Μαίανδρος: μια ιστορία ερωτική

Λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι ο μαίανδρος δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια μετονομασία της χειρώνιας λαβής. Η ιστορία μετράει αρκετούς αιώνες και είναι ερωτική! Βρισκόμαστε στην αρχαία Ελλάδα, τότε που ο Πηλέας, βασιλιάς μεν κοινός θνητός δε, ερωτεύτηκε την νηρηίδα Θέτιδα.

Ο κένταυρος Χείρωνας τον συμβούλεψε να την αρπάξει, να την σφίξει στην αγκαλιά του και να μην την αφήσει να φύγει, ακόμα κι όταν εκείνη θα αλλάζει μορφές σε φίδι, λιοντάρι, νερό, φωτιά, προκειμένου να ξεφύγει. Η λαβή αυτή διατήρησε την αγκαλιά του Πηλέα σφιχτή, η Θέτιδα παρόλες τις μεταμορφώσεις δεν κατάφερε να ξεφύγει και τελικά η επιμονή και η δυναμική διεκδίκηση του θνητού άντρα την έκανε να υποκύψει στον έρωτά του και να πέσει κυριολεκτικά και μεταφορικά στην αγκαλιά του. Καρπός του έρωτά τους ο Αχιλλέας, ο πιο ξακουστός αρχαίος Έλληνας πολεμιστής, την ίδια μοίρα έχει το σύμβολο της λαβής που μετονομάστηκε σε μαίανδρο από τον ποταμό της Καρίας Μαίανδρου (βρίσκεται στη σημερινή Τουρκία) με συνεχείς ελικοειδείς στροφές, όπως και το σχήμα, που έμελλε να γίνει το πιο αναγνωρίσιμο παγκοσμίως αρχαιοελληνικό σύμβολο.

Σε κοινωνικό επίπεδο, όσον αφορά τον γάμο, βλέπουμε μόνο το χαρμόσυνο γεγονός, τα τούλια και τα κουφέτα κι ενώ η κοινωνία θέλει τον άντρα να μάχεται να ενδώσει, η αναλυτική ψυχολογία υποστηρίζει το αντίθετο. Ο γάμος για τον άντρα συμβολίζει την επέκταση του βασιλείου του, με μια βασίλισσα εδραιώνει τη θέση του στα κεκτημένα του, για την γυναίκα γάμος σημαίνει θυσία. Ο άντρας δεν αναγνωρίζει καμιά θυσία στην πράξη του γάμου, ενώ στη γυναίκα το στοιχείο αυτό είναι έντονο, γιατί συμβολίζει για εκείνη το θάνατο της κόρης, το πέρασμα προς την ωριμότητα και τη γέννηση της γυναίκας.

Χαρακτηριστικά ο Robert Johnson στο βιβλίο του Εκείνος-Εκείνη αναφέρει: 'Σπάνια ο άντρας αντιλαμβάνεται ότι ο γάμος είναι θάνατος μαζί και ανάσταση για τη γυναίκα, επειδή αυτός δεν έχει αντίστοιχη εμπειρία στη ζωή του. Για τον άντρα, ο γάμος δεν είναι πράξη θυσίας, ενώ για τη γυναίκα το θυσιαστικό στοιχείο υπάρχει σε μεγάλο βαθμό. Ο Έρως, για κάθε γυναίκα, δίνει τέλος στην αφέλεια και την παιδική αθωότητα.

Για τον άντρα, ο γάμος είναι μια εντελώς διαφορετική εμπειρία. Εκείνος με τον γάμο, προσθέτει πόντους στο ανάστημά του, ο κόσμος γίνεται πιο ισχυρός, ανεβαίνει κοινωνικά και αυξάνει το κύρος του. Κατά κανόνα δεν αντιλαμβάνεται ότι σκοτώνει την Ψυχή της γυναίκας που παντρεύεται, ούτε ότι αυτό είναι που πρέπει να κάνει. Όταν εκείνη φέρεται παράξενα, όταν κάτι πάει πολύ στραβά ή όταν υπάρχουν πολλά δάκρυα, συνήθως ο άντρας δεν κατανοεί ότι ο γάμος είναι μια εντελώς διαφορετική εμπειρία για τη γυναίκα απ'ότι για εκείνον. Βέβαια, και η γυναίκα αποκτά κυρος με τον γάμο, όμως αυτό θα συμβεί αφού πρώτα περάσει την εμπειρία του όρους του Θανάτου.' Ο Πηλέας και η Θέτιδα μας εικονοποιούν αυτή τη μάχη.

Ο Πηλέας επικαλείται τα στοιχεία της αρσενικής ενέργειας για να κάμψει τις άμυνες της αγαπημένης του. Είναι εκείνος που δρα και επιμένει με σταθερότητα στη λαβή του και με τρυφερότητα στην αγκαλιά του κατανοεί τη μάχη της Θέτιδας, η οποία εγείρει άμυνες, αντιστέκεται και χρησιμοποιεί εργαλεία που η φύση έχει χαρίσει στο θηλυκό στοιχείο. Έτσι, ο άντρας έρχεται αντιμέτωπος με το θεικό κομμάτι της γυναίκας, το οποίο δεν είναι μόνο ευχάριστο, και με τον φόβο της καταδυνάστευσης, της υποταγής και επιπλέον με τον φόβο του θανάτου της κόρης.

Τελικά, ο μύθος μας διδάσκει ότι όταν ο άντρας επιλέγει μια γυναίκα σημαίνει πως είναι σίγουρος, σταθερός, διεκδικητικός και αποτελεσματικός όσο η γυναίκα προτάσσει δικούς της φόβους. Στο τέλος, η θεική φύση της γυναίκας αναγνωρίζει το στοιχείο του βασιλιά στον άντρα και ενδίδει σε αυτό. Ανάμεσά τους πλέον, ο Έρως.

Σήμερα μας απομένει η κληρονομιά του μύθου και η αναρώτηση κατά πόσο, άντρες και γυναίκες, αφήνουμε και αφηνόμαστε στους ρόλους των φύλων μας που η φύση μάς έχει δώσει, ή κατά πόσο έχουμε μπει ο ένας στα χωράφια του άλλου....