ΔΗΜ 36.57–61
Ἐπίλογος: Έκκληση προς τους δικαστές – Ανακεφαλαίωση
Ο ομιλητής υποστήριξε ότι ο ίδιος ο Πασίωνας όριζε στη διαθήκη του ότι η γυναίκα του θα παντρευόταν τον Φορμίωνα, που θα επιτρόπευε τον δεύτερο γιο του, τον ανήλικο Πασικλή, και επικαλέστηκε παραδείγματα και άλλων δούλων που, όπως ο Φορμίωνας, απέκτησαν δικαιώματα και παντρεύτηκαν με τις γυναίκες των πρώην αφεντικών τους (βλ. σχετικά και ΔΗΜ 36.1–3). Κατόπιν προσπάθησε να υποβαθμίσει τη συμμετοχή του μεγαλύτερου γιου του Πασίωνα, του Απολλόδωρου, στις λειτουργίες που του είχε αναθέσει η πόλη και συνέκρινε το ήθος του Φορμίωνα με την αχαριστία και απληστία του αντιδίκου του.
[57] Τοσαῦτα τοίνυν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, Φορμίων χρήσιμος
γεγονὼς καὶ τῇ πόλει καὶ πολλοῖς ὑμῶν, καὶ οὐδέν’ οὔτ’ ἰδίᾳ
οὔτε δημοσίᾳ κακὸν οὐδὲν εἰργασμένος, οὐδ’ ἀδικῶν Ἀπολ-
λόδωρον τουτονί, δεῖται καὶ ἱκετεύει καὶ ἀξιοῖ σωθῆναι, καὶ
ἡμεῖς συνδεόμεθ’ οἱ ἐπιτήδειοι ταῦθ’ ὑμῶν. ἐκεῖνο δ’ ὑμᾶς
ἀκοῦσαι δεῖ. τοσαῦτα γάρ, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, χρήμαθ’ ὑμῖν
ἀνεγνώσθη προσηυπορηκώς, ὅσ’ οὔθ’ οὗτος οὔτ’ ἄλλος οὐδεὶς
κέκτηται. πίστις μέντοι Φορμίωνι παρὰ τοῖς εἰδόσι καὶ
τοσούτων καὶ πολλῷ πλειόνων χρημάτων, δι’ ἧς καὶ αὐτὸς
αὑτῷ καὶ ὑμῖν χρήσιμός ἐστιν. [58] ἃ μὴ προῆσθε, μηδ’ ἐπι-
τρέψητ’ ἀνατρέψαι τῷ μιαρῷ τούτῳ ἀνθρώπῳ, μηδὲ ποιήσητ’
αἰσχρὸν παράδειγμα, ὡς τὰ τῶν ἐργαζομένων καὶ μετρίως
ἐθελόντων ζῆν τοῖς βδελυροῖς καὶ συκοφάνταις ὑπάρχει παρ’
ὑμῶν λαβεῖν· πολὺ γὰρ χρησιμώτερ’ ὑμῖν παρὰ τῷδ’ ὄνθ’
ὑπάρχει. ὁρᾶτε γὰρ αὐτοὶ καὶ ἀκούετε τῶν μαρτύρων, οἷον
ἑαυτὸν τοῖς δεηθεῖσι παρέχει. [59] καὶ τούτων οὐδὲν εἵνεκα τοῦ
λυσιτελοῦντος εἰς χρήματα πεποίηκεν, ἀλλὰ φιλανθρωπίᾳ
καὶ τρόπου ἐπιεικείᾳ. οὔκουν ἄξιον, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,
τὸν τοιοῦτον ἄνδρα προέσθαι τούτῳ, οὐδὲ τηνικαῦτ’ ἐλεεῖν
ὅτ’ οὐδὲν ἔσται τούτῳ πλέον, ἀλλὰ νῦν ὅτε κύριοι καθέστατε
σῶσαι· οὐ γὰρ ἔγωγ’ ὁρῶ καιρὸν ἐν τίνι ἂν μᾶλλον βοηθή-
σειέ τις αὐτῷ. [60] τὰ μὲν οὖν πόλλ’ ὧν Ἀπολλόδωρος ἐρεῖ,
νομίζετ’ εἶναι λόγον καὶ συκοφαντίας, κελεύετε δ’ αὐτὸν
ἐπιδεῖξαι, ἢ ὡς οὐ διέθετο ταῦθ’ ὁ πατήρ, ἢ ὡς ἔστιν τις
ἄλλη μίσθωσις πλὴν ἧς ἡμεῖς δείκνυμεν, ἢ ὡς οὐκ ἀφῆκεν
αὐτὸν διαλογισάμενος τῶν ἐγκλημάτων ἁπάντων, ἃ ἔγνω
<θ’> ὁ κηδεστὴς ὁ τούτου καὶ οὗτος αὐτὸς συνεχώρησεν, ἢ ὡς
διδόασιν οἱ νόμοι δικάζεσθαι τῶν οὕτω πραχθέντων, ἢ τῶν
τοιούτων τι δεικνύναι. [61] ἐὰν δ’ ἀπορῶν αἰτίας καὶ βλασφη-
μίας λέγῃ καὶ κακολογῇ, μὴ προσέχετε τὸν νοῦν, μηδ’ ὑμᾶς
ἡ τούτου κραυγὴ καὶ ἀναίδει’ ἐξαπατήσῃ, ἀλλὰ φυλάττετε
καὶ μέμνησθ’ ὅσ’ ἡμῶν ἀκηκόατε. κἂν ταῦτα ποιῆτε, αὐτοί
τ’ εὐορκήσετε καὶ τοῦτον δικαίως σώσετε, ἄξιον ὄντα νὴ τὸν
Δία καὶ θεοὺς ἅπαντας.
***
[57] Ενώ λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, ο Φορμίων προσέφερε τόσας υπηρεσίας και εις την πόλιν, και κανείς από σας ουδεμίαν κατηγορίαν δύναται να απευθύνη κατ' αυτού ούτε διά δημοσίαν υπόθεσιν, ούτε δι' ιδιωτικήν, και αυτόν τον ίδιον τον Απολλόδωρον δεν αδικεί, σας παρακαλεί και ικετεύει να τον σώσετε και ημείς οι φίλοι του ενώνομεν τας παρακλήσεις μας με τας παρακλήσεις αυτού. Ακόμη πρέπει και τούτο να ακούσετε σεις. Σύμφωνα με τους αριθμούς που σας ανεγνώσθησαν, θα είχε περιουσίαν όσην ούτε ούτος ούτε άλλος κανείς κατέχει. Τόσον μεγάλη εν τούτοις είναι η πίστωσις που δίδουν εις τον Φορμίωνα όσοι τον γνωρίζουν, ώστε να δυνηθή να εύρη τόσα κεφάλαια και ακόμη περισσότερα τούτων, από τα οποία και αυτός θα ωφεληθή και εις σας θα φανή χρήσιμος. [58] Μη εγκαταλείψετε λοιπόν τας ελπίδας ταύτας, μηδέ να επιτρέψετε να ανατραπούν από τον μιαρόν τούτον άνθρωπον και μη δώσετε το αισχρόν τούτο παράδειγμα, ότι η αναίδεια και συκοφαντία με την βοήθειάν σας δύνανται να εισβάλουν εις τας περιουσίας εκείνων, οι οποίοι τας απέκτησαν με δραστηριότητα και σύνεσιν· διότι η περιουσία του Φορμίωνος θα σας είναι χρησιμωτέρα, όταν την έχη ούτος, από την περιουσίαν παντός άλλου. Διότι βλέπετε σεις οι ίδιοι και ηκούσατε από τους μάρτυρας πόσον εξυπηρετεί εκείνους, οι οποίοι προσφεύγουν εις αυτόν. [59] Και όλας αυτάς τας υπηρεσίας προσέφερεν όχι προς το συμφέρον της περιουσίας του, αλλά από την γενναιοδωρίαν του και την καλωσύνην του. Δεν είναι λοιπόν δίκαιον, άνδρες Αθηναίοι, τον τοιούτον άνθρωπον να αφήσετε εις την διάθεσιν του Απολλοδώρου, ούτε τότε να δεικνύεσθε εύσπλαγχνοι προς αυτόν, ότε δεν θα υπάρχη κανέν όφελος δι' αυτόν, αλλά τώρα να τον σώσετε, οπότε η σωτηρία του είναι εις τας χείρας σας· διότι εγώ τουλάχιστον δεν βλέπω καμμίαν άλλην ευκαιρίαν κατά την οποίαν θα ηδύνατο τις καλύτερον να τον βοηθήση. [60] Τα μεν λοιπόν περισσότερα, από όσα θα είπη ο Απολλόδωρος, να νομίσετε, ότι είναι φλυαρίαι και συκοφαντίαι, διατάξατε δε αυτόν να αποδείξη ή ότι ο πατήρ του δεν έκαμε την διαθήκην που ανεφέρθη ή ότι υπάρχει άλλη συμφωνία μισθώσεως εκτός εκείνης, την οποίαν ημείς ανεφέραμεν, ή ότι δεν έδωσε πλήρη απαλλαγήν εις τον Φορμίωνα μετά τον κανονισμόν των λογαριασμών και σύμφωνα προς την απόφασιν του πενθερού του, την οποίαν και ο ίδιος παρεδέχθη, ή ότι οι νόμοι επιτρέπουν να εγείρωνται αγωγαί δι' όσα ετακτοποιήθησαν κατόπιν συμφωνίας και δίδουν το δικαίωμα της αποδείξεως εις παρομοίας περιστάσεις. [61] Εάν δε δεν δύναται να φέρη πραγματικάς δικαιολογίας και καταφεύγη εις ψευδείς κατηγορίας και κακολογίας, μη τον ακούετε, ούτε να σας εξαπατήσουν οι κραυγαί του και η αναίδειά του, αλλά προφυλαχθήτε και έχετε εις τον νουν σας όσα ηκούσατε. Και αν πράττετε ταύτα και σεις οι ίδιοι θα τηρήσετε τον όρκον σας και τούτον δικαίως θα σώσετε, ο οποίος, μα τον Δία και τους θεούς όλους, αξίζει να σωθή.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου