Η μυκηναϊκή κοινωνία μέσα από τα αρχαιολογικά ευρήματα
Πληροφορίες για τον τρόπο οργάνωσης της μυκηναϊκής κοινωνίας μπορεί να αντληθούν από τέσσερις περιοχές:
α) Από τα αποκρυπτογραφημένα κείμενα της Γραμμικής Β γραφής, τα οποία «διαβάστηκαν» στις πινακίδες της Πύλου, της Κνωσού, αλλά και τις πιο πρόσφατα ανακαλυφθείσες στη Θήβα.
β) Από τα δεδομένα από την υλική αποτύπωση των κοινωνικών σχέσεων στον χώρο, δηλαδή από την οργάνωση και την αρχιτεκτονική των κτισμάτων και των οικισμών.
γ) Από την ανάλυση των ταφικών εθίμων και πρακτικών.
δ) Από την εικονογραφία της μυκηναϊκής εποχής, τοιχογραφίες και παραστάσεις σε αγγεία και σε άλλα έργα τέχνης.
Το ανάκτορο και οι ακροπόλεις
Η εικόνα που προκύπτει από τα αρχαιολογικά ευρήματα για τη μυκηναϊκή κοινωνία αποκαλύπτει τη σημαντικότατη θέση σε αυτήν του ανακτόρου. Όπως σημειώνει ένας ειδικός ερευνητής:
«Είναι το επίκεντρο των πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών, ιδεολογικών, ιστορικών και μυθολογικών-ιστορικών πρακτικών και πεποιθήσεων» (Wright 2006: 37).
Σε αυτό κατοικούν και δρουν οι ηγεμονικές τάξεις της μυκηναϊκής κοινωνίας. Παλαιότερα πίστευαν ότι σε αυτό ζούσε ο μυκηναίος ηγεμόνας, ο άναξ, με την οικογένειά του. Νεότερες έρευνες εξετάζουν την πιθανότητα να κατοικούσαν σε αυτό και αξιωματούχοι, τεχνίτες και άλλα εξέχοντα μέλη της μυκηναϊκής κοινωνίας ή ακόμα και να ήταν το μέρος όπου έμεναν ευρύτερες ομάδες ανθρώπων με εξουσία, ίσως κάποιες εκτεταμένες οικογένειες. Το μυκηναϊκό ανάκτορο, συνιστά, παράλληλα, και σύμβολο ενίσχυσης και αναπαραγωγής της καθεστηκυίας, της υπάρχουσας δηλαδή, κοινωνικής πραγματικότητας.
Η ομοιομορφία των μυκηναϊκών ακροπόλεων στη νότια Ελλάδα -με τα περίκλειστα σε κυκλώπεια τείχη μέγαρα, τα ανάκτορα, τις αυλές και τους υπόλοιπους χώρους- οδηγούν στην αντίληψη της ύπαρξης ισότιμων, ανεξάρτητων «κρατών» που οι ηγεμόνες τους, οι «άνακτες» των πινακίδων της Γραμμικής Β γραφής, έχουν σχέσεις αμοιβαιότητας και συνεργασίας μεταξύ τους. Δεν είναι απόλυτα σίγουρο αν υπάρχει κάποιος ηγεμόνας ανάμεσά τους που αναγνωρίζεται ως κυρίαρχος των υπόλοιπων, όπως υπονοείται για τον ρόλο του Αγαμέμνονα στην Ιλιάδα. Οι οικογένειες των ηγεμόνων, πιθανόν οι αξιωματούχοι, οι τεχνίτες και οι δούλοι των ανακτόρων που τους υπηρετούν είχαν τους δικούς τους χώρους και εργαστήρια για να κατοικούν και να εργάζονται μέσα στα ανάκτορα, αλλά βρέθηκαν ανάλογοι χώροι και έξω από αυτά.
Μέσα στο ανάκτορο φαίνεται πως τελούνταν και όλες εκείνες οι θρησκευτικές και κοινωνικές τελετουργίες που ενίσχυαν τους δεσμούς των υπηκόων αυτών των «κρατών» με την ηγεμονική κοινωνική τάξη. Η παρατήρηση αυτή δεν αφορά μόνο χώρους λατρείας, όπως, για παράδειγμα, το λεγόμενο «Θρησκευτικό κέντρο» των Μυκηνών. Ακόμα και οι τοιχογραφίες που βρέθηκαν σε όλα τα ανάκτορα δεν αναπαριστούν απλά έναν κόσμο πραγματικό ή φανταστικό, αλλά μεταφέρουν συμβολικά μηνύματα θεσμοποίησης και αναπαραγωγής της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων στη μυκηναϊκή κοινωνία. Οι ηγεμόνες που κατοικούν στα ανάκτορα χρησιμοποιούν, έτσι, τον χώρο για να μεταδώσουν μηνύματα στους άλλους ανθρώπους, τόσο μέσα στην ίδια την κοινωνική τους τάξη όσο και έξω από αυτήν, προκαλώντας σε αυτούς από σεβασμό και θαυμασμό, μέχρι φόβο.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου