περιορίσουν, δεν αλλάζουν τη θρησκεία. Εκτός (…)
Μέσα στα ιερά των πανάρχαιων ναών της Αιγύπτου, πρέπει να υπήρχε άφθονο υλικό, που έδινε τροφή στο εξαιρετικά βολικό σχέδιο των Χαλδαίων, την εγκαθίδρυση του μονοθεϊσμού. Η θρησκευτική άλωση της Αιγύπτου ήταν πλέον θέμα λεπτών χειρισμών και άφθονου δόλου. Όλα δείχνουν ότι ο Φαραώ Ακενατών, υπήρξε ένα άβουλο θύμα των δόλιων μηχανορραφιών τους και ο άρχοντας που έπεσε θύμα των ηδονιστικο-εκστασιακών προφητικών ουσιών.
Η θρησκευτική αναταραχή, έλαβε λυσσαλέες διαστάσεις, η χώρα αιματοκυλίστηκε και είναι άγνωστο πόσοι αθώοι συντρίφτηκαν κάτω απ’ τα πέλματα των μαχόμενων για την εξουσία «θεών». Κατά περίεργο τρόπο, η πρώτη αυτή μάχη της μονοθεϊσμού (μονολατρείας) τελικά χάνεται! Οι πολυθεϊστές ιερείς, ανασυντάχθηκαν και νίκησαν. Βρήκαν σύμμαχο τους τον νεαρό Τουταγχαμών, κατηγόρησαν τους αληθινούς υποκινητές, ξεσκεπάζοντας τη δόλια δράση τους, υποβιβάζοντάς τους από άρχοντες της χώρας και πανίσχυρους διαχειριστές του αιγυπτιακού πλούτου, σε εχθρούς της χώρας και προδότες. Η σαρωτική υποβάθμιση και η σκληρή δουλεία, ήταν γι’ αυτούς προφανώς η μόνη άξια τιμωρία που τους επέβαλαν, οι καταταλαιπωρημένοι πλέον υλικά και πνευματικά Αιγύπτιοι.
Η γερακοκέφαλη μορφή του Ρα-Αράκχτυ αντικαταστάθηκε τώρα από το σύμβολο ενός ηλιακού δίσκου («ΑΤ-ΩΝ» σημαίνει στην κυριολεξία «φωτεινός δίσκος»), που οι καθοδικές ακτίνες του κατέληγαν σε ανθρώπινα χέρια, μερικά από τα οποία κρατούσαν το ιερό ανκχ, σύμβολο της ζωής. Στην ουσία ο ΑΤ-ΩΝ δεν αντιπροσώπευε τον ήλιο ως υλικό ουράνιο σώμα αλλά τη Μονάδα, τη Μία ζωοδόχο πηγή που συντηρεί τη δημιουργία με το φως της, το ΩΝ.
Η μορφή της λατρείας του ΑΤ-ΩΝ, όπως αποκαλύφτηκε στο λαμπρό ναό της νέας πρωτεύουσας, δεν απαιτούσε πλέον τη μεσολάβηση των ιερέων όπως η λατρεία των άλλων μεγάλων θεών κι αυτή ήταν η πιο επαναστατική από όλες τις μεταρρυθμίσεις. Ίσως αυτό ήταν που ξεσήκωσε τις μεγαλύτερες αντιδράσεις κι όχι αποκλειστικά από το ιερατείο του Άμωνα αυτή τη φορά. Το κύμα των αντιδράσεων κορυφώθηκε σε σημείο που ο Aκχενατόν έχασε την ψυχραιμία του. Λίγο μετά τον ένατο χρόνο της βασιλείας του έκλεισε τους ναούς των άλλων θεών, εξαπέλυσε σκληρές διώξεις κατά των ιερέων του Άμωνα και διέταξε τη διαγραφή του ονόματός του, καθώς και της λέξης «θεοί» από όλα τα μνημεία της χώρας.
«Δεν με λένε Αμένοφη αλλά Αχνατόν (ή ΑκενΑΤ-ΩΝ)», διακήρυξε. Το όνομά του σήμαινε «ο ΑΤ-ΩΝ είναι ευχαριστημένος» και ΑΤ-ΩΝ ήταν ο θεός Ήλιος- ΑΤ-ΩΝ- ο ένας και μοναδικός αληθινός θεός. Όλοι οι άλλοι ήταν παραμύθια. Ακόμα και ο μέγας Άμμωνας. Πιθανότεροι υποκινητές της θρησκευτικής αναταραχής στη αιγυπτιακή ιστορία, οι εκεί παρεπιδημούντες Χαλδαίοι!
Κατά την προσφιλή μέθοδο των προκατόχων του, ο Φαραώ, έσβησε από παντού κάθε επιγραφή που θύμιζε τον Άμμωνα. Διαγράφηκε ακόμα και το όνομα του πατέρα του, που το περιείχε. Η Θήβα, άντρο του ιερατείου του Άμμωνα, καταργήθηκε από πρωτεύουσα. Έστησε νέα, την ΑκετΑΤ-ΩΝ, την «πόλη του ορίζοντα του ΑΤ-ΩΝ», στη θέση που αργότερα κτίστηκε η Τελλ ελ Αμάρνα. Η Θήβα γρήγορα οδηγήθηκε στην παρακμή. Η ΑκετΑΤ-ΩΝ υπό την προστασία του, γνώρισε πρόσκαιρη ακμή κι ευημερία.
Ο μονοθεϊσμός υπέβοσκε από τα χρόνια του πατέρα του Αμένοφη Γ’. Οι τότε αρχιτέκτονες Σούτι και Χορ είχαν χαράξει «ύμνο στον ένα και μοναδικό θεό» σε μια στήλη που σήμερα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο και ο Άμμωνας Ρα (ο θεός Ήλιος) είχε καταντήσει ο υπέρτατος θεών των Αιγυπτίων. Έτσι, ήταν φανερό ότι ο ΑΤ-ΩΝ δεν ήρθε από το πουθενά. Απλά, ήρθε άγαρμπα και βιαστικά. Ο ίδιος ο Φαραώ συνέθεσε έναν μακροσκελή ύμνο στον θεό του. Ξεκινούσε με τους στίχους …
Η κυρίαρχη διαφορά ανάμεσα στον Ήλιο Άμμωνα Ρα και στον Ήλιο ΑΤ-ΩΝ, είναι ότι ο πρώτος ήταν ο υπέρτατος θεός μόνο των Αιγυπτίων, ενώ ο ΑΤ-ΩΝ ο μοναδικός θεός όλων των ανθρώπων και όλων των κρατών της γης. Ακόμα, ο Άμμωνας Ρα ήταν θεός που σύχναζε στα πεδία των μαχών, πολεμούσε και νικούσε. Ο ΑΤ-ΩΝ προτιμούσε να ζει ανάμεσα στα λουλούδια, τα δέντρα και τις εκδηλώσεις της ζωής σε καιρό ειρήνης. Ήταν ο Θεός που έκανε «τα πρόβατα να χοροπηδούν» και «τα πουλιά να πετούν στους κήπους». Ο θεός δεν είναι πια πρόσωπο με ανθρώπινη μορφή αλλά μια θεία ιδιότητα, η οποία στηρίζεται στην γονιμοποιό και τροφοδότρια θερμότητα του ήλιου. Η δόξα της φλεγόμενης τροχιάς του είναι το έμβλημα της υπέρτατης δύναμης. Ταυτόχρονα, ο ήλιος είναι θεός του έρωτα, τρυφερός δημιουργός του παιδιού στην κοιλιά της μάνας, αλλά και θεός της καλοσύνης και της ειρήνης.
Ο ΑχνΑΤ-ΩΝ απαγόρευσε στους καλλιτέχνες να παριστάνουν τον ΑΤ-ΩΝ με οποιονδήποτε τρόπο, επειδή «ο θεός δεν έχει ανάγκη μορφής». Τους ζήτησε όμως να απελευθερωθούν από τις φόρμες του ιερατείου και τις συμβατικότητες και να δώσουν στα έργα τους τις μορφές που οι ίδιοι αναγνώριζαν στα θέματά τους. Η ελευθερία στην Τέχνη ανέδειξε μεγάλους καλλιτέχνες όπως ο Μπεκ, ο Αούτα κι ο Νουτμόσε. Ζωγράφισαν ζώα και φυτά με έρωτα προς τη λεπτομέρεια και την τελειότητα αλλά κι αναζήτησαν θέματα που απεικόνιζαν την ευτυχία και την αφθονία, σε αντίθεση με προηγούμενες εποχές, όταν η θεματική περιστρεφόταν γύρω από την πείνα και το σκοτάδι που εκδιώκονταν είτε χάρη στον Φαραώ, είτε χάρη στον θεό.
Ουσιαστικά, η επανάσταση του ΑχνΑΤ-ΩΝ θα ήταν η πορεία ενός ποιητή προς την ουτοπία, αν δεν ήταν υποκινούμενη από τους Χαλδαίους. Ποτέ του δεν κατάλαβε ότι η πίστη, οι εμμονές και οι εμφυτεύσεις δεν αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη κι ό,τι δεν φθάνουν τα διατάγματα για να καταπολεμηθούν δοξασίες αιώνων, κυρίως όταν αυτές στηρίζουν οικονομικά και σεξουαλικά συμφέροντα. Συγγραφείς και καλλιτέχνες βρήκαν τον παράδεισο της δημιουργίας, την απόλυτη ελευθερία στην έκφραση, το τέλειο περιβάλλον για την υλοποίηση της έμπνευσης. Το ιερατείο όμως, οι μάγοι και οι κατασκευαστές φυλακτών, η γραφειοκρατία και οι τοπικοί εξουσιαστές είδαν τη νέα θρησκεία ως τον τρομερό αντίπαλο, τον επικίνδυνο ανταγωνιστή που απειλούσε όλα όσα είχαν κερδίσει με την εκμετάλλευση της λαϊκής πίστης και της αφέλειας ενός λαού στην πλειοψηφία του δεισιδαίμονα και αγράμματου.
Η θρησκευτική αναταραχή, έλαβε λυσσαλέες διαστάσεις, η χώρα αιματοκυλίστηκε και είναι άγνωστο πόσοι αθώοι συντρίφτηκαν κάτω απ’ τα πέλματα των μαχόμενων για την εξουσία «θεών». Κατά περίεργο τρόπο, η πρώτη αυτή μάχη της μονοθεϊσμού (μονολατρείας) τελικά χάνεται! Οι πολυθεϊστές ιερείς, ανασυντάχθηκαν και νίκησαν. Βρήκαν σύμμαχο τους τον νεαρό Τουταγχαμών, κατηγόρησαν τους αληθινούς υποκινητές, ξεσκεπάζοντας τη δόλια δράση τους, υποβιβάζοντάς τους από άρχοντες της χώρας και πανίσχυρους διαχειριστές του αιγυπτιακού πλούτου, σε εχθρούς της χώρας και προδότες. Η σαρωτική υποβάθμιση και η σκληρή δουλεία, ήταν γι’ αυτούς προφανώς η μόνη άξια τιμωρία που τους επέβαλαν, οι καταταλαιπωρημένοι πλέον υλικά και πνευματικά Αιγύπτιοι.
Το ροκάνισμα της εξουσίας του Αχν-ΑΤ-ΩΝ ξεκίνησε από μέσα:
«Ο Αχν-ΑΤ-ΩΝείναι βλάσφημος»: Απαγόρευσε τη λατρεία θεών που αγαπά ο λαός και που είναι ριζωμένοι στις καρδιές μας ατέλειωτους αιώνες.
«Ο Αχν-ΑΤ-ΩΝ είναι βλάσφημος»: Εξάλειψε τον Άμμωνα από όνομα του πατέρα του, δείχνοντας ασέβεια στους νεκρούς. Οι παλιοί θεοί λατρεύονταν στα κρυφά, το ιερατείο ραδιουργούσε, ακόμα και οι υπουργοί του εύχονταν τον θάνατό του, πριν να αφεθεί η αυτοκρατορία να καταρρεύσει.
Ο Φαραώ συνέχισε να ζει απομονωμένος στον ουτοπικό κόσμο του. Είχε αποκτήσει επτά κόρες και κανένα γιο αλλά δεν ήθελε να κάνει χρήση του νόμου που του επέτρεπε να κοιμηθεί με άλλη προκειμένου να αποκτηθεί διάδοχος. Ήταν πιστός στη σύζυγό του, πανέμορφη Νεφερτίτη, την οποία αποκαλούσε «κυρία της ευτυχίας του, η οποία με τον ήχο της φωνής της ευχαριστούσε την ψυχή του Φαραώ» κι όταν ορκιζόταν, έλεγε «στην ευτυχία που μου προσφέρουν η βασίλισσα και τα παιδιά της».
Είναι ο μοναδικός Φαραώ που απεικονίζεται σε κόσμημα αγκαλιά με την γυναίκα του. Η Νεφερτίτη άλλωστε επηρέαζε την τέχνη της εποχής της, στήριζε τον Φαραώ στην θρησκευτική του μεταρρύθμιση κι έφερε αναστάτωση στις ως τότε κρατούσες παραδόσεις. Στις δημόσιες εμφανίσεις, κρατούσε τον βασιλιά από το χέρι, ενώ γύρω από τον θρόνο, το κοριτσομάνι έπαιζε αμέριμνο. Το όνομά της σήμαινε «η αγαπημένη που έρχεται». Ήταν κι αυτή μια πριγκίπισσα των Μιτάνι που παντρεύτηκε τον Φαραώ στα πλαίσια της λογικής της διατήρησης της ειρήνης. Παρά τα προξενιά και τις σκοπιμότητες, ο έρωτας ανάμεσά τους επήλθε κεραυνοβόλος.
Τα σύννεφα όμως πλήθαιναν στον ορίζοντα, καθώς δεν έλειψε και ο εξωτερικός παράγοντας. Στα 1893, ο Ουίλιαμς Φλίντερς Πίτρι ανακάλυψε στην Τελλ ελ Αμάρνα πάνω από 350 πινακίδες, επιστολές στην σφηνοειδή γραφή, με εκκλήσεις τοπαρχών της Ανατολής προς τον ΑχνΑΤ-ΩΝ, να τους στείλει βοήθεια. Χετταίοι και άλλοι απειλούσαν τις αιγυπτιακές κτήσεις.
Ο Φαραώ δίσταζε. Ποτέ του δεν είχε πειστεί ότι η Αίγυπτος είχε δικαίωμα να υποδουλώνει άλλους λαούς και να τους επιβάλλει φόρους κι ότι έπρεπε να αποκρούσει εχθρούς που εισέβαλαν στις αιγυπτιακές κτήσεις για να τις καταπιέζει ο ίδιος. Οι υποτελείς τον πήραν χαμπάρι. Η μια μετά την άλλη, οι χώρες ξεσηκώθηκαν, έδιωξαν τις αιγυπτιακές φρουρές και σταμάτησαν να πληρώνουν «προστασία».
Ουσιαστικά, ανέκτησαν την ελευθερία τους χωρίς να ανοίξει μύτη. Ταυτόχρονα όμως, τα δημόσια ταμεία της Αιγύπτου που χάρη στους φόρους των υποτελών ήταν γεμάτα, άρχισαν να αδειάζουν. Η εκμετάλλευση των ορυχείων χρυσού σταμάτησε, η διοίκηση πέρασε σε κατάσταση χάους. Κόπηκε η χρηματοδότηση ποιητών και καλλιτεχνών και μαζί της χάθηκαν και οι φίλοι. Ο λαός στράφηκε εναντίον του ανοιχτά. Όλοι περίμεναν τον θάνατό του. Αλλά και ο ίδιος καρτερούσε το τέλος του. Πέθανε κάπου ανάμεσα στο 1362 και το 1356 π.κ.ε.
Ό,τι με τόσο πείσμα προσπάθησε να δημιουργήσει, καταστράφηκε την άλλη κιόλας μέρα. Η πρωτεύουσά του εγκαταλείφθηκε, τα κτίσματά του γκρεμίστηκαν και το όνομά του διαγράφηκε από τα επίσημα αρχεία του κράτους από τους εχθρούς του τα ιερατεία. Η σορός του δεν αξιώθηκε ιδιαίτερης ταφής. Τοποθετήθηκε ανώνυμα στον τάφο της μητέρας του Τύγης. Οι διάδοχοί του κατάργησαν όλες τις καινοτομίες του προκατόχου τους και κάθε επιγραφή με το όνομα ΑΤ-ΩΝ και ΑκενΑΤ-ΩΝ σβήστηκε. Όλα επανήλθαν στην προτέρα κατάσταση και ο ΑκενΑΤ-ΩΝ ήταν σαν μην έζησε ποτέ. Η Αίγυπτος συνέχισε να πορεύεται στο μακρύ ταξίδι της στην Ιστορία με τον τρόπο που ήξερε: μονολιθική, άκαμπτη και με βαρύ βηματισμό.
Όταν οι αρχαιολόγοι έφτασαν ως τη σαρκοφάγο του, ανακάλυψαν κάτω από τα οστά των ποδιών του ένα φύλλο χρυσού με την τελευταία προσευχή του:
Ακόμα και τα ονόματα των δυο αντιπάλων είναι δηλωτικά της θρησκευτικής τους αντιπαλότητας. Ακενατών θα πει: «ζώσα εικόνα του Άτ-ΩΝ» και Τουταγχαμών: «ζώσα εικόνα του Άμ-ΩΝ». Ο Τουταγχαμών «πέθανε» -το πιθανότερο είναι να δηλητηριάστηκε απ’ την απερχόμενη αντίπαλη θρησκευτική παράταξη- σε ηλικία δέκα οκτώ μόλις ετών. Υπήρξε γαμπρός και πιθανότατα γιος του μεταρρυθμιστή Ακενατών. ( Βλ. «Θεοί τάφοι και σοφοί» Orig. Title: «Gotter, graber und geleherte» Σ. Σεράμ.) και ξεχάστηκε. Ακόμα κι από τους καταλόγους των βασιλέων διαγράφηκε. Ξανάρθε στην επιφάνεια, όταν, συμπτωματικά, στα 1922 ανακαλύφθηκε ο τάφος του.
Η Νεφερτίτη ξαναπαντρεύτηκε, αυτή τη φορά ένα γέρο με διασυνδέσεις και δύναμη. Έμεινε στην εξουσία άλλα τέσσερα χρόνια. Με τον θάνατό της, η πόλη Ακετατόν εξαφανίστηκε από τον χάρτη, όπως και η μνήμη της κι ο τάφος της. Η Αίγυπτος έπεσε ακόμα πιο βαθιά στην μιζέρια και την αναρχία. Ο πανίσχυρος στρατηγός Χορεμχάμπ, παλιός σύντροφος και φίλος του Αχνατόν, ήταν αυτός που τα βρήκε με το ιερατείο κι ανέλαβε την ηράκλεια προσπάθεια να αναστήσει το βασίλειο …
Ας σκεφτούμε ένα φανταστικά μαγικό σενάριο. Με κάποιον θεϊκό ή μαγικό τρόπο η γη γίνεται μια ουτοπία. Οι άνθρωποι είναι ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ, δεν δουλεύουν και ζουν ήρεμοι, γαλήνιοι, ενθουσιασμένοι, χαρούμενοι, φιλοσοφώντας στοχαζόμενοι. Όλα που είναι απαραίτητα για την καλή επιβίωση του ανθρώπου είναι δωρεάν, δεν υπάρχουν χρήματα, ωράρια, πόλεις, θρησκείες, σεξ, ναρκωτικά, ποδόσφαιρο, συναυλίες, κινηματογράφος, τηλεόραση, γενικά δεν υπάρχει κανένας –ισμος καμία εξάρτηση, κανένα ιεραρχείο πολιτικό, θρησκευτικό, αθλητικό, καλλιτεχνικό, ή άλλο.
Πόσο χρόνο νομίζετε πως θα χρειαστεί ο ευτυχής άνθρωπος για να καταστρέψει την ζωή του ν’ “ανακαλύψει τον πολιτισμό και την θρησκεία” και να γίνει σκλάβος τους;
… και ΝΑΙ υπάρχουν σημεία στον πλανήτη ΓΗ που οι άνθρωποι ζουν με αυτόν τον τρόπο, χωρίς θεούς και -ισμούς.
Την περίοδο της βασιλείας του πατέρα του o Ακενατ-ΩΝ, δεν αναπαριστάνεται μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Το ασυνήθιστο αυτό γεγονός μπορεί να οφείλεται στην ασθενική φύση και το παράξενο παρουσιαστικό του και οδήγησε ορισμένους ιστορικούς στο συμπέρασμα ότι ήταν παραγκωνισμένος από τη φαραωνική οικογένεια. H ανατροφή του ανατέθηκε στο ιερατείο του Ρα στην Ηλιούπολη – η Ηλιούπολη βρίσκεται στην κορυφή του δέλτα του Νείλου και είναι ακριβώς δίπλα απ’ την γη Γεσσέν στην οποία παροικούσαν οι Εβραίοι- και όχι στο ιερατείο του Άμμωνα, παραδοσιακού προστάτη του βασιλικού οίκου.
Με τον πρόωρο θάνατο (!) του μεγαλύτερου αδερφού του και χάρη στην εύνοια της μητέρας του βασίλισσας Τίυε, ο Αμένοφις IV ορίστηκε διάδοχος. Με βάση πρόσφατες έρευνες, με την βοήθεια της χρήσης DNA από μούμιες του τάφου του Τουταγχαμών, θεωρείται πως ο Ακεν-ατ-ΩΝ ήταν, ο πατέρας του Τουτ-αγχ-αμ-ΩΝ γεγονός που για πολλά χρόνια αμφισβητούταν.
Ο πρώτος Αμέν-ΟΦΗΣ ασφάλισε τα ανατολικά σύνορα της Αιγύπτου, εκστρατεύοντας ως τη Συρία. Ο δεύτερος με το ίδιο όνομα άργησε ογδόντα χρόνια ώσπου να φανεί, καθώς μεσολάβησαν οι Φαραώ με το όνομα Θούθμωσης και βέβαια η Χασεψούτ. Ο δεύτερος εκείνος Αμένοφης κατέκτησε τη Συρία, ενώ ο τρίτος βρήκε πιο βολικό να παντρευτεί τις κόρες των αντιπάλων του και να ειρηνεύσει. Στα χρόνια του, ο πλούτος των Θηβών, της πρωτεύουσάς του, έφτασε στο απόγειο.
Ο Αμενόφης ο IV είχε παράξενη, απωθητική εμφάνιση, το κρανίο του μάκραινε πολύ προς τα πίσω, το πρόσωπό του ήταν μακρόστενο και κάτισχνο, τα χείλια του χοντρά, τα μάτια του πολύ λοξά, η μύτη του μακριά, τα μάγουλά του ρουφηγμένα, το σαγόνι του μακρύ κι αυτό, το ίδιο και ο λαιμός του, τα στήθη του φουσκωτά, η κοιλιά του κρεμασμένη, οι γλουτοί και οι μηροί του χοντροί και οι γάμπες του παχιές.
Η εμφάνισή του είναι σχεδόν αλλόκοτα ανδρόγυνη με μεγάλη απόκλιση από το
ανθρώπινο. Έχει γυναικομαστία, μεγάλους γοφούς και κοιλιά εγκύου. Τα μάτια του
είναι μακρόστενα και αμυγδαλωτά, έχει μακρύ σαγόνι, προεξέχοντα δόντια, μεγάλα
αυτιά. Το κεφάλι του μακραίνει αφύσικα προς τα πίσω. Δύο είναι οι σωματικές
αποκλίσεις του Ακενατόν, η γυναικωτή του εμφάνιση και το πολύ μακρόστενο κεφάλι
του, αλλά και της συζύγου του όπως και των παιδιών του.
Δες τις εικόνες και σκέψου πως είναι ρεαλιστικές, μελέτησε τους συνδέσμους
και ΣΚΕΨΟΥ … αν μπορείς
Η εντύπωση που έδινε ήταν αυτή ενός μη ανθρώπινου ανδρόγυνου πλάσματος.
Πέθανε στα 1372 π.κ. κι άφησε στον διάδοχό του μια απέραντη πλούσια χώρα και μια
πληγή:
Μέσα σε όλα τα άλλα, είχαν εφευρεθεί και τα «μαγικά» για μια καλύτερη ζωή, μετά τον θάνατο. Πληρώνοντας στους ιερείς πλουσιοπάροχα, οι ζωντανοί εξασφάλιζαν πως, όταν θα πέθαιναν, θα έφθαναν με ασφάλεια στον άλλο κόσμο, δεν θα έχαναν το στόμα ή την καρδιά τους, το κεφάλι ή τα πόδια τους. Τα μαγικά μαντζούνια και οι μαγγανείες, τελειωμό δεν είχαν. Έναντι ενός όχι ευκαταφρόνητου ποσού, ο θνητός εξασφάλιζε ότι, μετά τον θάνατό του, δεν θα ξεχνούσε το όνομά του, θα είχε τη δυνατότητα να συνεχίσει να τρώει και να πίνει, θα μπορούσε να μετατρέπει το σκοτάδι σε φως, θα απομάκρυνε από το σώμα του τα φίδια κι ένα σωρό άλλα «θα» που η κερδοσκοπική φαντασία του ιερατείου είχε εφεύρει εκμεταλλευόμενη τον προβατάνθρωπο.Το ιερατείο που είχε πάλι αποκτήσει τεράστια δύναμη και υπαγόρευε τις επιθυμίες του θεού, κατά σύμπτωση επιθυμίες των ιερέων που δεν καταλάβαιναν τίποτα προκειμένου να αυξήσουν δύναμη και περιουσίες και να απολαύσουν ηδονές που σίγουρα δεν ταίριαζαν σε υπηρέτες του θεού. Με την απληστία και το αίμα να περισσεύει.
Ο επίσημος θεός Άμμων διέθετε ισχυρό ιερατείο, αλλά εκτός από τον Άμμωνα οι Αιγύπτιοι λάτρευαν πολλούς άλλους θεούς (Ρα, Σετ, Πτα, Ώρος, Ίσις, Όσιρις, Θωθ, Άπις, Άνουβις κλπ). Ο μονοθεϊσμός ήταν κάτι ακατάληπτο και αδιανόητο για τους ανθρώπους της εποχής και μέχρι σήμερα το ίδιο ακριβώς συμβαίνει. Με πιο πλάγιο και κεκαλυμμένο τρόπο είναι το πιο χρήσιμο εξουσιαστικό εργαλείο όλων των εποχών ο κρατικός μονοθεϊσμός.
Ο Αμένοφης Δ’ καθόλου δεν ήθελε αυτό το όνομα, καθώς περιείχε μέσα του την έννοια του θεού Άμμωνα,του οποίου το ιερατείο πρωτοστατούσε στην λαμογιά και στην αρπαχτή όπως κάνουν όλα τα ιερατεία- θρησκείες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης μέχρι σήμερα. Μαγικά, κάθε είδους φυλαχτά, θυσίες ζώων τάχα προς τον θεό αλλά στην ουσία για το ιερατικό φαγοπότι, χαρέμια με τις ωραίες «παλλακίδες του Θεού» που γεύονταν οι ιερείς, έκλυση ηθών και διαφθορά τον ενοχλούσαν. Ανέβηκε πιτσιρικάς στον θρόνο κι αμέσως επαναστάτησε, κόντρα σε όλα αυτά τα αίσχη των ιερέων ή μήπως τον εκμεταλλεύτηκαν ασύστολα αυτοί που μέχρι σήμερα καταδυναστεύουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου;
Βρισκόμαστε σε μια ιστορική εποχή που κανείς δεν διανοείται να πειράξει τα πράγματα και τον τρόπο με τον οποίο έχουν διαμορφωθεί. Δεν υπάρχουν εδώ επαναστάτες, προοδευτικοί, νεωτεριστές. Η κοινωνία είναι μονολιθική. Στην κορυφή της βρίσκεται ο φαραώ. Αμέσως μετά έρχεται το ιερατείο. Η θρησκεία είναι κάτι που δεν αγγίζεται, το γνωρίζουν αυτό όλοι οι φαραώ. Αν τους ενοχλεί το ιερατείο, έχουν άλλους τρόπους να το περιορίσουν, δεν αλλάζουν τη θρησκεία. Εκτός (…)
Μέσα στα ιερά των πανάρχαιων ναών της Αιγύπτου, πρέπει να υπήρχε άφθονο υλικό, που έδινε τροφή στο εξαιρετικά βολικό σχέδιο των Χαλδαίων, την εγκαθίδρυση του μονοθεϊσμού. Η θρησκευτική άλωση της Αιγύπτου ήταν πλέον θέμα λεπτών χειρισμών και άφθονου δόλου. Όλα δείχνουν ότι ο Φαραώ Ακενατών, υπήρξε ένα άβουλο θύμα των δόλιων μηχανορραφιών τους και ο άρχοντας που έπεσε θύμα των ηδονιστικο-εκστασιακών προφητικών ουσιών.
Άλλωστε η χαρακτηριστική απομόνωσή του στην μακρινή νησίδα Τελ Ελ
Αμάρνα, καταμεσής του Νείλου (εκεί μετέφερε την πρωτεύουσα του) πολύ νοτιότερα
από το πολυσύχναστο δέλτα του Νείλου, αποκαλύπτει μια ασυνήθιστη συμπεριφορά
αναχωρητού και όχι υπεύθυνου ηγέτη! Αυτός ο ονειροπαρμένος ηγέτης, θα
χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση του θρησκευτικού αποκεφαλισμού της χώρας.
Πρόσχημα για το μαζικό αυτό έγκλημα, μια και κατά τους ιστορικούς η θρησκευτική
αυτή αναταραχή δεν ήταν αναίμακτη και πάλι η δήθεν θέληση ενός παντοδύναμου θεού
με το όνομα… ΑΤ- ΩΝ!
Η θρησκευτική αναταραχή, έλαβε λυσσαλέες διαστάσεις, η χώρα αιματοκυλίστηκε και είναι άγνωστο πόσοι αθώοι συντρίφτηκαν κάτω απ’ τα πέλματα των μαχόμενων για την εξουσία «θεών». Κατά περίεργο τρόπο, η πρώτη αυτή μάχη της μονοθεϊσμού (μονολατρείας) τελικά χάνεται! Οι πολυθεϊστές ιερείς, ανασυντάχθηκαν και νίκησαν. Βρήκαν σύμμαχο τους τον νεαρό Τουταγχαμών, κατηγόρησαν τους αληθινούς υποκινητές, ξεσκεπάζοντας τη δόλια δράση τους, υποβιβάζοντάς τους από άρχοντες της χώρας και πανίσχυρους διαχειριστές του αιγυπτιακού πλούτου, σε εχθρούς της χώρας και προδότες. Η σαρωτική υποβάθμιση και η σκληρή δουλεία, ήταν γι’ αυτούς προφανώς η μόνη άξια τιμωρία που τους επέβαλαν, οι καταταλαιπωρημένοι πλέον υλικά και πνευματικά Αιγύπτιοι.
Η γερακοκέφαλη μορφή του Ρα-Αράκχτυ αντικαταστάθηκε τώρα από το σύμβολο ενός ηλιακού δίσκου («ΑΤ-ΩΝ» σημαίνει στην κυριολεξία «φωτεινός δίσκος»), που οι καθοδικές ακτίνες του κατέληγαν σε ανθρώπινα χέρια, μερικά από τα οποία κρατούσαν το ιερό ανκχ, σύμβολο της ζωής. Στην ουσία ο ΑΤ-ΩΝ δεν αντιπροσώπευε τον ήλιο ως υλικό ουράνιο σώμα αλλά τη Μονάδα, τη Μία ζωοδόχο πηγή που συντηρεί τη δημιουργία με το φως της, το ΩΝ.
Η μορφή της λατρείας του ΑΤ-ΩΝ, όπως αποκαλύφτηκε στο λαμπρό ναό της νέας πρωτεύουσας, δεν απαιτούσε πλέον τη μεσολάβηση των ιερέων όπως η λατρεία των άλλων μεγάλων θεών κι αυτή ήταν η πιο επαναστατική από όλες τις μεταρρυθμίσεις. Ίσως αυτό ήταν που ξεσήκωσε τις μεγαλύτερες αντιδράσεις κι όχι αποκλειστικά από το ιερατείο του Άμωνα αυτή τη φορά. Το κύμα των αντιδράσεων κορυφώθηκε σε σημείο που ο Aκχενατόν έχασε την ψυχραιμία του. Λίγο μετά τον ένατο χρόνο της βασιλείας του έκλεισε τους ναούς των άλλων θεών, εξαπέλυσε σκληρές διώξεις κατά των ιερέων του Άμωνα και διέταξε τη διαγραφή του ονόματός του, καθώς και της λέξης «θεοί» από όλα τα μνημεία της χώρας.
«Δεν με λένε Αμένοφη αλλά Αχνατόν (ή ΑκενΑΤ-ΩΝ)», διακήρυξε. Το όνομά του σήμαινε «ο ΑΤ-ΩΝ είναι ευχαριστημένος» και ΑΤ-ΩΝ ήταν ο θεός Ήλιος- ΑΤ-ΩΝ- ο ένας και μοναδικός αληθινός θεός. Όλοι οι άλλοι ήταν παραμύθια. Ακόμα και ο μέγας Άμμωνας. Πιθανότεροι υποκινητές της θρησκευτικής αναταραχής στη αιγυπτιακή ιστορία, οι εκεί παρεπιδημούντες Χαλδαίοι!
Κατά την προσφιλή μέθοδο των προκατόχων του, ο Φαραώ, έσβησε από παντού κάθε επιγραφή που θύμιζε τον Άμμωνα. Διαγράφηκε ακόμα και το όνομα του πατέρα του, που το περιείχε. Η Θήβα, άντρο του ιερατείου του Άμμωνα, καταργήθηκε από πρωτεύουσα. Έστησε νέα, την ΑκετΑΤ-ΩΝ, την «πόλη του ορίζοντα του ΑΤ-ΩΝ», στη θέση που αργότερα κτίστηκε η Τελλ ελ Αμάρνα. Η Θήβα γρήγορα οδηγήθηκε στην παρακμή. Η ΑκετΑΤ-ΩΝ υπό την προστασία του, γνώρισε πρόσκαιρη ακμή κι ευημερία.
Ο μονοθεϊσμός υπέβοσκε από τα χρόνια του πατέρα του Αμένοφη Γ’. Οι τότε αρχιτέκτονες Σούτι και Χορ είχαν χαράξει «ύμνο στον ένα και μοναδικό θεό» σε μια στήλη που σήμερα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο και ο Άμμωνας Ρα (ο θεός Ήλιος) είχε καταντήσει ο υπέρτατος θεών των Αιγυπτίων. Έτσι, ήταν φανερό ότι ο ΑΤ-ΩΝ δεν ήρθε από το πουθενά. Απλά, ήρθε άγαρμπα και βιαστικά. Ο ίδιος ο Φαραώ συνέθεσε έναν μακροσκελή ύμνο στον θεό του. Ξεκινούσε με τους στίχους …
Τον ύμνο στον ΑΤ-ΩΝ αντιγράφει ο Ψαλμός CIV του Ησαΐα, που γράφτηκε επτακόσια χρόνια αργότερα. Στα 1912 μ.κ.ε. ο Αμερικανός ιστορικός και αιγυπτιολόγος, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Σικάγου, Jas. H. Breasted υποστήριξε ότι ο μονοθεϊσμός γεννήθηκε με την επί Θούθμωση Γ’ ενοποίηση του μεσογειακού κόσμου κάτω από την εξουσία της Αιγύπτου. Ίσως να ισχύει αυτό για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, καθώς στον Ελλαδικό χώρο, από αυτήν ακριβώς την εποχή (ΙΔ’ π.κ.ε. αιώνας) αρχίζει η εξάπλωση του Δωδεκάθεου. Άλλωστε, η Αίγυπτος αποδειγμένα ποτέ δεν υπέταξε την Κρήτη, τον Ελλαδικό χώρο και το Αιγαίο.«Όταν ωραίος σηκώνεσαι απ’ τ’ ουρανού τον ορίζοντα
ω Δίσκε, ζωή αρχή ζωής!
όταν υψώνεσαι από τον ανατολικό ορίζοντα,
όλα τα εδάφη γεμίζεις με τις ομορφιές σου»
Η κυρίαρχη διαφορά ανάμεσα στον Ήλιο Άμμωνα Ρα και στον Ήλιο ΑΤ-ΩΝ, είναι ότι ο πρώτος ήταν ο υπέρτατος θεός μόνο των Αιγυπτίων, ενώ ο ΑΤ-ΩΝ ο μοναδικός θεός όλων των ανθρώπων και όλων των κρατών της γης. Ακόμα, ο Άμμωνας Ρα ήταν θεός που σύχναζε στα πεδία των μαχών, πολεμούσε και νικούσε. Ο ΑΤ-ΩΝ προτιμούσε να ζει ανάμεσα στα λουλούδια, τα δέντρα και τις εκδηλώσεις της ζωής σε καιρό ειρήνης. Ήταν ο Θεός που έκανε «τα πρόβατα να χοροπηδούν» και «τα πουλιά να πετούν στους κήπους». Ο θεός δεν είναι πια πρόσωπο με ανθρώπινη μορφή αλλά μια θεία ιδιότητα, η οποία στηρίζεται στην γονιμοποιό και τροφοδότρια θερμότητα του ήλιου. Η δόξα της φλεγόμενης τροχιάς του είναι το έμβλημα της υπέρτατης δύναμης. Ταυτόχρονα, ο ήλιος είναι θεός του έρωτα, τρυφερός δημιουργός του παιδιού στην κοιλιά της μάνας, αλλά και θεός της καλοσύνης και της ειρήνης.
Ο ΑχνΑΤ-ΩΝ απαγόρευσε στους καλλιτέχνες να παριστάνουν τον ΑΤ-ΩΝ με οποιονδήποτε τρόπο, επειδή «ο θεός δεν έχει ανάγκη μορφής». Τους ζήτησε όμως να απελευθερωθούν από τις φόρμες του ιερατείου και τις συμβατικότητες και να δώσουν στα έργα τους τις μορφές που οι ίδιοι αναγνώριζαν στα θέματά τους. Η ελευθερία στην Τέχνη ανέδειξε μεγάλους καλλιτέχνες όπως ο Μπεκ, ο Αούτα κι ο Νουτμόσε. Ζωγράφισαν ζώα και φυτά με έρωτα προς τη λεπτομέρεια και την τελειότητα αλλά κι αναζήτησαν θέματα που απεικόνιζαν την ευτυχία και την αφθονία, σε αντίθεση με προηγούμενες εποχές, όταν η θεματική περιστρεφόταν γύρω από την πείνα και το σκοτάδι που εκδιώκονταν είτε χάρη στον Φαραώ, είτε χάρη στον θεό.
Ουσιαστικά, η επανάσταση του ΑχνΑΤ-ΩΝ θα ήταν η πορεία ενός ποιητή προς την ουτοπία, αν δεν ήταν υποκινούμενη από τους Χαλδαίους. Ποτέ του δεν κατάλαβε ότι η πίστη, οι εμμονές και οι εμφυτεύσεις δεν αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη κι ό,τι δεν φθάνουν τα διατάγματα για να καταπολεμηθούν δοξασίες αιώνων, κυρίως όταν αυτές στηρίζουν οικονομικά και σεξουαλικά συμφέροντα. Συγγραφείς και καλλιτέχνες βρήκαν τον παράδεισο της δημιουργίας, την απόλυτη ελευθερία στην έκφραση, το τέλειο περιβάλλον για την υλοποίηση της έμπνευσης. Το ιερατείο όμως, οι μάγοι και οι κατασκευαστές φυλακτών, η γραφειοκρατία και οι τοπικοί εξουσιαστές είδαν τη νέα θρησκεία ως τον τρομερό αντίπαλο, τον επικίνδυνο ανταγωνιστή που απειλούσε όλα όσα είχαν κερδίσει με την εκμετάλλευση της λαϊκής πίστης και της αφέλειας ενός λαού στην πλειοψηφία του δεισιδαίμονα και αγράμματου.
Η θρησκευτική αναταραχή, έλαβε λυσσαλέες διαστάσεις, η χώρα αιματοκυλίστηκε και είναι άγνωστο πόσοι αθώοι συντρίφτηκαν κάτω απ’ τα πέλματα των μαχόμενων για την εξουσία «θεών». Κατά περίεργο τρόπο, η πρώτη αυτή μάχη της μονοθεϊσμού (μονολατρείας) τελικά χάνεται! Οι πολυθεϊστές ιερείς, ανασυντάχθηκαν και νίκησαν. Βρήκαν σύμμαχο τους τον νεαρό Τουταγχαμών, κατηγόρησαν τους αληθινούς υποκινητές, ξεσκεπάζοντας τη δόλια δράση τους, υποβιβάζοντάς τους από άρχοντες της χώρας και πανίσχυρους διαχειριστές του αιγυπτιακού πλούτου, σε εχθρούς της χώρας και προδότες. Η σαρωτική υποβάθμιση και η σκληρή δουλεία, ήταν γι’ αυτούς προφανώς η μόνη άξια τιμωρία που τους επέβαλαν, οι καταταλαιπωρημένοι πλέον υλικά και πνευματικά Αιγύπτιοι.
Το ροκάνισμα της εξουσίας του Αχν-ΑΤ-ΩΝ ξεκίνησε από μέσα:
«Ο Αχν-ΑΤ-ΩΝείναι βλάσφημος»: Απαγόρευσε τη λατρεία θεών που αγαπά ο λαός και που είναι ριζωμένοι στις καρδιές μας ατέλειωτους αιώνες.
«Ο Αχν-ΑΤ-ΩΝ είναι βλάσφημος»: Εξάλειψε τον Άμμωνα από όνομα του πατέρα του, δείχνοντας ασέβεια στους νεκρούς. Οι παλιοί θεοί λατρεύονταν στα κρυφά, το ιερατείο ραδιουργούσε, ακόμα και οι υπουργοί του εύχονταν τον θάνατό του, πριν να αφεθεί η αυτοκρατορία να καταρρεύσει.
Ο Φαραώ συνέχισε να ζει απομονωμένος στον ουτοπικό κόσμο του. Είχε αποκτήσει επτά κόρες και κανένα γιο αλλά δεν ήθελε να κάνει χρήση του νόμου που του επέτρεπε να κοιμηθεί με άλλη προκειμένου να αποκτηθεί διάδοχος. Ήταν πιστός στη σύζυγό του, πανέμορφη Νεφερτίτη, την οποία αποκαλούσε «κυρία της ευτυχίας του, η οποία με τον ήχο της φωνής της ευχαριστούσε την ψυχή του Φαραώ» κι όταν ορκιζόταν, έλεγε «στην ευτυχία που μου προσφέρουν η βασίλισσα και τα παιδιά της».
Είναι ο μοναδικός Φαραώ που απεικονίζεται σε κόσμημα αγκαλιά με την γυναίκα του. Η Νεφερτίτη άλλωστε επηρέαζε την τέχνη της εποχής της, στήριζε τον Φαραώ στην θρησκευτική του μεταρρύθμιση κι έφερε αναστάτωση στις ως τότε κρατούσες παραδόσεις. Στις δημόσιες εμφανίσεις, κρατούσε τον βασιλιά από το χέρι, ενώ γύρω από τον θρόνο, το κοριτσομάνι έπαιζε αμέριμνο. Το όνομά της σήμαινε «η αγαπημένη που έρχεται». Ήταν κι αυτή μια πριγκίπισσα των Μιτάνι που παντρεύτηκε τον Φαραώ στα πλαίσια της λογικής της διατήρησης της ειρήνης. Παρά τα προξενιά και τις σκοπιμότητες, ο έρωτας ανάμεσά τους επήλθε κεραυνοβόλος.
Τα σύννεφα όμως πλήθαιναν στον ορίζοντα, καθώς δεν έλειψε και ο εξωτερικός παράγοντας. Στα 1893, ο Ουίλιαμς Φλίντερς Πίτρι ανακάλυψε στην Τελλ ελ Αμάρνα πάνω από 350 πινακίδες, επιστολές στην σφηνοειδή γραφή, με εκκλήσεις τοπαρχών της Ανατολής προς τον ΑχνΑΤ-ΩΝ, να τους στείλει βοήθεια. Χετταίοι και άλλοι απειλούσαν τις αιγυπτιακές κτήσεις.
Ο Φαραώ δίσταζε. Ποτέ του δεν είχε πειστεί ότι η Αίγυπτος είχε δικαίωμα να υποδουλώνει άλλους λαούς και να τους επιβάλλει φόρους κι ότι έπρεπε να αποκρούσει εχθρούς που εισέβαλαν στις αιγυπτιακές κτήσεις για να τις καταπιέζει ο ίδιος. Οι υποτελείς τον πήραν χαμπάρι. Η μια μετά την άλλη, οι χώρες ξεσηκώθηκαν, έδιωξαν τις αιγυπτιακές φρουρές και σταμάτησαν να πληρώνουν «προστασία».
Ουσιαστικά, ανέκτησαν την ελευθερία τους χωρίς να ανοίξει μύτη. Ταυτόχρονα όμως, τα δημόσια ταμεία της Αιγύπτου που χάρη στους φόρους των υποτελών ήταν γεμάτα, άρχισαν να αδειάζουν. Η εκμετάλλευση των ορυχείων χρυσού σταμάτησε, η διοίκηση πέρασε σε κατάσταση χάους. Κόπηκε η χρηματοδότηση ποιητών και καλλιτεχνών και μαζί της χάθηκαν και οι φίλοι. Ο λαός στράφηκε εναντίον του ανοιχτά. Όλοι περίμεναν τον θάνατό του. Αλλά και ο ίδιος καρτερούσε το τέλος του. Πέθανε κάπου ανάμεσα στο 1362 και το 1356 π.κ.ε.
Ό,τι με τόσο πείσμα προσπάθησε να δημιουργήσει, καταστράφηκε την άλλη κιόλας μέρα. Η πρωτεύουσά του εγκαταλείφθηκε, τα κτίσματά του γκρεμίστηκαν και το όνομά του διαγράφηκε από τα επίσημα αρχεία του κράτους από τους εχθρούς του τα ιερατεία. Η σορός του δεν αξιώθηκε ιδιαίτερης ταφής. Τοποθετήθηκε ανώνυμα στον τάφο της μητέρας του Τύγης. Οι διάδοχοί του κατάργησαν όλες τις καινοτομίες του προκατόχου τους και κάθε επιγραφή με το όνομα ΑΤ-ΩΝ και ΑκενΑΤ-ΩΝ σβήστηκε. Όλα επανήλθαν στην προτέρα κατάσταση και ο ΑκενΑΤ-ΩΝ ήταν σαν μην έζησε ποτέ. Η Αίγυπτος συνέχισε να πορεύεται στο μακρύ ταξίδι της στην Ιστορία με τον τρόπο που ήξερε: μονολιθική, άκαμπτη και με βαρύ βηματισμό.
Όταν οι αρχαιολόγοι έφτασαν ως τη σαρκοφάγο του, ανακάλυψαν κάτω από τα οστά των ποδιών του ένα φύλλο χρυσού με την τελευταία προσευχή του:
Η Νεφερτίτη έκανε κάθε προσπάθεια να διατηρήσει την πολιτική του Αχνατόν. Χωρίς καμιά βοήθεια από κανέναν, δεν τα κατάφερε. Σχεδόν δυο χρόνια αργότερα, δέχτηκε ως νέο Φαραώ τον πιτσιρικά άντρα, μιας από τις κόρες της. Ο Αχνατόν του είχε δώσει το όνομα Τουτ-Αγχ-ατ-ΩΝ για να θυμίζει τον θεό ΑΤ-ΩΝ. Βασίλευσε για λίγο κάτω από την επιρροή της Νεφερτίτης. Ξαφνικά, άλλαξε το όνομά του σε Τουτ-αγχ-αμ-ΩΝ, ώστε να θυμίζει τον Άμμωνα κι αποκατέστησε το ιερατείο, επιστρέφοντας στις Θήβες, την παλιά πρωτεύουσα που ο ΑχνΑΤ-ΩΝ είχε καταργήσει.«Αναπνέω την εξαιρετική πνοή που βγαίνει από το στόμα σου, θαυμάζω κάθε μέρα την ομορφιά σου,
θέλω με πάθος ν’ ακούσω την γλυκιά σου φωνή, έστω κι αν έχεις τη μορφή του βόρειου ανέμου.
Για να ξανανιώσουν τα μέλη μου από την αγάπη σου.
Δώσε μου το χέρι και βοήθησέ με να δεχτώ το πνεύμα σου και να πάρω ζωή από αυτό.
Φώναζέ με με τ’ όνομά μου στους αιώνες κι αυτό δεν θα χαθεί ποτέ».
Ακόμα και τα ονόματα των δυο αντιπάλων είναι δηλωτικά της θρησκευτικής τους αντιπαλότητας. Ακενατών θα πει: «ζώσα εικόνα του Άτ-ΩΝ» και Τουταγχαμών: «ζώσα εικόνα του Άμ-ΩΝ». Ο Τουταγχαμών «πέθανε» -το πιθανότερο είναι να δηλητηριάστηκε απ’ την απερχόμενη αντίπαλη θρησκευτική παράταξη- σε ηλικία δέκα οκτώ μόλις ετών. Υπήρξε γαμπρός και πιθανότατα γιος του μεταρρυθμιστή Ακενατών. ( Βλ. «Θεοί τάφοι και σοφοί» Orig. Title: «Gotter, graber und geleherte» Σ. Σεράμ.) και ξεχάστηκε. Ακόμα κι από τους καταλόγους των βασιλέων διαγράφηκε. Ξανάρθε στην επιφάνεια, όταν, συμπτωματικά, στα 1922 ανακαλύφθηκε ο τάφος του.
Η Νεφερτίτη ξαναπαντρεύτηκε, αυτή τη φορά ένα γέρο με διασυνδέσεις και δύναμη. Έμεινε στην εξουσία άλλα τέσσερα χρόνια. Με τον θάνατό της, η πόλη Ακετατόν εξαφανίστηκε από τον χάρτη, όπως και η μνήμη της κι ο τάφος της. Η Αίγυπτος έπεσε ακόμα πιο βαθιά στην μιζέρια και την αναρχία. Ο πανίσχυρος στρατηγός Χορεμχάμπ, παλιός σύντροφος και φίλος του Αχνατόν, ήταν αυτός που τα βρήκε με το ιερατείο κι ανέλαβε την ηράκλεια προσπάθεια να αναστήσει το βασίλειο …
Ας σκεφτούμε ένα φανταστικά μαγικό σενάριο. Με κάποιον θεϊκό ή μαγικό τρόπο η γη γίνεται μια ουτοπία. Οι άνθρωποι είναι ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ, δεν δουλεύουν και ζουν ήρεμοι, γαλήνιοι, ενθουσιασμένοι, χαρούμενοι, φιλοσοφώντας στοχαζόμενοι. Όλα που είναι απαραίτητα για την καλή επιβίωση του ανθρώπου είναι δωρεάν, δεν υπάρχουν χρήματα, ωράρια, πόλεις, θρησκείες, σεξ, ναρκωτικά, ποδόσφαιρο, συναυλίες, κινηματογράφος, τηλεόραση, γενικά δεν υπάρχει κανένας –ισμος καμία εξάρτηση, κανένα ιεραρχείο πολιτικό, θρησκευτικό, αθλητικό, καλλιτεχνικό, ή άλλο.
Πόσο χρόνο νομίζετε πως θα χρειαστεί ο ευτυχής άνθρωπος για να καταστρέψει την ζωή του ν’ “ανακαλύψει τον πολιτισμό και την θρησκεία” και να γίνει σκλάβος τους;
… και ΝΑΙ υπάρχουν σημεία στον πλανήτη ΓΗ που οι άνθρωποι ζουν με αυτόν τον τρόπο, χωρίς θεούς και -ισμούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου