Περιεχόμενα της συλλογής
Η παλαιότερη συλλογή ύμνων που μας σώζεται με τον τίτλο «Ομηρικοί ύμνοι» αποτελείται από 33 αφηγηματικά ποιήματα, αφιερωμένα σε σημαντικούς θεούς και ημίθεους, διαφορετικής έκτασης (από 3 έως 580 στίχους), σε γλώσσα επική και σε μέτρο εξάμετρο δακτυλικό. Σε ένα Βυζαντινό χειρόγραφο οι «Ομηρικοί ύμνοι» περιλαμβάνονται μαζί με άλλα έργα και τρεις συλλογές ύμνων: Ορφικοί από τον 4ο ή 3ο αι. π.Χ., του ελληνιστικού ποιητή Καλλιμάχου και του νεοπλατωνικού φιλοσόφου Πρόκλου του 5ου αι. μ.Χ.
Με κριτήριο την έκτασή τους οι «Ομηρικοί ύμνοι» διακρίνονται: (α) σε πέντε μεγάλους ύμνους: «Εἰς Βάκχον» (σώζονται δύο μόνον ολιγόστιχα αποσπάσματα), «Εἰς Δημήτραν» (495 στίχοι), «Εἰς Ἀπόλλωνα» (546 στίχοι), «Εἰς Ἑρμῆν» (580 στίχοι), «Εἰς Ἀφροδίτην» (293 στίχοι) και (β) σε 28 μεσαίας και μικρής έκτασης ύμνους (από τρεις έως είκοσι δύο στίχους) αφιερωμένους στην Άρτεμη, στον Άρη, στον Δία, στον Ποσειδώνα, στον Πάνα, στον Ήλιο, στον Ηρακλή, κ.ά.
«Ομηρικοί ύμνοι»:
1. Εἰς Βάκχον
2. Εἰς Δημήτραν
3. Εἰς Ἀπόλλωνα
4. Εἰς Ἑρμῆν
5. Εἰς Ἀφροδίτην
6. Εἰς Ἀφροδίτην
7. Εἰς Διόνυσον
8. Εἰς Ἄρεα
9. Εἰς Ἄρτεμιν
10. Εἰς Ἀφροδίτην
11. Εἰς Ἀθηνᾶν
12. Εἰς Ἥραν
13. Εἰς Δημήτραν
14. Εἰς Μητέρα Θεῶν
15. Εἰς Ἡρακλέα λεοντόθυμον
16. Εἰς Ἀσκληπιόν
17. Εἰς Διοσκούρους
18. Εἰς Ἑρμῆν
19. Εἰς Πᾶνα
20. Εἰς Ἥφαιστον
21. Εἰς Ἀπόλλωνα
22. Εἰς Ποσειδῶνα
23. Εἰς Δία
24. Εἰς Ἑστίαν
25. Εἰς Μούσας καὶ Ἀπόλλωνα
26. Εἰς Διόνυσον
27. Εἰς Ἄρτεμιν
28. Εἰς Ἀθηνᾶν
29. Εἰς Ἑστίαν
30. Εἰς Γῆν μητέρα πάντων
31. Εἰς Ἥλιον
32. Εἰς Σελήνην
33. Εἰς Διόσκουρους
Χρονολόγηση των «Ομηρικών ύμνων»
Η χρονολόγηση των «Ομηρικών ύμνων» είναι αβέβαιη. Κάποια γενικά ή κατά προσέγγιση συμπεράσματα για τον χρόνο σύνθεσής τους μπορούμε να συναγάγουμε με βάση εσωτερικά στοιχεία (γλωσσικά, μυθολογικά, ιστορικά).
Οι μεγάλοι ύμνοι ανήκουν στο τελευταίο στάδιο της επικής περιόδου. Παλαιότερος είναι ο «Ύμνος στον Απόλλωνα» (ίσως του 8ου-7ου αι. π.Χ.)· ο «Ύμνος στον Βάκχον» φαίνεται επίσης να είναι αρχαϊκός, μαζί με τον «Ύμνο στη Δήμητρα» (λίγο πριν από το 610 π.Χ.). Ο «Ύμνος στην Αφροδίτη» θεωρείται ο πιο "ομηρικός" (ίσως μέσα 7ου αι. π.Χ.), καθώς παρουσιάζει θεματικές αναλογίες προς την Ιλιάδα. Από την άλλη, ο «Ύμνος στον Ερμή» θεωρείται ο νεότερος με βάση γλωσσικά και θεματικά κριτήρια (ίσως στα τέλη 6ου αι. ή ακόμη και στις αρχές του 5ου αι. π.Χ.).
Από τους μικρούς ύμνους κάποιοι είναι εξίσου με τους μεγάλους παλαιοί, πολλοί ανήκουν στην κλασική περίοδο, ενώ ορισμένοι είναι μεταγενέστεροι: ο «Ύμνος στον Πάνα» δύσκολα χρονολογείται πριν από τον 4ο αι. π.Χ., ο «Ύμνος στον Ήλιο» και ο «Ύμνος στη Σελήνη» είναι μάλλον αλεξανδρινοί, ενώ ο «Ύμνος στον Άρη» είναι ακόμη μεταγενέστερος, καθώς παρουσιάζει νεοπλατωνικές επιδράσεις.
Πατρότητα των «Ομηρικών ύμνων»
Αρχικά οι ύμνοι ήταν συλλογικά, ανώνυμα δημιουργήματα. Αργότερα όμως οι παλαιοί ύμνοι θεωρήθηκαν έργα γνωστών υμνωδών όπως ο Ορφέας, ο Μουσαίος, κ.ά. Στη σειρά των επινοήσεων αυτού του είδους ανήκει και η κυκλοφορία της παλαιότερης σωζόμενης συλλογής ύμνων με το όνομα του Ομήρου. Ήδη, όμως, από την ελληνιστική εποχή δεν θεωρούνταν δημιούργημα του Ομήρου. Επίσης, τρεις από τους μεγάλους ύμνους αποδίδονταν και σε άλλον δημιουργό: ο «Ύμνος στον Απόλλωνα» στον ραψωδό Κύναιθο, ο «Ύμνος στον Ερμή» σε κάποιον Ίωνα (στην Εύβοια) και ο «Ύμνος στην Αφροδίτη» σε κάποιον Αιολέα ή Λέσβιο (στην Τρωάδα).
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου