Ελληνικός Φιλοσοφικός λόγος και παγκοσμιοποίηση

Στις αρχές τον 6ου π.Χ. αιώνα, όταν ο Θαλής ο Μιλήσιος πρώτος αυτός τράβηξε το μανδύα τον μύθου και με αρματωσιά το φιλοσοφικό λόγο αναζήτησε να βρει την πρώτη αρχή, την ουσία του κόσμου, καινούριοι ορίζοντες ξανοίγονταν για την ιστορική πορεία της ανθρωπότητας.

 

Ξεκίνησε ένα υπέροχο και περιπετειώδες ταξίδι στον πολυδαίδαλο κόσμο της ανθρώπινης σκέψης που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, για είκοσι έξι περίπου αιώνες με κάποια κενά μεσοδιαστήματα.

 

Πρωτοπόροι σ' αυτόν τον επικό αγώνα του ανθρώπινου νου, να ξεδιαλύνει τα σκοτάδια της άγνοιας και να δώσει ορθολογικές απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα και τις απορίες που τον απασχολούσαν, υπήρξαν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι.

 

Γίγαντες της σκέψης όπως: ο Ηράκλειτος, ο Εμπεδοκλής, ο Δημόκριτος, ο Αναξαγόρας, ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Επίκουρος κ.ά. προσπάθησαν με διαυγή και σαφή ελληνικό φιλοσοφικό λόγο να προσεγγίσουν την αληθινή πραγματικότητα, την ουσία του κόσμου, των όντων, των πραγμάτων, των ανθρωπίνων σχέσεων, της πολιτείας, της κοινωνίας και του νοήματος της ζωής.

 

Κάποιων από αυτούς ευτύχησαν να σωθούν ακέραια (ή και αποσπασματικά) τα έργα τους κι ο φιλοσοφικός λόγος αυτών αποτελεί μέγα «κτῆμα ἐς ἀεί» και πολύτιμη κληρονομιά τόσο ημών των - καυχωμένων και βαυκαλιζομένων πολλάκις - Νεοελλήνων όσο και ολόκληρης της πολιτισμένης ανθρωπότητας.

 

Από τα μέσα του 20ού - παρελθόντος πλέον - αιώνα και δώθε, μέχρι που παρέδωσε τη σκυτάλη της χρονικής διαδοχής στον -επελθόντα ακάθεκτο ως επιδρομέα - 21^ο αιώνα, πολλές από τις «παλιές» αξίες, που στήριξαν την ανθρωπότητα και την κράτησαν όρθια στον απέραντο και τρικυμιώδη ωκεανό της ιστορικής διαδρομής, σωριάστηκαν σε ερείπια ως ξεπερασμένες, ως περιττές και άχρηστες.

 

Ο καθαρός φιλοσοφικός λόγος του Σωκράτη (που το 2001 ο­νομάστηκε «έτος Σωκράτη» -στα λόγια από ό,τι φαίνεται- επει­δή εορτάζονται τα 2.400 χρόνια από τη θανατική του καταδίκη), του Πλά­τωνα, του Αριστοτέλη κ.ά., καθώς και των νεώτερων Ευρωπαίων φιλο­σόφων, όπως: του Ντεκάρτ, του Έγελου, του Καντ, του Μαρξ, του Μπερξόν κ.ά., φαίνεται πως για τους... «μεταμοντέρνους» ανθρώ­πους της λεγόμενης εποχής της πα­γκοσμιοποίησης, της τεχνολογίας, του διαδικτύου και της «Αγοράς» δεν σημαίνει πλέον τίποτε.

 

Έννοιες όπως: ανθρωπιά, ευαι­σθησία, αρετή, αυτοσεβασμός, αμοι­βαιότητα, αλληλεγγύη, αγάπη, στορ­γή, εντιμότητα, ειλικρίνεια, δικαιο­σύνη και ανιδιοτελής προσφορά φαίνονται για τους τεχνοκράτες απαρχαιωμένες, χωρίς αντίκρυσμα, θεωρείται «ψώνιο» και «κορόιδο» - για να μη χρησιμοποιήσω τη «βδε­λυρή και χαμερπή» λέξη - «κλειδί» για κάθε χαρακτηρισμό και κάθε προσφώνηση των σημερινών «λεξιπενήτων» Νεοελλήνων- όποιος σέβεται ακόμη τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του και συνεχίζει (παρά το σώριασμα των πάντων γύ­ρω του) να παραμένει τίμιος και α­κέραιος στις επαγγελματικές και κοινωνικές του σχέσεις.

 

Άλλες αξίες και συμπεριφορές έ­χουν πλέον πέραση, όπως: το άπλη­στο κυνηγητό του χρήματος, του κέρ­δους με κάθε μέσο, θεμιτό και αθέ­μιτο, η αυθαιρεσία και η ασυδοσία των (οικονομικά και πολιτικά) ισχυ­ρών, η ισοπέδωση και απάνθρωπη ε­ξόντωση των ανίσχυρων και αδυνά­μων, όταν τους θεωρούν εμπόδιο στην αχαλίνωτη «κούρσα» της κερ­δοσκοπίας και της κυριαρχίας. Σε έ­ναν κόσμο όπου κυριαρχεί ο νόμος της ζούγκλας, η ιδιοτέλεια και η δια­φθορά και όπου τα πάντα εκποιού­νται και υπολογίζονται με βάση το οικονομικό κέρδος, οι παλιές και δοκιμασμένες παναθρώπινες αξίες, που καλλιέργησε ο πολιτικός και η­θικός φιλοσοφικός λόγος, δεν βρί­σκουν πλέον πρόσφορο έδαφος να ευδοκιμήσουν.

 

Σ’ αυτή τη ξέφρενη και ανεξέλε­γκτη πορεία της υπερανάπτυξης, της υπερεκμετάλλευσης και εξάντλησης των φυσικών πόρων του πλανήτη και του αφανισμού του φυσικού περι­βάλλοντος για κερδοσκοπικούς λό­γους υπάρχει υπέρβαση του μέτρου και των ορίων των φυσικών νόμων, υπάρχει «ύβρις» και η ύβρις επισύ­ρει την «Νέμεσιν». Γι’ αυτό η Τε­χνολογία, για παράδειγμα, από ευ­λογία (λόγω της τεράστιας διευκό­λυνσης που πρόσφερε στη ζωή του ανθρώπου) κινδυνεύει να μεταβλη­θεί σε «μπούμερανγκ» και κατάρα της ανθρωπότητας, λόγω της αλόγι­στης και ανεξέλεγκτης χρήσης και κατάχρησης. Κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις. Από την ορθή και «έλλογο» χρήση απορρέουν η αξία και η χρη­σιμότητα κάθε ανθρώπινου δημιουρ­γήματος.

 

Αυτή την αυταπόδεικτη και α­πλοϊκή πρακτική αλήθεια αδυνατούν να συλλάβουν και να κατανοήσουν οι άψυχοι ηλεκτρονικοί εγκέφαλοι - υπολογιστές, καθώς και οι «ανεγκέ­φαλοι» τεχνοκράτες, που σκέφτο­νται και ενεργούν μηχανικά, ψυχρά, χωρίς ανθρωπιά και ευαισθησία και στην «οθόνη του μυαλού» τους τα βλέπουν όλα ως αριθμούς, ως οικονομικά μεγέθη. Όμως, όπως είχε πει χαριτολογώντας στη δεκαετία του '60 αείμνηστος και αμίμητος Έλλην πολιτικός, «ευημερούν οι αριθμοί αλλά πένονται και δυστυχούν οι άνθρωποι».

 

«Παγκοσμιοποίηση», «Χρηματι­στήριο», «Αγορά», «διαδίκτυο», «διαφήμιση υλικών αξιών», «καταναλωτισμός», «πλανητάρχες», είναι μερικά από τα εμβλήματα της «νέας

 

εποχής». Τα ηλεκτρονικά και έντυ­πα Μ.Μ.Ε. (που ελέγχονται από μια μικρή μειοψηφία οικονομικά και πο­λιτικά ισχυρών) βομβαρδίζουν επί 24ώρου βάσεως τους τηλεθεατές και αναγνώστες με ένα σωρό από ετερόκλητες, άχρηστες, «σαχλές» και εκμαυλιστικές εικόνες και «ειδήσεις», προκαλώντας τους σύγχυση και απο­χαύνωση. Μετέρχονται κάθε θεμιτό και αθέμιτο -δόλιο πολλές φορές-μέσο για να αποκοιμίσουν τις μάζες, να πολτοποιήσουν και να ευνουχί­σουν τη σκέψη τους και στο τέλος να τους χειραγωγήσουν «καθάπερ βοσκήματος».

 

Ιδού η κατάλληλη στιγμή να εμ­φανιστεί ένας νέος Σωκράτης, που ως «οίστρος», ως αλογόμυγα θα τσι­μπήσει και θ' αφυπνίσει τους αν­θρώπους από το λήθαργο, όπου τους έρριξαν οι απανταχού της γης κρα­τούντες και «δοκοῦντες οἰκεῖν άπενθή πέργαμα», θα ταρακουνή­σει τις ναρκωμένες συνειδήσεις ώ­στε ν' αντιληφθούν τον κλοιό που τους ετοιμάζουν και ν' αντισταθούν.

 

Οι υγιείς ανθρώπινες συνειδή­σεις, οι μπολιασμένες με τον ελληνι­κό φιλοσοφικό λόγο, αγανακτούν και εξεγείρονται με όλα αυτά τα ε­ξωφρενικά που διαπράττονται «χω­ρίς αιδώ, χωρίς περίσκεψιν».

 

Ο παραλογισμός και η παρα­φροσύνη των «πλανηταρ­χών» και των απανταχού ι­σχυρών ονομάζονται «ζωτικά εθνικά συμφέροντα», ο γκαγκστερισμός και η διεθνής τρομοκρατία χαρακτηρί­ζονται «ανθρωπιστική βοήθεια», ο βομβαρδισμός και η εξόντωση αμά­χων αντιφρονούντων βαφτίζονται «προστασία των ανθρωπίνων δικαι­ωμάτων (φαίνεται πως οι λέξεις έ­χουν χάσει πλέον το πραγματικό τους νόημα). Κι όλα αυτά τα «κου­φά» -κατά την «αργκό» των σημερι­νών νέων- προβάλλονται και προπαγανδίζονται από τα πλανητικά και δορυφορικά Μ.Μ.Ε. Τα φαντάσμα­τα του παρελθόντος -20ού αιώνα-ξαναζωντάνεψαν. Ο «φασισμός», ο «νεοναζισμός», και ο «μακαρθισμός» σε ενεργό δράση ανά την υφήλιο, για την ηθική και φυσική εξό­ντωση κάθε αντιφρονούντα, είτε πρόκειται για μεμονωμένα άτομα εί­τε για λαούς.

 

Το «διαδίκτυο» με τη σειρά του βομβαρδίζει νυχθημερόν τους χρή­στες και «ταξιδιώτες» του με πληθώ­ρα «πληροφοριών» (ανεξέλεγκτων και απατηλών πολλές φορές), που έ­τσι ατάκτως συσσωρευμένες και α­ντιφατικές προκαλούν σύγχυση και παραπλανούν τους αδαείς «επισκέ­πτες» των «σάιτς».

 

Άραγε οι πνευματικές ηγεσίες των λαών δεν αγανακτούν και δεν ε­ξεγείρονται με όλα αυτά που «τεκταίνονται» γύρω τους; Τόσο πολύ έχουν «αλωθεί» από το «σύστημα» και έχουν παρωπίδες ή (όπως καταγγέλλει και ο Νόαμ Τσόμσκυ) έχουν βολευτεί και απολαμβάνουν τις παχυλές οικονομικές παροχές για τις υπηρεσίες τους προς τους κρατούντες;

 

Ποια αξία έχει «πάσα επιστήμη χωριζόμενη της δικαιοσύνης καί της άλλης αρετής»; Πώς εννοείται επιστήμων, πνευματικός άνθρωπος, «φιλοσόφων νους», χωρίς ίχνος δι­καιοσύνης και αρετής; Και δεν λογί­ζεται ο «τοιούτος επιστήμων», «πα­νούργος» και ενσυνειδήτως «κακός και φαύλος», όταν «χωρίς αιδώ» α­νέχεται και βλέπει τους απανταχού της γης κρατούντες και ισχυρούς να «εκπορνεύουν την αρετή» και να σπέρνουν ολόγυρα την αδικία, τη δυστυχία και τον εξευτελισμό του ανθρώπινου όντος;

 

Ιδού μερικά σωκρατικά ερωτήμα­τα που θα έθετε και ο αγράμματος (με την πρακτική όμως λαϊκή σοφία προικισμένος) Μακρυγιάννης.

 

«Καιρός εστίν» ο ελληνικός φι­λοσοφικός λόγος - ο οποίος στη χώ­ρα μας, δυστυχώς, συρρικνώθηκε ε­σκεμμένα - να ξαναπάρει τη θέση που του αξίζει τόσο στην εκπαίδευ­ση των νέων όσο και στην εν γένει παιδεία των πολιτών, ώστε να σφυ­ρηλατήσει πνευματικά τις συνειδή­σεις και να χαλυβδώσει τις ηθικές α­ντιστάσεις, προκειμένου ν' αντιμε­τωπισθεί ο οδοστρωτήρας της λεγό­μενης παγκοσμιοποίησης.