[17] Ὁρᾶτε δὲ κἀκεῖν᾽, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅτι πολλοὺς ὑμεῖς πολέμους πεπολεμήκατε καὶ πρὸς δημοκρατίας καὶ πρὸς ὀλιγαρχίας. καὶ τοῦτο μὲν ἴστε καὶ αὐτοί· ἀλλ᾽ ὑπὲρ ὧν πρὸς ἑκατέρους ἔσθ᾽ ὑμῖν ὁ πόλεμος, τοῦτ᾽ ἴσως ὑμῶν οὐδεὶς λογίζεται. ὑπὲρ τίνων οὖν ἐστίν; πρὸς μὲν τοὺς δήμους ἢ περὶ τῶν ἰδίων ἐγκλημάτων, οὐ δυνηθέντων δημοσίᾳ διαλύσασθαι ταῦτα, ἢ περὶ γῆς μέρους ἢ ὅρων ἢ φιλονικίας ἢ τῆς ἡγεμονίας· πρὸς δὲ τὰς ὀλιγαρχίας ὑπὲρ μὲν τούτων οὐδενός, ὑπὲρ δὲ τῆς πολιτείας καὶ τῆς ἐλευθερίας· [18] ὥστ᾽ ἔγωγ᾽ οὐκ ἂν ὀκνήσαιμ᾽ εἰπεῖν μᾶλλον ἡγεῖσθαι συμφέρειν δημοκρατουμένους τοὺς Ἕλληνας ἅπαντας πολεμεῖν ὑμῖν ἢ ὀλιγαρχουμένους φίλους εἶναι. πρὸς μὲν γὰρ ἐλευθέρους ὄντας οὐ χαλεπῶς ἂν εἰρήνην ὑμᾶς ποιήσασθαι νομίζω, ὁπότε βουληθείητε, πρὸς δ᾽ ὀλιγαρχουμένους οὐδὲ τὴν φιλίαν ἀσφαλῆ νομίζω· οὐ γὰρ ἔσθ᾽ ὅπως ὀλίγοι πολλοῖς καὶ ζητοῦντες ἄρχειν τοῖς μετ᾽ ἰσηγορίας ζῆν ᾑρημένοις εὖνοι γένοιντ᾽ ἄν.
[19] Θαυμάζω δ᾽ εἰ μηδεὶς ὑμῶν ἡγεῖται Χίων ὀλιγαρχουμένων καὶ Μυτιληναίων, καὶ νυνὶ Ῥοδίων καὶ πάντων ἀνθρώπων ὀλίγου δέω λέγειν εἰς ταύτην τὴν δουλείαν ὑπαγομένων, συγκινδυνεύειν τι τὴν παρ᾽ ἡμῖν πολιτείαν, μηδὲ λογίζεται τοῦθ᾽ ὅτι οὐκ ἔστιν ὅπως, εἰ δι᾽ ὀλιγαρχίας ἅπαντα συστήσεται, τὸν παρ᾽ ὑμῖν δῆμον ἐάσουσιν. ἴσασι γὰρ οὐδένας ἄλλους πάλιν εἰς ἐλευθερίαν ‹ἂν› τὰ πράγματ᾽ ἐξάγοντας· ὅθεν δὴ κακὸν αὑτοῖς ἄν τι γενέσθαι προσδοκῶσι, τοῦτ᾽ ἀνελεῖν βουλήσονται.
[20] τοὺς μὲν οὖν ἄλλους τοὺς ἀδικοῦντάς τινας αὐτῶν τῶν κακῶς πεπονθότων ἐχθροὺς ἡγεῖσθαι χρή· τοὺς δὲ τὰς πολιτείας καταλύοντας καὶ μεθιστάντας εἰς ὀλιγαρχίαν κοινοὺς ἐχθροὺς παραινῶ νομίζειν ἁπάντων τῶν ἐλευθερίας ἐπιθυμούντων.
[21] ἔπειτα καὶ δίκαιον, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, δημοκρατουμένους αὐτοὺς τοιαῦτα φρονοῦντας φαίνεσθαι περὶ τῶν ἀτυχούντων δήμων, οἷάπερ ἂν τοὺς ἄλλους ἀξιώσαιτε φρονεῖν περὶ ὑμῶν, εἴ ποθ᾽, ὃ μὴ γένοιτο, τοιοῦτό τι συμβαίη. καὶ γὰρ εἰ δίκαιά τις φήσει Ῥοδίους πεπονθέναι, οὐκ ἐπιτήδειος ὁ καιρὸς ἐφησθῆναι· δεῖ γὰρ τοὺς εὐτυχοῦντας περὶ τῶν ἀτυχούντων ἀεὶ φαίνεσθαι τὰ βέλτιστα βουλευομένους, ἐπειδήπερ ἄδηλον τὸ μέλλον ἅπασιν ἀνθρώποις.
***
[17] Βλέπετε επίσης, πολίτες Αθηναίοι, ότι εσείς έχετε διεξαγάγει πολλούς πολέμους και εναντίον δημοκρατικών και εναντίον ολιγαρχικών καθεστώτων· και αυτό βέβαια το ξέρετε καλά και οι ίδιοι· αλλά για ποιους λόγους πολεμήσατε προς το καθένα χωριστά από αυτά τα καθεστώτα, αυτό ίσως κανένας από σας δεν το σκέφτεται. Ποιοι είναι λοιπόν αυτοί οι λόγοι; Με τα δημοκρατικά κράτη πολεμήσατε ή για διενέξεις ιδιωτικής φύσης, που δεν μπόρεσαν να διευθετηθούν με διακρατικό συμβιβασμό, ή για πρόβλημα εδαφικής έκτασης ή συνόρων ή ανταγωνισμού ή για διεκδίκηση ηγεμονίας· με τις ολιγαρχίες όμως δεν πολεμήσατε για κανένα από αυτά, αλλά για το πολίτευμα και για την ελευθερία σας.
[18] Συνεπώς, εγώ τουλάχιστον προσωπικά δεν θα δίσταζα να πω ότι κατά τη γνώμη μου σας συμφέρει περισσότερο να πολεμούν όλοι οι Έλληνες εναντίον σας υπό το δημοκρατικό καθεστώς παρά να είναι φίλοι σας κάτω από ολιγαρχικό. Γιατί πιστεύω πως με ανθρώπους που είναι ελεύθεροι δεν θα έχετε καμία δυσκολία να κάνετε ειρήνη, όποτε το επιθυμήσετε, ενώ με ολιγαρχικούς ούτε και τη φιλία τους ακόμη θεωρώ σίγουρη. Γιατί με κανέναν τρόπο δεν είναι δυνατόν τα μεγάλα τζάκια να διάκεινται ευνοϊκά προς τον πολύ λαό, ούτε όσοι επιδιώκουν την απόλυτη εξουσία μπορεί να έχουν αγαθές προθέσεις απέναντι σε εκείνους που έχουν επιλέξει μια ζωή με ισότητα.
[19] Παρόλο που οι Χίοι και Μυτιληναίοι κυβερνώνται από ολιγαρχικά καθεστώτα και αυτήν τη στιγμή οι Ρόδιοι και σχεδόν μπορώ να πω όλος ο κόσμος παρασύρεται σε σκλαβιά αυτής της μορφής, εκπλήσσομαι που κανένας από σας δεν αντιλαμβάνεται ότι μαζί με αυτούς διατρέχει κάποιον κίνδυνο και το δικό μας πολίτευμα, ούτε ακόμη αναλογίζεται ότι, αν όλες οι άλλες πόλεις οργανωθούν με ολιγαρχικό σύστημα, με κανέναν τρόπο δεν πρόκειται να αφήσουν τη δική σας δημοκρατία να υπάρχει. Γιατί ξέρουν καλά ότι κανένας άλλος εκτός από σας δεν θα μπορέσει να επαναφέρει τη δημοκρατία και φυσικά από όποια πόλη περιμένουν ότι θα τους συμβεί κάποιο κακό, αυτήν θα θελήσουν να την καταστρέψουν. [20] Όλους λοιπόν τους άλλους γενικά που αδικούν κάποιους ανθρώπους, πρέπει να τους θεωρείτε εχθρούς εκείνων μόνον τους οποίους έχουν αδικήσει· εκείνους όμως που καταλύουν τα δημοκρατικά καθεστώτα και τα μεταβάλλουν σε ολιγαρχικά, σας προτρέπω να τους θεωρείτε κοινούς εχθρούς όλων ανεξαιρέτως εκείνων που επιθυμούν την ελευθερία.
[21] Εξάλλου, πολίτες Αθηναίοι, σεις που κυβερνιέστε με δημοκρατικό πολίτευμα, είναι δίκαιο να δείχνετε ότι διακατέχεστε απέναντι σε δημοκρατίες που κινδυνεύουν από τέτοιες διαθέσεις, όποιες ακριβώς θα αξιώσετε να δείξουν οι άλλοι σε σας, αν κάποτε, ὃ μὴ γένοιτο, σας συμβεί κάτι τέτοιο. Γιατί, κι αν ακόμη θα ισχυριστεί κάποιος ότι δίκαια έχουν κακοπάθει οι Ρόδιοι, δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να επιχαίρετε· γιατί όσοι ευημερούν πρέπει πάντοτε να αποδείχνουν ότι παίρνουν τις καλύτερες αποφάσεις γι᾽ αυτούς που δυστυχούν, γιατί ακριβώς το μέλλον είναι άδηλο σε όλους τους ανθρώπους.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου