Ο ναός της Θεάς Ήρας στο Ηραίο της Σάμου ήταν γεμάτος από θησαυρούς. Περιτριγυριζόταν από αγάλματα και πολύτιμα αριστουργήματα, και είχε βωμό τέφρας κατασκευασμένο από τη στάχτη των θυσιών προς στην Ήρα.
Ένας από τους θησαυρούς του ναού που ξεχώριζε για την πρωτοφανή του μεγαλοπρέπεια περιλάμβανε τα ακόλουθα κατασκευασμένα από αριστοτέχνες, σαμιώτες και ξένους, χρυσά και ασημένια αγγεία: Τριάντα ασημένιες φιάλες, δυο ασημένια ποτήρια, ένα χρυσό αποθυσάνιο (είδος ποτηριού), ένα ασημένιο τσουκάλι, ένα χρυσό κρατήρα – αναθηματική προσφορά των Κυρηναίων, ένα ασημένιο βατιάκιο (είδος ποτηριού) και άλλα ασημένια και χρυσά αγγεία.
Στο ναό υπήρχαν και τα χρυσά και ασημένια κοσμήματα του βασιλιά Πολυκράτη, τα οποία είχαν δοθεί κατά καιρούς σαν αναθήματα είτε από τον ίδιο τον Πολυκράτη είτε, μετά το θάνατό του, που συνέβηκε το 522 πκχ , από το διάδοχό του Μαιάνδριο Μαιανδρίου.
Ο Πολυκράτης ήταν τύραννος της Σάμου κατά το δεύτερο μισό του 6ου αιώνα πκχ. Οι τύραννοι κατά κανόνα στηρίζομενοι σε μεσαία και κατώτερα λαϊκά στρώματα, χτύπησαν τους αριστοκράτες και περιόρισαν την εξουσία και την επιρροή τους. Φυσικά δεν ήταν λαϊκοί ηγέτες. Κυβερνούσαν αυταρχικά και πολύ συχνά κατέφευγαν στην τρομοκρατία για να κρατηθούν στην εξουσία.
Τέτοιος ήταν και ο Πολυκράτης. Κυβέρνησε το νησί με σιδερένιο χέρι αλλά και με μεγάλη ικανότητα. Επί της διακυβέρνησής του η Σάμος άνθισε κυριολεκτικά και έγινε, όπως γράφει ο Ηρόδοτος «πασέων πρώτη, Ελληνίδων και βαρβάρων». Ήταν επίσης και πολύ τυχερός, οτι κι αν έκανε σε καλό του έβγαινε. Ποτέ του δεν δοκίμασε συμφορά ή αποτυχία. Αυτό δεν άρεσε στο φίλο του Άμασι, γιατί πίστευε, πως οι πολύ ευτυχείς δεν έχουν καλό τέλος. Ο Άμασις, φαραώ της 18ης Δυναστείας, βασίλεψε στην Αίγυπτο στα μέσα του 6ου αιώνα της Αρχαιότητας. Είχε αναπτύξει φιλικές σχέσεις με τους Έλληνες, οι οποίοι είχαν ιδρύσει στο Δέλτα του Νείλου, πολύ κοντά στην τότε πρωτεύουσα της χώρας, τη Σάιδα, μια «πανελλήνια» αποικία, τη Ναύκρατη. Ιδιαίτερες φιλίες είχε αναπτύξει με τον Πολυκράτη, που εθεωρείτο ο πιο τυχερός άνθρωπος του καιρού του.
Του έγραψε λοιπόν πως οι θεοί φθονούν τους τυχερούς και του συνιστούσε να δοκιμάσει θεληματικά να περάσει μια λύπη, αφού η τύχη όλο χαρές του έστελνε. Ο Πολυκράτης δέχτηκε τη συμβουλή του φίλου του και ένα απομεσήμερο, με φίλους πολλούς, τράβηξε με πλοίο ανοιχτά στο πέλαγος. Εκεί έβγαλε το πολύτιμο δαχτυλίδι του, που το αγαπούσε υπερβολικά και το χρησιμοποιούσε και για σφραγίδα του, και με μεγάλη λύπη το πέταξε στη θάλασσα. Μα δεν πέρασαν 5-6 μέρες και το δαχτυλίδι βρέθηκε! Κάποιος φτωχός ψαράς έπιασε ένα ψάρι διαλεχτό και μεγάλο. Δε θέλησε να το πουλήσει στην αγορά, αλλά προτίμησε να το χαρίσει στον Πολυκράτη, ο οποίος μάλιστα, ευχαριστημένος τον κάλεσε να το φάνε μαζί. Τη στιγμή, που ο μάγειρας καθαρίζοντάς το ψάρι, έσκισε το στομάχι του, βρήκε το δαχτυλίδι-βούλα και χαρούμενος το πήγε στον Πολυκράτη, που επίσης χάρηκε πολύ και γέμισε τον ψαρά με πλούσια δώρα. Κατόπιν έστειλε γράμμα στον Άμαση, αναφέροντας τα καθέκαστα. Εκείνος όμως δε χάρηκε καθόλου. Αντίθετα προβλέποντας τα χειρότερα, έκοψε τις σχέσεις του με τον Πολυκράτη, μη θέλοντας να λυπηθεί και ο ίδιος εξ αιτίας του. Το πιο πιθανό όμως είναι η συμμαχία να διαλύθηκε, επειδή ο Πολυκράτης είχε στείλει βοήθεια στον Καμβύση όταν αυτός επιτέθηκε στην Αίγυπτο.
Τελικά οι φόβοι του Άμαση βγήκαν σωστοί. Το τέλος του Πολυκράτη ήταν τραγικό. Με τις δαπάνες που έκανε για όλα αυτά τα μεγαλοπρεπή έργα και για να συντηρεί τον μισθοφορικό στρατό του εξανέμισε το ταμείο του και έψαχνε απεγνωσμένα για δάνειο. Οι Πέρσες, που μετά την ήττα και την εκδίωξή τους από τη Σάμο ήταν ορκισμένοι εχθροί του, όταν έμαθαν την οικονομική του δυσπραγία του έστησαν παγίδα.
Ο σατράπης της Λυδίας Οροίτης έστειλε στον Πολυκράτη μήνυμα πως τάχα και ο ίδιος κινδύνευε να θανατωθεί από τον Μεγάλο Βασιλέα και ζητούσε να τον βοηθήσει να φυγαδεύσει τα πλούτη του και εν συνεχεία να δραπετεύσει στη Σάμο. Ο Πολυκράτης δέχτηκε και μάλιστα, παρά τις προειδοποιήσεις της κόρης του και πολλών φίλων του, αποφάσισε να πάει αυτοπροσώπως στη Μαγνησία να παραλάβει τα πλούτη του Οροίτη. Στο ταξίδι του αυτό τον συνόδεψαν πολλοί πιστοί φίλοι του, μεταξύ των οποίων και ο προσωπικός γιατρός του Δημοκήδης. Φτάνοντας όμως στην έδρα του Οροίτη πιάστηκε από τους Πέρσες που τον θανάτωσαν φριχτό τρόπο, που ο Ηρόδοτος δεν αντέχει να μας περιγράψει. Όπως φαίνεται τον ανασκολόπισαν και μάλιστα στην κορυφή ενός λόφου, από όπου καθώς ξεψυχούσε μπορούσε να βλέπει το αγαπημένο του νησί. Με τον μαρτυρικό θάνατο του Πολυκράτη τέλειωσε η περίοδος της ακμής της Σάμου.
Στα κοσμήματα του ναού της Θεάς Ήρας συμπεριλαμβανόταν και το δαχτυλίδι με την κατασκευασμένη από σαρδόνυχο σφραγίδα του Πολυκράτη. Παρά το γεγονός ότι ο Πλίνιος και ο Σωλίνος ονομάζουν την πέτρα της σφραγίδας σαρδόνυχο, η πέτρα φαίνεται ότι ήταν, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ηροδότου και άλλων, σμαράγδι. Η πέτρα της σφραγίδας έχει ωοειδές σχήμα και μέγεθος τάλιρου και, επάνω σε αυτή, φαίνονται σκαλισμένα τα εξής:
1. Μουσική λίρα 2. Τρεις μέλισσες που βομβούν στο επάνω μέρος 3. Δελφίνι κάτω και δεξιά από τη λίρα 4. Κεφάλια βοδιού κάτω και αριστερά από την λίρα 5. Η επιγραφή με κεφαλαία γράμματα «ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΤΗΛΕΚΛΕΟΥΣ ΕΠΟΙΗΣΕ» κάτω- κάτω.
Αυτή τη σφραγίδα του Πολυκράτη, που αφαίρεσε παράνομα από το Ηραίο και μετέφερε στη Ρώμη ο Αύγουστος Καίσαρας γύρω στο 30 – 29 πκχ, εξέθεταν κατά την πρώτη εκατονταετηρίδα κχ στον ευρισκόμενο στη Ρώμη ναό της Ομόνοιας, όπου ο Καίσαρας την είχε αφιερώσει, μέσα σε χρυσή λάρνακα (μπαούλο).
Εκεί, στον ίδιο ναό, ο Καίσαρας είχε βάλει μέσα σε χρυσό κέρατο και το ορειχάλκινο έπιπλο του οποίου το πόδι, σε σχήμα αγαλματιδίου, έχει σωθεί και εκτίθεται με τον αριθμό 21 και με την επιγραφή ΠΟΛΥΚΡΑΤΕΣ ΑΝΕΘΕΚΕ στο Νανιανό Μουσείο στη Βενετία.
Την πέτρα βρήκε το 1856, σκάβοντας το χωράφι του, κάποιος αμπελουργός στο Αλβανό της παπικής επικράτειας και, βλέποντάς την άγγλος περιηγητής, που τη γνώρισε από την περιγραφή του Πλίνιου, πρότεινε στον αμπελουργό να του την πουλήσει αντί 300.000 φράγκων, χωρίς, όμως, ο αμπελουργός να δεχθεί, καθώς ο τελευταίος εκδήλωσε την πρόθεση να μεταβεί στην Πετρούπολη και να την πουλήσει στον αυτοκράτορα, που έλπιζε να του προσφέρει διπλάσια.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου