ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΑΙΣΧΙΝΗΣ - Κατὰ Κτησιφῶντος (168-176)

[168] Ναί, ἀλλὰ δημοτικός ἐστιν. Ἂν μὲν τοίνυν πρὸς τὴν εὐφημίαν αὐτοῦ τῶν λόγων ἀποβλέπητε, ἐξαπατηθήσεσθε, ὥσπερ καὶ πρότερον, ἐὰν δ᾽ εἰς τὴν φύσιν καὶ τὴν ἀλήθειαν, οὐκ ἐξαπατηθήσεσθε. Ἐκείνως δὲ ἀπολάβετε παρ᾽ αὐτοῦ λόγον. Ἐγὼ μὲν μεθ᾽ ὑμῶν λογιοῦμαι ἃ δεῖ ὑπάρξαι ἐν τῇ φύσει τῷ δημοτικῷ ἀνδρὶ καὶ σώφρονι, καὶ ἀντιθήσω ποῖόν τινα εἰκός ἐστιν εἶναι τὸν ὀλιγαρχικὸν ἄνθρωπον καὶ φαῦλον· ὑμεῖς δ᾽ ἀντιθέντες ἑκάτερα τούτων θεωρήσατ᾽ αὐτόν, μὴ ὁποτέρου τοῦ λόγου, ἀλλ᾽ ὁποτέρου τοῦ βίου ἐστίν.

[169] Οἶμαι τοίνυν ἅπαντας ἂν ὑμᾶς ὁμολογῆσαι τάδε δεῖν ὑπάρξαι τῷ δημοτικῷ, πρῶτον μὲν ἐλεύθερον αὐτὸν εἶναι καὶ πρὸς πατρὸς καὶ πρὸς μητρός, ἵνα μὴ διὰ τὴν περὶ τὸ γένος ἀτυχίαν δυσμενὴς ᾖ τοῖς νόμοις, οἳ σῴζουσι τὴν δημοκρατίαν, δεύτερον δ᾽ ἀπὸ τῶν προγόνων εὐεργεσίαν τινὰ αὐτῷ πρὸς τὸν δῆμον ὑπάρχειν, ἢ τό γ᾽ ἀναγκαιότατον μηδεμίαν ἔχθραν, ἵνα μὴ βοηθῶν τοῖς τῶν προγόνων ἀτυχήμασι κακῶς ἐπιχειρῇ ποιεῖν τὴν πόλιν.

[170] Τρίτον σώφρονα καὶ μέτριον χρὴ πεφυκέναι αὐτὸν πρὸς τὴν καθ᾽ ἡμέραν δίαιταν, ὅπως μὴ διὰ τὴν ἀσέλγειαν τῆς δαπάνης δωροδοκῇ κατὰ τοῦ δήμου. Τέταρτον εὐγνώμονα καὶ δυνατὸν εἰπεῖν· καλὸν γὰρ τὴν μὲν διάνοιαν προαιρεῖσθαι τὰ βέλτιστα, τὴν δὲ παιδείαν τὴν τοῦ ῥήτορας καὶ τὸν λόγον πείθειν τοὺς ἀκούοντας· εἰ δὲ μή, τήν γ᾽ εὐγνωμοσύνην ἀεὶ προτακτέον τοῦ λόγου. Πέμπτον ἀνδρεῖον εἶναι τὴν ψυχήν, ἵνα μὴ παρὰ τὰ δεινὰ καὶ τοὺς κινδύνους ἐγκαταλείπῃ τὸν δῆμον. Τὸν δ᾽ ὀλιγαρχικὸν πάντα τἀναντία τούτων ἔχειν· τί γὰρ δεῖ πάλιν διεξιέναι; σκέψασθε δὴ τί τούτων ὑπάρχει Δημοσθένει· ὁ δὲ λογισμὸς ἔστω ἐπὶ πᾶσι δικαίοις.

[171] Τούτῳ πατὴρ μὲν ἦν Δημοσθένης ὁ Παιανιεύς, ἀνὴρ ἐλεύθερος· οὐ γὰρ δεῖ ψεύδεσθαι· τὰ δ᾽ ἀπὸ τῆς μητρὸς καὶ τοῦ πάππου τοῦ πρὸς μητρὸς πῶς ἔχει αὐτῷ, ἐγὼ φράσω. Γύλων ἦν ἐκ Κεραμέων. Οὗτος προδοὺς τοῖς πολεμίοις Νύμφαιον τὸ ἐν τῷ Πόντῳ, τότε τῆς πόλεως ἐχούσης τὸ χωρίον τοῦτο, φυγὰς ἀπ᾽ εἰσαγγελίας ἐκ τῆς πόλεως ἐγένετο θανάτου καταγνωσθέντος αὐτοῦ, τὴν κρίσιν οὐχ ὑπομείνας, καὶ ἀφικνεῖται εἰς Βόσπορον κἀκεῖ λαμβάνει δωρεὰν παρὰ τῶν τυράννων τοὺς ὠνομασμένους Κήπους,

[172] καὶ γαμεῖ γυναῖκα πλουσίαν μὲν νὴ Δία καὶ χρυσίον ἐπιφερομένην πολύ, Σκύθιν δὲ τὸ γένος, ἐξ ἧς αὐτῷ γίγνονται θυγατέρες δύο, ἃς ἐκεῖνος δεῦρο μετὰ πολλῶν χρημάτων ἀποστείλας, συνῴκισε τὴν μὲν ἑτέραν ὁτῳδήποτε, ἵνα μὴ πολλοῖς ἀπεχθάνωμαι, τὴν δ᾽ ἑτέραν ἔγημε παριδὼν τοὺς τῆς πόλεως νόμους Δημοσθένης ὁ Παιανιεύς, ἐξ ἧς ὑμῖν ὁ περίεργος καὶ συκοφάντης γεγένηται Δημοσθένης. Οὐκοῦν ἀπὸ μὲν τοῦ πάππου πολέμιος ἂν εἴη τῷ δήμῳ, θάνατον γὰρ αὐτοῦ τῶν προγόνων κατέγνωτε, τὰ δ᾽ ἀπὸ τῆς μητρὸς Σκύθης βάρβαρος ἑλληνίζων τῇ φωνῇ· ὅθεν καὶ τὴν πονηρίαν οὐκ ἐπιχώριός ἐστι.

[173] Περὶ δὲ τὴν καθ᾽ ἡμέραν δίαιταν τίς ἐστιν; ἐκ τριηράρχου λογογράφος ἀνεφάνη, τὰ πατρῷα καταγελάστως προέμενος· ἄπιστος δὲ καὶ περὶ ταῦτα δόξας εἶναι καὶ τοὺς λόγους ἐκφέρων τοῖς ἀντιδίκοις, ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὸ βῆμα· πλεῖστον δ᾽ ἐκ τῆς πολιτείας εἰληφὼς ἀργύριον, ἐλάχιστα περιεποιήσατο. Νῦν μέντοι τὴν δαπάνην ἐπικέκλυκεν αὐτοῦ τὸ βασιλικὸν χρυσίον, ἔσται δ᾽ οὐδὲ τοῦθ᾽ ἱκανόν· οὐδεὶς γὰρ πώποτε πλοῦτος τρόπου πονηροῦ περιεγένετο. Καὶ τὸ κεφάλαιον, τὸν βίον οὐκ ἐκ τῶν ἰδίων προσόδων πορίζεται, ἀλλ᾽ ἐκ τῶν ὑμετέρων κινδύνων.

[174] Πρὸς δ᾽ εὐγνωμοσύνην καὶ λόγου δύναμιν πῶς πέφυκε; δεινὸς λέγειν, κακὸς βιῶναι. Οὕτω γὰρ κέχρηται καὶ τῷ ἑαυτοῦ σώματι καὶ παιδοποιίᾳ ὥστ᾽ ἐμὲ μὴ βούλεσθαι λέγειν ἃ τούτῳ πέπρακται· ἤδη γάρ ποτε εἶδον μισηθέντας τοὺς τὰ τῶν πλησίον αἰσχρὰ λίαν σαφῶς λέγοντας. Ἔπειτα τί συμβαίνει τῇ πόλει; οἱ μὲν λόγοι καλοί, τὰ δ᾽ ἔργα φαῦλα.

[175] Πρὸς δὲ ἀνδρείαν βραχύς μοι λείπεται λόγος. Εἰ μὲν γὰρ ἠρνεῖτο μὴ δειλὸς εἶναι ἢ ὑμεῖς μὴ συνῄδετε, διατριβὴν ὁ λόγος ἄν μοι παρέσχεν· ἐπειδὴ δὲ καὶ αὐτὸς ὁμολογεῖ ἐν ταῖς ἐκκλησίαις, καὶ ὑμεῖς σύνιστε, λοιπὸν ὑπομνῆσαι τοὺς περὶ τούτων κειμένους νόμους. Ὁ γὰρ Σόλων ὁ παλαιὸς νομοθέτης ἐν τοῖς αὐτοῖς ἐπιτιμίοις ᾤετο δεῖν ἐνέχεσθαι τὸν ἀστράτευτον καὶ τὸν λελοιπότα τὴν τάξιν καὶ τὸν δειλὸν ὁμοίως· εἰσὶ γὰρ καὶ δειλίας γραφαί. Καίτοι θαυμάσειεν ἄν τις ὑμῶν εἰ εἰσὶ φύσεως γραφαί. Εἰσίν. Τίνος ἕνεκα; ἵν᾽ ἕκαστος ἡμῶν τὰς ἐκ τῶν νόμων ζημίας φοβούμενος μᾶλλον ἢ τοὺς πολεμίους, ἀμείνων ἀγωνιστὴς ὑπὲρ τῆς πατρίδος ὑπάρχῃ.

[176] Ὁ μὲν τοίνυν νομοθέτης τὸν ἀστράτευτον καὶ τὸν δειλὸν καὶ τὸν λιπόντα τὴν τάξιν ἔξω τῶν περιραντηρίων τῆς ἀγορᾶς ἐξείργει, καὶ οὐκ ἐᾷ στεφανοῦσθαι, οὐδ᾽ εἰσιέναι εἰς τὰ ἱερὰ τὰ δημοτελῆ· σὺ δὲ τὸν ἀστεφάνωτον ἐκ τῶν νόμων κελεύεις ἡμᾶς στεφανοῦν, καὶ τῷ σαυτοῦ ψηφίσματι τὸν οὐ προσήκοντα εἰσκαλεῖς τοῖς τραγῳδοῖς εἰς τὴν ὀρχήστραν, εἰς τὸ ἱερὸν τοῦ Διονύσου τὸν τὰ ἱερὰ δειλίᾳ προδεδωκότα.

Ἵνα δὲ μὴ ἀποπλανῶ ὑμᾶς ἀπὸ τῆς ὑποθέσεως, ἐκεῖνο μέμνησθε, ὅταν φῇ δημοτικὸς εἶναι· θεωρεῖτ᾽ αὐτοῦ μὴ τὸν λόγον, ἀλλὰ τὸν βίον, καὶ σκοπεῖτε μὴ τίς φησιν εἶναι, ἀλλὰ τίς ἐστιν.

***
[168] Ναι, αλλά είναι φίλος του λαού. Αν βέβαια δίνετε προσοχή στα ωραία λόγια του, θα εξαπατηθείτε όπως και στο παρελθόν· εάν όμως εξετάσετε τον χαρακτήρα του και την αλήθεια, δεν θα εξαπατηθείτε. Να κρίνετε τα λόγια του κατά τον ακόλουθο τρόπο. Εγώ με τη βοήθειά σας θα εξετάσω ποιές ιδιότητες πρέπει να υπάρχουν στον χαρακτήρα του φίλου του λαού και συνετού ανθρώπου, και θα αντιπαραθέσω ποιος περίπου είναι φυσικό να είναι ο ολιγαρχικός και φαύλος άνθρωπος. Σεις, συγκρίνοντας το καθένα απ᾽ αυτά, κρίνετέ τον όχι με βάση τα λόγια αλλά τον τρόπο της ζωής του.

[169] Φαντάζομαι πως όλοι θα συμφωνήσετε ότι στον φίλο του λαού πρέπει να υπάρχουν οι εξής ιδιότητες: κατά πρώτον, να είναι ελεύθερος και από την πλευρά του πατέρα του και από την πλευρά της μητέρας του, για να μη σταθεί η ατυχής καταγωγή του αιτία εχθρικής στάσης απέναντι στους νόμους, που διασφαλίζουν τη δημοκρατία· δεύτερον, να μπορεί να παρουσιάσει εκ μέρους των προγόνων του κάποιαν ευεργεσία προς τον λαό ή τουλάχιστον ότι δεν υπήρχε καμιά έχθρα προς αυτόν, πράγμα τελείως απαραίτητο, για να μην επιχειρήσει να κάνει κακό στην πόλη παίρνοντας εκδίκηση για τις ατυχίες των προγόνων του·

[170] τρίτον, πρέπει να είναι από τη φύση του μυαλωμένος και μετριοπαθής στον καθημερινό τρόπο ζωής του, για να μη δωροδοκείται σε βάρος του λαού λόγω των δαπανών του για τις ασελγείς συνήθειές του· τέταρτον, να είναι σωστός στην κρίση και ικανός ρήτορας· γιατί είναι ωραίο πράγμα η δύναμη του νου να τον βοηθεί στη λήψη σωστών αποφάσεων, και από την άλλη, η μόρφωση του ρήτορα και η ρητορική δεινότητα να πείθουν τους ακροατές· εάν όμως δεν διαθέτει και τις δύο αρετές, τότε η σωστή κρίση είναι πάντα προτιμότερη από τη ρητορική δεινότητα· πέμπτον, να το λέει η ψυχή του, για να μην εγκαταλείπει τον λαό μπροστά στα δεινά και στους κινδύνους. Όσον αφορά στον ολιγαρχικό, αυτός κατ᾽ ανάγκην έχει όλα τα αντίθετα χαρακτηριστικά από αυτά. Αλλά ποιος ο λόγος να τα επαναλάβω ένα ένα; Σκεφτείτε τώρα ποια από αυτά χαρακτηρίζουν τον Δημοσθένη· η κρίση σας να είναι αμερόληπτη για όλα.

[171] Πατέρας του ήταν ο Δημοσθένης από την Παιανία, άνθρωπος ελεύθερος· γιατί δεν πρέπει να λέω ψέματα· πώς όμως έχουν τα πράγματα από την πλευρά της μητέρας του και του παππού του από εκείνη θα σας το πω εγώ. Υπήρχε κάποιος Γύλων από τον δήμο Κεραμέων. Αυτός πρόδωσε στους εχθρούς το Νυμφαίο του Πόντου, που τότε το οχυρό αυτό το είχε στην κατοχή της η πόλη μας. Ύστερα από καταγγελία καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά έφυγε από την πόλη, επειδή δεν είχε το σθένος να αντιμετωπίσει την απόφαση. Πήγε στον Βόσπορο και εκεί οι τύραννοι του έδωσαν δώρο τους ονομαζόμενους Κήπους.

[172] Νυμφεύτηκε μια γυναίκα πλούσια, μα τον Δία, προικισμένη με πολύ χρήμα, σκυθικής όμως καταγωγής. Από αυτήν απέκτησε ο Γύλων δυο θυγατέρες, που τις έστειλε εδώ με πολλά χρήματα και τις πάντρεψε, τη μια με έναν κάποιον —δεν λέω με ποιον, για να μην προκαλέσω την απέχθεια πολλών— την άλλη τη νυμφεύτηκε ο Δημοσθένης από την Παιανία, παραβλέποντας τους νόμους της πόλης. Από αυτήν σάς προέκυψε ο πολυάσχολος και συκοφάντης Δημοσθένης. Συνεπώς, από τον παππού του υπάρχει η πιθανότητα να είναι εχθρός του λαού, αφού τους προγόνους του είχατε καταδικάσει σε θάνατο. Από την πλευρά της μητέρας του, εξάλλου, είναι Σκύθης βάρβαρος που μιλάει ελληνικά· γι᾽ αυτό, όσον αφορά και στην παλιανθρωπιά του δεν είναι ντόπιος.

[173] Όσον αφορά στον καθημερινό τρόπο ζωής του, ποιος είναι; Από τριήραρχος παρουσιάστηκε λογογράφος, σπαταλώντας την πατρική περιουσία κατά τρόπο γελοίο. Επειδή όμως και στο επάγγελμα αυτό φάνηκε ότι ήταν αναξιόπιστος, καθώς αποκάλυπτε στους αντιδίκους τα επιχειρήματα των πελατών του, μεταπήδησε στο πολιτικό βήμα. Μολονότι είχε αποκομίσει από την πολιτική πάρα πολλά χρήματα, ελάχιστα διέσωσε. Τώρα όμως το περσικό χρυσάφι υπερκάλυψε τις δαπάνες του· αλλά ούτε και αυτό θα του είναι αρκετό· γιατί κανένας πλούτος ποτέ μέχρι σήμερα δεν γλιτώνει στα χέρια κακοήθη ανθρώπου. Με λίγα λόγια, προμηθεύεται τα προς το ζην όχι από τα δικά του εισοδήματα αλλά από τους δικούς σας κινδύνους.

[174] Ως προς τη σωστή κρίση και τη ρητορική του δεινότητα πώς είναι από φυσικού του; Δεινός στη δύναμη του λόγου, αισχρός στη ζωή του. Γιατί κατά τέτοιο τρόπο έχει εκμεταλλευτεί το σώμα του και την ικανότητά του να κάνει παιδιά, ώστε να μην επιθυμώ να αναφέρω τι έχει κάνει. Γιατί διαπίστωσα ήδη ότι έχουν γίνει μισητοί όσοι έχουν βγάλει στη φόρα τα αίσχη των συνανθρώπων τους. Αλλά τι καλό έχει να περιμένει η πόλη από τέτοιους ανθρώπους; Λόγια ωραία, έργα αισχρά.

[175] Όσον αφορά στην παλικαριά του, δεν έχω πολλά να πω. Γιατί, εάν αρνιόταν ότι είναι δειλός ή αν εσείς δεν το είχατε διαπιστώσει, τότε θα χρειαζόταν να μιλώ επί ώρες· επειδή όμως και ο ίδιος το παραδέχεται στις συνελεύσεις και εσείς το έχετε διαπιστώσει, εκείνο που απομένει είναι να υπενθυμίσω την ισχύουσα νομοθεσία για τους δειλούς. Ο Σόλων, ο παλαιός νομοθέτης, πίστευε ότι ο ανυπότακτος, ο λιποτάκτης και ο δειλός πρέπει να τιμωρούνται με την ίδια ποινή χωρίς εξαίρεση· γιατί υπάρχουν και δικαστικές διώξεις για δειλία, αν και θα εκπλησσόταν κάποιος από σας αν υπάρχουν δικαστικές διώξεις για φυσικά ελαττώματα. Για ποιο σκοπό; Για να γίνεται ο καθένας μας καλύτερος υπερασπιστής της πατρίδας, φοβούμενος περισσότερο τις από τους νόμους τιμωρίες παρά τους εχθρούς.

[176] Ο νομοθέτης λοιπόν δεν επιτρέπει την είσοδο στα περιρραντήρια της αγοράς στον ανυπότακτο, στον λιποτάκτη και στον δειλό και δεν αφήνει να στεφανωθούν ούτε και να μπαίνουν στους χώρους που γίνονται οι δημόσιες θυσίες. Και έρχεσαι εσύ τώρα, Κτησιφώντα, και ζητάς από μας να στεφανώσουμε αυτόν που ο νόμος απαγορεύει, και με το ψήφισμά σου καλείς στην ορχήστρα, στο ιερό του Διονύσου, κατά τη διδασκαλία των τραγωδιών, τον άνθρωπο που του έχει απαγορευτεί η είσοδος στους ιερούς χώρους, αυτόν που από τη δειλία του έχει προδώσει τα ιερά μας!

Για να μην σας απομακρύνω από την υπόθεση, θυμηθείτε τον ισχυρισμό του πως είναι τάχα φίλος του λαού. Εξετάστε όχι τα λόγια του αλλά τη ζωή του και προσέξτε όχι ποιος λέει ότι είναι, αλλά ποιος πράγματι είναι.

Η φιλοσοφία, η θρησκεία και η επιστήμη

Φιλοσοφία και θρησκεία

Είμαστε κληρονόμοι μιας παράδοσης τριών τουλάχιστο αιώνων, που μας λέει πόσο σπουδαίο είναι να διακρίνουμε καθαρά φιλοσοφία και θρησκεία. Ο πολιτισμός αναπτύσσεται σε τρεις περιόδους, τη θεϊκή, την ηρωική και την ανθρώπινη. Κατά την άγρια ή παιδική περίοδο του νου ο φυσικός τρόπος έκφρασης είναι η ποίηση. Αυτή φτάνει στην πιο μεγαλειώδη φάση της με την ποίηση των βαρβαρικών ή ηρωικών εποχών, π.χ. τα ποιήματα του Ομήρου και του Δάντη. Με την ανάπτυξη του πολιτισμού και ενώ ο λόγος κυριαρχεί πάνω στη φαντασία και στο πάθος, τη θέση της ποίησης την παίρνει η πρόζα. Η ποίηση, βέβαια, δεν εκτοπίζεται ολότελα, μόνο παραμερίζεται σιγά σιγά. Έτσι, ανάμεσα στον ποιητικό ή καθαρά φανταστικό τρόπο, με τον οποίο εκφράζεται αρχικά η ανθρώπινη εμπειρία, και στον τρόπο της πρόζας, που είναι ορθολογικός τρόπος έκφρασης, διαμορφώνεται ένας τρίτος, ενδιάμεσος τρόπος: ο μυθικός ή μισοφανταστικός. Στο ενδιάμεσο αυτό στάδιο ανάπτυξης μια θρησκευτική ερμηνεία αγκαλιάζει το σύνολο της εμπειρίας. Και οι τρεις αυτές μορφές έκφρασης δεν μπορούν να ζήσουν ειρηνικά η μία κοντά στην άλλη. Καθώς παρατηρούσε ο Κόλινγουντ, «η σχέση ανάμεσά τους είναι μια σχέση διαλεκτικής διαδοχής με μια ορισμένη χρονική τάξη». Η συνέπεια αυτής της άποψης είναι η θέση πως «μια θρησκευτική στάση απέναντι στη ζωή είναι προορισμένη να παραγκωνιστεί από μια ορθολογική ή φιλοσοφική».

 Αυτή η πίστη στάθηκε μια θεμελιακή και κυρίαρχη ιδέα του διαφωτισμού, που προϋπόθετε πως ο λόγος της φιλοσοφίας αποτελεί το μοναδικό όπλο ενάντια στην κατεστημένη θρησκεία και στο πνεύμα δεισιδαιμονίας και βαρβαρότητας που τη συνοδεύει. Η ιδέα που υπόκειται σ’ αυτή τη στάση πολεμικής ενάντια στη θρησκεία είναι πως η διανοητική δραστηριότητα των ανθρώπων ακολουθεί τέτοια πορεία, που, όταν ο νους φτάσει σε μια ωριμότητα, ορισμένες προηγούμενες μορφές διανοητικής δραστηριότητας, που είναι πρωτόγονες, είναι μοιραίο να εξαφανιστούν. Μ’ αυτό το νόημα, ο Χιουμ, π.χ., ή ο Βολταίρος, καθώς και οι οπαδοί τους θα μπορούσαν να θεωρηθούν άνθρωποι που με τη μεσολάβησή τους φέρεται σ’ ένα τέλος η θρησκευτική περίοδος της ανθρώπινης ιστορίας και εγκαινιάζεται μια άλλη, ορθολογική, περίοδος.

Όπως η θρησκεία, η φιλοσοφία είναι ένας τρόπος να δοθεί σχήμα και νόημα στο σύνολο της ανθρώπινης εμπειρίας. Και, όπως όλες οι θρησκείες, οι φιλοσοφίες προβάλλονται στο όνομα της αλήθειας. Αλλά τόσο τα προβλήματα της φιλοσοφίας όσο και οι τρόποι αντιμετώπισής τους είναι πολύ διαφορετικοί από της θρησκείας. Ακόμα κι αν η φιλοσοφία καταγίνεται με το απόλυτο, δεν μοιάζει με τη θρησκεία, που έχει να κάνει με το προσωποποιημένο απόλυτο. Η διάκριση, που συνήθως γίνεται, ότι η θρησκεία στηρίζεται στην πίστη και την αποκάλυψη, ενώ η φιλοσοφία στο λόγο και το επιχείρημα, είναι μια διάκριση που ανάγεται στον Φράνσις Μπέικον. Αν και προβάλλεται με τη διάκριση αυτή σαν μοναδικά άξια του ονόματός της η φιλοσοφία εκείνη που χαρακτηρίζεται από το αυστηρό ορθολογικό πνεύμα της επιστήμης, εκφράζει ωστόσο μια πολύ ξεχωριστή σχέση. Γιατί, όσο κι αν μένουν απέξω ανορθόλογα και ποιητικά φιλοσοφήματα, είναι αλήθεια πως η φιλοσοφία αναπτύχθηκε κυρίαρχα σαν ένα βασίλειο του λόγου.

 

Φιλοσοφία και επιστήμη

Η φιλοσοφία έχει θεωρηθεί, σε σχέση με την επιστήμη, με πολύ διαφορετικούς τρόπους: Πρώτα σαν επιστήμη και μάλιστα «επιστήμη των επιστημών» (scientia scientiarum). Αν όμως η φιλοσοφία μπορούσε να σταθεί σαν επιστήμη των επιστημών, δεν θα ήταν επιστήμη, δεν θα μπορούσε δηλαδή να είναι μία από τις επιστήμες. Υπήρξαν, βέβαια, φιλόσοφοι που έπλασαν λιγότερο φιλόδοξα όνειρα για τη φιλοσοφία σαν επιστήμη. Ο Χιουμ, π.χ., ισχυρίστηκε πως έτσι και η φιλοσοφία απαλλαγεί από τα παράξενα στοιχεία που έχει μέσα της, θα μπορεί να προβάλλεται σαν ηθική επιστήμη ή επιστήμη της ανθρώπινης φύσης. Και επειδή όλες οι επιστήμες είναι δημιουργήματα του ανθρώπινου μυαλού, αυτές θα εξαρτώνται βασικά από την επιστήμη της ανθρώπινης φύσης. Ο John Stuart Mill και ο William Hamilton δέχονταν παρόμοια τη φιλοσοφία σαν την επιστημονική γνώση του ανθρώπου. Πολλοί όμως φιλόσοφοι (π.χ. ο Husserl και ο Meinong) και πολλοί ψυχολόγοι (αν όχι όλοι) υποστηρίζουν πως η φιλοσοφία και η ψυχολογία πρέπει να διαχωρίζονται αυστηρά μεταξύ τους.

 Πολλοί φιλόσοφοι ονειρεύτηκαν τη φιλοσοφία σαν επιστήμη και σχεδίασαν να διαμορφώσουν μια φιλοσοφική επιστήμη ή επιστημονική φιλοσοφία, έχοντας σαν πρότυπο τη φυσική, που θεωρείται συνήθως υπόδειγμα επιστήμης. Η φιλοσοφία δεν μπορεί, βέβαια, να γίνει δεχτή στη χορεία των επιστημών και οι επιστήμες δεν θα ήθελαν να έχουν τη φιλοσοφία στην εκλεχτή τους παρέα. Κι αυτό γιατί η φιλοσοφική έρευνα παρουσιάζεται μάλλον σαν απομίμηση της επιστημονικής έρευνας. Η φιλοσοφία μοιάζει μονάχα με την επιστήμη. Αυτή «δεν είναι ούτε καθαρή θεωρία ούτε καθαρή κριτική».

 Η φιλοσοφία έχει θεωρηθεί ακόμα σαν προεπιστήμη, γνώση δηλαδή που δεν είναι ακόμα ώριμη να αποτελέσει αυτοδύναμη και άρτια επιστήμη. Υπήρξαν από παλιά φιλόσοφοι που κρατούσαν όλο το νήμα της γνώσης. Ο Αριστοτέλης, π.χ., ασχολήθηκε με τόσα πολλά και ποικίλα αντικείμενα —αν όχι με όλα— ώστε όλοι όσοι μετά απ’ αυτόν αναφέρθηκαν στη φιλοσοφία, το έκαναν για να ονομάσουν φιλοσοφία τόσο την επιστήμη όσο και αυτό που εμείς ονομάζουμε φιλοσοφία. Από την εποχή του Αριστοτέλη ως σήμερα, τα όρια ανάμεσα στη φιλοσοφία και στις επιστήμες έχουν σε μεγάλο βαθμό αποσαφηνιστεί μέσα από τις ιστορικές διαδικασίες ανάπτυξης των επιστημών και μέσα επίσης από την ίδια την πράξη του φιλοσοφείν. Αλλά είναι δυνατό να υπάρχουν ακόμα ασαφή όρια. Αν, λ.χ., η σύγχρονη γλωσσοαναλυτική φιλοσοφία βρίσκεται καθ’ οδόν, όπως ισχυρίζεται ο Austin, προς τη γέννηση ενός νέου τύπου γλωσσολογικής θεωρίας, είναι πιθανό πως ο Κρατύλος του Πλάτωνα και το τρίτο βιβλίο του Δοκιμίου του Λοκ θα θεωρούνται μελλοντικά σαν προστάδια στην ιστορία ανάπτυξης του γλωσσολογικού αυτού κλάδου.

 Η ιδέα της φιλοσοφίας σαν προεπιστήμης μπορεί να υποστηριχτεί μέσα από την ιστορία των επιστημών, που συχνά προεκτείνεται στην προϊστορία. Φιλοσοφία είναι, όπως υποστήριζε ο William James, «ένα συγκεντρωτικό όνομα για ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί ικανοποιητικά» και μόλις αυτά απαντηθούν ικανοποιητικά, οι γνώσεις που έχουν κερδηθεί οργανώνονται σε σώμα ειδικής επιστήμης. Οριακά, η διαδικασία αυτή «διάσπασης» της φιλοσοφίας σε ξεχωριστές αυτοτελείς επιστήμες οδηγεί στη διάλυσή της. Η φιλοσοφία, που κάποτε ήταν αρμόδια για όλα, μπορεί τελικά να μείνει αρμόδια μόνο για την υπογραφή της ληξιαρχικής πράξης του θανάτου της.

Τέλος, η φιλοσοφία έχει θεωρηθεί σαν δραστηριότητα που έρχεται μετά την επιστήμη. Λέγεται συχνά πως εκεί που τελειώνουν οι επιστήμες αρχίζει η φιλοσοφία. Αυτή παριστάνεται έτσι να αποτελεί ένα είδος περιφερειακής ζώνης στα όρια των επιστημών. Με μια έκφραση του Stace, «η φιλοσοφία παίρνει το νήμα της γνώσης εκεί όπου το αφήνουν οι επιστήμες».

 Ο Αλτουσέρ σκέφτεται πως η φιλοσοφία στις πιο μεγάλες της στιγμές ήρθε στον κόσμο «κατόπιν εορτής». Η επιστήμη αναπτύχθηκε ως τώρα σε τρεις μεγάλες «επιστήμες- ηπείρους»: τα μαθηματικά που θεμελίωσε ο Θαλής, τη φυσική που θεμελίωσε ο Γαλιλαίος και την ιστορία που θεμελίωσε ο Μαρξ. Σε καθεμία απ’ αυτές αντιστοιχεί και μία μεγάλη στιγμή για τη φιλοσοφία: η θεμελίωση των μαθηματικών στην αρχαία Ελλάδα είχε σαν συνέπεια τη δημιουργία της πρώτης μεγάλης φιλοσοφίας, της φιλοσοφίας του Πλάτωνα• η θεμελίωση της φυσικής στα νεότερα χρόνια είχε σαν επακόλουθο την ανανέωση της φιλοσοφίας από τον Ντεκάρτ και το ρασιοναλισμό• και η θεμελίωση της ιστορίας στη σύγχρονη εποχή έχει σαν συνέπεια τον διαλεκτικό υλισμό.

 Το σχήμα αυτό εξηγεί ορισμένες μεγάλες στιγμές από την πορεία ανάπτυξης της φιλοσοφίας, αλλά δεν εξηγεί άλλες, π.χ. τη στιγμή της αριστοτελικής φιλοσοφίας, τη στιγμή της φιλοσοφίας του Θωμά του Ακινάτη ή εκείνη της χεγκελιανής φιλοσοφίας, που είναι επίσης μεγάλες στιγμές αυτής της ιστορίας. Οι φιλοσοφικές ιδέες διαγράφουν αμφίδρομες πορείες από την επιστήμη και προς την επιστήμη, καθώς και ανοιχτές πορείες προς τη θρησκεία, τη λογοτεχνία και τις άλλες μορφές κουλτούρας. Συχνά η φιλοσοφία θεωρείται σαν σκέψη που δεν είναι τόσο κριτική ώστε να πλησιάζει την επιστήμη, ούτε τόσο ανορθόλογη που να πλησιάζει τη θρησκεία, και γι’ αυτό παρουσιάζεται σαν ένα ενδιάμεσο πεδίο, μια «νεκρή ζώνη», όπως έλεγε ο Ράσελ, ανάμεσα στη θρησκεία και στην επιστήμη, και γι’ αυτό εκτεθειμένη σε επιθέσεις και από τις δύο πλευρές.

 Υπάρχουν, λοιπόν, σαφείς απόψεις απ’ όπου η φιλοσοφία παρουσιάζεται διαφοροποιημένη από την επιστήμη, τον κοινό νου, τον μυθικό και θρησκευτικό τρόπο σκέψης, τον ποιητικό στοχασμό και τη λαϊκή σοφία. Σαν προβληματική κατάσταση του πνεύματος είναι πηγή απεριόριστων ερωτημάτων και απόψεων που αναφέρονται στην πραγματικότητα και στη γνώση της. Και θέτει ερωτήματα, δίνει απαντήσεις και αναπτύσσει συζητήσεις σε πλαίσια εργασίας όπου κυριαρχούν, στις καλύτερες περιπτώσεις, η μεθοδικότητα, ο λόγος και το επιχείρημα. Η φιλοσοφία παρουσιάζεται τότε σαν μία σχολή του επιχειρήματος.

Πρώτα να μάθεις πόσο αξίζεις

Αν όσο περνά ο καιρός η ζωή σου γεμίζει από ανθρώπους που νόμιζες πως ήξερες και το χειρότερο που βιώνεις είναι οι υποψίες σου που επιβεβαιώνονται, τότε δεν είχες ποτέ καταλάβει την αξία σου.

Απ’ όλες τις διαδρομές της ζωής, αυτή είναι η δυσκολότερη. Κι αν είσαι λίγο ευαίσθητος ή δοτικός, είναι φορές που καταντά ανέφικτο να καταλάβεις το ποιόν του άλλου.

Το βασικότερο λάθος που κάνεις είναι να νομίζεις πως όλοι είναι σαν εσένα.
Φυσικά και δεν είναι. Αφήνεσαι να εμπιστευθείς, δίνεσαι και δίνεις με την καρδιά σου κι εν τέλη κερδίζεις μόνο απογοήτευση και πίκρα. Οι “θριαμβευτές της ζωής” σε κορόιδεψαν για άλλη μια φορά. Σκοπός τους να πατήσουν επί πτωμάτων για να ανελιχθούν.
Ξέρεις, φταις κι εσύ λίγο.

Ναι, μην στραβομουτσουνιάζεις. Τίποτα απ’ αυτά δεν θα γινόταν αν εσύ ήξερες τι αξίζεις. Τι σου έπρεπε να λαμβάνεις από την αρχή. Γιατί μην μου πεις πως από την αρχή δεν είχες υποψίες; Φυσικά και είχες. Μα έδινες περιθώρια να διαψευσθείς. Θες από έρωτα, θες από μοναξιά, θες από φιλία, θες γιατί έτσι σε μεγάλωσε η μητέρα σου, να έχεις αξίες, να πιστεύεις στον άνθρωπο.

Εσύ πρέπει πρώτα να καταλάβεις ποιος είσαι, τι αξίζεις, τι σου αρμόζει.
Να σε γνωρίσεις. Να σε δεχθείς και να σε αγαπήσεις.
Αυτογνωσία το λένε και είναι το πιο σημαντικό επίτευγμα.
Δούλεψε αποστασιοποιημένα με τον εαυτό σου.
Μάθε τα καλά και τα άσχημα και αγκάλιασε τα.

Πως να σ’ αγαπήσουν οι άλλοι, μάτια μου, αν εσύ πρώτα δεν αγαπάς τον εαυτό σου; Πως να σε σεβαστούν, αν εσύ δεν σέβεσαι εκείνο το παιδί που σε κοιτά στον καθρέφτη κάθε πρωί;
Μάθε πρώτα την αξία σου για να την αποδεχθείς και να την δείξεις και στους άλλους. Άλλο να θέλουν αν σε μειώσουν κι άλλο αν μπορούν. Αυτό είναι δικό σου θέμα.

Μάθε, λοιπόν, τι αξίζεις και τότε θα έρθει κι αυτός που σου αξίζει. Γιατί έτσι μαθαίνεις να διεκδικείς αυτό που σου πρέπει.

Είμαστε οι επιλογές μας και πάντα απολαμβάνουμε τα αποτελέσματα αυτών των επιλογών.
Αν δεν μας γνωρίζουμε καλά, επιλέγουμε καταστροφικά και για μας αλλά και για τους αθώους όπως είναι τα παιδιά που φέρνουμε στον κόσμο.

Είναι χρέος η αυτογνωσία κι υπευθυνότητα. Όπως και το να ξέρεις να φεύγεις καμιά φορά και αν αφήνεις τον άλλον με τις επιλογές του.

Διεκδίκησε την αξία σου.
Σου το χρωστάς.

Καύσιμο υδρογόνο από θαλασσινό νερό εξάγει υβριδικό νανο-υλικό

Είναι δυνατόν να παραχθεί υδρογόνο για να τροφοδοτήσει κυψέλες καυσίμων με την εξαγωγή του αερίου από το θαλασσινό νερό, όμως η ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται για να γίνει κάνει τη διαδικασία δαπανηρή. Ο ερευνητής του UCF Yang Yan, έχει επινοήσει ένα νέο υβριδικό νανο-υλικό που αξιοποιεί την ηλιακή ενέργεια και τη χρησιμοποιεί για να παραγάγει υδρογόνο από θαλασσινό νερό πολύ πιο φθηνά και αποτελεσματικά από ότι τα υπάρχοντα υλικά. Η σημαντική ανακάλυψη θα μπορούσε μια μέρα να οδηγήσει σε μια νέα πηγή καθαρού καυσίμου, να ελαττώσει την ζήτηση σε ορυκτά καύσιμα και να εκτινάξει την οικονομία της Florida, όπου ο ήλιος και το θαλασσινό νερό είναι άφθονα.

Ο Yang, επίκουρος καθηγητής στο Τεχνολογικό Κέντρο ΝανοΕπιστήμης του Πανεπιστημίου Κεντρικής Florida και στο Τμήμα Επιστήμης Υλικών και Μηχανικής, εργάζεται στην περιοχή του ηλιακού διαχωρισμού του υδρογόνου για περίπου 10 χρόνια. Αυτό γίνεται με χρήση ενός φωτοκαταλύτη – ένα υλικό που ωθεί μια χημική αντίδραση χρησιμοποιώντας ενέργεια από το φως. Όταν άρχισε την έρευνά του ο Yang, εστίασε στη χρήση ηλιακής ενέργειας για να εξάγει υδρογόνο από καθαρισμένο νερό. Είναι μια πολύ δυσκολότερη πράξη με το θαλασσινό νερό, οι φωτοκαταλύτες που χρειάζονται δεν έχουν αρκετή διάρκεια για να διαχειριστούν τη βιομάζα του και το διαβρωτικό αλάτι.

Όπως αναφέρεται στο περιοδικό Energy & Environmental Science, ο Yang και η ερευνητική του ομάδα έχουν αναπτύξει ένα νέο καταλύτη που μπορεί όχι μόνο να συλλέγει ένα πολύ ευρύτερο φάσμα φωτός από ότι άλλα υλικά, αλλά επίσης να αντέχει στις σκληρές συνθήκες που βρίσκουμε στο θαλασσινό νερό. «Έχουμε ανοίξει ένα νέο παράθυρο για να διαχωρίζουμε το πραγματικό νερό, όχι μόνο το καθαρισμένο νερό στο εργαστήριο», σημείωσε ο Yang. «Αυτό λειτουργεί καλά στο θαλασσινό νερό». Ο Yang ανέπτυξε μια μέθοδο να κατασκευάσει ένα φωτοκαταλύτη που συνίσταται από υβριδικό υλικό. Πάρα πολύ μικρές νανοκοιλότητες χαράχτηκαν χημικά στην επιφάνεια ενός υπέρλεπτου φιλμ διοξειδίου του τιτανίου, του πιο κοινού φωτοκαταλύτη. Αυτές εγχαραγμένες νανοκοιλότητες σκεπάστηκαν με νανονιφάδες δισουλφιδίου του μολυβδαινίου (διθειούχου μολυβδαίνιου), ένα δισδιάστατο υλικό με πάχος ενός απλού ατόμου.

Ο τυπικοί καταλύτες μπορούν να μετατρέψουν σε ενέργεια μόνο ένα περιορισμένο εύρος του φάσματος του φωτός. Με το νέο υλικό, η ομάδα του Yang μπορεί να αυξήσει σημαντικά το εύρος του φάσματος του φωτός που μπορεί να συλλεχθεί. Ρυθμίζοντας την πυκνότητα των κενών θείου μέσα στις νανονιφάδες, μπορούν παράγουν ενέργεια από μήκη κύματος φωτός από το υπεριώδες, το ορατό, μέχρι κοντά στο υπέρυθρο, καθιστώντας το τουλάχιστον διπλάσιας αποτελεσματικότητας από τους υπάρχοντες φωτοκαταλύτες. «Μπορούμε να απορροφήσουμε πολύ περισσότερη ηλιακή ενέργεια από το φως από ότι το συμβατικό υλικό», αναφέρει ο Yang. «Πραγματικά, εάν εμπορευματοποιηθεί, θα ήταν πολύ καλό για την οικονομία της Florida. Έχουμε πολύ θαλασσινό νερό γύρω από τη Florida και πολύ πραγματικά καλή ηλιοφάνεια».

Σε πολλές καταστάσεις, η παραγωγή χημικού καυσίμου από ηλιακή ενέργεια είναι η καλύτερη λύση από την παραγωγή ηλεκτρισμού από ηλιακά πάνελ, είπε. Αυτή η ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί ή να αποθηκευτεί σε μπαταρίες, όπου υποβαθμίζεται, ενώ το αέριο υδρογόνο μπορεί εύκολα να αποθηκευτεί και να μεταφερθεί. Το να κατασκευαστεί ο καταλύτης είναι σχετικά εύκολο και φθηνό. Η ομάδα του Yang συνεχίζει την έρευνά της εστιάζοντας στον καλύτερο τρόπο να επεκτείνουν την κατασκευή και βελτιώσουν περαιτέρω την απόδοσή της, έτσι που να είναι δυνατός η εξαγωγή του υδρογόνου από λύματα.

Μην αφήνεις τη μιζέρια που σε τρώει να χορτάσει

Κάνε βόλτα στα σοκάκια του κόσμου και ντύσε τα σκοτάδια του με την λάμψη της οντότητάς σου. Ταξίδεψε μέχρι την άκρη της γης και σκόρπισε το χαμόγελο σου. Φτάσε μέχρι τα πέρατά της και ξόδεψε άφθονα το γέλιο σου. Μην μένεις στάσιμος και απαθής άνθρωπέ μου. Ντύσε τους χειμώνες με τα καλοκαίρια σου και άλλαξε το τοπίο της ζωής σου.

Άφησε τα χρώματα της υπόστασης σου να χρωματίσουν μία νέα και ομορφότερη πλάση. Τα πινέλα της ψυχής σου να δημιουργήσουν ένα πολύχρωμο και πολύτιμο πίνακα. Πάρε το μαύρο από τον ουρανό σου και αντικατέστησε το με το άσπρο της χαράς σου. Μάθε να χορεύεις στην βροχή όταν οι καταιγίδες σε κατατροπώνουν. Να διασκεδάζεις στον ήχο των αστραπών, όταν αυτές χτυπάνε με μανία την πόρτα της ζωής σου.

Και να αντικρύζεις τον ήλιο που κρύβεται πίσω από τις μπόρες που σε μαστιγώνουν. Άνοιξε καινούριους δρόμους όταν τα αδιέξοδα σε κυκλώνουν. Ξεκλείδωσε την πόρτα της καρδιάς σου όταν η ευτυχία αναζητά καταφύγιο. Χάραξε καινούριες διαδρομές όταν τα μονοπάτια σου στενεύουν. Κοίτα να βαδίσεις σε νέες πορείες όταν πνίγεσαι από τις μικροαστικές κοσμοσυρροές. Να  σαλπάρεις για νέα λιμάνια όταν αρχίσει το κουφάρι σου να σκουριάζει.

Να καταπολεμάς  τους φόβους και τις ανασφάλειές σου όταν θεριεύουν και σε κατασπαράζουν. Και να ανοίγεις πανιά για ήρεμα και γαλήνια νερά όταν τα άγρια κύματα κατακλύζουν την οντότητά σου.

Ζέστανε με το φως της ύπαρξής σου τους φτωχούς που ξεπαγιάζουν από το κρύο. Σκέπασε τους άστεγους της μοναξιάς με την συντροφικότητα σου. Ντύσε με την προσμονή σου τους απελπισμένους. Διώξε με την αισιοδοξία σου τις συννεφιές που απλώνονται στον ουρανό των πονεμένων. Απέβαλε με την δοτικότητα σου την στέρηση από τους φτωχούς και ανήμπορους. Να βρει τρόπο να τρυπώσει μέσα τους η ξαστεριά. Φώτισε με την αύρα της αγάπης σου τις παγωμένες καρδιές των τοξικών και νοσηρών.

Μετέδωσε την θετικότητα σου στους αρνητικούς. Την καλοσύνη σου στις φθονερές και άπονες υπάρξεις. Σκόρπισε την συγχώρεση σου στους δόλιους και άπληστους. Σπείρε την ανιδιοτέλεια σου στα άγονα εδάφη των καιροσκόπων. Την αισιοδοξία σου στις πεδιάδες των απελπισμένων. Και κάλυψε με το απέραντο γαλάζιο σου τις γκρίζες μέρες των κουρασμένων.

Μην αφήνεις ρε άνθρωπε τη μιζέρια που σε τρώει να χορτάσει. Την απόγνωση που καραδοκεί, να σε κατασπαράξει. Την φωτιά που σε απειλεί, να κάνει παρανάλωμα τις ελπίδες σου. Άνοιξε νέους ορίζοντες  με καπετάνιο τα όνειρα σου και βάλε πλώρη για ένα καλύτερο μέλλον. Αντίκρισε την ανατολή πάνω στον ουρανό τούτου του κόσμου και αγνάντεψε την ομορφιά που αναδύεται από τα εσώψυχα σου. Μην αφήσεις την κατήφεια του να σε παρασύρει στα γρανάζια της. Γέλα με τις κακίες του. Χαμογέλασε στις πίκρες του. Περιγέλασε τις λύπες και τις στεναχώριες του. Και ανάδειξε το ανάστημα σου μέσα από τις μικρότητές του.

Σεργιάνισε στις γειτονιές του με την λάμψη της ψυχής σου. Και βγες στο μπαλκόνι της ζωής σου αντικρίζοντας την υπέροχη θέα της.

Τα αρνητικά συναισθήματα έχουν και θετική πλευρά

Συναισθήματα όπως η θλίψη, ο θυμός, η ζήλια,ο φθόνος, ο φόβος & το άγχος όχι μόνο θεωρούνται ανεπιθύμητα & απωθητικά αλλά επιπλέον θεωρούνται σημάδι ευαλωτότητας και ανεπάρκειας για αυτούς που τα βιώνουν. Κι όμως, όσο καλό είναι το να επιδιώκουμε να μας διακατέχουν τα θετικά συναισθήματα, εξίσου χρήσιμο είναι να δίνουμε χώρο και στα συναισθήματα που μας δυσαρεστούν, μας δυσανασχετούν, μας πληγώνουν.

 

Ο βασικός λόγος που ο άνθρωπος εμφορείται από συναισθήματα όλων των διακυμάνσεων(πολύ θετικά έως πολύ αρνητικά) είναι για να μπορεί να αξιολογεί τις εμπειρίες του, να αποκτά αυτογνωσία, να αναπτύσσεται ψυχονοητικά, να γίνεται συνειδητοποιημένος, κατασταλαγμένος και άνθρωπος με συγκροτημένη σκέψη.

Τα «αρνητικά» συναισθήματα μας υπενθυμίζουν ότι δεν είμαστε άτρωτοι, αλώβητοι αλλά πεπερασμένοι με όρια και μας προστατεύουν στο να μην τα ξεπερνάμε για να μην διακινδυνεύουμε την σωματική μας ακεραιότητα & ψυχική μας υγεία. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει ούτε να τα καταπιέζουμε, ούτε να τα καταπνίγουμε, ούτε να τα αναθεματίζουμε αλλά να αποκομίζουμε γνώση, ωφέλιμη εμπειρία για να λαμβάνουμε ορθότερες αποφάσεις και να κάνουμε σωστές επιλογές (φίλοι, εργασία, συνεργάτες κλπ)

Για παράδειγμα:

Ο θυμός,
μας καταβάλλει & μας αποδυναμώνει συναισθηματικά όταν νιώθουμε ότι κάποιος μας υποτίμησε ή μας αποδοκίμασε, μας μείωσε. Στην πραγματικότητα είναι ένα συναίσθημα που μας ωθεί στο να ορθώσουμε τείχη γύρω από τον εαυτό μας ώστε να τον προστατέψουμε από κακόβουλες βολές και μας βοηθάει στο να ενεργήσουμε και να μην μείνουμε αδρανείς, ατάραχοι, άβουλοι, παθητικοί στην περίπτωση που νιώσουμε ότι κινδυνεύουμε να χάσουμε κάτι που για εμάς είναι σημαντικό όπως εν προκειμένω την αξιοπρέπεια μας, την υπόληψη μας, την αυτοεκτίμησή μας. Βοηθάει επίσης στο να υπενθυμίζουμε στους άλλους ότι δεν μένουμε αμέτοχοι σε κάθε απόπειρα απαξίωσης ή υπονόμευσης της ευημερίας μας & δικαιωμάτων μας καθώς και οι άλλοι λαμβάνουν περισσότερο υπόψιν τις ανάγκες μας.

H θλίψη,

που καταβάλλει όσους βιώνουν μια απώλεια ή αίσθημα ματαίωσης, υπαρξιακό κενό, οδύνη εξαιτίας αποτυχίας σε πλάνα που δεν είχαν αίσιο τέλος, εξαιτίας απόρριψης από κάποιο πρόσωπο στο οποίο είχαμε επενδύσει τα όνειρά μας, είχαμε στηρίξει τις ελπίδες μας, είχαμε εμπιστευτεί…αποτελεί ένδειξη ότι υπάρχει ανάγκη να γίνουν αλλαγές και να μπουν τα πράγματα σε νέες βάσεις. Δίνει επίσης στους άλλους το σήμα ότι χρειαζόμαστε τη βοήθειά, τη στήριξη, τη συμπαράστασή τους. Όσοι επιτρέπουν στον εαυτό τους να βιώσουν τη θλίψη τους στην ολότητα της & σε όλη της την ένταση θα αισθανθεί να γεννιέται μέσα του αίσθημα συμπόνιας για τους άλλους, ενσυναίσθησης, δικαιοσύνης & γενικά γίνονται πιο ευγενικοί άνθρωποι. Αντίθετα, η διαρκής ευδαιμονία συχνά οδηγεί σε επιπόλαιες πράξεις και επιλογές – ακόμα και στην ύβρη.

Η ζήλια,
μας κάνει να θέλουμε να βελτιωνόμαστε και γενικά να αμβλύνουμε τις οξείες γωνίες και να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας σε τομείς που νιώθουμε ότι μειονεκτούμε, υστερούμε και γενικά μας κινητοποιεί στο να δουλέψουμε πιο σκληρά, με πυγμή & ζήλο. Οι ενοχές και η ντροπή μας βοηθάνε να στρέψουμε το φακό στον εαυτό μας, να αξιολογήσουμε τη συμπεριφορά μας και να διορθωθούμε. Ο φόβος μας προειδοποιεί και μας προστατεύει απο κινδύνους που μπορούν να αποβούν μοιραίοι ή & θανάσιμοι. Η σύγχυση και ο εκνευρισμός μας ωθούν να επικεντρωθούμε & αναλύσουμε δυσχερείς καταστάσεις, να εντρυφήσουμε  πιο μεθοδικά στην ανάλυση θεμάτων & ζητημάτων που μας είναι θολά, αδιευκρίνιστα & ασαφή.

Συμπερασματικά…
 θα λέγαμε ότι το να νιώθουμε άσχημα συνιστά όντως δυσάρεστη & επώδυνη εμπειρία αλλά αυτό το οποίο οφείλουμε να κάνουμε είναι  να εστιάσουμε στο να αφουγκραστούμε αυτό που έχουν να μας πουν, να μας συμβουλεύσουν, να μας διδάξουν τα συναισθήματά μας ακόμα και τα πιο επίπονα, τα πιο δυσβάστακτα.

Δεν υπάρχουν κανόνες για μια σωστή σχέση

Οι προσωπικές μας σχέσεις μας καθορίζουν και μας διαμορφώνουν. Γι’ αυτό και η επιλογή του της συντρόφου μας είναι εξαιρετικά σημαντική. Δεν υπάρχουν συνταγές που θα σας εξασφαλίσουν την τέλεια σχέση. Υπάρχουν όμως κάποιοι μύθοι που, αν τους πιστέψετε, μάλλον θα σας οδηγήσουν σε λάθος μονοπάτια.

1. Σε μια καλή σχέση δεν υπάρχουν τσακωμοί. Οι καυγάδες σε μια σχέση δεν σημαίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Η ποιότητα της σχέσης δεν εξαρτάται τόσο από τη συχνότητα η το θέμα της διαφωνίας αλλά κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο την αντιμετωπίζετε και τη λύνετε. Σημασία δεν έχει αν τσακώνεστε αλλά πώς τσακώνεστε. Φυσικά, οι διαρκείς καθημερινοί καυγάδες για τα πάντα μπορούν να γίνουν πολύ κουραστικοί και πιθανόν να υποδεικνύουν μια βαθύτερη ασυμβατότητα.

 

2. Μια σχέση είναι καλή όταν κάνουμε τα πάντα μαζί. Αφήστε τον εαυτό σας και τον σύντροφό σας ελεύθερο να κάνει κάτι μόνος ή με φίλους. Δώστε το χώρο και το χρόνο και στους δυο σας να ανανεωθείτε, να ολοκληρώσετε τον εαυτό σας ανεξάρτητα από το έταιρό σας ήμιση, να αναπνεύσετε, να πάρετε μια απόσταση και να δείτε τη ζωή, τη σχέση σας και εσάς από μια άλλη οπτική γωνία. Τέλος, αφήστε να σας λείψει και να του λείψετε για λίγο. Σίγουρα θα ανανεωθείτε!

3. Μια σχέση είναι καλή όταν μας αρέσουν τα ίδια πράγματα. Σίγουρα είναι υπέροχο να βρίσκεις κάποιον με τον οποίο να μοιράζεσαι όλες τις δραστηριότητες που σε διασκεδάζουν. Αυτό όμως δεν αποτελεί πανάκεια. Γνωρίζω πολλά ζευγάρια που απολαμβάνουν εντελώς διαφορετικά πράγματα και όμως έχουν μια πολύ υγιή, ισορροπημένη και ευτυχισμένη σχέση.

4. Μια σχέση μπορεί να λειτουργήσει αν δε διαφωνούμε σε βασικά θέματα. Ο πατέρας μου έλεγε ότι οι σχέσεις χτίζονται ή διαλύονται από τα μικρά καθημερινά πράγματα. Όπως λέει και η αγγλική παροιμία «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες (devil is in the details). Ακόμα κι αν δύο άνθρωποι έχουν τις ίδιες απόψεις για την πολιτική, τα περιβαλλοντικά θέματα, την ανατροφή των παιδιών κλπ, δεν σημαίνει ότι μπορούν να ζήσουν ευτυχισμένοι μαζί. Το ίδιο ισχύει και στην αντίθετη περίπτωση: ένα ζευγάρι μπορεί να διαφωνεί σε «μεγάλα» θέματα αλλά να ταιριάζει πολύ στη συμβίωση και να έχει βρει ο καθένας το χώρο του με τρόπο ώστε και οι δύο να νιώθουν ελεύθεροι να εκφραστούν και να ζούν αρμονικά και χαρούμενα.

5. Το σεξ δεν είναι σημαντικό. Να ένας μύθος που συνήθως προέρχεται από τις γυναίκες. Όχι, το καλό σεξ δεν σημαίνει αγάπη ούτε προδιαγράφει μια όμορφη ανθεκτική στο χρόνο σχέση. Ωστόσο, μια σχέση που δεν προσφέρει ικανοποιητική σεξουαλική ζωή είναι σίγουρα δυσβάσταχτη και προβληματική. Όσο κι αν ταιριάζουν δυο άνθρωποι εγκεφαλικά, κοινωνικά, συναισθηματικά, εμφανισιακά κλπ. αν δεν υπάρχει μεταξύ τους χημεία είναι πολύ δύσκολο να ευτυχήσουν μακροπρόθεσμα σαν σύντροφοι.

6. Αν τον αγαπάω αρκετά θα τον αλλάξω. Οι άνθρωποι αλλάζουν επειδή το θέλουν οι ίδιοι, επειδή έχουν ένα αρκετά ισχυρό κίνητρο να αλλάξουν. Μπορείτε να αγαπάτε κάποιον χωρίς προϋποθέσεις αλλά μην περιμένετε ότι έτσι θα αλλάξει. Η ιστορία δείχνει ότι δεν συμβαίνει αυτό, όπως δεν συμβαίνει και το επόμενο.
  
7. Αν με αγαπάει αρκετά θα αλλάξει. Η έκφραση της αγάπης διαφέρει πολύ όχι μόνο μεταξύ των δύο φύλων αλλά και από άνθρωπο σε άνθρωπο. Όταν κάποιος αλλάζει για να σας εκφράσει την αγάπη του οφείλετε να αναγνωρίσετε τα θετικά του κίνητρα αλλά ταυτόχρονα να αναρωτηθείτε: πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει αυτή η αλλαγή;

8. Αν αγαπιόμαστε αρκετά θα έχουμε την τέλεια σχέση. Με το ρίσκο να ακουστώ εντελώς κυνική θα ήθελα να πως ένας από τους πιο γνωστούς μύθους είναι ότι η αγάπη είναι αρκετή και τα κερδίζει όλα! Η αγάπη είναι απαραίτητο συστατικό μιας σχέσης αλλά πόσο μακριά μπορεί να πάει χωρίς αμοιβαίο σεβασμό, εκτίμηση, κοινή στάση απέναντι στη ζωή;

 

9. Σε μια καλή σχέση υπάρχει απόλυτη ειλικρίνεια. Η ειλικρίνεια είναι απαραίτητη σε μια σχέση. Απέχει όμως από το να λέμε στο/η σύντροφό μας οτιδήποτε μας περνάει από το μυαλό η την καρδιά χωρίς να το σκεφτούμε. Σκεφτείτε πόσο εύκολο είναι να πληγώσετε κάποιον που αγαπάτε επειδή ξεστομίσατε κάτι που δεν είχατε προλάβει να επεξεργαστείτε και σε δεύτερο τόνο βλέπετε ότι δεν το εννοούσατε. Δεν είναι απαραίτητο να μοιράζεστε κάθε ψυχολογική διακύμανση.

10. Μια σχέση είναι καλή όταν ο/η σύντροφος δεν έχει παραξενιές. Όλοι έχουμε παραξενιές. Το ζήτημα δεν είναι να βρείτε κάποιον που δεν έχει καμία αλλά αυτόν με του οποίου τις παραξενιές μπορείτε να ζήσετε. Μη ζητήσετε τη γνώμη της φίλης ή της μαμάς σας. Αυτό είναι ένα καθαρά προσωπικό θέμα. Προσέξτε φυσικά να μην μπερδέψετε τις παραξενιές με κάποια σοβαρά προβλήματα όπως την κατάχρηση ουσιών, την λεκτική και φυσική βία κλπ.

11. Υπάρχει μόνο ένας ιδανικός σύντροφος για τον καθένα μας. Ο ιδανικός, ο Ένας, ο Μοναδικός, που όταν τον βρούμε θα είναι όλα ονειρικά και θα ζήσουμε εμείς καλά κι αυτοί καλύτερα… Αυτός είναι ο αγαπημένος μου μύθος. Δεν ξέρω κανέναν που να ερωτεύτηκε μόνο μια φορά στη ζωή του. Και μόνο αυτή η ικανότητά μας να ερωτευόμαστε και να αγαπάμε πραγματικά ξανά και ξανά, αποδεικνύει πως δεν μας αντιστοιχεί μόνο ένας σε αυτή τη ζωή, που αν τον χάσουμε είμαστε καταδικασμένοι να ζήσουμε μόνοι για πάντα!

12. Υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια και κανόνες για μια καλή σχέση. Όχι, δεν υπάρχουν. Η κάθε σχέση είναι τόσο διαφορετική όσο ο κάθε άνθρωπος: έχει τη δική της οικολογία, ιστορία, δυναμική και πορεία. Μην αφήσετε κανέναν να σας πει τι συνιστά την τέλεια σχέση. Αυτό που μπορεί να κάνει ευτυχισμένο κάποιον άνθρωπο, μπορεί να είναι αβάσταχτο για εσάς. Αυτό που έχει σημασία είναι να είστε ευτυχισμένοι, να ζείτε αρμονικά και να νιώθετε καλά με τον εαυτό σας και το σύντροφό σας. Αν αυτό το έχετε πετύχει, γράψτε τους δικούς σας κανόνες και ξεχάστε όλα τα άλλα

Αυτό στο οποίο αντιστέκεσαι, θα εμφανίζεται μπροστά σου συνέχεια.

Ο Καρλ Γκουστάβ Γιούνγκ ήταν ψυχοθεραπευτής και φιλόσοφος. Θεωρούσε ότι η νεύρωση και η κατάθλιψη είναι κατά βάθος μία προσπάθεια επέκτασης της συνειδητότητας. Μας αρέσει αυτή η άποψη. Γι’ αυτό και μοιραζόμαστε μαζί σας τα αγαπημένα μας γνωμικά του!

1. Μην προσκολλιέσαι σε αυτό που φεύγει – μπορεί να χάσεις αυτό που έρχεται.

2. Ό,τι μας εκνευρίζει στους άλλους, μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας.

3. Αν είστε χαρισματικό άτομο, αυτό δεν σημαίνει ότι κερδίσατε κάτι. Σημαίνει ότι έχετε να προσφέρετε.

4. Η συνάντηση δυο ατόμων είναι σαν την επαφή δυο χημικών ουσιών. Και τα δυο στοιχεία μεταμορφώνονται εν μέσω της αντίδρασης.

5. Το βαρύτερο φορτίο για ένα παιδί, είναι η ζωή που δεν έζησαν οι γονείς του.

6. Ό,τι δεν μας αρέσει στους άλλους, εξελίσσει την αυτογνωσία μας.

7. Η όρασή μας θα είναι καθαρή μόνο όταν κοιτάξουμε μέσα στην καρδιά μας. Όποιος στρέφει το βλέμμα του έξω από τον εαυτό του ονειρεύεται. Όποιος το στρέφει μέσα του, αφυπνίζεται.

8. Μοναξιά δεν είναι να μην έχεις ανθρώπους γύρω σου. Είναι να μην είσαι σε θέση να εκφράσεις όσα είναι σημαντικά για σένα.

9. Δείξε μου έναν άνθρωπο με σώας τας φρένας και θα τον θεραπεύσω.

10. Σκεφτόμαστε το παρελθόν αναπολώντας τους γονείς μας, και το μέλλον για τα παιδιά μας.

11. Αυτό στο οποίο αντιστέκεσαι, θα εμφανίζεται μπροστά σου συνέχεια.

12. Η κατάθλιψη είναι σαν μια μαυροφορεμένη γυναίκα. Αν εμφανιστεί μπροστά σου, δεν πρέπει να την απομακρύνεις απότομα. Κάλεσέ την κοντά σου, πρόσφερέ της ένα κάθισμα και άκου τι έχει να σου πει.

13. Πολλές φορές, τα χέρια λύνουν ένα μυστήριο που ο νους αδυνατεί να αγγίξει.

14. Ένα όνειρο είναι μια μικρή κρυφή πόρτα στα έγκατα της ψυχής, η οποία οδηγεί σε εκείνη την πρωταρχική κοσμική νύχτα της ψυχής, η οποία υπάρχει πολύ πριν εμφανιστεί το συνειδητό εγώ.

15. Ο άνθρωπος που δεν έχει διαβεί την κόλαση των παθών του, δεν τα έχει ξεπεράσει.

16. Η αντίληψή σου θα είναι ορθή μόνο όταν καταφέρεις να αντικρίσεις την ψυχή σου.

17. Δεν είμαι τα βιώματά μου. Είμαι αυτό που επιλέγω να γίνω.

18. Μπορεί να πιστεύουμε ότι έχουμε πλήρη αυτοέλεγχο. Ωστόσο, ένας στενός φίλος μας μπορεί εύκολα να εντοπίσει μια πτυχή μας, την οποία εμείς αγνοούμε.

19. Η λέξη «μαγεία» είναι συνώνυμο της ψυχολογικής ανάτασης.

20. Οι προσωπικότητές μας αποτελούν τμήμα του κόσμου που μας περιβάλλει, και είναι εξίσου μυστηριώδεις όσο αυτός.

Συναισθηματική ωριμότητα σημαίνει να είσαι ευτυχισμένος γνωρίζοντας ότι η ζωή δεν είναι τέλεια

Συναισθηματική ωριμότητα σημαίνει να είσαι ευτυχισμένος γνωρίζοντας ότι η ζωή δεν είναι τέλεια.

Έρχεται από τα μαθήματα της ζωής, όταν προχωράμε μπροστά, προσαρμοζόμαστε στη ζωή και συνηθίζουμε τους ρυθμούς της.

Ανεβαίνουμε μεγάλες ανηφόρες και ζούμε προσπαθώντας να ενισχύσουμε την εικόνα του εαυτού μας, μαθαίνουμε πώς να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα που μας κάνουν να αισθανόμαστε άβολα προκειμένου να μάθουμε, να αλλάξουμε και να αναπτυχθούμε.

Με την πάροδο του χρόνου θα καταλάβετε ότι δεν υπάρχει πιο δυνατή αγάπη από την αγάπη για τον εαυτό μας και ότι αυτή αποτελεί το θεμέλιο για την προσέγγισή μας στη ζωή. Η αγάπη είναι το στήριγμά μας για να μπορούμε να σηκωνόμαστε κάθε φορά που πέφτουμε και μας βοηθάει να πονάμε λιγότερο κάθε φορά που κάτι μας πληγώνει.

Η συναισθηματική ωριμότητα αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου από τα χτυπήματα της ζωής. Δεν είναι περίεργο πόσο πολύ μεγαλώνουμε κάθε φορά που βιώνουμε μια περίοδο γεμάτη στρες, θλίψη ή πόνο;

Σε μια ηλικία όπου υπάρχει εγχειρίδιο σχεδόν για τα πάντα ακόμη δεν έχουμε καταφέρει να αποκτήσουμε το Εγχειρίδιο της Ζωής: πώς να ωριμάσετε. Αυτό το μήνυμα φιλτράρεται από οτιδήποτε άλλο μας λέει τι πρέπει και τι δεν πρέπει να είμαστε ή τι πρέπει και τι δεν πρέπει να πετύχουμε.

Επειδή ο καθένας είναι μοναδικός και το βιβλίο Εγχειρίδιο της Ζωής: πώς να ωριμάσετε δεν υπάρχει, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη φόρμουλα που θα σας πει πώς πρέπει ή πώς θα ωριμάσετε.

Ξέρω ότι έχω ωριμάσει όταν πλέον δεν χρειάζεται να κρίνω ή να κατηγορώ οποιονδήποτε άλλο για οτιδήποτε μου συμβαίνει. -Anthony de Mello

Σημάδια συναισθηματικής ωριμότητας

Έρχεται κάποια στιγμή στο συναισθηματικό μας ταξίδι όπου αρχίζουμε να προβληματιζόμαστε σχετικά με την πορεία που έχουμε χαράξει στη ζωή. Μερικά από τα σημάδια της συναισθηματικής ωριμότητας είναι τα εξής:

Ξέρουμε πότε πρέπει να πούμε «αντίο»

Όλοι οι συναισθηματικά ώριμοι άνθρωποι γνωρίζουν ότι η ζωή είναι πολύ καλύτερη όταν τη ζούμε ελεύθερα. Ξέρουν πότε πρέπει να αφήσουν κάτι πίσω τους επειδή καταλαβαίνουν ότι αν κοιτάμε πίσω στο παρελθόν δεν μπορούμε να κλείσουμε ορισμένα κεφάλαια της ζωής μας και να θεραπεύσουμε τις συναισθηματικές πληγές.

Αποδεχόμαστε τη ζωή και θεραπεύουμε το συναισθηματικό πόνο

Πότε; Όταν μαθαίνετε από τον πόνο σας, όταν εξαφανίζετε το φόβο της εσωτερικής αναζήτησης για να θεραπεύσετε συναισθηματικές πληγές του παρελθόντος και όταν τελικά κάνετε ένα βήμα μπροστά στη ζωή.

Γνωρίζουμε πώς να μιλάμε για αυτά που σκεφτόμαστε και νιώθουμε

Όταν αποφεύγετε την εσωτερική αναζήτηση, επιτρέπετε σε όλα τα αρνητικά πράγματα του παρελθόντος να διεισδύσουν στο παρόν. Αυτό δεν σας αφήνει πολλά περιθώρια για οτιδήποτε θετικό και σας πληγώνει. Σας πληγώνει πολύ.

Η πνευματική διαύγεια των συναισθηματικά ώριμων ανθρώπων έχει τεράστια απόκλιση από την τεμπελιά και το διαρκές χάος εκείνων που δεν έχουν φτάσει ακόμη σε αυτό το στάδιο ωριμότητας. Η πνευματική ωριμότητα μας βοηθά να λύνουμε αποτελεσματικά τα προβλήματα της καθημερινότητας.

Σταματήστε να παραπονιέστε

Οι ώριμοι άνθρωποι έχουν μάθει να αποδέχονται καταστάσεις και να αλλάζουν αλλά τα παράπονα δεν ωφελούν σε τίποτα απολύτως.

Συμπάσχουμε με τους άλλους χωρίς να μας καταπνίγουν τα συναισθήματα

Οι ώριμοι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να ελέγχουν τα συναισθήματά τους.
Μην τιμωρείτε τον εαυτό σας για λάθη που έχουν γίνει

Τα λάθη είναι ο καλύτερος τρόπος για να μαθαίνουμε επειδή μας βοηθούν να κατανοήσουμε τις αδυναμίες μας. Οι ώριμοι άνθρωποι δεν τιμωρούν τον εαυτό τους λόγω των περιορισμών τους αλλά αναζητούν τρόπους για να τους βελτιώσουν.

Συναισθηματική ειλικρίνεια

Καθώς ωριμάζετε, αρχίζετε να συνειδητοποιείτε ότι τα συναισθηματικά φράγματα σας εμποδίζουν να αναπτυχθείτε. Αν και είναι αλήθεια ότι ορισμένες φορές τα όρια είναι απαραίτητα, είναι σημαντικό να χαμηλώνουμε τις άμυνές μας ανά διαστήματα.

Οι ώριμοι άνθρωποι απολαμβάνουν το χρόνο που μένουν μόνοι αλλά και το χρόνο που μοιράζονται με τους άλλους

Το παρακάτω κείμενο αποδίδεται στον Τσάρλυ Τσάπλιν. Είτε του ανήκει είτε όχι, είναι μια όμορφη αντανάκλαση της πορείας στη ζωή, στην ωρίμανση και στην αλλαγή:

Έχω συγχωρέσει λάθη που ήταν πράγματι σχεδόν ασυγχώρητα. Προσπάθησα να αντικαταστήσω ανθρώπους που ήταν σχεδόν αναντικατάστατοι και προσπάθησα να ξεχάσω εκείνους που ήταν αξέχαστοι. Έχω ενεργήσει παρορμητικά, έχω απογοητευτεί από ανθρώπους που πίστευα ότι ήταν αδύνατο να συμβεί. Αλλά έχω απογοητεύσει και εκείνους που αγαπώ.

Γέλασα όταν πίστευα ότι δεν μπορούσα. Έχω κάνει αιώνιους φίλους. Έχω αγαπήσει και έχω αγαπηθεί αλλά έχω δεχτεί και την απόρριψη. Έχω αγαπηθεί από κάποιον που δεν έχω αγαπήσει.

Έχω ουρλιάξει και έχω χοροπηδήσει από τη χαρά μου. Έχω ζήσει για χάρη της αγάπης, έχω πάρει αιώνιους όρκους αλλά έχω σπάσει και πολλούς.

Έχω κλάψει ακούγοντας μουσική και κοιτάζοντας φωτογραφίες. Έχω ερωτευτεί με ένα χαμόγελο. Μερικές φορές πίστευα ότι θα πέθαινα επειδή απλά μου έλειπε κάποιος τόσο πολύ.

Έχω φοβηθεί να μην χάσω κάποιον ξεχωριστό (και κατέληξα να τους χάνω έτσι κι αλλιώς). Αλλά επέζησα!

Και είμαι ακόμη ζωντανός!

Δεν προσπερνώ απλά τη ζωή. Ούτε κι εσείς πρέπει να την προσπερνάτε.

ΖΗΣΤΕ!!!

Είναι καλό να πολεμάμε με αποφασιστικότητα, να αγκαλιάζουμε τη ζωή και να τη ζούμε με πάθος. Χάστε με φινέτσα και κερδίστε με τόλμη επειδή ο κόσμος ανήκει σε αυτούς που τολμούν και η ζωή είναι πολύ μικρή για να είναι ασήμαντη

Από τους εκατό αντιπάλους μόνο ο ένας είναι άξιος να συζητήσουμε μαζί του. Τους υπόλοιπους τους αφήνουμε να λένε ό,τι θέλουν

Αν αντιληφθούμε ότι ο αντίπαλος έχει το πάνω χέρι και σίγουρα θα αποδειχτεί ότι έχουμε άδικο, κι ότι δεν πρόκειται να δικαιωθούμε μπορούμε να το γυρίσουμε στο προσωπικό, και να γίνουμε προσβλητικοί και χυδαίοι. Με αυτό εννοούμε ότι φεύγουμε από το αντικείμενο της συζήτησης (όπου έχουμε ήδη έτσι κι αλλιώς χάσει το παιχνίδι) και καταφερόμαστε κατά του αντιπάλου σε προσωπικό επίπεδο: θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε argumentum ad personam για να το διακρίνουμε από το argumentum ad hominem, γιατί ad hominem ξεκινάει από το καθαρά αντικειμενικό ζήτημα για να επικεντρωθεί στις δηλώσεις ή στις παραδοχές του αντιπάλου. Όταν καταφεύγουμε στο προσωπικό επίπεδο, ωστόσο, εγκαταλείπουμε εντελώς το αντικείμενο της συζήτησης και στρέφουμε τα πυρά μας στο πρόσωπο του αντιπάλου: γινόμαστε λοιπόν νοσηροί, κακεντρεχείς, προσβλητικοί, χυδαίοι.

Πλέον δεν επικαλούμαστε τις πνευματικές δυνάμεις αλλά τις σωματικές, τα ζωώδη στοιχεία. Αυτό το τέχνασμα είναι πολύ δημοφιλές, γιατί οι πάντες μπορούν να το εφαρμόσουν, γι’ αυτό και χρησιμοποιείται πολύ συχνά. Το ερώτημα τώρα είναι, με ποια όπλα μπορεί να αμυνθεί η άλλη πλευρά. Γιατί αν χρησιμοποιήσει τα ίδια, τότε η συζήτηση θα καταλήξει σε ξυλοδαρμό, ή σε μονομαχία ή σε δίκη για προσβολή.

Θα ήταν μεγάλο λάθος, αν πιστεύαμε ότι μπορούμε να πετύχουμε το οτιδήποτε χωρίς να το γυρίσουμε και εμείς στο προσωπικό επίπεδο. Γιατί όταν αποδεικνύουμε σε κάποιον ήρεμα και πολιτισμένα ότι έχει άδικο κι ότι αυτά που λέει και σκέφτεται είναι εσφαλμένα, αυτό δηλαδή που συμβαίνει σε κάθε διαλεκτική επικράτηση, τότε η ενόχληση του αντιπάλου είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ το αν άκουγε κάποια χυδαία και προσβλητική έκφραση. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί όπως παρατηρεί ο Χομπς στο de Cive, κεφάλαιο 1, Omnis animi voluptas, omnisque alacritas in eo sita est, quod quis habeat, quibuscum conferens se, possit magnifice sentire de seipso [Η πνευματική χαρά συνίσταται στην ικανότητα κάποιου να υπερέχει σε σύγκριση με τους άλλους]. – Το πιο σημαντικό πράγμα για τον άνθρωπο είναι η ικανοποίηση της ματαιοδοξίας του, και είναι ιδιαίτερα επώδυνο το χτύπημα που τραυματίζει αυτή τη ματαιοδοξία. (Από εκεί προκύπτουν φράσεις όπως “καλύτερα ο θάνατος από την ατίμωση” κτλ). Αυτή η ικανοποίηση της ματαιοδοξίας ξεκινάει κυρίως απ’ τη σύγκριση του εαυτού μας με άλλους, σε διάφορους τομείς, αλλά κυρίως στον τομέα των πνευματικών δυνατοτήτων. Κι αυτό συμβαίνει αποτελεσματικά και έντονα σε κάθε αντιπαράθεση.

Έτσι εξηγείται η ακραία ταπείνωση που νιώθει ο ηττημένος, ακόμα κι αν δεν έχει αδικηθεί έτσι εξηγείται η καταφυγή σ’ αυτό το έσχατο μέσο, σ’ αυτό το τελευταίο τέχνασμα, το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί απλώς με ευγένεια. Η απόλυτη ψυχραιμία, ωστόσο, δε θα έβλαπτε καθόλου, γιατί μόλις ο αντίπαλος περάσει στο προσωπικό επίπεδο, θα πρέπει να απαντήσουμε ψυχρά ότι τα λεγόμενά του δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με το αντικείμενο της αντιπαράθεσης, και αμέσως επαναφέρουμε τη συζήτηση στην κανονική της τροχιά δείχνοντάς του ότι έχει άδικο και αγνοώντας επιδεικτικά τις προσβολές του. Αυτό ακριβώς που έκανε ο Θεμιστοκλής όταν είπε στον Ευρυβιάδη: πάταξον μέν, άκουσον δέ! Λίγοι όμως έχουν την ικανότητα να επιδείξουν τέτοια ψυχραιμία.

Η μοναδική σωστή αντίδραση είναι λοιπόν αυτή που αναφέρει ο Αριστοτέλης στο τελευταίο κεφάλαιο των Τοπικών: επιλέγουμε να αντιπαρατεθούμε όχι με τον πρώτο τυχόντα αλλά με ανθρώπους γνωστούς, που διαθέτουν επαρκή ευφυΐα και αυτοσεβασμό, έτσι ώστε να μην καταφεύγουν σε παραλογισμούς- να επικαλούνται τη λογική και όχι την αυθεντία, να ακούν τα λογικά επιχειρήματα και να τα αποδέχονται – και τελικά να αγαπούν την αλήθεια, να είναι πρόθυμοι να δεχτούν τον ορθό λόγο, ακόμα κι από έναν αντίπαλο, και να μπορούν να παραδεχτούν ότι έχουν άδικο, όταν το δίκιο βρίσκεται εμφανώς στην πλευρά του αντιπάλου. Απ’ αυτό προκύπτει ότι από τους εκατό αντιπάλους μόνο ο ένας είναι άξιος να συζητήσουμε μαζί του. Τους υπόλοιπους τους αφήνουμε να λένε ό,τι θέλουν, γιατί desipere est juris gentium [η ανοησία αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα]. Ας θυμηθούμε εδώ το απόφθεγμα του Βολταίρου: La paix vaut encore mieux que la verite [ Η ειρήνη αξίζει περισσότερο απ’ την αλήθεια]- και την αραβική παροιμία: «Από το δέντρο της σιωπής κρέμεται ο καρπός του, η ειρήνη».

Η αντιπαράθεση ως πνευματική τριβή είναι συχνά αμοιβαία επωφελής για την αναθεώρηση σκέψεων και τη δημιουργία καινούργιων απόψεων. Όμως οι δύο αντιπαρατιθέμενοι πρέπει να είναι στο ίδιο κατά βάση επίπεδο μόρφωσης και νοητικής ικανότητας. Αν από κάποιον λείπει η μόρφωση, δε θα μπορεί να καταλάβει τον άλλον, αφού δε θα είναι στο ίδιο επίπεδο με τον ανταγωνιστή του. Αν του λείπει η νοητική ικανότητα, θα πικραθεί και θα οδηγηθεί σε ανέντιμα τεχνάσματα καταλήγοντας στην υβριστική συμπεριφορά.

ARTHUR SCHOPENHAUER, Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΠΑΝΤΑ ΔΙΚΙΟ

Έχετε στ’ αλήθεια το χρόνο να ψάχνετε για τα άσχημα των άλλων και να κρίνετε τον καθένα;

Σχετικά μ’ εσάς τώρα, έχετε στ’ αλήθεια το χρόνο να ψάχνετε για τα άσχημα των άλλων και να κρίνετε τον καθένα; «Γιατί αυτός ο φιλόσοφος έχει τόσο ευρύχωρο σπίτι; Γιατί του άλλου εκεί είναι τόσο πλούσιο το δείπνο του;» Παρατηρείτε τα εξανθήματα των άλλων, όταν το δικό σας σώμα είναι γεμάτο από τόσες πληγές. Μοιάζετε μ’ εκείνους που περιγελούν τις φακίδες και τα μικροελαττώματα, που έχουν κάποια πανέμορφα σώματα, τη στιγμή που οι ίδιοι κατατρώγονται από βδελυρή ψώρα.

Κατηγορήστε λοιπόν τον Πλάτωνα γιατί ζητούσε χρήματα, τον Αριστοτέλη επειδή τα δεχόταν, το Δημόκριτο διότι τα απέρριπτε, τον Επίκουρο επειδή τα ξόδευε· χλευάστε μου τον Αλκιβιάδη και το Φαίδρο – αν και τελικά η ευτυχέστερη ώρα για σας θα είναι εκείνη που θα σας επιτρέψει να μιμηθείτε τα δικά μας ελαττώματα! Γιατί δεν κοιτάτε, καλύτερα, τις δικές σας αδυναμίες, που σας διατρυπούν από κάθε πλευρά κι άλλες ορμούν εναντίον σας απ’ έξω κι άλλες σας σπαράσσουν τα σωθικά;

Ακόμη και αν έχετε ατελή γνώση της κατάστασής σας, θα πρέπει να ξέρετε ότι τα ανθρώπινα πράγματα δεν έχουν φτάσει ακόμη στο σημείο εκείνο που θα σας πρόσφερε τόσο ελεύθερο χρόνο, ώστε να βρίσκετε τον καιρό να καθυβρίζετε όσους είναι καλύτεροι από σας.

Αυτό όμως δεν το καταλαβαίνετε, και το ύφος σας είναι τελείως ασυμβίβαστο με την κατάσταση στην οποία βρίσκεστε. Μοιάζετε με πολλούς που κάθονται στον ιππόδρομο ή στο θέατρο, ενώ το σπίτι τους πενθεί και αυτοί ακόμη δεν έχουν πληροφορηθεί τα άσχημα νέα. Αλλά εγώ, παρατηρώντας σας από κάποιο υψηλότερο σημείο, βλέπω τις θύελλες που σας απειλούν και την πλημμύρα που σε λίγο θα ξεχυθεί πάνω σας ή που βρίσκεται ήδη κοντά σας και σύντομα θ’ αρπάξει και σας και τα υπάρχοντά σας. Τι χρειάζεται να μιλήσω περισσότερο; Αν και έχετε περιορισμένη συνείδηση του πράγματος, πέστε μου όμως, ακόμη και τώρα ο νους σας δε στροβιλίζεται και δεν περιστρέφεται σαν να έπεσε σε τυφώνα, αποφεύγοντας και επιδιώκοντας τα ίδια ακριβώς πράγματα, και τη μια στιγμή εξακοντίζεται στους ουρανούς, ενώ την άλλη βουλιάζει στα πιο απύθμενα βάθη;

ΣΕΝΕΚΑΣ, Για μια ευτυχισμένη ζωή

Οι μυστικές ζωές των σωματιδίων μακράς διάρκειας

Φυσικοί ψάχνουν για ένα νέο θεωρητικό είδος σωματιδίων που μπορεί να απαντήσει σχεδόν σε κάθε ερώτηση μας για το σύμπαν, αν μπορούν φυσικά να το βρουν.. Αυτά τα υποθετικά σωματίδια που ονομάζονται «μακρόβια,» γιατί η διάρκεια της ζωής τους θα υπερέβαινε κατά πολύ αυτόν που ο LHC έχει σχεδιαστεί για την ανίχνευση σωματιδίων. Αν ο LHC πράγματι παράγει αυτά τα σωματίδια, τότε είναι πιθανό ότι κάποια από αυτά ξεφεύγουν από το υπόγειο τούνελ του επιταχυντή προς τη γη, και ενδεχομένως γίνεται η έκρηξη τους, σαν τα πυροτεχνήματα στον ουρανό, πάνω από τα κοντινά χωράφια, του LHC, καθώς διασπώνται στη συνηθισμένη ύλη.

 

Ο Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) έχει αποτύχει να βρει οποιοδήποτε νέο σωματίδιο από τα αναμενόμενα, γεγονός που θα οδηγούσε τους φυσικούς έξω από το Καθιερωμένο Μοντέλο της σωματιδιακής φυσικής. Αλλά είναι πιθανό ότι ο LHC έχει παράγει τέτοια νέα σωματίδια, αλλά απλά δεν τα βλέπουμε.

 

«Ο πυρήνας της ιστορίας», δήλωσε ο David Curtin , ένας φυσικός στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, «είναι ότι ο LHC θα μπορούσε να φτιάξει τα σωματίδια τα οποία είναι εντελώς αόρατα, και τα οποία διασπώνται σε κάποια απόσταση από το σημείο παραγωγής τους, είτε πρόκειται για χιλιοστά ή για πολλά χιλιόμετρα , και τα οποία είναι συνδεδεμένα στο πιο θεμελιώδες επίπεδο, σε μερικά από τα πιο σημαντικά θεωρητικά  μυστήρια που έχουμε.»

 

Το σύμπαν είναι μη ισορροπημένο

Η βαρύτητα είναι εξαιρετικά ασθενής.. Αλλά η ηλεκτρασθενής δύναμη, η οποία επιτρέπει στα σωματίδια να αλληλεπιδρούν και να μετασχηματίζονται, είναι πάρα πολύ ισχυρή. Η μάζα του μποζονίου Higgs είναι ύποπτα μικροκαμωμένη. Και ο κατάλογος του μακιγιάζ του σύμπαντος; είναι κατά 96% ατελής.

 

Σχεδόν κάθε παρατήρηση του υποατομικού σύμπαντος μπορεί να εξηγηθεί από το Καθιερωμένο Μοντέλο των σωματιδίων φυσικής – ένα εύρωστο θεωρητικό πλαίσιο γεμάτο με επαληθεύσιμες προβλέψεις. Αλλά λόγω αυτών των άλυτων παζλ, τα μαθηματικά είναι δύσκολα, ελλιπή και γεμάτα με περιορισμούς.

 

Λίγα περισσότερα σωματίδια θα λύσουν σχεδόν όλα αυτές τα απογοητεύσεις. Η υπερσυμμετρία (SUSY) είναι ένα κολοσσιαίο μοντέλο που εισάγει νέα σωματίδια στις εξισώσεις του Καθιερωμένου μοντέλου. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι μετά από δεκαετίες ερευνών, οι φυσικοί δεν έχουν βρει καμία από αυτούς τους νέους τους φίλους.

 

Αλλά ίσως ο λόγος που οι φυσικοί δεν έχουν βρει την SUSY (ή άλλη φυσική πέρα ​​από το Καθιερωμένο Πρότυπο) είναι επειδή έχουν ψάξει λάθος περιοχή.

 

Η  Jessie Shelton, θεωρητικός φυσικός στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις λέει ότι έκαναν ένα νέο βήμα και εξετάζουν τώρα τη διάρκεια ζωής αυτών των σωματιδίων.

 

Στο παρελθόν, οι φυσικοί υπέθεταν ότι τα νέα σωματίδια που παράγονται στις συγκρούσεις σωματιδίων θα διασπαστούν αμέσως, σχεδόν ακριβώς στα σημεία καταγωγής τους. Οι φυσικοί μπορούν να πιάσουν σωματίδια που συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο – για παράδειγμα τα μποζόνια Higgs  στους ανιχνευτές σωματιδίων που είναι χτισμένοι γύρω από τα σημεία σύγκρουσης σωματιδίων. Αλλά τι θα συνέβαινε εάν τα νέα σωματίδια είχαν μακρά διάρκεια ζωής και ταξίδεψαν λίγα εκατοστά, ακόμη και μερικά χιλιόμετρα, πριν από τη μετατροπή τους σε κάτι που οι φυσικοί θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν;

 

Αυτό δεν είναι πρωτοφανές. Τα κουάρκ (Πυθμένιο) Bottom, για παράδειγμα, μπορούν να ταξιδεύουν μερικά δέκατα του χιλιοστού προτού διασπαστούν σε πιο σταθερά σωματίδια. Και τα μιόνια μπορούν να ταξιδέψουν αρκετά χιλιόμετρα (με τη βοήθεια της ειδικής σχετικότητας) πριν από την μετατροπή τους σε ηλεκτρόνια και νετρίνα. Πολλοί θεωρητικοί προβλέπουν τώρα ότι μπορεί να υπάρχουν άγνωστα είδη σωματιδίων που συμπεριφέρονται με παρόμοιο τρόπο. Η μόνη σκέψη είναι ότι ότι αυτά τα μακράς διάρκειας ζωής σωματίδια πρέπει να αλληλεπιδρούν σπάνια με την συνηθισμένη ύλη, εξηγώντας έτσι γιατί έχουν ξεφύγει από την ανίχνευση τους για τόσο πολύ καιρό. Μια πιθανή εξήγηση γι ‘αυτή την υπεροπτική συμπεριφορά είναι ότι τα μακράς διάρκειας ζωής σωματίδια κρύβονται σε ένα κρυφό τομέα της φυσικής.

 

«Τα σωματίδια αυτά του κρυφού τομέα διαχωρίζονται από τη συνηθισμένη ύλη με ένα ενεργειακό φράγμα της κβαντομηχανικής, όπως δύο χωριά που χωρίζονται από μια οροσειρά,» λέει ο Henry Lubatti από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. «Μπορεί να είναι δίπλα το ένα στο άλλο, αλλά χωρίς μια τεράστια ενεργειακή ώθηση για να ξεφύγουν από το εμπόδιο της ενεργειακής “κορυφής”, ποτέ δεν θα είναι σε θέση να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.»

 

Οι υψηλής ενέργειας συγκρούσεις που δημιουργούνται από το Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων θα μπορούσε να αναγκάσει τα σωματίδια κρυφού πεδίου   να ξεφύγουν από αυτό το ενεργειακό φράγμα, προς την δική μας ζωή. Και αν ο LHC μπορεί να τα παράγει, οι φυσικοί θα πρέπει να είναι σε θέση να δουν τα δακτυλικά αποτυπώματα αυτών των μακράς διάρκειας ζωής σωματιδίων, να αποτυπώνεται στα δεδομένα τους.

 

Αυτά τα μακρόβια σωματίδια είναι πολύ πιθανό να πετούν με μια ταχύτητα κοντά στην ταχύτητα του φωτός για διάστημα μερικών μικρομέτρων έως μερικών εκατοντάδων χιλιάδων χιλιομέτρων, πριν τη μετατροπή σε κοινή και μετρήσιμη ύλη. Αυτή η απίστευτα μεγάλη γκάμα διάρκειας ζωής, καθιστά δύσκολο για τους επιστήμονες να αντιληφθούν πού και πώς να τα αναζητήσουν.

 

Αλλά η διάρκεια ζωής ενός υποατομικού σωματιδίου είναι όπως κάθε άλλου ζωντανού πλάσματος. Κάθε τύπος σωματιδίου έχει μία μέση διάρκεια ζωής, αλλά η ακριβής διάρκεια ζωής ενός σωματιδίου ποικίλει. Εάν αυτά τα μακρόβια σωματίδια μπορούν να ταξιδέψουν χιλιάδες χιλιόμετρα προτού διασπαστούν, οι επιστήμονες ελπίζουν ότι θα εξακολουθούν να είναι σε θέση να πιάσουν μερικά από αυτά που θα ζήσουν πολύ λίγο, τόσο που δεν θα ξεφύγουν από τον ανιχνευτή”, λέει ο. Lubatti, ενώ αυτός και οι συνεργάτες του έχουν επίσης προτείνει ένα νέο ανιχνευτή στην επιφάνεια του LHC, που θα επεκτείνει έτσι το φάσμα της αναζήτησης τους κατά πολλές τάξεις μεγέθους.

 

Συγχρόνως, αν ανακαλυφθεί αυτή η νέα γενιά της ύλης θα μπορούσε να βοηθήσει να απαντηθούν αρκετές ερωτήσεις που πλανώνται στη φυσική.

 

Εκτός από την ολοκλήρωση του Καθιερωμένου Μοντέλου της Φυσικής, τα αδρανή μακρόβια σωματίδια θα μπορούσαν να είναι ξαδέλφια της σκοτεινής ύλης – μια αόρατη μορφή της ύλης που αλληλεπιδρά μόνο με το ορατό σύμπαν μέσω της βαρύτητας. Θα μπορούσαν, επίσης, να βοηθήσουν στην εξήγηση της προέλευσης της ύλης μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

 

«Έτσι, ενώ πολλοί από εμάς έχουν περάσει μια ζωή μελετώντας ένα τέτοιο μικρό κλάσμα του σύμπαντος», λέει ο Lubatti. «Έχουμε κατανοήσει μεν πολλά, αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά που δεν καταλαβαίνουμε, μια τεράστια ποσότητα που δεν καταλαβαίνουμε.»