ΔΗΜ 8.73–75
Έργο του ρήτορα είναι οι ορθές συμβουλές, καθήκον των πολιτών η εκτέλεσή τους
Ο Δημοσθένης ζήτησε από τους ακροατές του τη σκληρή αντιμετώπιση των πολιτικών του αντιπάλων, που εξυπηρετώντας τα συμφέροντα του Φιλίππου, πρότειναν ειρήνη και εφησυχασμό, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον Μακεδόνα βασιλιά να ενισχύεται διαρκώς. Λίγο πριν από τον ἐπίλογον (8.76–77) ο ρήτορας αιτιολογεί τον τρόπο με τον οποίον ενεργεί:
[73] Ἤδη τοίνυν τινὸς ἤκουσα τοιοῦτόν τι λέγοντος, ὡς ἄρ’
ἐγὼ λέγω μὲν ἀεὶ τὰ βέλτιστα, ἔστιν δ’ οὐδὲν ἀλλ’ ἢ λόγοι
τὰ παρ’ ἐμοῦ, δεῖ δ’ ἔργων τῇ πόλει καὶ πράξεώς τινος.
ἐγὼ δ’ ὡς ἔχω περὶ τούτων, λέξω πρὸς ὑμᾶς καὶ οὐκ ἀπο-
κρύψομαι. οὐδ’ εἶναι νομίζω τοῦ συμβουλεύοντος ὑμῖν
ἔργον οὐδὲν πλὴν εἰπεῖν τὰ βέλτιστα. καὶ τοῦθ’ ὅτι τοῦτον
ἔχει τὸν τρόπον ῥᾳδίως οἶμαι δείξειν. [74] ἴστε γὰρ δήπου
τοῦθ’ ὅτι Τιμόθεός ποτ’ ἐκεῖνος ἐν ὑμῖν ἐδημηγόρησεν ὡς
δεῖ βοηθεῖν καὶ τοὺς Εὐβοέας σῴζειν, ὅτε Θηβαῖοι κατε-
δουλοῦντ’ αὐτούς, καὶ λέγων εἶπεν οὕτω πως· «εἰπέ μοι,
βουλεύεσθε,» ἔφη, «Θηβαίους ἔχοντες ἐν νήσῳ, τί χρήσεσθε
καὶ τί δεῖ ποιεῖν; οὐκ ἐμπλήσετε τὴν θάλατταν, ὦ ἄνδρες
Ἀθηναῖοι, τριήρων; οὐκ ἀναστάντες ἤδη πορεύσεσθ’ εἰς τὸν
Πειραιᾶ; [75] οὐ καθέλξετε τὰς ναῦς;» οὐκοῦν εἶπε μὲν ταῦθ’
ὁ Τιμόθεος, ἐποιήσατε δ’ ὑμεῖς· ἐκ δὲ τούτων ἀμφοτέρων
τὸ πρᾶγμ’ ἐπράχθη. εἰ δ’ ὁ μὲν εἶπεν ὡς οἷόν τε [τὰ] ἄριστα,
ὥσπερ εἶπεν, ὑμεῖς δ’ ἀπερρᾳθυμήσατε καὶ μηδὲν ὑπ-
ηκούσατε, ἆρ’ ἂν ἦν γεγονός τι τῶν τότε συμβάντων τῇ
πόλει; οὐχ οἷόν τε. οὕτω τοίνυν καὶ περὶ ὧν ἂν ἐγὼ λέγω
καὶ περὶ ὧν ἂν ὁ δεῖν’ εἴπῃ, τὰ μὲν ἔργα παρ’ ὑμῶν αὐτῶν
ζητεῖτε, †τὰ δὲ βέλτιστα ἐπιστήμῃ† λέγειν παρὰ τοῦ
παριόντος.
***
[73] Άκουσα ακόμη κάποιον προ ολίγου κάτι τέτοιο να λέγη, πως εγώ λέγω μεν πάντα τα σωστά, αλλά λόγια είναι αυτά που προσφέρω, ενώ η πόλη έχει ανάγκη από πράξεις και από έργα. Θα σας πω λοιπόν πώς βλέπω και εγώ το ζήτημα και δεν θα κρύψω τίποτε. Νομίζω πως έργο ενός συμβούλου δεν είναι παρά να λέγη ό,τι είναι σωστό. Και αυτό έχω τον τρόπο εύκολα να σας το αποδείξω.
[74] Θα ξέρετε ασφαλώς ότι ο ξακουστός Τιμόθεος κάποτε αγόρευσε ενώπιόν σας, υποστηρίζοντας πως πρέπει να στείλετε στρατιωτική βοήθεια για να σώσετε τους Ευβοείς, τότε που οι Θηβαίοι πήγαιναν να τους υποδουλώσουν. Αγορεύοντας είπε περίπου τα εξής: Για πέστε μου, συζητείτε ―τους ρώτησε― πώς θα συμπεριφερθήτε και τι πρέπει να πράξετε, την ώρα που οι Θηβαίοι βρίσκονται στο νησί; Δεν θα γεμίσετε τη θάλασσα, ω άνδρες Αθηναίοι, με τριήρεις; Δεν θα σηκωθήτε να κατέβητε στον Πειραιά; [75] Δεν θα καθελκύσετε τα πλοία; Λοιπόν αυτά ο Τιμόθεος τα είπε, και τα εκτελέσατε εσείς. Και από τα δυο αυτά μαζί, το λόγο του και την πράξη σας, επήλθε το αποτέλεσμα. Αν αυτός μεν συμβούλευε ό,τι ορθώτερο, όπως και το έκανε, σεις δε τεμπελιάζατε και δεν ακολουθούσατε τη συμβουλή του, θα κατορθώνονταν αυτά που τότε η πόλη κατώρθωσε; Βεβαίως όχι. Έτσι λοιπόν συμβαίνει και γι' αυτά που εγώ λέγω, ή οποιοσδήποτε άλλος θα σας πη. Τα μεν έργα να τα ζητήσετε από σας τους ίδιους· από δε τον ρήτορα να ζητάτε να σας δίνη την σωστότερη γνώμη.
[73] Άκουσα ακόμη κάποιον προ ολίγου κάτι τέτοιο να λέγη, πως εγώ λέγω μεν πάντα τα σωστά, αλλά λόγια είναι αυτά που προσφέρω, ενώ η πόλη έχει ανάγκη από πράξεις και από έργα. Θα σας πω λοιπόν πώς βλέπω και εγώ το ζήτημα και δεν θα κρύψω τίποτε. Νομίζω πως έργο ενός συμβούλου δεν είναι παρά να λέγη ό,τι είναι σωστό. Και αυτό έχω τον τρόπο εύκολα να σας το αποδείξω.
[74] Θα ξέρετε ασφαλώς ότι ο ξακουστός Τιμόθεος κάποτε αγόρευσε ενώπιόν σας, υποστηρίζοντας πως πρέπει να στείλετε στρατιωτική βοήθεια για να σώσετε τους Ευβοείς, τότε που οι Θηβαίοι πήγαιναν να τους υποδουλώσουν. Αγορεύοντας είπε περίπου τα εξής: Για πέστε μου, συζητείτε ―τους ρώτησε― πώς θα συμπεριφερθήτε και τι πρέπει να πράξετε, την ώρα που οι Θηβαίοι βρίσκονται στο νησί; Δεν θα γεμίσετε τη θάλασσα, ω άνδρες Αθηναίοι, με τριήρεις; Δεν θα σηκωθήτε να κατέβητε στον Πειραιά; [75] Δεν θα καθελκύσετε τα πλοία; Λοιπόν αυτά ο Τιμόθεος τα είπε, και τα εκτελέσατε εσείς. Και από τα δυο αυτά μαζί, το λόγο του και την πράξη σας, επήλθε το αποτέλεσμα. Αν αυτός μεν συμβούλευε ό,τι ορθώτερο, όπως και το έκανε, σεις δε τεμπελιάζατε και δεν ακολουθούσατε τη συμβουλή του, θα κατορθώνονταν αυτά που τότε η πόλη κατώρθωσε; Βεβαίως όχι. Έτσι λοιπόν συμβαίνει και γι' αυτά που εγώ λέγω, ή οποιοσδήποτε άλλος θα σας πη. Τα μεν έργα να τα ζητήσετε από σας τους ίδιους· από δε τον ρήτορα να ζητάτε να σας δίνη την σωστότερη γνώμη.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου