Εισαγωγή Στέκανε εκεί και τα γοργόποδα άλογα του βλοσυρού του Άρη,
χρυσά, εκεί κι ο ίδιος ο λαφυροφόρος ολέθριος Άρης:
κοντάρι στα χέρια του βαστούσε και στους πεζομάχους θάρρος έδινε,
κόκκινος απ' τα αίματα σαν να φόνευε ζωντανούς,
μέσα σε δίφρο ανεβασμένος. Δίπλα του έστεκαν ο Δείμος και ο Φόβος,
ποθώντας στη μάχη να χωθούνε των ανθρώπων.
(Ησίοδος, Η ασπίδα του Ηρακλή, στ. 191-196)
Ο Άρης (ή Άρες και Άρευς) ανήκει στο δωδεκάθεο των μεγάλων θεών του Ολύμπου, δεύτερης γενιάς Ολύμπιος θεός [Γεν. Πίν. 1, Γεν. Πίν. 2], το όνομα του οποίου αναγνωρίστηκε σε πινακίδες της Γραμμικής Β' από την Πύλο, όπως και το άλλο όνομά του ή η επωνυμία του Ενυάλιος. Ο μοναχογιός του Δία και της Ήρας, αδελφός της Ήβης και της Ειλείθυιας, που σε αντίθεση με τον πολεμοχαρή και κύριο θεό του πολέμου αδελφό τους ήταν δευτερεύουσες θεότητες, γεννήθηκε στη Θράκη, απ' όπου είναι πιθανό ότι προερχόταν η λατρεία του και από εκεί εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Ελλάδα. Εξάλλου, στη Θράκη κατέφυγε μετά την παρασυζυγική σχέση του με την Αφροδίτη.
Εξωτερική εμφάνιση - Εσωτερικά χαρακτηριστικά
Στην τέχνη, όταν (σπάνια) απεικονίζεται, είναι ωραίος, επιβλητικός, μεγαλόσωμος υπερφυσικά. Στα νομίσματα, και εδώ η μορφή του απαντάται σπάνια, απεικονίζεται συνήθως η κρανοφόρος κεφαλή του ή με ταινία (στα νομίσματα των Μαμερτίνων από τη σικελική Μεσσήνη, 3ος αι. π.Χ.). Γενικά, τον παρασταίνουν με θώρακα, περικεφαλαία, ασπίδα, ακόντιο, ξίφος.
Ο Άρης συνήθως συνοδευόταν από τους δύο γιους του, τον Δείμο και τον Φόβο, από την αδελφή του Έριδα, που εκπροσωπεί τη διχόνοια, και την αιμοσταγή, βίαιη κόρη ή αδελφή ή μητέρα του Ενυώ που εκπροσωπεί τον πόλεμο (ταυτίζεται με τη ρωμαία θεά του πολέμου Bellona). Ήταν σκληρός και ωμός, άστατος, μαχητικός χωρίς μέτρο και φρόνηση, σε αντίθεση προς την αδελφή του Αθηνά, η οποία πάντα τον κέρδιζε στις μάχες και διακρινόταν για την ορθή πολεμική στρατηγική. Στις διηγήσεις των αρχαίων συγγραφέων γινόταν αναφορά στην πολύ δυνατή φωνή του -εμούγκρισε, θαρρείς και φώναζαν εννιά, δέκα χιλιάδες θνητοί / τρανό που ανοίξαν πόλεμο και κονταροχτυπιούνται (Ιλ. Ε 905 κ.ε.). Φορά θώρακα και περικεφαλαία και φέρει ασπίδα, ακόντιο και ξίφος. Μάχεται πεζός ή σε τέθριππο με άλογα που ονομάζονται Αίθων (=πυρώδης, άγριος, ορμητικός· ή με το χρώμα της φωτιάς), Φλόγιος, Κόναβος (=θόρυβος, κλαγγή, κτύπος, κρότος, πάταγος) και Φόβος (Κόιντος Σμυρναίος 8.239-243).
Εξαιτίας αυτών των ιδιοτήτων του δεν είναι συμπαθής στους Ολύμπιους, ούτε καν στον πατέρα του Δία που τον θεωρεί τον πιο μισητό θεό σε αυτόν. Αντίστοιχα, αμφιθυμικά αισθήματα για τον θεό τρέφουν και οι άνθρωποι -οι Αθηναίοι στη ζωφόρο του Παρθενώνα τον απομόνωσαν από τους υπόλοιπους θεούς, κάτι που επιτείνεται από τη γειτνίαση του πολεμικού θεού με τη βυθισμένη στις σκέψεις της και χωρίς επαφή με το περιβάλλον Δήμητρα.
Αν και θεός του πολέμου και πολεμοχαρής, τα δικά του κατορθώματα δεν είναι σπουδαία. Στη Γιγαντομαχία σκοτώνει μόνο ένα Γίγαντα. Όταν οι γιοι του Ποσειδώνα Ώτος και Εφιάλτης, που επονομάζονται Αλωάδες απείλησαν με πόλεμο τους θεούς εξουδετέρωσαν τον Άρη δένοντάς τον με αλυσίδες μέσα σε χάλκινο δοχείο. Κρυφά τον ελευθέρωσε ο Ερμής, ενώ η Άρτεμη εξόντωσε τους Αλωάδες στη Νάξο με δόλο (Απολλόδωρος 1.7). Στον Τρωικό πόλεμο ήταν στην πλευρά αυτών που τελικά ηττήθηκαν, των Τρώων, ενώ η Αθηνά, που συχνά απεικονίζεται στην ελληνική τέχνη ως κάτοχος Νίκης στο χέρι της, ευνόησε τους Έλληνες.
Όπως και ο Δίας, οι Έλληνες ήταν αμφίσημοι προς τον Άρη, γιατί η ορμητικότητά του ήταν βάναυση και άλογη, θυμίζοντας περισσότερο δαίμονα παρά θεό. Γι' αυτό και συχνά ηττάται ή ξεγελιέται από τον έξυπνο Ηρακλή και τη σοφή Αθηνά. Πληγώνεται αλλά οι πληγές του γρήγορα επουλώνονται, γιατί είναι θεός.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου