ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Ἐκεῖνο μὲν τοίνυν οἴχεται, τὸ δυνατόν τε καὶ χρήσιμον ἁπλῶς εἶναι καλόν· ἀλλ᾽ ἄρα τοῦτ᾽ ἦν ἐκεῖνο, ὦ Ἱππία, ὃ ἐβούλετο ἡμῶν ἡ ψυχὴ εἰπεῖν, ὅτι τὸ χρήσιμόν τε καὶ τὸ δυνατὸν ἐπὶ τὸ ἀγαθόν τι ποιῆσαι, τοῦτ᾽ ἐστὶ τὸ [296e] καλόν;ΙΠΠΙΑΣ. Ἔμοιγε δοκεῖ.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Ἀλλὰ μὴν τοῦτό γε ὠφέλιμόν ἐστιν. ἢ οὔ;
ΙΠΠΙΑΣ. Πάνυ γε.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Οὕτω δὴ καὶ τὰ καλὰ σώματα καὶ τὰ καλὰ νόμιμα καὶ ἡ σοφία καὶ ἃ νυνδὴ ἐλέγομεν πάντα καλά ἐστιν, ὅτι ὠφέλιμα.
ΙΠΠΙΑΣ. Δῆλον ὅτι.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Τὸ ὠφέλιμον ἄρα ἔοικεν ἡμῖν εἶναι τὸ καλόν, ὦ Ἱππία.
ΙΠΠΙΑΣ. Πάντως δήπου, ὦ Σώκρατες.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Ἀλλὰ μὴν τό γε ὠφέλιμον τὸ ποιοῦν ἀγαθόν ἐστιν.
ΙΠΠΙΑΣ. Ἔστι γάρ.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Τὸ ποιοῦν δέ γ᾽ ἐστὶν οὐκ ἄλλο τι ἢ τὸ αἴτιον· ἦ γάρ;
ΙΠΠΙΑΣ. Οὕτως.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Τοῦ ἀγαθοῦ ἄρα [297a] αἴτιόν ἐστιν τὸ καλόν.
ΙΠΠΙΑΣ. Ἔστι γάρ.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Ἀλλὰ μὴν τό γε αἴτιον, ὦ Ἱππία, καὶ οὗ ἂν αἴτιον ᾖ τὸ αἴτιον, ἄλλο ἐστίν· οὐ γάρ που τό γε αἴτιον αἰτίου αἴτιον ἂν εἴη. ὧδε δὲ σκόπει· οὐ τὸ αἴτιον ποιοῦν ἐφάνη;
ΙΠΠΙΑΣ. Πάνυ γε.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Οὐκοῦν ὑπὸ τοῦ ποιοῦντος ποιεῖται οὐκ ἄλλο τι ἢ τὸ γιγνόμενον, ἀλλ᾽ οὐ τὸ ποιοῦν;
ΙΠΠΙΑΣ. Ἔστι ταῦτα.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Οὐκοῦν ἄλλο τι τὸ γιγνόμενον, ἄλλο δὲ τὸ ποιοῦν;
ΙΠΠΙΑΣ. Ναί.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Οὐκ ἄρα τό γ᾽ αἴτιον αἴτιον [297b] αἰτίου ἐστίν, ἀλλὰ τοῦ γιγνομένου ὑφ᾽ ἑαυτοῦ.
ΙΠΠΙΑΣ. Πάνυ γε.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Εἰ ἄρα τὸ καλόν ἐστιν αἴτιον ἀγαθοῦ, γίγνοιτ᾽ ἂν ὑπὸ τοῦ καλοῦ τὸ ἀγαθόν· καὶ διὰ ταῦτα, ὡς ἔοικε, σπουδάζομεν καὶ τὴν φρόνησιν καὶ τἆλλα πάντα τὰ καλά, ὅτι τὸ ἔργον αὐτῶν καὶ τὸ ἔκγονον σπουδαστόν ἐστι, τὸ ἀγαθόν, καὶ κινδυνεύει ἐξ ὧν εὑρίσκομεν ἐν πατρός τινος ἰδέᾳ εἶναι τὸ καλὸν τοῦ ἀγαθοῦ.
ΙΠΠΙΑΣ. Πάνυ μὲν οὖν· καλῶς γὰρ λέγεις, ὦ Σώκρατες.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Οὐκοῦν καὶ τόδε καλῶς λέγω, ὅτι οὔτε ὁ πατὴρ ὑός [297c] ἐστιν, οὔτε ὁ ὑὸς πατήρ;
ΙΠΠΙΑΣ. Καλῶς μέντοι.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Οὐδέ γε τὸ αἴτιον γιγνόμενόν ἐστιν, οὐδὲ τὸ γιγνόμενον αὖ αἴτιον.
ΙΠΠΙΑΣ. Ἀληθῆ λέγεις.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Μὰ Δία, ὦ ἄριστε, οὐδὲ ἄρα τὸ καλὸν ἀγαθόν ἐστιν, οὐδὲ τὸ ἀγαθὸν καλόν· ἢ δοκεῖ σοι οἷόν τε εἶναι ἐκ τῶν προειρημένων;
ΙΠΠΙΑΣ. Οὐ μὰ τὸν Δία, οὔ μοι φαίνεται.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Ἀρέσκει οὖν ἡμῖν καὶ ἐθέλοιμεν ἂν λέγειν ὡς τὸ καλὸν οὐκ ἀγαθὸν οὐδὲ τὸ ἀγαθὸν καλόν;
ΙΠΠΙΑΣ. Οὐ μὰ τὸν Δία, οὐ πάνυ μοι ἀρέσκει.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Ναὶ μὰ τὸν Δία, ὦ Ἱππία· ἐμοὶ δέ γε πάντων [297d] ἥκιστα ἀρέσκει ὧν εἰρήκαμεν λόγων.
ΙΠΠΙΑΣ. Ἔοικε γὰρ οὕτως.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Κινδυνεύει ἄρα ἡμῖν, οὐχ ὥσπερ ἄρτι ἐφαίνετο κάλλιστος εἶναι τῶν λόγων τὸ ὠφέλιμον καὶ τὸ χρήσιμόν τε καὶ τὸ δυνατὸν ἀγαθόν τι ποιεῖν καλὸν εἶναι, οὐχ οὕτως ἔχειν, ἀλλ᾽, εἰ οἷόν τέ ἐστιν, ἐκείνων εἶναι γελοιότερος τῶν πρώτων, ἐν οἷς τήν τε παρθένον ᾠόμεθα εἶναι τὸ καλὸν καὶ ἓν ἕκαστον τῶν ἔμπροσθεν λεχθέντων.
ΙΠΠΙΑΣ. Ἔοικεν.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Καὶ ἐγὼ μέν γε οὐκ ἔτι ἔχω, ὦ Ἱππία, ὅποι τράπωμαι, ἀλλ᾽ ἀπορῶ· σὺ δὲ ἔχεις τι λέγειν;
[297e] ΙΠΠΙΑΣ. Οὐκ ἔν γε τῷ παρόντι, ἀλλ᾽, ὥσπερ ἄρτι ἔλεγον, σκεψάμενος εὖ οἶδ᾽ ὅτι εὑρήσω.
***
Έκτος ορισμός.
ΣΩ. Εκείνο λοιπόν, πάει, χάθηκε, ότι δηλαδή η δύναμη και το χρήσιμο γενικά είναι όμορφο πράγμα. Μήπως όμως, Ιππία, εκείνο που ήθελε η καρδιά μας να πει ήταν πως αυτό που είναι χρήσιμο για το καλό και έχει τη δύναμη να κάνει κάτι καλό τούτο είναι το [296e] όμορφο;
ΙΠ. Αυτό πιστεύω εγώ τουλάχιστο.
ΣΩ. Τούτο όμως είναι ωφέλιμο — ή όχι;
ΙΠ. Και βέβαια.
ΣΩ. Έτσι λοιπόν και τα όμορφα σώματα και οι όμορφοι θεσμοί και η σοφία και όσα λέγαμε τώρα δα είναι όλα όμορφα, γιατί είναι ωφέλιμα.
ΙΠ. Ολοφάνερα.
ΣΩ. Το ωφέλιμο λοιπόν μας φαίνεται πως είναι το όμορφο, Ιππία.
ΙΠ. Οπωσδήποτε, Σωκράτη.
ΣΩ. Το ωφέλιμο όμως είναι αυτό που κάνει καλό.
ΙΠ. Αυτό είναι βέβαια.
ΣΩ. Και εκείνο που κάνει κάτι δεν είναι τίποτε άλλο από το αίτιο. Έτσι δεν είναι;
ΙΠ. Έτσι είναι.
ΣΩ. Ώστε το όμορφο [297a] είναι το αίτιο του καλού.
ΙΠ. Και βέβαια είναι.
ΣΩ. Όμως το αίτιο, Ιππία, και εκείνο που αίτιό του είναι το αίτιο είναι πράγματα διαφορετικά· γιατί το αίτιο δεν γίνεται να είναι αίτιο του αιτίου. Κοίταξέ το έτσι: Το αίτιο δεν φανερώθηκε πως είναι εκείνο που κάνει κάτι;
ΙΠ. Και βέβαια.
ΣΩ. Από εκείνο λοιπόν που κάνει κάτι άλλο δεν γίνεται παρά μόνο αυτό που γίνεται, όχι όμως αυτό που κάνει — ή όχι;
ΙΠ. Έτσι είναι.
ΣΩ. Ώστε άλλο πράγμα είναι εκείνο που γίνεται, και άλλο εκείνο που κάνει.
ΙΠ. Ναι.
ΣΩ. Ώστε το αίτιο δεν είναι το αίτιο [297b] του αιτίου παρά αυτού που γίνεται από αυτό.
ΙΠ. Και βέβαια.
ΣΩ. Ώστε αν το όμορφο είναι αίτιο του καλού, το καλό θα γινόταν από το όμορφο· και αυτός είναι, όπως φαίνεται, ο λόγος που γνοιαζόμαστε και για τη φρονιμάδα και για όλα τα άλλα όμορφα πράγματα, γιατί το έργο τους και το γέννημά τους, το καλό δηλαδή, είναι κάτι που αξίζει να γνοιαστούμε γι᾽ αυτό, και από όσα βρίσκουμε θα έφτανε κανείς να πει πως το όμορφο δείχνει σαν να είναι ο πατέρας του καλού.
ΙΠ. Βεβαιότατα! Ωραία τα λες, Σωκράτη.
ΣΩ. Λοιπόν και αυτό ωραία το λέω, πως ούτε ο πατέρας είναι γιος [297c] ούτε ο γιος πατέρας;
ΙΠ. Και βέβαια ωραία!
ΣΩ. Και πώς ούτε το αίτιο είναι εκείνο που γίνεται, ούτε πάλι εκείνο που γίνεται είναι αίτιο;
ΙΠ. Σωστά μιλείς.
ΣΩ. Μα τότε μά τον Δία, αγαπητέ μου, ούτε το όμορφο είναι καλό ούτε το καλό όμορφο. Ή μήπως, ύστερα από όσα είπαμε πριν, πιστεύεις πως μπορεί να γίνει αυτό;
ΙΠ. Όχι, μά τον Δία, δεν μου φαίνεται.
ΣΩ. Μας ικανοποιεί λοιπόν και θα θέλαμε να λέμε ότι το όμορφο δεν είναι καλό ούτε το καλό όμορφο;
ΙΠ. Όχι, μά τον Δία, αυτός ο λόγος δεν με ικανοποιεί και τόσο!
ΣΩ. Ναι μά τον Δία, Ιππία. Και σε μένα ο λόγος αυτός αρέσει [297d] πολύ λιγότερο από όσους είπαμε πριν.
ΙΠ. Έτσι δείχνει.
ΣΩ. Πριν από λίγο μας φάνηκε πως αυτός είναι ο ομορφότερος λόγος, ότι δηλαδή όμορφο είναι το ωφέλιμο και το χρήσιμο και αυτό που μπορεί να κάνει κάτι καλό. Τώρα όμως φτάνουμε να πιστέψουμε πως δεν είναι έτσι. Αν μπορεί μάλιστα να γίνει, καταντάει να είναι ακόμα πιο γελοίος από εκείνους τους πρώτους, όπου θαρρούσαμε πως η κοπέλα είναι το όμορφο και ένα ένα από αυτά που είπαμε πιο μπροστά.
ΙΠ. Έτσι φαίνεται.
ΣΩ. Εγώ δεν ξέρω πια, Ιππία, ποιόν δρόμο να πάρω, τα έχω χαμένα· συ όμως μήπως έχεις να πεις τίποτα;
[297e] ΙΠ. Για την ώρα όχι! Αν όμως, όπως σου έλεγα πριν από λίγο, σκεφτώ, ξέρω καλά πως θα το βρω.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου