ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Οἰδίπους Τύραννος (1086-1109)

ΧΟ. εἴπερ ἐγὼ μάντις εἰμὶ [στρ.]

καὶ κατὰ γνώμαν ἴδρις,
οὐ τὸν Ὄλυμπον ἀπείρων,
ὦ Κιθαιρών, οὐκ ἔσῃ τὰν αὔριον
1090 πανσέληνον,
μὴ οὐ σ᾽ ἐμὲ καὶ πατριώταν Οἰδίπου
καὶ τροφὸν καὶ ματέρ᾽ αὔξειν,
καὶ χορεύεσθαι πρὸς ἡμῶν,
ὡς ἐπίηρα φέροντα
1095 τοῖς ἐμοῖς τυράννοις.
ἰήιε Φοῖβε, σοὶ δὲ
ταῦτ᾽ ἀρέστ᾽ εἴη.

τίς σε, τέκνον, τίς σ᾽ ἔτικτε [ἀντ.]
τῶν μακραιώνων ἄρα
1100 Πανὸς ὀρεσσιβάτα πα-
τρὸς πελασθεῖσ᾽; ἢ σέ γέ †τις θυγάτηρ†
Λοξίου; τῷ
γὰρ πλάκες ἀγρόνομοι πᾶσαι φίλαι·
εἴθ᾽ ὁ Κυλλάνας ἀνάσσων,
1105 εἴθ᾽ ὁ Βακχεῖος θεὸς ναι-
ων ἐπ᾽ ἄκρων ὀρέων ‹σ᾽› εὕ-
ρημα δέξατ᾽ ἔκ του
Νυμφᾶν Ἑλικωνίδων, αἷς
πλεῖστα συμπαίζει.

***

ΧΟΡ. Αν είμαι μάντης [στρ.]
και σοφά ψυχανεμίζομαι,
μά τον απέραντο τον Όλυμπο,
πριν η πανσέληνος μεσουρανήσει,
Κιθαιρών, την άλλη νύχτα,
1090 θα σε λαμπρύνω μεγαλύνοντας
και θα σε πω πατρίδα μου, μητέρα και τροφό.
Θα στήσω χοροστάσι και πανήγυρη
στη χάρη σου, γιατί στον άρχοντά μου
μήνυσες αλάθευτα σημάδια.
Φοίβε σωτήρα, συγκατάνευσε
κι επάκουσε τις προσευχές μου.

Ποιά, γιε μου, ποιά, αθάνατη ποιά τάχα [αντ.]
νεράιδα να σε γέννησε;
1100 Μήπως τα χάδια του Πανός την άγγιξαν στα όρη;
Ή μήπως ο Λοξίας την κοιμήθηκε,
αυτός που χαίρεται τα χλοερά λιβάδια;
Μήπως ο άναξ της Κυλλήνης (ο Ερμής)
ή μήπως ο θεός των κορυφών ο Διόνυσος
σε χάρηκε, χάρισμα των Νυμφών,
εκεί που παίζουν και γελούν στον Ελικώνα;

ΟΜΗΡΟΣ: Ἰλιάς (1.130-1.187)

130 Τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων·
«μὴ δὴ οὕτως, ἀγαθός περ ἐών, θεοείκελ᾽ Ἀχιλλεῦ,
κλέπτε νόῳ, ἐπεὶ οὐ παρελεύσεαι οὐδέ με πείσεις.
ἦ ἐθέλεις, ὄφρ᾽ αὐτὸς ἔχῃς γέρας, αὐτὰρ ἔμ᾽ αὔτως
ἧσθαι δευόμενον, κέλεαι δέ με τήνδ᾽ ἀποδοῦναι;
135 ἀλλ᾽ εἰ μὲν δώσουσι γέρας μεγάθυμοι Ἀχαιοί,
ἄρσαντες κατὰ θυμόν, ὅπως ἀντάξιον ἔσται·
εἰ δέ κε μὴ δώωσιν, ἐγὼ δέ κεν αὐτὸς ἕλωμαι
ἢ τεὸν ἢ Αἴαντος ἰὼν γέρας, ἢ Ὀδυσῆος
ἄξω ἑλών· ὁ δέ κεν κεχολώσεται ὅν κεν ἵκωμαι.
140 ἀλλ᾽ ἤτοι μὲν ταῦτα μεταφρασόμεσθα καὶ αὖτις,
νῦν δ᾽ ἄγε νῆα μέλαιναν ἐρύσσομεν εἰς ἅλα δῖαν,
ἐν δ᾽ ἐρέτας ἐπιτηδὲς ἀγείρομεν, ἐς δ᾽ ἑκατόμβην
θείομεν, ἂν δ᾽ αὐτὴν Χρυσηΐδα καλλιπάρῃον
βήσομεν· εἷς δέ τις ἀρχὸς ἀνὴρ βουληφόρος ἔστω,
145 ἢ Αἴας ἢ Ἰδομενεὺς ἢ δῖος Ὀδυσσεὺς
ἠὲ σὺ Πηλεΐδη, πάντων ἐκπαγλότατ᾽ ἀνδρῶν,
ὄφρ᾽ ἡμῖν ἑκάεργον ἱλάσσεαι ἱερὰ ῥέξας.»
Τὸν δ᾽ ἄρ᾽ ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·
«ὤ μοι, ἀναιδείην ἐπιειμένε, κερδαλεόφρον,
150 πῶς τίς τοι πρόφρων ἔπεσιν πείθηται Ἀχαιῶν
ἢ ὁδὸν ἐλθέμεναι ἢ ἀνδράσιν ἶφι μάχεσθαι;
οὐ γὰρ ἐγὼ Τρώων ἕνεκ᾽ ἤλυθον αἰχμητάων
δεῦρο μαχησόμενος, ἐπεὶ οὔ τί μοι αἴτιοί εἰσιν·
οὐ γὰρ πώ ποτ᾽ ἐμὰς βοῦς ἤλασαν οὐδὲ μὲν ἵππους,
155 οὐδέ ποτ᾽ ἐν Φθίῃ ἐριβώλακι βωτιανείρῃ
καρπὸν ἐδηλήσαντ᾽, ἐπεὶ ἦ μάλα πολλὰ μεταξὺ
οὔρεά τε σκιόεντα θάλασσά τε ἠχήεσσα·
ἀλλὰ σοί, ὦ μέγ᾽ ἀναιδές, ἅμ᾽ ἑσπόμεθ᾽, ὄφρα σὺ χαίρῃς,
τιμὴν ἀρνύμενοι Μενελάῳ σοί τε, κυνῶπα,
160 πρὸς Τρώων· τῶν οὔ τι μετατρέπῃ οὐδ᾽ ἀλεγίζεις·
καὶ δή μοι γέρας αὐτὸς ἀφαιρήσεσθαι ἀπειλεῖς,
ᾧ ἔπι πολλὰ μόγησα, δόσαν δέ μοι υἷες Ἀχαιῶν.
οὐ μὲν σοί ποτε ἶσον ἔχω γέρας, ὁππότ᾽ Ἀχαιοὶ
Τρώων ἐκπέρσωσ᾽ εὖ ναιόμενον πτολίεθρον·
165 ἀλλὰ τὸ μὲν πλεῖον πολυάϊκος πολέμοιο
χεῖρες ἐμαὶ διέπουσ᾽· ἀτὰρ ἤν ποτε δασμὸς ἵκηται,
σοὶ τὸ γέρας πολὺ μεῖζον, ἐγὼ δ᾽ ὀλίγον τε φίλον τε
ἔρχομ᾽ ἔχων ἐπὶ νῆας, ἐπεί κε κάμω πολεμίζων.
νῦν δ᾽ εἶμι Φθίηνδ᾽, ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτερόν ἐστιν
170 οἴκαδ᾽ ἴμεν σὺν νηυσὶ κορωνίσιν, οὐδέ σ᾽ ὀΐω
ἐνθάδ᾽ ἄτιμος ἐὼν ἄφενος καὶ πλοῦτον ἀφύξειν.»
Τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων·
«φεῦγε μάλ᾽, εἴ τοι θυμὸς ἐπέσσυται, οὐδέ σ᾽ ἔγωγε
λίσσομαι εἵνεκ᾽ ἐμεῖο μένειν· πάρ᾽ ἔμοιγε καὶ ἄλλοι
175 οἵ κέ με τιμήσουσι, μάλιστα δὲ μητίετα Ζεύς.
ἔχθιστος δέ μοί ἐσσι διοτρεφέων βασιλήων·
αἰεὶ γάρ τοι ἔρις τε φίλη πόλεμοί τε μάχαι τε·
εἰ μάλα καρτερός ἐσσι, θεός που σοὶ τό γ᾽ ἔδωκεν·
οἴκαδ᾽ ἰὼν σὺν νηυσί τε σῇς καὶ σοῖς ἑτάροισι
180 Μυρμιδόνεσσιν ἄνασσε, σέθεν δ᾽ ἐγὼ οὐκ ἀλεγίζω,
οὐδ᾽ ὄθομαι κοτέοντος· ἀπειλήσω δέ τοι ὧδε·
ὡς ἔμ᾽ ἀφαιρεῖται Χρυσηΐδα Φοῖβος Ἀπόλλων,
τὴν μὲν ἐγὼ σὺν νηΐ τ᾽ ἐμῇ καὶ ἐμοῖς ἑτάροισι
πέμψω, ἐγὼ δέ κ᾽ ἄγω Βρισηΐδα καλλιπάρῃον
185 αὐτὸς ἰὼν κλισίηνδε, τὸ σὸν γέρας, ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῇς
ὅσσον φέρτερός εἰμι σέθεν, στυγέῃ δὲ καὶ ἄλλος
ἶσον ἐμοὶ φάσθαι καὶ ὁμοιωθήμεναι ἄντην.»

***

130 Και προς αυτόν απάντησεν ο μέγας Αγαμέμνων:
«Αν και γενναίος, μη ζητείς με απάτην να με πάρεις,
θείε Πηλείδη, κι εύκολα δεν θα με καταπείσεις,
να έχεις συ το δώρο σου και εγώ να το στερούμαι
θέλεις και με παρακινείς την κόρη ν᾽ αποδώσω·
135 αλλ᾽ αν δώρον ισότιμο της αρεσιάς μου λάβω
απ᾽ τους γενναίους Αχαιούς, αρκεί, και αν δεν μου δώσουν,
θα έλθω με το χέρι μου να πάρω ή το δικό σου
το δώρον ή του Αίαντος ή κείνο του Οδυσσέως·
κι εις όποιον έλθω, την χολήν, θαρρώ, θα του κινήσω
140 αλλ᾽ όλ᾽ αυτά μετέπειτα μαζί θα τα σκεφθούμε.
Τώρα στην θείαν θάλασσαν μαύρο ας συρθεί καράβι
με κουπηλάτες διαλεκτούς, και ας θέσομ᾽ εκατόμβην
μέσα και ας ανεβάσομε την κόρην Χρυσηίδα,
και αρχηγός του να είν᾽ εκεί των βουληφόρων ένας
145 ο Αίας, ο Ιδομενεύς ή ο θείος Οδυσσέας,
ή συ Πηλείδη, των ανδρών ω τρομερέ και μόνε,
με τες ευχές σου τον θεόν να μας εξιλεώσεις».
Άγρια τον εκοίταξε και απάντησε ο Πηλείδης:
«Ωιμένα πανουργότατε, μ᾽ αναίδειαν ενδυμένε,
150 και ποιος από τους Αχαιούς θα δράμει, αν τον ζητήσεις,
είτε εις ταξίδι πρόθυμος, είτε εις πολέμου αγώνα;
Εγώ δεν ήλθα εξ αφορμής των λογχοφόρων Τρώων
να πολεμήσ᾽, ότι ποσώς εκείνοι δεν μου πταίουν·
τα βόδια μήτε τ᾽ άλογα δεν βγήκαν να μου πάρουν
155 μήτε στην μεγαλόσβολην, την ανδροθρέπτραν Φθίαν
ποτέ μου εβλάψαν τους καρπούς, ότ᾽ είναι ανάμεσόν μας
όρη κατάσκια πολλά και πέλαγ᾽ αγριωμένα·
αλλά για τον Μενέλαο και, αναίσχυντε, για σένα
ήλθομεν όλοι εκδίκησιν να πάρομε των Τρώων,
160 και συ, ω σκυλοπρόσωπε, λησμονημένα τα ᾽χεις.
Και τώρ᾽ αυτό το δώρο μου να πάρεις φοβερίζεις
που ᾽ναι αμοιβή των κόπων μου κι οι Αχαιοί μου εδώσαν·
κι ίσια με σε δεν έχω εγώ δώρο καλό ποτέ μου,
όταν καλά τειχόκαστρα πατούμε της Τρωάδος
165 αλλά το βάρος του σφοδρού πολέμου πρώτος έχω
εγώ και αν τύχη μοιρασμός, τρανό συ παίρνεις δώρο,
κι εγώ με δώρο μικροστό και αγαπητό γυρίζω
στες πρύμνες από τον σκληρόν αγώνα του πολέμου·
στην Φθίαν τώρ᾽ αναχωρώ· καλύτερα να γύρω
170 στον τόπον μου με τα κυρτά καράβια, και δεν θέλω
εδώ να μείνω ατίμητος τα πλούτη να σου αυξήσω».
Και προς αυτόν απάντησεν ο μέγας Αγαμέμνων:
«Φύγε, αν το θέλεις, φύγ᾽ ευθύς· και χάριν μου να μένεις,
εγώ δεν σε παρακαλώ˙ κοντά μου υπάρχουν και άλλοι
175 να με δοξάσουν, κι έξοχα ο πάνσοφος Κρονίδης·
και απ᾽ τους διοθρέπτους βασιλείς συ είσαι ο μισητός μου·
ότι την έριδα διψάς, τες μάχες, τους πολέμους·
και αν είσαι τόσο δυνατός, είναι θεού το δώρον·
σπίτι σου με τα πλοία σου και τους συντρόφους σου άμε,
180 των Μυρμιδόνων δέσποζε· κι εγώ δε σε λογιάζω
και στην χολήν σου αδιαφορώ· κι ιδού τι σου κηρύττω:
Καθώς εμένα μου αφαιρεί την Χρυσηίδα ο Φοίβος —
κι εκείνην με συντρόφους μου και με δικά μου πλοία
θα στείλω— και το δώρον σου την κόρην του Βρισέως,
185 εις την σκηνήν σου θα ᾽λθω, εγώ να πάρω, για να μάθεις,
πόσο σου είμαι ανώτερος εγώ και να τρομάζει
και άλλος μ᾽ εμέ να συγκριθεί και όμοιος να γίνει εμπρός μου».

Βοηθάμε άλλους για να μη δούμε πως θέλουμε βοήθεια κι εμείς

Εκεί έξω θα συναντήσεις πολλούς ανθρώπους που θα τους βλέπεις πάντα πρόθυμους να βοηθήσουν τους γνωστούς, τους φίλους, τους συγγενείς, τον σύντροφό τους στα διάφορα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Αφιερώνουν τον χρόνο τους -πολλές φορές σε υπερβολικό βαθμό- αναζητώντας λύσεις που θα τους βγάλουν απ’ τα αδιέξοδά τους. Ίσως, να είσαι κι εσύ ένας από αυτούς.

Πέρα απ’ την κουλτούρα της ενσυναίσθησης και της αλληλεγγύης που όλοι μας οφείλουμε να τις καλλιεργήσουμε και να τις αναδείξουμε, ενδεχομένως η εκάστοτε ενθάρρυνση που προσφέρεις να κρύβει κάτι βαθύτερο. Είναι πιθανό ας πούμε, ν’ αντιμετωπίζεις ακριβώς το ίδιο ή κάποιο αντίστοιχο πρόβλημα και να προσπαθείς είτε να το αποφύγεις, είτε να το αναβάλεις. Σκέφτεσαι ότι ο δρόμος προς το ξέφωτο θα έρθει απ’ τη απόλυτη παρουσία που δίνεις στους άλλους. Μόνο που ο καθένας μας είναι ξεχωριστός και διαφορετικός. Ναι μεν, υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία, αλλά οι λεπτομέρειες μπορεί να διαφέρουν. Κι, ως γνωστόν, αυτές κάνουν τη διαφορά.

Είναι δύσκολο να παραδεχτείς κάποιες στιγμές πως όταν δύνασαι να πραγματοποιήσεις το ανθρωπίνως δυνατόν για να «θεραπεύσεις» κάποιον άλλον σ ένα θέμα του, στο νου σου υπάρχει η ιδέα πως πασχίζεις να θεραπεύσεις κι εσένα. Ενδόμυχα, αναζητάς ένα είδος βοήθειας, στοργής και κατανόησης, ώστε να βρεις τα δικά σου πατήματα. Χαρίζεις απλόχερα κι ανιδιοτελώς την αγάπη που χρειάζεσαι, αλλά έχεις ανάγκη κι εσύ το ίδιο. Γίνεσαι ένας καθρέφτης εκείνου που ζητάς και στην αντανάκλασή σου βρίσκεις παραδόξως παρηγοριά.

Φυσικά υπάρχουν κι αυτοί που το κάνουν επειδή το θεωρούν μονόδρομο. Γεννήθηκαν με σκοπό να γίνουν αγγελιοφόροι του αλτρουισμού. Αυτός ο ρόλος είναι κι ο καθοδηγητής της ζωής τους. Μιλάω ωστόσο, για εκείνους που παλεύουν με τα σκοτάδια, τις φοβίες και τις ανασφάλειές τους, όπου η μόνη τους κατεύθυνση είναι να δίνουν στους υπόλοιπους τη γαλήνη και τη χαρά που δεν μπορούν να δωρίσουν στην υπόστασή τους. Η όλη αντίφαση κρύβεται στο γεγονός πως ενώ έχουν την ικανότητα να διορθώσουν το οτιδήποτε στους άλλους, δε δύνανται να πράξουν το ίδιο και με τους εαυτούς τους.

Και το παράδοξο της όλης υπόθεσης είναι ότι ενώ έχεις όλη την καλή διάθεση να αφαιρέσεις ό,τι άσχημο από οποιονδήποτε άλλον, βάζεις στο off τις δικές σου ανάγκες και καταναλώνεις την ενέργειά σου σ’ εκείνα που μακροπρόθεσμα θα γιγαντώσουν τις όποιες ανησυχίες σου. Αυτές δεν πρόκειται να λυθούν μ’ έναν μαγικό τρόπο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θ’ αναζητήσεις κι εσύ βοήθεια. Μπορεί σε θεωρητικό επίπεδο να βρίσκεις τ’ αποτελέσματα που επιθυμείς, ωστόσο στην πράξη όλα αλλάζουν. Δεν είναι εγωιστικό να προσπαθείς να είσαι πάντα δίπλα σε εσένα και να σε φροντίζεις σαν ό,τι πιο πολύτιμο έχεις. Μέσα απ’ τους συνανθρώπους σου θα διδαχτείς το πώς θα περιγράψεις την καθημερινότητά σου. Η υλοποίηση μιας νοοτροπίας που θα σε ωφελήσει θα έρθει μέσα απ´ τα δικά σου βιώματα.

Ναι μεν, να βοηθάς, αλλά όχι εις βάρος σου. Έχεις την ικανότητα ν’ αγαπήσεις τις δυνατότητές σου, αλλά θα πρέπει να έχεις στο πίσω μέρος του μυαλού σου πως αυτό μπορεί να μη συμβεί στον απόλυτο βαθμό. Το μεγαλύτερο ταξίδι ενός ανθρώπου είναι η εξέλιξη κι η εξυγίανση του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς του. Ν’ αντιληφθεί κι όχι απλώς να καταλάβει πως το πρώτιστο είναι να βρει απαντήσεις στα ερωτήματα που ενοχλούν τον ίδιο. Να καταλάβει πως δε θα γίνει ευτυχισμένος μέσω των άλλων ανθρώπων, αλλά κυρίως μέσα απ’ την αυτό-φροντίδα.

Στην πραγματικότητα, το μόνο ουσιώδες είναι η στάση σου απέναντι στο ρεαλιστικό. Απ’ τη δική σου οπτική γωνία, το «ωραίο» και το «άσχημο» μπορεί να φαίνονται σαν αντικειμενικές αλήθειες, ίσως να είναι και μια ψευδαίσθηση που οδηγεί σε μια μάταιη ουτοπία. Δεν υπάρχει τίποτα πιο συναρπαστικό κι όμορφο απ’ το να ‘σαι πάντα κοντά σ’ εκείνους που αγαπάς. Να γίνεσαι ελπίδα, στήριγμα, χαμόγελο κι ενίοτε ευτυχία. Αυτό όχι μόνο θα σε καθορίσει, αλλά θα σε κάνει να προσεγγίσεις αυτά που πραγματικά επιθυμείς.

Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάς να βάζεις όρια ως προς την απόκρυψη των δικών σου προβλημάτων. Το να τα καλύπτεις δε θα σε πάει πουθενά. Το γνωρίζεις πολύ καλά. Όταν γίνεσαι κυρίαρχος του «είναι» σου, τότε θα συνειδητοποιήσεις το μεγαλείο του να εστιάζεις στο πώς θα δώσεις προτεραιότητα στην εξεύρεση των ονείρων και των στόχων που θα σου κάνουν πιο εύκολη την καθημερινότητα κι εντέλει την ίδια σου τη ζωή.

Ο φόβος για το μέλλον

Κανένας μας δε γνωρίζει τι επιφυλάσσει το μέλλον, ωστόσο πολλοί από εμάς χάνουν χρόνο ανησυχώντας γι' αυτό. Διαβάζουμε για την καταστροφή του περιβάλλοντος, για την αξιοθρήνητη κατάσταση των ποταμών, των δασών και της θάλασσας. Διαβάζουμε επίσης για τον αποδεκατισμό ορισμένων τύπων ζώων, ενώ ορισμένα είδη έχουν ήδη εξαφανιστεί.

Η πολιτική αναταραχή σε πολλά σημεία της γης και η φτώχεια κι η μιζέρια των αστέγων και των προσφύγων είναι κοινό θέμα ζήτησης.

Δεν υπάρχουν και πολλές αιτίες να χαιρόμαστε;

Απαισιοδοξία για το μέλλον

Είναι θλιβερό να ανοίγει κανείς εφημερίδα στην εποχή μας. Πού θα φτάσει η κατάσταση; Έχουμε μέλλον ή θα καταλήξουμε όλοι στην καταστροφή;

Ορισμένοι άνθρωποι νιώθουν τόσο αρνητικοί σχετικά με την κατάσταση στον κόσμο, ώστε αποφάσισαν να μη φέρουν σ' αυτόν παιδιά. Άλλοι φτάνουν στο ακραίο σημείο να περνούν τη ζωή τους με την προετοιμασία τους τέλους, το οποίο θεωρούν ότι επίκεται. Ακραίες περιπτώσεις φυσικά, ωστόσο υπαρκτές.

Οι περισσότεροι από εμάς βρίσκονται βέβαια μακριά από τα άκρα, ωστόσο έχουν συνείδηση και συχνά ανησυχούμε για το τι συμβαίνει γύρω μας και πού θα μας οδηγήσει αυτό στο μέλλον.

Η ανθρώπινη φύση έχει προβλέψει ώστε να τρομάζουμε, αν συμβεί κάτι πολύ κοντά στην πόρτα μας και δεν μπορούμε πια να το παραβλέψουμε. Αν ζούμε κοντά σε σταθμό ατομικής ενέργειας και ακούσουμε για κάποια διαρροή, ανησυχούμε πολύ και προσπαθούμε να μάθουμε τι συνέβη και αν κινδυνεύουμε. Αν όμως διαβάσουμε για διαρροή σε ξένο πυρηνικό αντιδραστήρα, γυρίζουμε στη σελίδα με τις τηλεοπτικές ταινίες για να δούμε τι έργο θα παίξει η τηλεόραση.

Αυτή είναι η μέση αντίδραση της πλειοψηφίας. Ενδιαφερόμαστε για τον πόλεμο που γίνεται κάπου μακριά, αν έχει επάνω μας άμεσο αντίκτυπο.

Άτομα που τρομοκρατούνται υπερβολικά

Τα άτομα που τρομοκρατούνται υπερβολικά για το τι επιφυλάσσει το μέλλον του κόσμου, είναι άτομα που υποφέρουν από αγωνία στην προσωπική τους ζωή. Συχνά η απαισιοδοξία που προβάλλουν για το μέλλον προέρχεται από προβλήματα άγχους βασισμένα στο μέλλον τους.

Όσο λιγότερο νιώθει ότι ελέγχει τη ζωή του το άτομο, τόσο πιο ανησυχητικό φαίνεται το μέλλον.

Ο φόβος μέσα σε αυτό το άτομο μεταφέρεται σε ό,τι βλέπει έξω: άλλα άτομα γίνονται επίφοβα, επειδή διαθέτουν περισσότερη αυτοπεποίθηση ή είναι διαφορετικά, και τα αρνητικά γεγονότα βαθαίνουν ακόμη περισσότερο το συναίσθημα της απόγνωσης και της απελπισίας.

Και το χειρότερο απ' όλα είναι ότι τα αρνητικά προαισθήματα βασίζονται σε γεγονότα: το διαβάσαμε στην εφημερίδα! Αποδεικνύεται ότι το μέλλον είναι ζοφερό! Τα άρθρα αυτά ενισχύουν απλά την κατάθλιψη κι αυτό κάνει το άτομο να βλέπει τη ζωή με ακόμη πιο αρνητικό τρόπο.

Μετατρέψτε την ανησυχία σας σε θετική δράση

Πολύς κόσμος διαβάζει τις ανησυχητικές αυτές περιγραφές, αλλά δεν τρομοκρατούνται όλοι.

Όσοι αντιμετωπίζουν με εποικοδομητικό τρόπο την αρνητική πληροφορία, αρχίζουν να συμμετέχουν, για παράδειγμα βοηθώντας στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος. Ανακυκλώνουν χαρτιά και γυαλί, δεν αγοράζουν γούνες και προσφέρουν τη φιλανθρωπία με όποιο τρόπο προτιμούν.

Με άλλα λόγια, κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν τον πλανήτη να έχει μέλλον.

Μπορεί να υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν μπορούμε να αλλάξουμε στη ζωή, υπάρχουν όμως και πάρα πολλά που μπορούμε να βελτιώσουμε.

Ίσως σκεφτείτε ότι αυτό είναι σταγόνα στον ωκεανό, αλλά ξανασκεφτείτε το. 'Εχετε αντιληφθεί ότι οι κινήσεις αυτές πολλαπλασιάζονται; Σήμερα υπάρχουν παντού δοχεία για τα γυαλιά και το χαρτί. Οι βιομήχανοι έχουν αλλάξει τα προϊόντα τους για να μην απελευθερώνονται βλαβερά αέρια (στην αρχή οι εκστρατείες για την προστασία του όζοντος θεωρήθηκαν ιδιορρυθμία).

Αυτά είναι μόνο λίγα παραδείγματα - υπάρχουν εκατοντάδες άλλα. Οι θετικές αυτές εξελίξεις είναι εξίσου πραγματικές με τις αρνητικές, δυστυχώς όμως οι κακές ειδήσεις πωλούν περισσότερες εφημερίδες, γι' αυτό και φαινομενικά δεν ακούμε πολλά θετικά γεγονότα που θα μας δώσουν μια λιγότερο αρνητική άποψη του μέλλοντός μας.

Αν ανησυχείτε για το μέλλον, κάντε κάτι γι' αυτό. Μετατρέψτε την ανησυχία σας σε θετική δράση και συμμετέχετε στις λύσεις. Αν είστε άτομο που υποφέρει από αγωνία και η αγωνία σάς προκαλεί απελπισία για το μέλλον, κάντε κάτι για την αγωνία σας.

Χρειαζόμαστε και εσάς και τη συμμετοχή σας για να συνεχίσουμε το εποικοδομητικό έργο, έργο που συντελείται ήδη παντού γύρω μας για να λυθούν τα προβλήματα του πλανήτη.

Το βουνό της συνείδησης

Κάποτε, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τάγματος των Ροδόσταυρων μου είπε μια μεταφορά για να κατανοήσω τα επίπεδα Συνείδησης και Επίγνωσης. Την ονόμασε «το βουνό της συνείδησης».

Εάν βρίσκεστε στους πρόποδες του βουνού, δεν μπορείτε να δείτε πολύ μακριά. Η οπτική σας είναι περιορισμένη, και δεν μπορείτε να δείτε τι είναι μπροστά σας ή πίσω από οποιαδήποτε γωνία. Και για αυτό υπάρχει μεγάλος φόβος για το άγνωστο.

Καθώς ανεβαίνετε στο βουνό αρχίζετε να παρατηρείτε αλλαγές. Η οπτική σας για τη ζωή επεκτείνεται καθώς ανεβαίνετε ψηλότερα, επειδή μπορείτε να δείτε πιο μακριά, τι υπάρχει πίσω από κάποια πράγματα που εμπόδιζαν το βλέμμα σας στο κάτω μέρος του βουνού. Τα πράγματα φαίνονται διαφορετικά από λίγο πιο ψηλά, και ενώ εξακολουθείτε να φοβάστε, δεν είστε τόσο φοβισμένοι όσο ήσασταν όταν βρισκόσασταν στην κοιλάδα.

Ακόμη πιο ψηλά στο βουνό, η ατμόσφαιρα είναι διαφορετική, η βλάστηση είναι διαφορετική και μπορείτε να δείτε πολύ πιο μακριά από ό,τι πριν.

Η ζωή μοιάζει διαφορετική, και επειδή μπορείτε να δείτε πράγματα που κρύβονταν πριν, ο φόβος για το άγνωστο μειώνεται.

Όταν φτάσετε στην κορυφή του βουνού, μπορείτε να δείτε τα πάντα. Το βλέμμα σας για τον κόσμο και πέρα από αυτόν έχει διευρυνθεί πλήρως προς κάθε κατεύθυνση. Μπορείτε να δείτε τους ανθρώπους στην κοιλάδα και την περιορισμένη οπτική τους, και ξέρετε, ότι δεν υπάρχει τίποτα που πρέπει να φοβούνται.

Μπορείτε επίσης να δείτε τους ανθρώπους που βρίσκονται σε διάφορα στάδια της διαδρομής τους, καθώς ανεβαίνουν το βουνό, και τους διάφορους περιορισμούς της οπτικής τους. Και από το σημείο όπου στέκεστε, στην κορυφή του βουνού, μπορείτε να δείτε την εξαιρετική ομορφιά και την τελειότητα των πάντων.

Βλέπετε ότι τα πάντα είναι στη θέση τους και δεν υπάρχει κάτι που πρέπει να ανησυχεί ή να φοβίζει τους ανθρώπους. Το θέαμα, το θαύμα και το μυστήριο της ζωής που αποκαλύπτεται μπροστά σας είναι υπέροχο, και όταν οι άνθρωποι στην κοιλάδα δουν τη μεγαλοπρέπεια που απολαμβάνετε εσείς, θα είναι και εκείνοι ελεύθεροι.

«Σε υψηλότερο επίπεδο συνείδησης, κανένα από αυτά τα προσωπικά θέματα του μυαλού δεν έχει την παραμικρή σημασία, επειδή στέκεστε στην υψηλότερη κορυφή της δική σας ύπαρξης, και όσα βρίσκονται από κάτω σας είναι σύννεφα που περνούν. Φτάνετε σε ένα σημείο όπου τίποτα δεν έχει σημασία! Τα πάντα είναι μόνο τελειότητα». -Μούτζι

Τώρα που ξέρετε ποιος είστε, έχει ξεκινήσει για εσάς η διαδικασία της αφύπνισης! Το μόνο εμπόδιο για να είστε μόνιμα αυτός/αυτή που είστε είναι ο νους.

Ο νους σας είναι η μεγαλύτερη δύναμή σας στον υλικό κόσμο, γιατί θα δημιουργήσει οποιοδήποτε υλικό πράγμα, γεγονός ή περίσταση θέλετε, αλλά εάν πιστεύετε τις αρνητικές του σκέψεις, θα χρησιμοποιήσει τη δημιουργική του δύναμη εναντίον σας.

Δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τον νου σας, γίνεται ενοχλητικός μόνο όταν πιστεύετε ότι είστε αυτό που σας λέει πως είστε.

Όταν ο νους σας προσπαθεί να μιλήσει εκ μέρους σας, θυμηθείτε ότι δεν είναι εσείς.

Ο νους σας δεν είναι καν μια πραγματική οντότητα, αλλά μια διαδικασία. Είναι απλώς ένα σύνολο από σκέψεις, που προέρχονται από προγράμματα που σχηματίζονται από τις πεποιθήσεις σας και διατηρούνται στο υποσυνείδητό σας. Το υποσυνείδητο είναι η αποθήκη των πεποιθήσεών μας, της μνήμης, των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας, των αυτόματων διαδικασιών και των συνηθειών, και η λειτουργία του δεν διαφέρει από τη λειτουργία ενός υπολογιστή. Είναι εντελώς μηχανική.

Το υποσυνείδητο λαμβάνει πληροφορίες από τον συνειδητό νου, που είναι ο σκεπτόμενος νους σας, και δέχεται όλα τα δεδομένα που θέτει ο σκεπτόμενος νους. Το υποσυνείδητο δεν κάνει διακρίσεις σε καμία από τις πληροφορίες που μπαίνουν μέσα του, αλλά αποδέχεται ό,τι πιστεύει ως αληθινό ο σκεπτόμενος νους.

Άρα, το μυαλό μας ουσιαστικά ανακυκλώνει σκέψεις σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μας και μας κρατά δέσμιους με αυτές τις σκέψεις περιορίζοντας αυστηρά τη ζωή μας -μέχρι να ξυπνήσουμε και να δούμε ότι οι σκέψεις και το μυαλό μας δεν είναι αυτό που είμαστε!

«Προτιμώ να παίζω το παιχνίδι του περιορισμού ή να είμαι ελεύθερος; Αυτή η απλή ερώτηση είναι το κλειδί για να εγκαταλείψουμε την εμμονή μας να είμαστε περιορισμένοι στο σώμα/νου μας. Εάν νομίζετε ότι είστε το σώμα/νους σας και πιστεύετε τις ιστορίες που λέτε στον εαυτό σας και σε άλλους ότι είστε αυτό το σώμα/νους, τότε προτιμάτε να παίξετε το παιχνίδι του περιορισμού». -Χέιλ Ντουόσκιν

Το πρώτο βήμα προς την ελευθερία είναι η στιγμή που θα καταλάβουμε ότι οι σκέψεις μας δημιουργούν τη ζωή μας. Αυτό που σκέφτεστε είναι αυτό που υλοποιείται. Δεν θα έχετε τη ζωή που θέλετε εάν δίνετε την προσοχή σας σε σκέψεις που αφορούν αυτά που δεν θέλετε. Και θα έχετε τη ζωή που θέλετε εάν δίνετε την προσοχή σας μόνο σε σκέψεις που αφορούν αυτά που θέλετε!

Όταν το κατανοήσετε πλήρως, αρχίζετε να έχετε μεγάλη επίγνωση των σκέψεών σας, και αυτό σας βάζει στο δρόμο της αφύπνισης, επειδή η επίγνωση σας για τις σκέψεις σας όχι μόνο σας εμποδίζει να πιστεύετε αρνητικές σκέψεις, αλλά σημαίνει ότι γίνεστε πιο συνειδητοί.

Οι ψυχικά υγιείς τρόποι αντιμετώπισης των αρνητικών συμπεριφορών

Οι ανθυγιεινές συμπεριφορές ρουφάνε την υγεία μας και τις περισσότερες φορές μας αφήνουν κυριολεκτικά πληγωμένους, αγχωμένους, θυμωμένους, στραγγισμένους και άρρωστους.

Όταν περιβάλλεστε καθημερινά από ανθρώπους και συνθήκες που είναι κατά το πλείστον ανθυγιεινές για την ψυχική σας υγεία, η γνώση αντιμετώπισης τέτοιων συμπεριφορών είναι το κλειδί για την ειρήνη του μυαλού, την καλή υγεία και την ευημερία.

Χρησιμοποιώντας ως «όπλο» τα πηγαία καλά σας συναισθήματα, αντί του εγωισμού, βρίσκεστε πιο κοντά στην επίλυση εκείνων των συναισθηματικών τραυματισμών που προέρχονται από τα «ανθυγιεινά» βέλη.

Όλοι μας ζούμε σε γυάλινα σπίτια

Κανείς δεν είναι τέλειος. Όλοι κάνουμε λάθη. Ο καθένας πληγώνεται και με τη σειρά του πληγώνει τους άλλους. Γνωρίζοντας το αυτό, όλοι καταλαβαίνουμε όταν κάποιος λέει ή κάνει κάτι που μας πονάει. Δυστυχώς, ο εγωισμός μας δεν συμφωνεί. Είναι τόσο απασχολημένος να κρίνει τους άλλους που δεν έχει καμία ικανότητα για αγάπη. Το «εγώ» επιμένει να είναι σωστό και όχι ευχαριστημένο. Όταν το «εγώ» μας είναι συνδεδεμένο με αυτό το νόημα τότε παίζεται ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών, από το οποίο όμως κανείς δεν βγαίνει κερδισμένος.

*πρόταση: Το κλειδί για την ευτυχία και τη συναισθηματική ελευθερία είναι να γνωρίζουμε πώς να μην παίρνουμε τα πράγματα προσωπικά. Αντί να προσπαθούμε να επιλύουμε το θέμα εγωιστικά με το μυαλό μας, ας δοκιμάσουμε να δούμε μέσα από τα μάτια της ψυχής μας. Αυτή η υψηλότερη προοπτική θα μας βοηθήσει να εντάξουμε την κατάσταση σε ένα συναίσθημα πιο συμπονετικό.

Μαθαίνοντας πώς να μην παίρνουμε τίποτα προσωπικά

Όταν ένα άτομο κάνει κάτι που δεν μας αρέσει, δεν σημαίνει κατ 'ανάγκην ότι οι δράσεις του απευθύνονται σε εμάς. Για παράδειγμα: Ένας επιθετικός οδηγός που οδηγεί πολύ κοντά στο δικό σας αυτοκίνητο, σας κόβει και μετά σας προσπερνά, ίσως να έχει καθυστερήσει στην δουλειά του και φοβάται ότι αν δεν φτάσει στην ώρα του ενδέχεται να απολυθεί. Μια ευέξαπτη πωλήτρια μπορεί να ανησυχεί για το άρρωστο παιδί της και εύχεται να μπορούσε να είναι το σπίτι για να αναλάβει τη φροντίδα του, αντί να χρειάζεται να ασχοληθεί με τους πελάτες όλη την ημέρα.

*πρόταση: Σκεφτείτε τις φορές που είστε υπό στρες, κάτω από πίεση και ενεργήσατε με αγενή τρόπο. Πώς αντέδρασαν οι άνθρωποι σε σας; Ήταν ευγενικοί, με κατανόηση ή σας απώθησαν. Πώς σας έκαναν να αισθάνεστε οι αντιδράσεις τους; Επιλέξτε να ενεργείτε μέσα από την καρδιά σας, με ευγένεια και κατανόηση και διοχετεύστε την θετική σας ενέργεια προς όλους.

Αν οι άνθρωποι μπορούσαν να φερθούν καλύτερα τη συγκεκριμένη στιγμή, θα το έκαναν

Η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν έχουν πρόθεση να προκαλέσουν ή να πληγώσουν με την συμπεριφορά τους. Οι πιθανότητες είναι, ότι, αν κάποιος σας έχει πληγώσει με οποιονδήποτε τρόπο, να δρούσε από φόβο ή πόνο. Αντί να ζητήσει βοήθεια, αυτό που έκανε ήταν να δράσει εγωιστικά αντιμετωπίζοντάς σας μέσα από το κομμάτι εκείνο του πόνου που καίει και «μαστιγώνει». Ακριβώς όπως ένα απελπισμένο ζώο είναι πιο πιθανό να επιτεθεί, ένα απελπισμένο πρόσωπο είναι πιο πιθανό να σας βλάψει. Εάν η συμπεριφορά τους δεν ήταν κατάλληλη, τότε να είστε σίγουροι ότι δεν είχε να κάνει με εσάς.

*πρόταση: Αντί να είστε θυμωμένοι μαζί τους, προσπαθείστε να τους αντιμετωπίσετε με ενσυναίσθηση. Τι να συμβαίνει άραγε στη ζωή τους; Είναι σε πόνο, και αν ναι, μήπως χρειάζεται να ζητήσουν βοήθεια; Η ψυχραιμία από μέρους σας, θα ωφελήσει τη συζήτηση/διένεξη να οδηγηθεί σε λύση.

Προβάλλουμε τα συναισθήματά μας στους άλλους

Οι χαρούμενοι άνθρωποι έχουν την τάση να συμπεριφέρονται στους άλλους με ευγένεια, λεπτότητα και σεβασμό διότι νιώθουν καλά εσωτερικά. Οι αρνητικοί άνθρωποι, από την άλλη πλευρά, βρίσκουν πάντα ένα λόγο να διαμαρτύρονται. Οι τελευταίοι μπορεί να αντιμετωπίζουν συναισθήματα κατάθλιψης, άγχους και θυμού, και έτσι υποσυνείδητα να προβάλλουν την αγωνία τους στους άλλους. Είτε θετικά είτε αρνητικά, η φύση ενός ατόμου καθορίζεται από τον εσωτερικό του κόσμο.

*πρόταση: Προσπαθήστε να είναι προσεκτικοί όσον αφορά τις δικές σας σκέψεις και τα συναισθήματα σας. Αν είστε αναστατωμένοι από τη συμπεριφορά κάποιου άλλου, οι πιθανότητες είναι ότι και εσείς, ενδεχομένως, να προβάλλετε τις δικές σας ανασφάλειες και επικρίσεις προς τον άλλον. Αν νιώθετε να ισχύει κάτι παρόμοιο, αναρωτηθείτε τί είναι αυτό που χρειάζεστε για να αισθανθείτε καλύτερα.

Προσελκύουμε ό,τι αισθανόμαστε, όχι ό,τι θέλουμε

Ο τρόπος που άλλοι σας συμπεριφέρονται είναι η αντανάκλαση του πώς αισθάνεστε για τον εαυτό σας. Για παράδειγμα, τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να βρεθούν σε σχέσεις που επιδεινώνουν τις ανασφάλειές τους. Αντί να βρουν κάποιον με αυθεντική δύναμη ψυχής, μπορεί να προσελκύσουν ένα νταή, που είναι αυταρχικός και ελεγκτικός, δηλαδή το άλλο άκρο του φάσματος της ανασφάλειας.

*πρόταση: Εξετάστε τις σχέσεις σας όσο πιο αντικειμενικά γίνεται. Ποια μοτίβα βλέπετε; Τι σημαίνει αυτό για σας και πώς αισθάνεστε για τον εαυτό σας; Αν δεν σας αρέσουν οι σχέσεις σας με τους άλλους, τι χρειάζεται να αλλάξει στον τρόπο που αισθάνεστε για τον εαυτό σας; Ερωτήματα αρκετά δύσκολα όταν κοιτάζει κανείς μέσα του, που για την υγιή απάντησή τους.

Οι λιγότερο αξιαγάπητοι άνθρωποι χρειάζονται την περισσότερη αγάπη

Μερικοί άνθρωποι είναι τόσο εστιασμένοι στο να αντιδρούν σε πράγματα που εμποδίζουν ακούσια τις επιθυμίες τους που στη συνέχεια εκείνες γίνονται ο χειρότερος εφιάλτης τους. Μη γνωρίζοντας πώς να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο, είναι εύκολο να παρασυρθούμε σε έναν κύκλο αρνητικότητας και αντίδρασης. Μια ατέρμονη μάχη τότε συντηρείται εντός μας τόσο κουραστική και επιζήμια για τη σωματική, ψυχική και συναισθηματική μας υγεία, ενώ αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι αγάπη.

*πρόταση: Αν δεν σας αρέσει η συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων, φανταστείτε πώς είναι να είστε σαν αυτούς. Εσείς μπορείτε να φύγετε μακριά από την αρνητική συμπεριφορά τους, αλλά οι ίδιοι δεν μπορούν. Δείχνοντας συμπόνια για αυτούς ακόμα κι αν δεν μπορείτε να είστε στο πλάι τους, βοηθά εσάς να αντιληφθείτε τη δική σας στάση.

Η συγχώρεση θα σας απελευθερώσει

Εάν έχετε πληγωθεί ή θιχτεί από την αρνητική συμπεριφορά κάποιου, μπορείτε να «πιάσετε» τον εαυτό σας ξαναζεί το τραύμα. Σε σοβαρές περιπτώσεις, αυτό είναι γνωστό ως διαταραχή μετα-τραυματικού στρες και αυτή η διαταραχή απαιτεί ψυχοθεραπευτική φροντίδα και επαγγελματική συμβουλευτική. Αλλά για λιγότερο τραυματικές περιπτώσεις, η συγχώρεση είναι το πιο ισχυρό εργαλείο για την επούλωση.

Συγχώρεση δεν σημαίνει ότι θα παραβλέψετε το πώς σας αντιμετώπισαν, ή ότι έχετε δώσει την άδεια στο άτομο αυτό να σας βλάψει ξανά. Είναι απλά ένας τρόπος για να σταματήσετε τον ψυχικό πόνο έτσι ώστε να μη βρεθείτε να βιώνετε ξανά την κακομεταχείριση αντίστοιχων συμπεριφορών. Αυτό είναι το εισιτήριό σας για συναισθηματική ελευθερία.

*πρόταση: Εξάσκηση στην πρακτική της συμφιλίωσης και της συγχώρεσης. Όταν νιώθουμε βαθιά και αληθινά τα συναισθήματα συγχώρεσης μέσα στην καρδιά μας, το βάρος της προηγούμενης αρνητικής πράξης μετατοπίζεται και σταματά να έχει αρνητική επίδραση πάνω μας ή να μας πληγώνει.

Να ξέρετε πότε να φεύγετε μακριά

Μερικοί άνθρωποι είναι πάρα πολύ αρνητικοί για να τους επιτρέψουμε να είναι κοντά μας. Δεν έχει σημασία τι θα κάνουμε για να τους βοηθήσουμε, καθώς τίποτα δεν φαίνεται να λειτουργεί. Είτε γιατί χρειάζονται περισσότερη βοήθεια από αυτή που εμείς τους δίνουμε και δεν μπορούν να τα πάνε καλύτερα είτε γιατί δεν θέλουν να βελτιωθούν. Μπορεί να βρίσκονται σε συνεχή μάχη με τον εαυτό τους/με το εγώ τους, με τις σκιές και με τα φαντάσματα του παρελθόντος ή μπορεί να είναι τόσο σταθερά εδραιωμένος στη συνείδηση τους ο ρόλος του θύματος που έχουν χάσει την επιθυμία τους να διεκδικήσουν την προσωπική τους δύναμη. Μπορεί ακόμα να έχουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας.

Όποιοι και αν είναι οι λόγοι, αν έχουν συνεχώς την τάση να μας αποστραγγίζουν, να μας εκμεταλλεύονται, να μας χειρίζονται καταχρηστικά και να μας πληγώνουν τότε ήρθε η ώρα να σπάσουμε τη συν-εξάρτηση, έτσι ώστε και οι δύο πλευρές να μπορέσουν να οδηγηθούν σε μια υγιέστερη ζωή.

*πρόταση: Αν το άτομο αυτό χρειάζεται περισσότερη βοήθεια από ό,τι εμείς μπορούμε να τους δώσουμε, τους ενθαρρύνουμε να αναζητήσουν την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας. Είτε πρόκειται για τον/την σύζυγο, το παιδί, τον/την φίλο/η ή συνάδελφο/η μας. Αν είναι μια φιλία ή μια ρομαντική σχέση, ίσως χρειαστεί να βρεθείτε χωριστά προσωρινά ή ακόμη και μόνιμα, ώστε να σπάσει ο ανθυγιεινός δεσμός. Μερικές φορές όταν η πρωτοβουλία τερματισμού μίας κακής σχέσης, είναι ό,τι πιο σωστό και συμπονετικό που μπορούμε να κάνουμε από αγάπη.

Αφαντασία: Η μυστηριώδης δυσκολία να δημιουργήσουμε εικόνες στο νου μας

Αν ζητήσουμε από τους περισσότερους ανθρώπους να φανταστούν ένα άτομο, μέρος ή πράγμα, δεν θα δυσκολευτούν να δημιουργήσουν μια νοητή εικόνα στο νου τους. Όμως, για ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού (οι εκτιμήσεις μιλούν για το 1-5%), η χρήση της φαντασίας για τη δημιουργία νοητών εικόνων είναι σχεδόν αδύνατη. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται αφαντασία – και συνιστά μια σχετικά μυστηριώδη νευρολογική πάθηση κατά την οποία το άτομο δεν μπορεί να φανταστεί/οπτικοποιήσει πράγματα.

Τι στοιχεία γνωρίζουμε από επιστημονικές έρευνες

Αν και η αφαντασία είναι γνωστή στον ιατρικό κόσμο από το 1800 περίπου, οι μηχανισμοί πίσω από αυτή δεν έχουν ανακαλυφθεί πλήρως ακόμα. Όταν κάποιος με αφαντασία προσπαθήσει να φανταστεί κάτι, απλώς δεν μπορεί και αντιθέτως, «βλέπει» ένα σκοτεινό κενό. Η νεροεπιστήμονας Tara Swart εξηγεί ότι πρόκειται για μια περίπλοκη κατάσταση και η επίδρασή της στους ανθρώπους ποικίλλει.

Για παράδειγμα, εξηγεί ότι μπορεί να εμφανιστεί και ως μια ανικανότητα να αναγνωρίσουμε πρόσωπα, να διαμορφώσουμε οπτικές αναμνήσεις ή να φανταστούμε κάτι νέο που δεν έχουμε ξαναδεί στο παρελθόν. Η Swart προσθέτει ότι η πάθηση δεν επηρεάζει τη νοημοσύνη.

Μία εξήγηση για την εμφάνιση της αφαντασίας είναι ότι μπορεί να σχετίζεται με την γέννηση και την εγκεφαλική ανάπτυξη. Κατά τη διάρκεια της γέννησης, όταν ο εγκέφαλος είναι πολύ αδιαφοροποίητος, τα μωρά ουσιαστικά εμφανίζουν μια σειρά μινι-εγκεφαλικών.

Χάρη στη νευροπλαστικότητα, περιγράφει, ο εγκέφαλος ενός μωρού συνήθως μπορεί να προσαρμοστεί και να χτίσει περισσότερους νευρώνες μετά από αυτά τα μινι-εγκεφαλικά. Αλλά στην περίπτωση της αφαντασίας, αυτό το μικρό νευρωνικό μονοπάτι που σχετίζεται με τη δημιουργία νοερών εικόνων δεν λειτουργεί.

Ένα απλό τεστ για τον εντοπισμό της αφαντασίας

Ο μόνος τρόπος να βεβαιωθεί κανείς ότι εμφανίζει αυτό το περίεργο φαινόμενο είναι να επισκεφθεί νευρολόγο και να ακολουθήσει τις εξετάσεις που θα του συστήσει. Εντούτοις, υπάρχει ένα απλό και χρήσιμο τεστ που μπορεί να μας δώσει μια ιδέα για το αν υπάρχει πιθανότητα να το εμφανίζουμε:

Κλείστε τα μάτια σας και προσπαθήστε να φανταστείτε ένα μήλο, να το δείτε νοητικά. Αν μπορείτε να το «δείτε», ακόμα κι αν είναι θολή η εικόνα, τότε δεν έχετε αφαντασία. Αν αυτό που βλέπετε είναι ένα απολύτως σκοτεινό κενό, τότε ίσως χρειάζεται να κάνετε την επίσκεψη.

Μπορούν οι άνθρωποι με αφαντασία να ονειρευτούν;

Το αξιοπερίεργο εδώ είναι ότι ναι, κάποιοι άνθρωποι με αφαντασία μπορούν να ονειρευτούν εικόνες, σύμφωνα με την Swart, ενώ άλλοι όχι. Όπως εξηγεί μια έρευνα: «η πλειοψηφία (των συμμετεχόντων σε αυτή) είχαν κάποια εμπειρία νοερών εικόνων σε όνειρα ή σπάνιες αναλαμπές». Εντούτοις, αναφέρονται γενικά λιγότερο πλούσια όνειρα, αναμνήσεις και δυσκολία στη φαντασία μελλοντικών σεναρίων.

Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι γεννιούνται με αφαντασία, υπάρχουν αναφορές που δείχνουν ότι μπορεί το πρόβλημα να είναι επίκτητο, είτε μετά από χειρουργική επέμβαση, τραυματισμό είτε ως αποτέλεσμα ψυχικής διαταραχής όπως κατάθλιψη, άγχος ή διαταραχή μετατραυματικού στρες (το τελευταίο σε προσωρινή περισσότερο μορφή).

Η υπάρχουσα βιβλιογραφία λοιπόν μιλά για ένα εύρος παθολογικών και μη παραγόντων που μπορεί να επηρεάσει και την ένταση της πάθησης. Γι’ αυτό και η αιτία χρειάζεται να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κατά την αξιολόγηση. Εντούτοις, χρειαζόμαστε περισσότερες έρευνες για να αποκωδικοποιήσουμε αυτό το περίεργο φαινόμενο και τους μηχανισμούς του που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστοί.

Σοφοκλής: Τι πιο ωραίο υπάρχει απ’ το να χαμογελάς στους εχθρούς σου;

Ο Σοφοκλής (496 π.Χ.- 406 π.Χ.) ήταν ένας από τους αρχαίους Έλληνες τραγικούς ποιητές της κλασικής εποχής, που μαζί με τους ομότεχνούς του Αισχύλο και Ευριπίδη μας άφησαν σπουδαία έργα και τα μόνα που έχουν διασωθεί στην ολοκληρωμένη μορφή τους.

Σύμφωνα με αρχαίες μαρτυρίες φαίνεται ότι έγραψε περίπου 120 έργα, από τα οποία παραδίδονται ολοκληρωμένες μόνο επτά τραγωδίες. Γεννήθηκε στον Ίππιο Κολωνό της Αθήνας και ήταν γιος του Σοφίλλου, ενός εύπορου Αθηναίου που είχε εργοστάσιο μαχαιροποιΐας και είχε την αγαθή τύχη να διαπαιδαγωγηθεί σωστά, ανάλογα με την οικονομική του άνεση. Έτσι έλαβε επιμελημένη αγωγή και παιδεία. Ο Σοφοκλής έζησε μια καλή ζωή από τα παιδικά του χρόνια και δεν πρόλαβε τις μεγάλες συμφορές που βρήκαν την Αθηναϊκή δημοκρατία, αλλά έζησε όλο το μεγαλείο της.

Ο Σοφοκλής από μικρός έδειξε το μεγάλο του ταλέντο και την κλίση του στις τέχνες.
Δάσκαλός του στην μουσική ήταν ο περίφημος Λάμπρος που δίδαξε τόσο καλά τον Σοφοκλή ώστε έγραφε μόνος του τις μελωδίες για τα χορικά των τραγωδιών του, σε αντίθεση με τους άλλους ποιητές που χρειάζονταν βοήθεια σε αυτό. Χάρη στο δάσκαλό του, ανέπτυξε αρμονικά τις σωματικές και ψυχικές του δυνάμεις.

Συνδέθηκε στενά με πολιτικές και πνευματικές προσωπικότητες της εποχής, όπως με τον Περικλή, τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και κατέλαβε διάφορα υψηλά αξιώματα στην πολιτική, στις θρησκευτικές λατρείες και στις τέχνες.

Ο Σοφοκλής ταλαντούχος αλλά και με εντυπωσιακό παράστημα, μετά την ναυμαχία της Σαλαμίνας, τον επέλεξαν να γίνει ο κορυφαίος του χορού των εφήβων, στις δημόσιες τελετές για τον εορτασμό της νίκης. Στους δραματικούς αγώνες πήρε πρώτη φορά μέρος το 468 π.Χ. και αμέσως αξιώθηκε το πρώτο βραβείο, αν και στον διαγωνισμό μετείχε και ο Αισχύλος. Το κοινό τον αγάπησε και του χάρισε δεκαοκτώ πρώτες νίκες στα Μεγάλα Διονύσια και μερικές ακόμα στα Λήναια. Πρέπει όμως να συνεκτιμηθεί ότι ο Σοφοκλής ήταν στους Αθηναίους πολύ δημοφιλής, λόγω και των πολιτικών και θρησκευτικών δραστηριοτήτων του, σε αντίθεση με τον νεότερο φίλο του, τον Ευριπίδη, ο οποίος ήταν μάλλον αντιπαθής λόγω του απομονωμένου τρόπου ζωής του.

Ο Σοφοκλής συμμετείχε στα κοινά και μάλιστα τόσο τον αγαπούσαν οι Αθηναίοι που τον εξέλεξαν και στρατηγό, αν και η δραστηριότητα του αυτή περιορίστηκε στο διπλωματικό πεδίο.

Χρημάτισε και ελληνοταμίας της Αθηναϊκής συμμαχίας και τροποποίησε το σύστημα είσπραξης εισφορών. Η μοναδική σελίδα που αμαυρώνει τον πολιτικό του βίο είναι το ότι μετά την ήττα των Αθηναίων στη Σικελία εκλέχτηκε ως ένας από τους 10 πρόβουλους που έφεραν στην εξουσία την ολιγαρχική βουλή των 400. Με την επαναεπικράτηση των δημοκρατικών, δικάστηκε.

Παρόλη τη στεναχώρια του, στη δίκη με ψυχραιμία και αξιοπρέπεια, δήλωσε ότι τότε δεν υπήρχε κατά την άποψη του τίποτε καλύτερο να πράξει. Οι δικαστές τον αθώωσαν.

Ο Σοφοκλής έφερε πολλές καινοτομίες στο θέατρο. Ανάμεσα στα άλλα, αύξησε τα μέλη του χορού σε 15, για καλύτερη συμμετρία δύο ιμιχόρια των 7, και ο κορυφαίος και εισήγαγε και τρίτο υποκριτή. Από την πρώτη φορά που παίρνει μέρος στους δραματικούς αγώνες το 468 π.χ., μόλις σε ηλικία 28 χρόνων, παίρνει το πρώτο βραβείο, με αντίπαλο τον Αισχύλο. Στα επόμενα χρόνια παίρνει 24 πρώτες νίκες.

Για τον Σοφοκλή μιλάει επαινετικά και ο Αριστοφάνης στους Βάτραχους. Ο Φρύνιχος του αφιέρωσε το έργο του Μούσες. Να τονίσουμε πως ο Σοφοκλής, αποδείχτηκε φιλαθηναιότατος, δε θέλησε ποτέ να απομακρυνθεί από τον τόπο του, και στο τελευταίο του έργο, το Οιδίπους επί Κολονώ φρόντισε να καλοτυχίσει για μιαν ακόμα φορά την Αθήνα και να παινέσει την περιοχή όπου γεννήθηκε. Μάλιστα εισήγαγε στην Αθήνα τη λατρεία του Ασκληπιού και ήταν ένας από τους λόγους που τιμήθηκε μετά το θάνατό του σαν ήρωας «Φιλαθηναίος». Ο Σοφοκλής πέθανε σε ηλικία 90 χρονών το 406, έχοντας τιμηθεί εν ζωή και έχοντας πλήρη συναίσθηση της αξίας του έργου του.
Ο τάφος του μάλιστα έγινε προσκύνημα…

Ακολουθούν μερικές φράσεις του που έμειναν στην ιστορία

Αν ο θάνατος έρχεται πρόωρα, δηλώνω πως αυτό για μένα είναι ένα κέρδος. Όποιος ζει σαν κι εμένα ανάμεσα σε αναρίθμητα δεινά, πώς είναι δυνατόν να μην κερδίζει πεθαίνοντας;

Δεν αρμόζει στον καλό γιατρό να επικαλείται μαγικές δυνάμεις, όταν χρειάζεται χειρουργική επέμβαση για ν’ απαλλαχθεί ο άρρωστος απ’ το κακό.

Δεν μπορεί κανένας να πάρει όρκο για τίποτε και η δεύτερη γνώμη διαψεύδει την πρώτη ιδέα.

Είναι αληθινή η λαϊκή παροιμία ότι τα δώρα των εχθρών δεν είναι ούτε χρήσιμα ούτε ωφέλιμα.

Ένα κράτος, όπου η αυθάδεια και η ελευθερία τού να κάνει κανείς ό,τι θέλει μένουν ατιμώρητα, μπορεί να είναι κανένας σίγουρος γι’ αυτό, ότι μετά από ένα ευτυχισμένο ταξίδι τελειώνει βυθισμένο μέσα στην άβυσσο.

Έρως ανίκατε μάχαν.

Η αλήθεια είναι πάντοτε σωστή.

Η καλύτερη τακτική είναι να χρησιμοποιεί κανείς τη δύναμή του για να κάνει όσο το δυνατόν περισσότερα καλά.

Καθένας και γελά και κλαίει, όπως τα κανονίζει ο Θεός.

Καθετί στον κόσμο, με τη δουλειά αποχτιέται.

Και στις γυναίκες μέσα υπάρχει πολεμική ορμή.

Κανένας δεν αγαπάει τη ζωή τόσο πολύ όσο ο γέρος.

Μην ξεστομίζεις ποτέ έναν υπεροπτικό λόγο ενάντια στους θεούς και μην παραδέχεσαι μια αλαζονική έπαρση, μακάρι να μην υπερτερείς περισσότερο από έναν άλλον με τη δύναμη ή με την υπεροχή του πλούτου, γιατί μια μόνη μέρα καταστρέφει τους ανθρώπους και τους ξανασηκώνει.

Οι θεοί αγαπούν τη μετριότητα στις επιθυμίες και μισούν τη βλαστήμια.

Να λες πάντα την αλήθεια, γιατί είναι ατιμωτικό για τον ελεύθερο άνθρωπο να θεωρείται ψεύτης.

Ο ανόητος έχει αδελφό τον αδύναμο.

Ο θάνατος τότε μόνο είναι το μεγαλύτερο κακό, όταν τον παρακαλούμε να έρθει κι αυτός δεν εισακούει τις προσκλήσεις μας.

Ο θυμός δεν έχει άλλα γηρατειά εκτός από το θάνατο, ο πεθαμένος δεν έχει πια κανένα αίσθημα.

Όποιος κυβερνήτης πλοίου παρατεντώνει τα πανιά και δεν λασκάρει καθόλου, ανατρέπει το καράβι.

Ούτε ο ισχυρότερος θνητός δεν μπορεί να αποφύγει την τιμωρία των θεών.

Πάλι γίνεται παιδί ο άνθρωπος που γερνάει.

Ποιος καλός άνθρωπος δεν είναι φίλος του εαυτού του;

Πολλοί γενούν το δέος, το μέγα δέος ο άνθρωπος γεννά.

Πρέπει να συγκρατούμε το θυμό μας απέναντι σ’ εκείνους που έσφαλαν χωρίς να το θέλουν από λαθεμένη κρίση.

Σ’ όλους τους ανθρώπους το λάθος είναι συνηθισμένο πράγμα. Όποιος κάνει λάθος δεν είναι ούτε αξιοκατάκριτος ούτε ασυγχώρητος, αν ύστερα απ’ το λάθος του δεν κάθεται με σταυρωμένα χέρια, αλλά προσπαθεί να το διορθώσει, όσο είναι δυνατό.

Στην ανάγκη ούτε ο Θεός του πολέμου, Άρης, δεν μπορεί ν’ αντισταθεί.

Στις γυναίκες η σιωπή φέρνει κοσμιότητα.

Στον κακό άνθρωπο η αρχική ζωτικότητα του πνεύματος δεν διατηρείται για πολύ, αλλά με τον καιρό μεταβάλλεται.

Συμβαίνει πάντα το ίδιο πράγμα, κάθε άνθρωπος δεν σκέφτεται παρά τον εαυτό του.

Τι πιο ωραίο υπάρχει απ’ το να χαμογελάς στους εχθρούς σου;

Το δώρο φέρνει δώρο.

Το να αμαρτάνουν είναι κοινό σ’ όλους τους ανθρώπους.

Το παραμικρό μπορεί να φέρει το τέλος των γερόντων.

Το ψέμα ποτέ δεν ζει για να γεράσει.

Υπάρχει καλύτερο κόσμημα για το παιδί από τη δόξα του πατέρα του και για τον πατέρα από τη δόξα του γιου του;

Χωρίς κόπους κανένας δεν μπορεί να ευτυχίσει.

Τίποτε πιο κακό από το χρήμα δεν έχει φανεί μεταξύ των ανθρώπων . Καταστρέφει ψυχές και πολιτείες, απομακρύνει τους ανθρώπους από τα σπίτια τους στην τυχοδιωκτική ζωή, δελεάζει και διαφθείρει τους τίμιους και τους σπρώχνει σε πρόστυχες πράξεις. Το χρήμα δίδαξε στους ανθρώπους το δόλο και την ασέβεια.

Πόσο αμβλύνοες είναι εκείνοι που δεν έχουν διόλου υπομονή

Η υπομονή είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο στη διαδικασία της εξέλιξης τόσο του φυσικού κόσμου όσο και του προσωπικού μας κόσμου. Αν, λόγου χάρη, γδάρω το χέρι μου ή πάθω κάποιο κάταγμα, η διαδικασία της ίασης θα προχωρήσει αποκλειστικά και μόνο με τον δικό της ρυθμό, ανεξάρτητα από την όποια άποψη μπορεί να έχω εγώ σχετικά με το θέμα. Αυτή είναι στην πράξη η λειτουργία του φυσικού κόσμου. Η επιθυμία μου για ταχεία επανόρθωση της βλάβης δεν έχει τηv παραμικρή σημασία. Παρομοίως, αν δείξω αντίστοιχη ανυπομονησία στον προσωπικό μου κόσμο, θα τον εμποδίσω να θεραπευτεί πλήρως, όπως μας συμβούλεψε ο Κομφούκιος εδώ και περισσότερούς από είκοσι πέντε αιώνες. Ο Σαίξπηρ εναρμονίστηκε με τη σοφία εκείνου του αρχαίου Κινέζου προκατόχου του όταν έγραφε: «Πόσο αμβλύνοες είναι εκείνοι που δεν έχουν διόλου υπομονή! Ποια πληγή γιατρεύτηκε ποτέ μεμιάς κι όχι σταδιακά;»

Σκέφτομαι άλλη μια σοφή κουβέντα του Κινέζου στοχαστή: «Τα σπουδαία έργα δεν φοβούνται τον χρόνο». Και πόσο μεγάλος έπαινος είναι αυτός για τη μεγαλοφυΐα του ίδιου του Κομφούκιου, αφού τα λόγια του εξακολουθούν να παρατίθενται και οι γνώσεις του να εφαρμόζονται είκοσι πέντε περίπου αιώνες μετά τηv αναχώρησή του από αυτόν εδώ τον κόσμο! Εγώ, από την πλευρά μου, γράφω για εκείνες τις ψυχές που ακόμη δεν έχουν πραγματώσει τηv ύπαρξή τους, και αν αυτό σημαίνει πως θυσιάζω το ασήμαντο πλεονέκτημα μιας διακεκριμένης θέσης σε κάποια λίστα σήμερα, νιώθω ικανοποιημένος, παρόλο που το ανυπόμονο εγώ μου δυσκολεύεται να το κατανοήσει!

Στο βιβλίο Μαθήματα Θαυμάτων υπάρχει μια φράση: «Η απεριόριστη υπομονή παράγει άμεσα αποτελέσματα», και στην πραγματικότητα αντηχεί της ηλικίας είκοσι πέντε αιώνων συμβουλή στην οποία αναφέρομαι εδώ. Η απεριόριστη υπομονή περιγράφει την κατάσταση της πίστης ή της απόλυτης γνώσης. Αν γνωρίζεις δίχως αμφιβολία ότι αυτό το οποίο πράττεις βρίσκεται σε συμφωνία με τον σκοπό της ζωής σου και ότι μετέχεις στην ολοκλήρωση ενός σπουδαίου έργου, τότε είσαι συμφιλιωμένος με τον εαυτό σου και εναρμονισμένος με τηv ίδια σου τηv ηρωική αποστολή. Αυτή η αίσθηση γαλήνης είναι και το άμεσο αποτέλεσμα που απολαμβάνεις, ενώ συγχρόνως συνιστά μια κατάσταση φωτισμένης ευδαιμονίας. Κι έτσι, η απεριόριστη αυτή υπομονή σε εξυψώνει σε ένα τέτοιο επίπεδο πίστης όπου δεν σε ενδιαφέρει καθόλου να επιταχύνεις την πορεία των πραγμάτων. Απομακρύνεσαι από την ανάγκη να δεις τα αποτελέσματα εδώ και τώρα, όπως ακριβώς γνωρίζεις ότι τα τραύματά σου, τα γδαρσίματα και οι πληγές σου θα ιαθούν με τον ρυθμό που υπαγορεύει η φύση και όχι το ανυπόμονο εγώ σου.

Αυτού του είδους η γνώση με έχει βοηθήσει πάρα πολύ σε ολόκληρο το έργο της ζωής μου. Όπως ακριβώς λέει εκείνη η παροιμία της Ανατολής, πιθανώς εμπνευσμένη από τα διδάγματα του Κομφούκιου, «με τον χρόνο και την υπομονή, το φύλλο της μουριάς γίνεται μεταξωτό ένδυμα», έτσι κι εγώ σκέφτομαι τα παιδιά μου σαν το μετάξι που θα προκύψει μέσα από μια εξελικτική διαδικασία η οποία ήδη συμβαίνει. Φυσικά, γευόμαστε και τις μικρές χαρές του εδώ και του τώρα. Όμως γνωρίζω συγχρόνως ότι ακόμη και οι πρόσκαιρες αναποδιές μάλλον θα ενδυναμώσουν το μεγαλείο των παιδιών μου αντί να το αμαυρώσουν.

Η ανυπομονησία γεννά τον φόβο, το άγχος και τηv αποθάρρυνση. Η υπομονή εκδηλώνεται μέσα από τηv εμπιστοσύνη, την αποφασιστικότητα και μια αίσθηση γαλήνιας ικανοποίησης. Καθώς αναλογίζεστε την ίδια σας τη ζωή, διερευνήστε πόσο συχνά απαιτείτε μια άμεση ένδειξη επιτυχίας, για τον εαυτό σας και για τους άλλους, κι έπειτα προσπαθήστε, αντί γι’ αυτό, να δείτε τη συνολική εικόνα. Όταν είστε εστιασμένοι στον σκοπό σας και βλέπετε τηv ευρύτερη εικόνα, είστε πια σε θέση να απελευθερωθείτε από την τάση σας ν’ αναζητάτε την καταξίωση με τη μορφή παρασήμων και άμεσων επευφημιών.

Δίχως αμφιβολία, όλες οι σκέψεις μου για απαλλαγή από τους εθισμούς μου, όλες οι προσπάθειες και όλες οι αποτυχίες μου -όλα εκείνα τα «μικρά οφέλη», όπως τα αποκαλεί ο Κομφούκιος-, αποτελούσαν μέρος της διαδικασίας κάθαρσης. Όντας όμως υπομονετικός με τον εαυτό μου, μπορούσα πια να μένω υπομονετικός και απέναντι σε όλες τις μικρές νίκες μου, και μόνο έτσι εκείνες δεν με καθυστέρησαν από την εκπλήρωση του μεγαλύτερου έργου μου. Επέτρεψα στη διαδικασία να εξελιχθεί με τον δικό της ρυθμό, και σήμερα μπορώ πια να δω πολύ καθαρά πώς η απαλλαγή μου από τη ανυπομονησία μού έδωσε τη δυνατότητα να προχωρήσω σ’ ένα επίπεδο που ουδέποτε είχα φανταστεί τότε που συνήθιζα να συγχαίρω τον εαυτό μου για τις μικρές νίκες του κι αμέσως μετά να ενδίδω πάλι. Αν εκτιμάτε το παράδοξο στοιχείο σε αυτή την κατάσταση, τότε θα απολαύσετε και αυτές τις δύο παράδοξες ρήσεις: «Η απεριόριστη υπομονή παράγει άμεσα αποτελέσματα» και «Μία μέρα τη φορά παράγει αιώνια αποτελέσματα».

Για να δείτε τον παράλογο χαρακτήρα της ανυπομονησίας στη ζωή σας, ρυθμίστε μερικές ώρες μπροστά το ρολόι σας και σκίστε αρκετές σελίδες από το ημερολόγιο τοίχου σας. Και μετά πείτε μου αν έτσι κατορθώσατε να προχωρήσετε τον χρόνο! Οι αποτυχίες και οι διαψεύσεις, μαζί με τις άμεσες επιτυχίες, αποτελούν βασικό κομμάτι της τελειότητας όλης αυτής της πορείας. Παρατηρώντας τη φύση -τόσο τη δική σας φύση όσο και τον φυσικό κόσμο που σας περιβάλλει- θα διαπιστώσετε ότι πρέπει να δίνετε πάντοτε σε μια πληγή τον χρόνο να γιατρεύεται με τον δικό της ρυθμό· για να φάτε ένα σύκο, πρέπει πρώτα να αφήσετε να γεννηθεί το άνθος, μετά να δέσει ο καρπός και τέλος να ωριμάσει. Εμπιστευθείτε την ίδια σας τη φύση και παραιτηθείτε από τηv επιθυμία σας να εξαναγκάσετε τα πράγματα να γίνουν πιο γρήγορα.

Ο θυμός θεριεύει με το θυμό

Ο Ζίλμαν διαπίστωσε ότι όταν το σώμα βρίσκεται ήδη σε μια οριακή κατάσταση και κάτι προκαλεί μια συγκινησιακή έξαρση, το επακόλουθο συναίσθημα, είτε πρόκειται για θυμό είτε για άγχος, είναι ιδιαίτερα έντονο. Αυτή η δυναμική μπαίνει σε λειτουργία όταν κάποιος οργίζεται. Ο Ζίλμαν βλέπει τον «κλιμακούμενο θυμό» σαν μια «ακολουθία προκλήσεων, η καθεμιά από τις οποίες προξενεί μια διεγερτική αντίδραση που αποδυναμώνεται αργά». Σ’ αυτή την αλληλουχία κάθε επακόλουθη σκέψη ή αντίληψη που προκαλεί θυμό γίνεται μια μικρή πρόκληση για το ξέσπασμα των κατεχολαμινών που καθοδηγούνται από την αμυγδαλή, το οποίο προστίθεται και αυξάνει το ορμονικό κύμα όσων είχαν δημιουργηθεί προηγουμένως. Το δεύτερο έρχεται προτού το πρώτο προλάβει να κατασιγάσει, αμέσως μετά παρουσιάζεται ένα άλλο, και πάει λέγοντας. Κάθε κύμα ακολουθεί τα ίχνη των προηγούμενων, κι έτσι αυξάνεται το επίπεδο της φυσιολογικής διέγερσης του σώματος. Μια σκέψη που έρχεται να προστεθεί αργότερα σ’ αυτό το οικοδόμημα προκαλεί μια πολύ μεγαλύτερη διέγερση θυμού από εκείνη που εμφανίζεται στην αρχή. Ο θυμός θεριεύει με το θυμό. Ο συγκινησιακός εγκέφαλος υπερθερμαίνεται. Και τότε ο θυμός, απελευθερωμένος από κάθε λογική, ξεσπάει βίαια χωρίς δυσκολία.

Στο σημείο αυτό οι άνθρωποι δε συγχωρούν και σίγουρα δε σκέφτονται λογικά. Οι σκέψεις τους κλωθογυρίζουν στην εκδίκηση και στα αντίποινα, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Όπως λέει ο Ζίλμαν, αυτό το υψηλό επίπεδο διέγερσης «υποθάλπει μια ψευδαίσθηση ισχύος και παντοδυναμίας, που μπορεί να εμπνεύσει και να διευκολύνει την επιθετικότητα», καθώς το θυμωμένο άτομο χάνει τη γνωστική καθοδήγηση και υποκύπτει στις πιο πρωτόγονες αντιδράσεις. Η μεταιχμιακή παραίνεση είναι ανοδική. Οι χειρότερες εμπειρίες από τη βία της ζωής γίνονται οδηγοί δράσης.

Βάλσαμο στο θυμό

Με δεδομένη αυτή την ανάλυση της ανατομίας του θυμού, ο Ζίλμαν προσδιορίζει δύο βασικούς τρόπους παρέμβασης για την εξάλειψή του. Ένας τρόπος για να υποχωρήσει ο θυμός είναι η σύλληψη και η αμφισβήτηση των σκέψεων που πυροδοτούν τις αντιδράσεις θυμού, δεδομένου ότι η αρχική εκτίμηση μιας αλληλεπίδρασης εδραιώνει και ενθαρρύνει το πρώτο ξέσπασμα του θυμού, οι δε επακόλουθες επανεκτιμήσεις «ρίχνουν λάδι στη φωτιά». Είναι θέμα χρόνου. Όσο πιο έγκαιρη είναι η παρέμβασή μας στον κύκλο του θυμού, τόσο το καλύτερο. Πράγματι, ο θυμός μπορεί να «βραχυκυκλωθεί» αν καταπραϋντική πληροφορία φθάσει προτού αυτός αρχίσει να δρα.

Υπάρχει όμως ένα συγκεκριμένο «παραθυράκι ευκαιρίας» γι’ αυτή την αποκλιμάκωση. Ο Ζίλμαν θεωρεί ότι λειτουργεί καλά σε μέτρια επίπεδα θυμού. Σε υψηλά επίπεδα οργής δεν επηρεάζει, εξαιτίας αυτού που ο ίδιος αποκαλεί «γνωστική ανικανότητα». Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι δεν είναι πλέον σε θέση να σκεφτούν σωστά. Όταν οι εθελοντές στο πείραμα ήταν ήδη εξαιρετικά οργισμένοι, απέρριπταν την κατευναστική πληροφορία με σχόλια του τύπου «Δικό του πρόβλημα!» ή με «τις πιο έντονες χυδαιότητες που έχει να προσφέρει η γλώσσα μας», όπως το έθεσε με λεπτότητα ο Ζίλμαν.

ΑΙΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗ: Αποκαθιστώντας την Σπάρτη

Κάτω από την κορυφή του θεϊκού Ταϋγέτου, σμίγει κύκνος πάλλευκος, ο Ζεύς με την Λήδα και, μέσα στο αιώνιο παρόν του Ελληνικού Μύθου που είναι ο Λόγος, η Λήδα γίνεται σκοτάδι για να γεννήσει το φώς, αναγεννάται ως νύκτα και κομίζει ξανά την ουσία, δηλαδή την Αρχή: μας προσφέρει το Αυγό, που θα γεννήσει βέβαια Διοσκούρους, αιώνια εναλλαγή, επάνω εις το ουράνιο στερέωμα, του θνητού με το Αθάνατο στοιχείο, αλλά και στην Ελένη, ενσάρκωση της ομορφιάς και γι’ αυτό θεϊκής καταγωγής όμως ευάλωτη σαν τους θνητούς.

Είναι ευάλωτη η ωραιότης.

Δέκα χρόνια εμάχοντο για την άλωση της Τροίας οι Αχαιοί, δέκα ημέρες στάθηκαν αρκετές για την άλωση της Ελένης από τον Πάρι. Της Ελένης της Σπάρτης. Που όμως δεν ήταν ο Πάρις εκείνος που αληθινά την διεκδικούσε αλλά ο ίδιος ο Έρως, η Αφροδίτη. Ο Εμπεδοκλής που θέλησε η φιλοσοφία του να είναι ολόκληρη μία υψηλή ιεροπραξία - προσφορά στην Αφροδίτη γράφει γι’ Αυτήν:

«ΤΗΝ ΟΥΝ ΤΙΣ ΜΕΤΑ ΤΟΙΣΙΝ ΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗΝ ΔΕΔΑΗΚΕ ΘΝΗΤΟΣ ΑΝΗΡ» («ότι Αυτή ανάμεσα τους περιελίσσεται, θνητός κανείς δεν το κατάλαβε»).

Θνητός νους δεν την κατέκτησε ακόμη, στην πληρότητα της, στην εμορφιά της και στην τραγική της διάσταση, την γνώση ετούτη που διδάσκει ο Εμπεδοκλής. Θνητός κανείς εκτός τον Μενέλαο. Τον βασιλέα της Σπάρτης που η γνώσις θα τον εξυψώσει σε Ήρωα. Δεν ήταν η πληγωμένη τιμή, ούτε ο πόνος κατάκτησης νέων εδαφών που ανέδειξαν τον Μενέλαο σε Ήρωα αλλά η ανάγκη που “με όρκο πλατύ” (κατά την έκφραση του Εμπεδοκλέους) έχει δέσει την Γνώση με τον Έρωτα και ως παντοτινή κατοικία τους έχει ορίσει την Ψυχή.

Τιτάνιος θεματοφύλακας της Ανάγκης, ο Σπαρτιάτης αντέχει επάνω στους ώμους του το απελευθερωτικό βάρος της γνώσης. Διότι η Σπάρτη είναι κάτι διαφορετικό από την φιλοπόλεμη και ολιγαρχική (!) πολιτεία που μας παρουσιάζουν οι λιγόψυχες και συχνά κακοπροαίρετες περιγραφές των σύγχρονων ιστορικών. Και δεν χρειάζεται να σταθεί κανείς ούτε στην κατά βάσιν και κατ’ ουσία ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ δομή της κοινωνίας της, ούτε στον γενναιόδωρο ερωτισμό που τόσο οι Σπαρτιάτες όσο και όλοι οι Έλληνες θέλησαν να είναι το θεμέλιο της κοινοτικής του ζωής. Η Σπάρτη κομίζει και κάτι άλλο ακόμη: είναι μία παρακαταθήκη, επάνω στην Ελληνική Γή των ίδιων Της των Θεών. Είναι στοιχείο θεϊκό, η Σπάρτη, και μας συντροφεύει, παραστάτιδα και σύμμαχος στην αιώνια Γιγαντομαχία που ακατάπαυστα λυσσομανεί εντός μας. Είναι το στόμα για να τιμήσουμε τους προγόνους μας: «ΤΟΙΣ ΚΕΙΝΩΝ ΡΗΜΑΣΙ ΠΕΙΘΟΜΕΝΟΙ».

Η Σπάρτη είναι η Άμυνα: όχι η άμυνα των όπλων ή των αντιστοίχων υπουργείων, αλλά η άμυνα της Υπερηφάνειας. Είναι η αξιοπρέπεια που ανθίσταται στην βαρβαρότητα. Και αυτό όσο απίστευτο και αν μοιάζει, φάνηκε ξανά στις ημέρες μας. Στους τριακόσιους του Λεωνίδα προσθέστε άλλον έναν, στο πρόσωπο του δασκάλου Δημήτρη Λινατίνη, που υπερήφανα και σπαρτιάτικα, γιατί ήταν Σπαρτιάτης, αποτόλμησε την κατάφαση και εξύψωσε για άλλη μία φορά (μετά από τουλάχιστον δύο χιλιάδες χρόνια) την Φιλοσοφία σε πράξη ζωής, το σπαρτιάτικο πνεύμα βρήκε ξανά την έκφρασή του.

Ιδού πώς μιλά ο Σπαρτιάτης για την Σπάρτη:

«Η Σπάρτη είναι οι οπλίτες που μείνανε στις Θερμοπύλες. Να βλέπουν μέσα στους αιώνες λέει ο Καβάφης, πως εκείνοι που πάντα θα περνούν είναι οι δειλοί και οι προδότες. Η Σπάρτη είναι ο πρίγκηπας Ορέστης. Που τρέχει με το άρμα και τινάζει σπίθες επάνω στο λιθόστρωτο της ανθρώπινης μοίρας. Η Σπάρτη είναι ο δωριέας Ηρακλής, που προσπερνά αμίλητος την Κακία και χαιρετίζει εύβουλος την Αρετή. Για να καταπαλεύει σε όλη τη ζωή του και σκύλους και άρπυιες και ύδρες και όλα τα τέρατα του μέσα μας ανθρώπου. Η Σπάρτη είναι ο Λυκούργος στον Αλφειό, όταν εφύτευε την ελιά και τους Ολυμπιακούς Αγώνες».

 
Λάτρης του καβαφικού πνεύματος, την ελληνικότητα του οποίου μόνον αυτός μοιάζει να κατανόησε πλήρως στις ημέρες μας, ο Λιαντίνης που έχει απόλυτο δίκαιο να συγκαταλέγει τον «Αλεξανδρινό» ποιητή ανάμεσα στους Έλληνες Εθνικούς, στέκεται στο περίφημο ποίημα του τελευταίου: «Στα 200 π.χ.» Είναι ίσως σκόπιμο να παραθέσουμε εδώ ολόκληρο το ποίημα το οποίο, αν και από τα γνωστότερα του Καβάφη, φέρει πλέον επάνω του το βαρύ και άδικο φορτίο μιάς αφελέστατης παρανόησης.

ΣΤΑ 200 π.χ.

«Αλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων».

 
Μπορούμε κάλλιστα να φαντασθούμε πως θ’ αδιαφόρησαν παντάπασι στην Σπάρτη για την επιγραφήν αυτή. «Πλην Λακεδαιμονίων», μα φυσικά. Δεν ήσαν οι Σπαρτιάται για να τους οδηγούν και να τους προστάζουν σαν πολυτίμους υπηρέτας. Άλλωστε μία πανελλήνια εκστρατεία χωρίς Σπαρτιάτη βασιλέα γι’ αρχηγό δεν θα τους φαίνονταν πολλής περιωπής. Α, βεβαιώτατα «πλην Λακεδαιμονίων».

 
Είναι κι αυτή μια στάσις. Νοιώθεται.

 
Έτσι, πλην Λακεδαιμονίων στον Γρανικό και στην Ισσό μετά και στην τελειωτική μάχη, όπου εσαρώθη ο φοβερός στρατός που στ’ Άρβηλα συγκέντρωσαν οι Πέρσαι: που απ’ τ’ Άρβηλα ξεκίνησε για νίκην, κι εσαρώθη.

 
Κι απ’ την θαυμασία πανελλήνιαν εκστρατεία, την νικηφόρα, την περίλαμπρη, την περιλάλητη, την δοξασμένη ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμιά, την απαράμιλλη, βγήκαμ’ εμείς Ελληνικός καινούργιος κόσμος μέγας.

 
Εμείς οι Αλεξανδρείς, οι Αντιοχείς, οι Σελευκείς, κι’ οι πολυάριθμοι υπόλοιποι Έλληνες Αιγύπτου και Συρίας, κι οι εν Μηδία, κι οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι. Με τες εκτεταμένες επικράτειες, με την ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρμογών.

 
Και την κοινή Ελληνική λαλιά ως μέσα στη Βακτριανή την πήγαμεν, ως τους Ινδούς.

 
Για Λακεδαιμονίους να ομιλούμε τώρα!

Πολλές εργασίες έχουν γίνει επάνω σε αυτούς τους στίχους που θεωρήθηκαν υπόδειγμα της καβαφικής ειρωνείας χωρίς παρ’ όλα αυτά κάποια απ’ αυτές να υπερβεί το φαινομενικό, το πρώτο επίπεδο της ειρωνείας και να οδεύσει προς την ουσία, προς το αληθινό τους νόημα. Όμως η λακωνική ευστοχία του Καβάφη βρήκε τον κοινωνό της στο πρόσωπο του Σπαρτιάτη. Το περίφημο «Για Λακεδαιμονίους να μιλάμε τώρα!» που αστόχαστα ερμηνεύεται ως ειρωνική στάση απέναντι στην συνετή απόφαση των Σπαρτιατών να μην ακολουθήσουν τον Αλέξανδρο κατά την εκστρατεία του, είναι και η φράσις που, σύμφωνα με τον Λιαντίνη, «ανεβάζει στον Όλυμπο τους Λακεδαιμονίους, όπως τον Διαγόρα οι γιοί του». Και ανεβάζει στον Όλυμπο τους Λακεδαιμονίους γιατί ο Καβάφης εδώ δεν ειρωνεύεται τους Σπαρτιάτες αλλά τους Μακεδόνες και όλους τους υπόλοιπους Έλληνες που συνέτρεξαν τον Αλέξανδρο στο καταστροφικό του έργο. «Ελληνικός καινούριος κόσμος μέγας». Και η «Κοινή Ελληνική Λαλιά» που ως τους Ινδούς (!) την πήγαμεν. Και δεν κατόρθωσαν να εννοήσουν οι φιλόλογοι ότι είναι η παρακμή των ελληνιστικών χρόνων που ειρωνεύεται εδώ ο Καβάφης και όχι η ενάρετη και μετρημένη στάσις των Σπαρτιατών. Θέλοντας αυτό ακριβώς να δείξει στους έντιμους αναγνώστες του ο Λιντίνης, παραθέτει δύο άλλους στίχους του Καβάφη όπου φαίνεται ολοκάθαρα η περιφρόνησις του ποιητού για το πνεύμα των ελληνιστικών χρόνων: «Το φρόνημα της Σπάρτης ασφαλώς δεν ήταν ικανός να νοιώσει ένας Λαγίδης χθεσινός».

Το φρόνημα της Σπάρτης είναι η σοφία του Λυκούργου. Το άγαλμα του Λυκούργου ζήτησε ο Λιαντίνης να στεφανώσουν την ημέρα που, με ένα γενναιόψυχο καταφατικό πνεύμα, όρθωσε μία γέφυρα για να ενώσει την Σπάρτη με τον Ακράγαντα. Διότι ο Λυκούργος θέλησε την Παιδεία να εξυψώσει και μέσα από την Παιδεία να αναθρέψει πολίτες αντάξιους του ελληνικού φρονήματος. Και γράφει, για την σημερινή μας «Παιδεία» ο Σπαρτιάτης:

«Στο θρυλικό “τις πταίει;” του Τρικούπη η απόκριση είναι: οι δάσκαλοι φταίνε, οι δάσκαλοι και οι διδακτικοί. Ο βασιλιάς τα φταίει! Που φώναξε ο Λαέρτης στον Άμλετ. Και κύρια φταίνε οι δάσκαλοι των δασκάλων. Εννοώ τους πανεπιστημιακούς που τόσο μοχθήσανε για να μάθουν τους δασκάλους να δασκαλίζουν. Να πιθηκίζουν δηλαδή στις έδρες και στις τάξεις. Να ψιττακίζουν το “καλημέρα” του Ζαχαρία Παπαντωνίου. Να γρυλίζουν και να σουσουνίζουν, πάντα τους σχολαστικοί και ομπρελοφόροι. Από πού, και γιατί τόση δυστυχία στη χώρα! Η ακολουθία πράξης όλου αυτού του κακού μεταφράζεται στην εικόνα μίας πραγματικότητας πολύ μίζερης. Η δυστυχία από το σχολείο απλώθηκε στην κοινωνία μας. Όπως είναι φυσικό».

Πώς θα αμυνθούνε τότε, όσα πνεύματα ελεύθερα έχουν ακόμη απομείνει, όσες ψυχές αγωνιούν, ενάντια στην βαρβαρότητα που είναι σήμερα η θρησκεία των πολλών; Η απάντησις έρχεται και πάλι από την Σπάρτη:

«Χρειάζεται να στηθούν οδοφράγματα στους δρόμους. Να στηθούν δικαστήρια στις αίθουσες και ίσως γκιλοτίνες στις πλατείες. Για να σταυρωθεί το κακό, να πάψει η βασκανία».

Και δεν ήταν βέβαια η σημερινή μας Παιδεία αλλά εκείνη των Σπαρτιατών, νομοθετημένη από τον σοφό Λυκούργο, το ιδανικό που είχε στον νού του ο Δ. Λιαντίνης όταν λακωνικά ευχόταν «ο δάσκαλος να’ ναι η δύναμη, πράξη ο μαθητής και το σχολειό γιορτή». Στο ποίημα «Στα 200 π.χ.» υπάρχει επίσης ένα σημείο όπου ο Καβάφης δεν ειρωνεύεται: «Δεν ήσαν οι Σπαρτιάτες για να τους οδηγούν και για να τους προστάζουν σαν πολυτίμους υπηρέτας».

Η Σπάρτη είναι σήμερα η άμυνά μας. Όλοι νεκροί στις Θερμοπύλες, κανένας πίσω από τον Αλέξανδρο. Βέβαια. Μέσα στην βαρβαρότητα και την κτηνωδία που ζούμε και ανατρέφουμε τα παιδιά μας, βλαστούς απαλούς στη διάκριση και το γούστο μάχλων τράγων, ποιος θα τολμούσε να πιάσει στο στόμα του σήμερα τέτοιους πολίτες; Μη μιλάτε λοιπόν για Λακεδαιμονίους!

ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (6.28.1-6.28.7)

[6.28.1] Ἤδη δέ τινες καὶ τοιάδε ἀνέγραψαν, οὐ πιστὰ ἐμοὶ λέγοντες, ὡς συζεύξας δύο ἁρμαμάξας κατακείμενος ξὺν τοῖς ἑταίροις καταυλούμενος τὴν διὰ Καρμανίας ἦγεν, ἡ στρατιὰ δὲ αὐτῷ ἐστεφανωμένη τε καὶ παίζουσα εἵπετο, προὔκειτο δὲ αὐτῇ σῖτά τε καὶ ὅσα ἄλλα ἐς τρυφὴν παρὰ τὰς ὁδοὺς συγκεκομισμένα πρὸς τῶν Καρμανίων, καὶ ταῦτα πρὸς μίμησιν τῆς Διονύσου βακχείας ἀπεικάσθη Ἀλεξάνδρῳ, [6.28.2] ὅτι καὶ ὑπὲρ ἐκείνου λόγος ἐλέγετο καταστρεψάμενον Ἰνδοὺς Διόνυσον οὕτω τὴν πολλὴν τῆς Ἀσίας ἐπελθεῖν, καὶ Θρίαμβόν τε αὐτὸν ἐπικληθῆναι τὸν Διόνυσον καὶ τὰς ἐπὶ ταῖς νίκαις ταῖς ἐκ πολέμου πομπὰς ἐπὶ τῷ αὐτῷ τούτῳ θριάμβους. ταῦτα δὲ οὔτε Πτολεμαῖος ὁ Λάγου οὔτε Ἀριστόβουλος ὁ Ἀριστοβούλου ἀνέγραψαν οὐδέ τις ἄλλος ὅντινα ἱκανὸν ἄν τις ποιήσαιτο τεκμηριῶσαι ὑπὲρ τῶν τοιῶνδε, καί μοι ὡς οὐ πιστὰ ἀναγεγράφθαι ἐξήρκεσαν. [6.28.3] ἀλλὰ ἐκεῖνα ἤδη Ἀριστοβούλῳ ἑπόμενος ξυγγράφω, θῦσαι ἐν Καρμανίᾳ Ἀλέξανδρον χαριστήρια τῆς κατ᾽ Ἰνδῶν νίκης καὶ ὑπὲρ τῆς στρατιᾶς, ὅτι ἀπεσώθη ἐκ Γαδρωσίων, καὶ ἀγῶνα διαθεῖναι μουσικόν τε καὶ γυμνικόν· καταλέξαι δὲ καὶ Πευκέσταν ἐς τοὺς σωματοφύλακας, ἤδη μὲν ἐγνωκότα σατράπην καταστῆσαι τῆς Περσίδος, ἐθέλοντα δὲ πρὸ τῆς σατραπείας μηδὲ ταύτης τῆς τιμῆς καὶ πίστεως ἀπείρατον εἶναι ἐπὶ τῷ ἐν Μαλλοῖς ἔργῳ· [6.28.4] εἶναι δὲ αὐτῷ ἑπτὰ εἰς τότε σωματοφύλακας, Λεοννάτον Ἀντέου, Ἡφαιστίωνα τὸν Ἀμύντορος, Λυσίμαχον Ἀγαθοκλέους, Ἀριστόνουν Πεισαίου, τούτους μὲν Πελλαίους, Περδίκκαν δὲ Ὀρόντου ἐκ τῆς Ὀρεστίδος, Πτολεμαῖον δὲ Λάγου καὶ Πείθωνα Κρατεύα Ἐορδαίους· ὄγδοον δὲ προσγενέσθαι αὐτοῖς Πευκέσταν τὸν Ἀλεξάνδρου ὑπερασπίσαντα.

[6.28.5] Ἐν τούτῳ δὲ καὶ Νέαρχος περιπλεύσας τὴν Ὤρων τε καὶ Γαδρωσῶν γῆν καὶ τὴν τῶν Ἰχθυοφάγων κατῆρεν ἐς τῆς Καρμανίας τὰ πρὸς θάλασσαν ᾠκισμένα· ἔνθεν δὲ ἀνελθὼν σὺν ὀλίγοις Ἀλεξάνδρῳ ἀπήγγειλε τὰ ἀμφὶ τὸν περίπλουν τὸν γενόμενον αὐτῷ κατὰ τὴν ἔξω θάλασσαν. [6.28.6] τοῦτον μὲν δὴ καταπέμπει αὖθις ἐκπεριπλεύσοντα ἔστε ἐπὶ τὴν Σουσιανῶν τε γῆν καὶ τοῦ Τίγρητος ποταμοῦ τὰς ἐκβολάς· ὅπως δὲ ἐπλεύσθη αὐτῷ τὰ ἀπὸ τοῦ Ἰνδοῦ ποταμοῦ ἐπὶ τὴν θάλασσαν τὴν Περσικὴν καὶ τὸ στόμα τοῦ Τίγρητος, ταῦτα ἰδίᾳ ἀναγράψω αὐτῷ Νεάρχῳ ἑπόμενος, ὡς καὶ τήνδε εἶναι ὑπὲρ Ἀλεξάνδρου Ἑλληνικὴν τὴν συγγραφήν. ταῦτα μὲν δὴ ἐν ὑστέρῳ ἔσται τυχόν, εἰ[ς] ὅ τε θυμός [τέ] με καὶ ὁ δαίμων ταύτῃ ἄγοι.
[6.28.7] Ἀλέξανδρος δὲ Ἡφαιστίωνα μὲν σύν τε τῇ πλείστῃ μοίρᾳ τῆς στρατιᾶς καὶ τοῖς ὑποζυγίοις καὶ τοὺς ἐλέφαντας ἅμα οἷ ἔχοντα τὴν παρὰ θάλασσαν ἀπὸ Καρμανίας ὡς ἐπὶ τὴν Περσίδα ἄγειν ἐκέλευσεν, ὅτι χειμῶνος ὥρᾳ γιγνομένου αὐτῷ τοῦ στόλου τὰ πρὸς τῇ θαλάσσῃ τῆς Περσίδος ἀλεεινά τε ἦν καὶ τῶν ἐπιτηδείων ἀφθόνως ἔχοντα.

***

[6.28.1] Μερικοί συγγραφείς έγραψαν ακόμη και τα εξής, που για μένα δεν είναι αξιόπιστα, ότι δηλαδή ο Αλέξανδρος συνένωσε δύο αρμάμαξες και ξαπλωμένος σε αυτές μαζί με τους εταίρους διέσχισε την Καρμανία υπό τους ήχους των αυλών, ενώ οι στρατιώτες ακολουθούσαν στεφανωμένοι και αστειευόμενοι· ότι είχαν στη διάθεσή τους τρόφιμα και όσα άλλα συντελούν στην πολυτέλεια κατά μήκος του δρόμου, που τα είχαν συγκεντρώσει οι κάτοικοι της Καρμανίας, και ότι την πομπή αυτήν την επινόησε ο Αλέξανδρος κατ᾽ απομίμηση της βακχικής πομπής του Διονύσου. [6.28.2] Γιατί υπήρχε η παράδοση και για τον Διόνυσο ότι, αφού υπέταξε την Ινδία, διέτρεξε με αυτόν τον τρόπο το μεγαλύτερο μέρος της Ασίας και ο ίδιος επονομάσθηκε Θρίαμβος και για τον λόγο αυτό ονομάσθηκαν θρίαμβοι και οι πομπές για τις πολεμικές νίκες. Αυτά όμως δεν τα αναφέρουν ούτε ο Πτολεμαίος, ο γιος του Λάγου, ούτε ο Αριστόβουλος, ο γιος του Αριστόβουλου, ούτε κανένας άλλος συγγραφέας, τον οποίον θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει αξιόπιστο, ώστε να αντλήσει συμπεράσματα για τέτοια πράγματα. Και μόνο που έχω αναγράψει ότι αυτά δεν είναι αξιόπιστα, είναι για μένα αρκετό. [6.28.3] Ακολουθώντας όμως τον Αριστόβουλο αναφέρω και τούτο, ότι δηλαδή ο Αλέξανδρος πρόσφερε στην Καρμανία ευχαριστήρια θυσία για τη νίκη του κατά των Ινδών, και για την ασφαλή διέλευση του στρατού του από τη Γαδρωσία, και τέλεσε εκεί αγώνα μουσικό και γυμνικό. Ο Αριστόβουλος αναφέρει ακόμη ότι κατέταξε τον Πευκέστα στους σωματοφύλακες, αν και είχε πλέον αποφασίσει να τον διορίσει σατράπη της Περσίδας, ήθελε όμως πριν γίνει σατράπης να μην του στερήσει αυτήν την τιμή ως ένδειξη εμπιστοσύνης για τη δράση του στη χώρα των Μαλλών. [6.28.4] Μέχρι τότε ο Αλέξανδρος είχε εφτά σωματοφύλακες, τον Λεοννάτο, τον γιο του Αντέου, τον Ηφαιστίωνα, τον γιο του Αμύντορα, τον Λυσίμαχο, τον γιο του Αγαθοκλή, τον Αριστόνοο, τον γιο του Πεισαίου —αυτοί ήταν από την Πέλλα— τον Περδίκκα, τον γιο του Ορόντη από την Ορεστίδα, και από την Εορδαία τον Πτολεμαίο, τον γιο του Λάγου, και τον Πείθωνα, τον γιο του Κρατεύα. Σε αυτούς πρόσθεσε ως όγδοο τον Πευκέστα, ο οποίος προφύλαξε με την ασπίδα τον Αλέξανδρο.
[6.28.5] Στο μεταξύ ο Νέαρχος, αφού έπλευσε γύρω από τη χώρα των Ωρειτών και των Γαδρωσών και των Ιχθυοφάγων, κατέπλευσε στην κατοικημένη παραλία της Καρμανίας. Από εκεί ανέβηκε με λίγους άνδρες στο εσωτερικό και πληροφόρησε τον Αλέξανδρο για το ταξίδι του στην έξω θάλασσα. [6.28.6] Ο Αλέξανδρος τον έστειλε πάλι στην παραλία για να συνεχίσει το ταξίδι του μέχρι τη χώρα των Σουσιανών και τις εκβολές του Τίγρητα ποταμού. Θα γράψω σε ξεχωριστό σύγγραμμα όπου θα ακολουθώ τον ίδιο τον Νέαρχο, πώς αυτός έπλευσε από τον Ινδό ποταμό μέχρι την Περσική θάλασσα και το στόμιο του Τίγρητα, ώστε και εκείνο να είναι ένα ελληνικό έργο για τον Αλέξανδρο. Βέβαια αυτό θα γίνει ίσως αργότερα, εφόσον η διάθεσή μου και το θείο με παρακινήσουν.
[6.28.7] Ο Αλέξανδρος διέταξε τον Ηφαιστίωνα να πάρει μαζί του το μεγαλύτερο μέρος του στρατού, τα αχθοφόρα ζώα και τους ελέφαντες και να τα οδηγήσει από την Καρμανία στην Περσία ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο, γιατί τα παραθαλάσσια μέρη της Περσίας και ζεστά ήταν και αφθονία τροφίμων είχαν, καθώς η εκστρατεία γινόταν χειμώνα.