ΔΗΜ 15.30–35
(ΔΗΜ 15. Πίστις: §5–34) Οι ολιγαρχικοί εμποδίζουν την εκτέλεση των συμφερουσών αποφάσεων – Ἐπίλογος (§35): Η υποχρέωση να ενεργήσουν οι Αθηναίοι αντάξια της πόλης και των προγόνων τους
[30] Ἐπειδὴ τοίνυν ὑμῖν ἐγνωκέναι τὰ δίκαια [ποιεῖν] ὑπάρχει,
ὅπως καὶ πρᾶξαι ταῦτ’ ἐφ’ ὑμῖν ἔσται δεῖ σκοπεῖν. ἔστι δὲ
ταῦτ’, ἐὰν ὑποληφθῆτε κοινοὶ προστάται τῆς πάντων ἐλευ-
θερίας εἶναι. εἰκότως δέ μοι δοκεῖ χαλεπώτατον ὑμῖν εἶναι
πρᾶξαι τὰ δέοντα. τοῖς μὲν γὰρ ἄλλοις ἅπασιν ἀνθρώποις
εἷς ἀγών ἐστιν ὁ πρὸς τοὺς προδήλους ἐχθρούς, ὧν ἂν κρατή-
σωσιν, οὐδὲν ἐμποδὼν αὐτοῖς κυρίοις τῶν ἀγαθῶν εἶναι·
[31] ὑμῖν δ’, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, δύο, οὗτός θ’ ὁ καὶ τοῖς ἄλλοις
καὶ πρόσεσθ’ ἕτερος τούτου πρότερος καὶ μείζων· δεῖ γὰρ
ὑμᾶς βουλευομένους κρατῆσαι τῶν τἀναντία τῇ πόλει παρ’
ὑμῖν πράττειν προῃρημένων. ὅταν οὖν μηδὲν ᾖ διὰ τούτους
ἀκονιτεὶ τῶν δεόντων γενέσθαι, πολλῶν διαμαρτάνειν ὑμᾶς
εἰκότως συμβαίνει. [32] τοῦ μέντοι πολλοὺς ἀδεῶς ταύτην τὴν
τάξιν αἱρεῖσθαι τῆς πολιτείας, ἴσως μὲν αἱ παρὰ τῶν μισθοδο-
τούντων αὐτοὺς ὠφέλειαι μάλιστ’ αἴτιαι, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ
ὑμᾶς ἄν τις ἔχοι δικαίως αἰτιᾶσθαι. ἐχρῆν γάρ, ὦ ἄνδρες
Ἀθηναῖοι, τὴν αὐτὴν ἔχειν διάνοιαν ὑμᾶς περὶ τῆς ἐν τῇ
πολιτείᾳ τάξεως ἥνπερ περὶ τῆς ἐν ταῖς στρατείαις ἔχετε.
τίς οὖν ἐστιν αὕτη; ὑμεῖς τὸν λιπόντα τὴν ὑπὸ τοῦ στρα-
τηγοῦ τάξιν ταχθεῖσαν, ἄτιμον οἴεσθε προσήκειν εἶναι καὶ
μηδενὸς τῶν κοινῶν μετέχειν. [33] χρῆν τοίνυν καὶ τοὺς τὴν
ὑπὸ τῶν προγόνων τάξιν ἐν τῇ πολιτείᾳ παραδεδομένην
λιπόντας καὶ πολιτευομένους ὀλιγαρχικῶς ἀτίμους τοῦ συμ-
βουλεύειν ὑμῖν αὐτοῖς ποιεῖσθαι· νῦν δὲ τῶν μὲν συμμάχων
τοὺς τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον κρινεῖν ὀμωμοκότας νομίζετ’
εὐνουστάτους, τῶν δὲ πολιτευομένων οὓς ἴστε σαφῶς τοὺς
τῆς πόλεως ἐχθροὺς ᾑρημένους, τούτους πιστοτάτους ἡγεῖσθε.
[34] Ἀλλὰ γὰρ οὐχ ὅ τι τις κατηγορήσει τούτων ἢ τοῖς ἄλλοις
ὑμῖν ἐπιπλήξει χαλεπὸν εὑρεῖν, ἀλλ’ ἀφ’ ὁποίων λόγων ἢ
πράξεως ποίας ἐπανορθώσεταί τις ἃ νῦν οὐκ ὀρθῶς ἔχει,
τοῦτ’ ἔργον εὑρεῖν. ἴσως μὲν οὖν οὐδὲ τοῦ παρόντος καιροῦ
περὶ πάντων λέγειν· ἀλλ’ ἐὰν ἃ προῄρησθε δυνηθῆτ’ ἐπικυ-
ρῶσαι συμφερούσῃ τινὶ πράξει, καὶ τἆλλ’ ἂν ἴσως καθ’ ἓν
ἀεὶ βέλτιον σχοίη. [35] ἐγὼ μὲν οὖν οἶμαι δεῖν ὑμᾶς ἀντιλαμ-
βάνεσθαι τῶν πραγμάτων τούτων ἐρρωμένως, καὶ πράττειν
ἄξια τῆς πόλεως, ἐνθυμουμένους ὅτι χαίρετ’ ἀκούοντες, ὅταν
τις ἐπαινῇ τοὺς προγόνους ὑμῶν καὶ τὰ πεπραγμέν’ ἐκείνοις
διεξίῃ καὶ τὰ τρόπαια λέγῃ. νομίζετε τοίνυν ταῦτ’ ἀναθεῖναι
τοὺς προγόνους ὑμῶν οὐχ ἵνα θαυμάζητ’ αὐτὰ θεωροῦντες,
ἀλλ’ ἵνα καὶ μιμῆσθε τὰς τῶν ἀναθέντων ἀρετάς.
[30] Ἐπειδὴ τοίνυν ὑμῖν ἐγνωκέναι τὰ δίκαια [ποιεῖν] ὑπάρχει,
ὅπως καὶ πρᾶξαι ταῦτ’ ἐφ’ ὑμῖν ἔσται δεῖ σκοπεῖν. ἔστι δὲ
ταῦτ’, ἐὰν ὑποληφθῆτε κοινοὶ προστάται τῆς πάντων ἐλευ-
θερίας εἶναι. εἰκότως δέ μοι δοκεῖ χαλεπώτατον ὑμῖν εἶναι
πρᾶξαι τὰ δέοντα. τοῖς μὲν γὰρ ἄλλοις ἅπασιν ἀνθρώποις
εἷς ἀγών ἐστιν ὁ πρὸς τοὺς προδήλους ἐχθρούς, ὧν ἂν κρατή-
σωσιν, οὐδὲν ἐμποδὼν αὐτοῖς κυρίοις τῶν ἀγαθῶν εἶναι·
[31] ὑμῖν δ’, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, δύο, οὗτός θ’ ὁ καὶ τοῖς ἄλλοις
καὶ πρόσεσθ’ ἕτερος τούτου πρότερος καὶ μείζων· δεῖ γὰρ
ὑμᾶς βουλευομένους κρατῆσαι τῶν τἀναντία τῇ πόλει παρ’
ὑμῖν πράττειν προῃρημένων. ὅταν οὖν μηδὲν ᾖ διὰ τούτους
ἀκονιτεὶ τῶν δεόντων γενέσθαι, πολλῶν διαμαρτάνειν ὑμᾶς
εἰκότως συμβαίνει. [32] τοῦ μέντοι πολλοὺς ἀδεῶς ταύτην τὴν
τάξιν αἱρεῖσθαι τῆς πολιτείας, ἴσως μὲν αἱ παρὰ τῶν μισθοδο-
τούντων αὐτοὺς ὠφέλειαι μάλιστ’ αἴτιαι, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ
ὑμᾶς ἄν τις ἔχοι δικαίως αἰτιᾶσθαι. ἐχρῆν γάρ, ὦ ἄνδρες
Ἀθηναῖοι, τὴν αὐτὴν ἔχειν διάνοιαν ὑμᾶς περὶ τῆς ἐν τῇ
πολιτείᾳ τάξεως ἥνπερ περὶ τῆς ἐν ταῖς στρατείαις ἔχετε.
τίς οὖν ἐστιν αὕτη; ὑμεῖς τὸν λιπόντα τὴν ὑπὸ τοῦ στρα-
τηγοῦ τάξιν ταχθεῖσαν, ἄτιμον οἴεσθε προσήκειν εἶναι καὶ
μηδενὸς τῶν κοινῶν μετέχειν. [33] χρῆν τοίνυν καὶ τοὺς τὴν
ὑπὸ τῶν προγόνων τάξιν ἐν τῇ πολιτείᾳ παραδεδομένην
λιπόντας καὶ πολιτευομένους ὀλιγαρχικῶς ἀτίμους τοῦ συμ-
βουλεύειν ὑμῖν αὐτοῖς ποιεῖσθαι· νῦν δὲ τῶν μὲν συμμάχων
τοὺς τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον κρινεῖν ὀμωμοκότας νομίζετ’
εὐνουστάτους, τῶν δὲ πολιτευομένων οὓς ἴστε σαφῶς τοὺς
τῆς πόλεως ἐχθροὺς ᾑρημένους, τούτους πιστοτάτους ἡγεῖσθε.
[34] Ἀλλὰ γὰρ οὐχ ὅ τι τις κατηγορήσει τούτων ἢ τοῖς ἄλλοις
ὑμῖν ἐπιπλήξει χαλεπὸν εὑρεῖν, ἀλλ’ ἀφ’ ὁποίων λόγων ἢ
πράξεως ποίας ἐπανορθώσεταί τις ἃ νῦν οὐκ ὀρθῶς ἔχει,
τοῦτ’ ἔργον εὑρεῖν. ἴσως μὲν οὖν οὐδὲ τοῦ παρόντος καιροῦ
περὶ πάντων λέγειν· ἀλλ’ ἐὰν ἃ προῄρησθε δυνηθῆτ’ ἐπικυ-
ρῶσαι συμφερούσῃ τινὶ πράξει, καὶ τἆλλ’ ἂν ἴσως καθ’ ἓν
ἀεὶ βέλτιον σχοίη. [35] ἐγὼ μὲν οὖν οἶμαι δεῖν ὑμᾶς ἀντιλαμ-
βάνεσθαι τῶν πραγμάτων τούτων ἐρρωμένως, καὶ πράττειν
ἄξια τῆς πόλεως, ἐνθυμουμένους ὅτι χαίρετ’ ἀκούοντες, ὅταν
τις ἐπαινῇ τοὺς προγόνους ὑμῶν καὶ τὰ πεπραγμέν’ ἐκείνοις
διεξίῃ καὶ τὰ τρόπαια λέγῃ. νομίζετε τοίνυν ταῦτ’ ἀναθεῖναι
τοὺς προγόνους ὑμῶν οὐχ ἵνα θαυμάζητ’ αὐτὰ θεωροῦντες,
ἀλλ’ ἵνα καὶ μιμῆσθε τὰς τῶν ἀναθέντων ἀρετάς.
***
[30] Επειδή λοιπόν δύνασθε να διακρίνετε τα δίκαια, πρέπει να εξετάσετε πώς θα είναι δυνατόν εις σας να τα πράξετε· θα δυνηθήτε δε να τα πράξετε, εάν ίδουν εις το πρόσωπόν σας όλοι τους κοινούς προστάτας της ελευθερίας όλων. Ευλόγως δε φαίνεται εις εμέ ότι είναι δυσκολώτατον εις σας να πράξετε τα πρέποντα· διότι εις τους άλλους μεν όλους τους ανθρώπους, είς αγών υπάρχει, ο αγών προς τους φανερούς εχθρούς, τούτων δε αν υπερισχύσουν, τίποτε δεν εμποδίζει αυτούς να είναι κύριοι των αγαθών των. [31] Εις σας δε, ω άνδρες Αθηναίοι, υπάρχουν δύο αγώνες· αυτός που υπάρχει και εις τους άλλους, αλλά ακόμη και άλλος προηγουμένως μεγαλύτερος τούτου· διότι πρέπει σεις σκεπτόμενοι να υπερισχύσετε εκείνων που έχουν ως προσπάθειάν των εδώ να πράττουν τα αντίθετα προς το συμφέρον της πόλεως. Όταν λοιπόν τίποτε δεν είναι δυνατόν να γίνη εξ αιτίας τούτων άνευ κόπου, ευκόλως συμβαίνει πολλάκις σεις να αποτυγχάνετε. [32] Του ότι όμως πολλοί πολιτικοί αφόβως τηρούν αυτήν την διαγωγήν εις την εξάσκησιν των καθηκόντων των απέναντι της πολιτείας, ίσως μεν κατ' εξοχήν αιτία είναι αι ωφέλειαι αι προερχόμεναι εξ εκείνων που τους μισθοδοτούν· αλλ' όμως δύναται τις και σας να κατηγορή διά τούτο. Διότι έπρεπε σεις, ω άνδρες Αθηναίοι, να σκέπτεσθε τα ίδια διά την εν τη πολιτεία τάξιν, τα οποία σκέπτεσθε και διά τας εκστρατείας. Ποια λοιπόν είναι αυτά; Σεις, ο εγκαταλείπων την ορισθείσαν υπό του στρατηγού τάξιν, νομίζετε ότι είναι πρέπον να χάση τα πολιτικά του δικαιώματα και να μη μετέχη όλως διόλου εις την διαχείρισιν των υποθέσεων της πολιτείας. [33] Πρέπει λοιπόν και εκείνους που εγκαταλείπουν την παραδεδομένην υπό των προγόνων τάξιν εις την πολιτείαν και πολιτεύονται συμμαχούντες με τους ολιγαρχικούς, να τους στερήσετε του δικαιώματος να σας δίδουν συμβουλάς· τώρα δε, εκ μεν των συμμάχων εκείνοι οι οποίοι έχουν ορκισθή, ότι θα έχουν τους αυτούς εχθρούς και φίλους νομίζετε ως έχοντας αρίστας διαθέσεις απέναντί σας, εκ δε των πολιτευομένων όσους γνωρίζετε, ότι είναι αφωσιωμένοι εις τους εχθρούς της πόλεως, τούτους νομίζετε πιστοτάτους.
[34] Αλλά πράγματι δεν είναι δύσκολον να εύρη τις τι θα κατηγορήση τούτους ή διά τι θα επιπλήξη σας τους άλλους, αλλά επίπονον είναι να εύρη διά ποιων λόγων ή διά ποίας πράξεως θα επανορθώση κανείς όσα τώρα δεν έχουν ορθώς. Ίσως μεν λοιπόν ουδέ αρμόζον είναι εις την παρούσαν περίστασιν να ομιλή κανείς δι' όλα αλλ' εάν δυνηθήτε, όσα έχετε αποφασίσει να επικυρώσετε με κάποιαν πράξιν που απαιτεί το συμφέρον σας, και τα υπόλοιπα ολίγον κατ' ολίγον ήθελον βελτιωθή.
[35] Εγώ μεν λοιπόν νομίζω, ότι πρέπει σεις να ασχολήσθε με προθυμίαν με την παρούσαν υπόθεσιν των Ροδίων και να πράττετε άξια της πόλεως, έχοντες εις τον νουν σας ότι ευχαριστείσθε να ακούετε, όταν κανείς επαινή τους προγόνους σας και αναπτύσση όσα έχουν πραχθή από εκείνους και μνημονεύη τα τρόπαιά των· πρέπει δε να νομίζετε, ότι τα τρόπαια ταύτα ανήγειραν οι πρόγονοί σας όχι διά να τα θαυμάζετε βλέποντες αυτά, αλλά και διά να μιμήσθε τας αρετάς εκείνων που τα ανήγειραν.
[30] Επειδή λοιπόν δύνασθε να διακρίνετε τα δίκαια, πρέπει να εξετάσετε πώς θα είναι δυνατόν εις σας να τα πράξετε· θα δυνηθήτε δε να τα πράξετε, εάν ίδουν εις το πρόσωπόν σας όλοι τους κοινούς προστάτας της ελευθερίας όλων. Ευλόγως δε φαίνεται εις εμέ ότι είναι δυσκολώτατον εις σας να πράξετε τα πρέποντα· διότι εις τους άλλους μεν όλους τους ανθρώπους, είς αγών υπάρχει, ο αγών προς τους φανερούς εχθρούς, τούτων δε αν υπερισχύσουν, τίποτε δεν εμποδίζει αυτούς να είναι κύριοι των αγαθών των. [31] Εις σας δε, ω άνδρες Αθηναίοι, υπάρχουν δύο αγώνες· αυτός που υπάρχει και εις τους άλλους, αλλά ακόμη και άλλος προηγουμένως μεγαλύτερος τούτου· διότι πρέπει σεις σκεπτόμενοι να υπερισχύσετε εκείνων που έχουν ως προσπάθειάν των εδώ να πράττουν τα αντίθετα προς το συμφέρον της πόλεως. Όταν λοιπόν τίποτε δεν είναι δυνατόν να γίνη εξ αιτίας τούτων άνευ κόπου, ευκόλως συμβαίνει πολλάκις σεις να αποτυγχάνετε. [32] Του ότι όμως πολλοί πολιτικοί αφόβως τηρούν αυτήν την διαγωγήν εις την εξάσκησιν των καθηκόντων των απέναντι της πολιτείας, ίσως μεν κατ' εξοχήν αιτία είναι αι ωφέλειαι αι προερχόμεναι εξ εκείνων που τους μισθοδοτούν· αλλ' όμως δύναται τις και σας να κατηγορή διά τούτο. Διότι έπρεπε σεις, ω άνδρες Αθηναίοι, να σκέπτεσθε τα ίδια διά την εν τη πολιτεία τάξιν, τα οποία σκέπτεσθε και διά τας εκστρατείας. Ποια λοιπόν είναι αυτά; Σεις, ο εγκαταλείπων την ορισθείσαν υπό του στρατηγού τάξιν, νομίζετε ότι είναι πρέπον να χάση τα πολιτικά του δικαιώματα και να μη μετέχη όλως διόλου εις την διαχείρισιν των υποθέσεων της πολιτείας. [33] Πρέπει λοιπόν και εκείνους που εγκαταλείπουν την παραδεδομένην υπό των προγόνων τάξιν εις την πολιτείαν και πολιτεύονται συμμαχούντες με τους ολιγαρχικούς, να τους στερήσετε του δικαιώματος να σας δίδουν συμβουλάς· τώρα δε, εκ μεν των συμμάχων εκείνοι οι οποίοι έχουν ορκισθή, ότι θα έχουν τους αυτούς εχθρούς και φίλους νομίζετε ως έχοντας αρίστας διαθέσεις απέναντί σας, εκ δε των πολιτευομένων όσους γνωρίζετε, ότι είναι αφωσιωμένοι εις τους εχθρούς της πόλεως, τούτους νομίζετε πιστοτάτους.
[34] Αλλά πράγματι δεν είναι δύσκολον να εύρη τις τι θα κατηγορήση τούτους ή διά τι θα επιπλήξη σας τους άλλους, αλλά επίπονον είναι να εύρη διά ποιων λόγων ή διά ποίας πράξεως θα επανορθώση κανείς όσα τώρα δεν έχουν ορθώς. Ίσως μεν λοιπόν ουδέ αρμόζον είναι εις την παρούσαν περίστασιν να ομιλή κανείς δι' όλα αλλ' εάν δυνηθήτε, όσα έχετε αποφασίσει να επικυρώσετε με κάποιαν πράξιν που απαιτεί το συμφέρον σας, και τα υπόλοιπα ολίγον κατ' ολίγον ήθελον βελτιωθή.
[35] Εγώ μεν λοιπόν νομίζω, ότι πρέπει σεις να ασχολήσθε με προθυμίαν με την παρούσαν υπόθεσιν των Ροδίων και να πράττετε άξια της πόλεως, έχοντες εις τον νουν σας ότι ευχαριστείσθε να ακούετε, όταν κανείς επαινή τους προγόνους σας και αναπτύσση όσα έχουν πραχθή από εκείνους και μνημονεύη τα τρόπαιά των· πρέπει δε να νομίζετε, ότι τα τρόπαια ταύτα ανήγειραν οι πρόγονοί σας όχι διά να τα θαυμάζετε βλέποντες αυτά, αλλά και διά να μιμήσθε τας αρετάς εκείνων που τα ανήγειραν.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου