ΔΗΜ 2.22–23
Ο ρόλος της τύχης και των θεών στα ανθρώπινα – Προϋπόθεση κάθε επιτυχίας είναι η ανάληψη δράσης
Ο ρήτορας προσπάθησε να υποβαθμίσει το αξιόμαχο του μακεδονικού στρατού και παρουσίασε τον ηγέτη του, τον Φίλιππο, ως έναν άνδρα με σημαντικά ελαττώματα και ανθρώπινες αδυναμίες, προς τον οποίον οι περισσότεροι Μακεδόνες ήταν εχθρικά διακείμενοι. Στόχος του, να αναπτερώσει το ηθικό των συμπατριωτών του. Και συνεχίζει:
[22] Εἰ δέ τις ὑμῶν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τὸν Φίλιππον εὐτυ-
χοῦνθ’ ὁρῶν ταύτῃ φοβερὸν προσπολεμῆσαι νομίζει, σώ-
φρονος μὲν ἀνθρώπου λογισμῷ χρῆται· μεγάλη γὰρ ῥοπή,
μᾶλλον δὲ τὸ ὅλον ἡ τύχη παρὰ πάντ’ ἐστὶ τὰ τῶν ἀνθρώ-
πων πράγματα· οὐ μὴν ἀλλ’ ἔγωγε, εἴ τις αἵρεσίν μοι δοίη,
τὴν τῆς ἡμετέρας πόλεως τύχην ἂν ἑλοίμην, ἐθελόντων ἃ
προσήκει ποιεῖν ὑμῶν αὐτῶν καὶ κατὰ μικρόν, ἢ τὴν ἐκείνου·
πολὺ γὰρ πλείους ἀφορμὰς εἰς τὸ τὴν παρὰ τῶν θεῶν
εὔνοιαν ἔχειν ὁρῶ ὑμῖν ἐνούσας ἢ ’κείνῳ. [23] ἀλλ’, οἶμαι,
καθήμεθ’ οὐδὲν ποιοῦντες· οὐκ ἔνι δ’ αὐτὸν ἀργοῦντ’ οὐδὲ
τοῖς φίλοις ἐπιτάττειν ὑπὲρ αὑτοῦ τι ποιεῖν, μή τί γε δὴ
τοῖς θεοῖς. οὐ δὴ θαυμαστόν ἐστιν, εἰ στρατευόμενος καὶ
πονῶν ἐκεῖνος αὐτὸς καὶ παρὼν ἐφ’ ἅπασι καὶ μήτε καιρὸν
μήθ’ ὥραν παραλείπων ἡμῶν μελλόντων καὶ ψηφιζομένων
καὶ πυνθανομένων περιγίγνεται. οὐδὲ θαυμάζω τοῦτ’ ἐγώ·
τοὐναντίον γὰρ ἂν ἦν θαυμαστόν, εἰ μηδὲν ποιοῦντες ἡμεῖς
ὧν τοῖς πολεμοῦσι προσήκει τοῦ πάντα ποιοῦντος περιῆμεν.
***
[22] Αν τώρα, ω άνδρες Αθηναίοι, κανείς από σας, θεωρώντας τον Φίλιππο τυχερό, κρίνει πως είναι επικίνδυνο να τον πολεμήση, σκέπτεται σαν άνθρωπος σώφρων. Η τύχη ασκεί μεγάλη επιρροή ή μάλλον είναι το παν σε όλα τα ανθρώπινα. Όμως εγώ, αν μου δίνονταν να διαλέξω, θα προτιμούσα της δικής μας πόλεως την τύχη από τη δική του, αν θελήσετε, έστω κατ' ελάχιστον, να κάνετε σεις οι ίδιοι αυτά που πρέπει. Διότι θεωρώ πώς έχετε πολύ περισσότερους λόγους να ελπίζετε στην εύνοια των θεών παρά εκείνος.
[23] Αλλά παρατηρώ πως εμείς καθόμαστε εδώ και δεν κάνομε τίποτα και όταν ο ίδιος αργείς, δεν μπορείς να αξιώσης να κάνουν κάτι για σένα οι φίλοι σου, και ακόμη λιγώτερο οι θεοί. Δεν είναι λοιπόν εκπληκτικό ότι αυτός, που ο ίδιος εκστρατεύει και αγωνίζεται και είναι παντού παρών σε κάθε περίσταση, και δεν χάνει ούτε ευκαιρία, ούτε καμμιά εποχή του έτους, να νίκα εμάς που χασομεράμε, συζητώντας τα νέα και βγάζοντας ψηφίσματα. Διόλου γι' αυτό δεν εκπλήσσομαι. Εκπληκτικό αντιθέτως θα ήταν, αν μη κάνοντας τίποτα από αυτά που αρμόζουν σ' έναν που πολεμάει, νικούσαμε αυτόν που κάνει τα πάντα.
[22] Αν τώρα, ω άνδρες Αθηναίοι, κανείς από σας, θεωρώντας τον Φίλιππο τυχερό, κρίνει πως είναι επικίνδυνο να τον πολεμήση, σκέπτεται σαν άνθρωπος σώφρων. Η τύχη ασκεί μεγάλη επιρροή ή μάλλον είναι το παν σε όλα τα ανθρώπινα. Όμως εγώ, αν μου δίνονταν να διαλέξω, θα προτιμούσα της δικής μας πόλεως την τύχη από τη δική του, αν θελήσετε, έστω κατ' ελάχιστον, να κάνετε σεις οι ίδιοι αυτά που πρέπει. Διότι θεωρώ πώς έχετε πολύ περισσότερους λόγους να ελπίζετε στην εύνοια των θεών παρά εκείνος.
[23] Αλλά παρατηρώ πως εμείς καθόμαστε εδώ και δεν κάνομε τίποτα και όταν ο ίδιος αργείς, δεν μπορείς να αξιώσης να κάνουν κάτι για σένα οι φίλοι σου, και ακόμη λιγώτερο οι θεοί. Δεν είναι λοιπόν εκπληκτικό ότι αυτός, που ο ίδιος εκστρατεύει και αγωνίζεται και είναι παντού παρών σε κάθε περίσταση, και δεν χάνει ούτε ευκαιρία, ούτε καμμιά εποχή του έτους, να νίκα εμάς που χασομεράμε, συζητώντας τα νέα και βγάζοντας ψηφίσματα. Διόλου γι' αυτό δεν εκπλήσσομαι. Εκπληκτικό αντιθέτως θα ήταν, αν μη κάνοντας τίποτα από αυτά που αρμόζουν σ' έναν που πολεμάει, νικούσαμε αυτόν που κάνει τα πάντα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου