Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2020

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Ἰφιγένεια ἡ ἐν Αὐλίδι (1211-1254)

ΙΦ. εἰ μὲν τὸν Ὀρφέως εἶχον, ὦ πάτερ, λόγον,
πείθειν ἐπᾴδουσ᾽, ὥσθ᾽ ὁμαρτεῖν μοι πέτρας,
κηλεῖν τε τοῖς λόγοισιν οὓς ἐβουλόμην,
ἐνταῦθ᾽ ἂν ἦλθον· νῦν δέ, τἀπ᾽ ἐμοῦ σοφά,
1215 δάκρυα παρέξω· ταῦτα γὰρ δυναίμεθ᾽ ἄν.
ἱκετηρίαν δὲ γόνασιν ἐξάπτω σέθεν
τὸ σῶμα τοὐμόν, ὅπερ ἔτικτεν ἥδε σοι,
μή μ᾽ ἀπολέσῃς ἄωρον· ἡδὺ γὰρ τὸ φῶς
βλέπειν· τὰ δ᾽ ὑπὸ γῆς μή μ᾽ ἰδεῖν ἀναγκάσῃς.
1220 πρώτη σ᾽ ἐκάλεσα πατέρα καὶ σὺ παῖδ᾽ ἐμέ·
πρώτη δὲ γόνασι σοῖσι σῶμα δοῦσ᾽ ἐμὸν
φίλας χάριτας ἔδωκα κἀντεδεξάμην.
λόγος δ᾽ ὁ μὲν σὸς ἦν ὅδ᾽· Ἆρά σ᾽, ὦ τέκνον,
εὐδαίμον᾽ ἀνδρὸς ἐν δόμοισιν ὄψομαι,
1225 ζῶσάν τε καὶ θάλλουσαν ἀξίως ἐμοῦ;
οὑμὸς δ᾽ ὅδ᾽ ἦν αὖ περὶ σὸν ἐξαρτωμένης
γένειον, οὗ νῦν ἀντιλάζυμαι χερί·
Τί δ᾽ ἆρ᾽ ἐγὼ σέ; πρέσβυν ἆρ᾽ ἐσδέξομαι
ἐμῶν φίλαισιν ὑποδοχαῖς δόμων, πάτερ,
1230 πόνων τιθηνοὺς ἀποδιδοῦσά σοι τροφάς;
τούτων ἐγὼ μὲν τῶν λόγων μνήμην ἔχω,
σὺ δ᾽ ἐπιλέλησαι, καί μ᾽ ἀποκτεῖναι θέλεις.
μή, πρός σε Πέλοπος καὶ πρὸς Ἀτρέως πατρὸς
καὶ τῆσδε μητρός, ἣ πρὶν ὠδίνουσ᾽ ἐμὲ
1235 νῦν δευτέραν ὠδῖνα τήνδε λαμβάνει.
τί μοι μέτεστι τῶν Ἀλεξάνδρου γάμων
Ἑλένης τε; πόθεν ἦλθ᾽ ἐπ᾽ ὀλέθρῳ τὠμῷ, πάτερ;
βλέψον πρὸς ἡμᾶς, ὄμμα δὸς φίλημά τε,
ἵν᾽ ἀλλὰ τοῦτο κατθανοῦσ᾽ ἔχω σέθεν
1240 μνημεῖον, εἰ μὴ τοῖς ἐμοῖς πεισθῇς λόγοις.
ἀδελφέ, μικρὸς μὲν σύ γ᾽ ἐπίκουρος φίλοις,
ὅμως δὲ συνδάκρυσον, ἱκέτευσον πατρὸς
τὴν σὴν ἀδελφὴν μὴ θανεῖν· αἴσθημά τοι
κἀν νηπίοις γε τῶν κακῶν ἐγγίγνεται.
1245 ἰδοὺ σιωπῶν λίσσεταί σ᾽ ὅδ᾽, ὦ πάτερ.
ἀλλ᾽ αἴδεσαί με καὶ κατοίκτειρον βίου.
ναί, πρὸς γενείου σ᾽ ἀντόμεσθα δύο φίλω·
ὃ μὲν νεοσσός ἐστιν, ἣ δ᾽ ηὐξημένη.
ἓν συντεμοῦσα πάντα νικήσω λόγον·
1250 τὸ φῶς τόδ᾽ ἀνθρώποισιν ἥδιστον βλέπειν,
τὰ νέρθε δ᾽ οὐδέν· μαίνεται δ᾽ ὃς εὔχεται
θανεῖν. κακῶς ζῆν κρεῖσσον ἢ καλῶς θανεῖν.
ΧΟ. ὦ τλῆμον Ἑλένη, διὰ σὲ καὶ τοὺς σοὺς γάμους
ἀγὼν Ἀτρείδαις καὶ τέκνοις ἥκει μέγας.

***
ΙΦΙ. Πατέρα, αν είχα τη λαλιά του Ορφέα,
σαν τραγουδώ να μ᾽ ακλουθούν οι βράχοι
και με το λόγο να μαγεύω εκείνους
που θα ᾽θελα, μ᾽ αυτά θα προσπαθούσα·
μα τώρα εγώ τα δάκρυα μου θα δώσω·
η τέχνη μου είν᾽ αυτή, κι άλλη δεν ξέρω.
Και για κλαρί ικεσίας στα γόνατά σου
κρεμνώ από σένα το κορμί μου —πλάσμα
της μάνας μου για σένα— και ικετεύω.
Θάνατο πρόωρο μη μου δώσεις· είναι
γλυκό το φως να βλέπεις· μη με πιέσεις
τον κάτω κόσμο ν᾽ αντικρίσω. Πρώτη
1220 σ᾽ έκραξα εγώ πατέρα, και παιδί σου
εμένα εσύ· στα γόνατά σου πρώτη
κάθισα εγώ και σου έδωσα να νιώσεις
χαρά, και τη χαρά σ᾽ εσένα βρήκα.
Και μου ᾽λεγες: «Ποιός ξέρει; παντρεμένη
κι ευτυχισμένη θα σε δω, παιδί μου,
ν᾽ ανθοβολά η ζωή σου όπως μου αξίζει;»
Και σου ᾽λεγα, απ᾽ τα γένια σου πιασμένη,
που τώρα εγγίζω ικέτισσα: «Κι εσένα
άραγε εγώ; Στο σπίτι το δικό μου
θα τ᾽ αξιωθώ να σε φιλεύω γέρο
για αντίχαρη των κόπων που έχεις κάμει
1230 για την ανατροφή μου εσύ, πατέρα;»
Αυτά όλα τα θυμούμαι εγώ, μα εσύ
τα λησμονείς και θέλεις να με σφάξεις.
Στον Πέλοπα σ᾽ ορκίζω, μην το κάμεις·
και στο γονιό σου τον Ατρέα, κι ακόμα
στη μάνα μου, που τώρα, αφού με πόνους
με γέννησε, λαβαίνει κι άλλον πόνο.
Τί μπαίνω εγώ στου Αλέξαντρου το γάμο
και της Ελένης; Για χαμό δικό μου
πώς έγινε, πατέρα μου, έτσι; Δες με,
δώσ᾽ μου ένα βλέμμα, ένα φιλί, από σένα
αυτά καν να θυμούμαι σαν πεθάνω,
1240 αν όσα λέω τη γνώμη δε σου αλλάξουν.
Κι εσύ, μικρέ αδερφέ, σαν τί βοήθεια
να δώσεις στους δικούς σου; Κλάψε ωστόσο
κι εσύ, και τη ζωή στην αδερφή σου
ικέτεψε ο πατέρας να χαρίσει·
τη συμφορά και τα παιδιά τη νιώθουν.
Νά, σιωπηλό, πατέρα, σε ικετεύει.
Πόνεσέ με, λυπήσου τη ζωή μου.
Στα γένια σου δυο ικέτες, δυο δικοί σου
απλώνουνε τα χέρια τους· πουλάκι
άπλερο αυτός, ξεπεταμένη η άλλη.
Ένα θα πω κι οι αντίλογοι όλοι πέφτουν·
1250 το φως αυτό γλυκό στον άνθρωπο είναι
να το θωρεί, κι ο κάτω κόσμος πίκρα·
τρέλα είν᾽ ο πόθος του θανάτου. Κάλλιο
ζωή άθλια παρά θάνατος ωραίος.
ΚΟΡ. Για σε και την παντρειά σου, παλιο-Ελένη,
τί αγώνας βρήκε Ατρείδες και παιδιά τους!

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου