ΛΟΓΓΟΣ: Τὰ κατὰ Δάφνιν καὶ Χλόην (4.33.1-4.35.5)

[4.33.1] Ἐπεὶ δὲ ἅλις ἦν τῶν κατ᾽ ἀγρὸν ἑορτῶν, ἔδοξε βαδίζειν εἰς τὴν πόλιν καὶ τούς τε τῆς Χλόης πατέρας ἀναζητεῖν καὶ περὶ τὸν γάμον αὐτῶν μηκέτι βραδύνειν. [4.33.2] Ἕωθεν οὖν ἐνσκευασάμενοι τῷ Δρύαντι μὲν ἔδωκαν ἄλλας τρισχιλίας, τῷ Λάμωνι δὲ τὴν ἡμίσειαν μοῖραν τῶν ἀγρῶν θερίζειν καὶ τρυγᾶν καὶ τὰς αἶγας ἅμα τοῖς αἰπόλοις καὶ ζεύγη βοῶν τέτταρα καὶ ἐσθῆτας χειμερινὰς καὶ ἐλευθέραν τὴν γυναῖκα· καὶ μετὰ τοῦτο ἤλαυνον ἐπὶ Μιτυλήνην ἵπποις καὶ ζεύγεσι καὶ τρυφῇ πολλῇ. [4.33.3] Τότε μὲν οὖν ἔλαθον τοὺς πολίτας, νυκτὸς κατελθόντες· τῆς δὲ ἐπιούσης ὄχλος ἠθροίσθη περὶ τὰς θύρας ἀνδρῶν, γυναικῶν. Οἱ μὲν τῷ Διονυσοφάνει συνήδοντο παῖδα εὑρόντι, καὶ μᾶλλον ὁρῶντες τὸ κάλλος τοῦ Δάφνιδος· αἱ δὲ τῇ Κλεαρίστῃ συνέχαιρον ἅμα κομιζούσῃ καὶ παῖδα καὶ νύμφην. [4.33.4] Ἐξέπλησσε γὰρ κἀκείνας ἡ Χλόη κάλλος ἐκφέρουσα παρευδοκιμηθῆναι μὴ δυνάμεμον· ὅλη δὲ ἄρα ἐκίττα ἡ πόλις ἐπὶ τῷ μειρακίῳ καὶ τῇ παρθένῳ· καὶ εὐδαιμόνιζον μὲν ἤδη τὸν γάμον, ηὔχοντο δὲ καὶ τὸ γένος ἄξιον τῆς μορφῆς εὑρεθῆναι τῆς κόρης· καὶ γυναῖκες πολλαὶ τῶν μέγα πλουσίων ἠράσαντο θεοῖς αὐταὶ πιστευθῆναι μητέρες θυγατρὸς οὕτω καλῆς.[4.34.1] Ὄναρ δὲ Διονυσοφάνει μετὰ φροντίδα πολλὴν εἰς βαθὺν ὕπνον κατενεχθέντι τοιόνδε γίνεται. Ἐδόκει τὰς Νύμφας δεῖσθαι τοῦ Ἔρωτος ἤδη ποτε αὐτοῖς κατανεῦσαι τὸν γάμον· τὸν δὲ ἐκλύσαντα τὸ τοξάριον καὶ ἀποθέμενον τὴν φαρέτραν κελεῦσαι τῷ Διονυσοφάνει πάντας τοὺς ἀρίστους Μιτυληναίων θέμενον συμπότας, ἡνίκα ἂν τὸν ὕστατον πλήσῃ κρατῆρα, τότε δεικνύειν ἑκάστῳ τὰ γνωρίσματα, τὸ δὲ ἐντεῦθεν ᾄδειν τὸν ὑμέναιον. [4.34.2] Ταῦτα ἰδὼν καὶ ἀκούσας ἕωθεν ἀνίσταται καὶ κελεύσας λαμπρὰν ἑστίασιν παρασκευασθῆναι τῶν ἀπὸ γῆς, τῶν ἀπὸ θαλάσσης καὶ εἴ τι ἐν λίμναις καὶ εἴ τι ἐν ποταμοῖς, πάντας τοὺς ἀρίστους Μιτυληναίων ποιεῖται συμπότας. [4.34.3] Ὡς δὲ ἤδη νὺξ ἦν καὶ πέπληστο ‹ὁ› κρατὴρ ἐξ οὗ σπένδουσιν Ἑρμῇ, εἰσκομίζει τις ἐπὶ σκεύους ἀργυροῦ θεράπων τὰ γνωρίσματα καὶ περιφέρων ἐνδέξια πᾶσιν ἐδείκνυε.
[4.35.1] Τῶν μὲν οὖν ἄλλων ἐγνώρισεν οὐδείς· Μεγακλῆς δέ τις διὰ γῆρας ὕστατος κατακείμενος ὡς εἶδε, γνωρίσας, πάνυ μέγα καὶ νεανικὸν ἐκβοᾷ· «τίνα ὁρῶ ταῦτα; Τί γέγονάς μοι, θυγάτριον; Ἆρα καὶ σὺ ζῇς ἢ ταῦτά τις ἐβάστασε μόνα ποιμὴν ἐντυχών; [4.35.2] Δέομαι, Διονυσόφανες, εἰπέ μοι· πόθεν ἔχεις ἐμοῦ παιδίου γνωρίσματα; Μὴ φθονήσῃς μετὰ Δάφνιν εὑρεῖν τι κἀμέ.» Κελεύσαντος δὲ τοῦ Διονυσοφάνους πρότερον ἐκεῖνον λέγειν τὴν ἔκθεσιν, ὁ Μεγακλῆς οὐδὲν ὑφελὼν τοῦ τόνου τῆς φωνῆς ἔφη· [4.35.3] «ἦν ὀλίγος μοι βίος τὸ πρότερον· ὃν γὰρ εἶχον εἰς χορηγίας καὶ τριηραρχίας ἐξεδαπάνησα. Ὅτε ταῦτα ἦν, γίνεταί μοι θυγάτριον. Τοῦτο τρέφειν ὀκνήσας ἐν πενίᾳ, τούτοις τοῖς γνωρίσμασι κοσμήσας ἐξέθηκα, εἰδὼς ὅτι πολλοὶ καὶ οὕτω σπουδάζουσι πατέρες γενέσθαι. [4.35.4] Καὶ τὸ μὲν ἐξέκειτο ἐν ἄντρῳ Νυμφῶν πιστευθὲν ταῖς θεαῖς, ἐμοὶ δὲ πλοῦτος ἐπέρρει καθ᾽ ἑκάστην ἡμέραν κληρονόμον οὐκ ἔχοντι. [4.35.5] Οὐκέτι γοῦν οὐδὲ θυγατρίου γενέσθαι πατὴρ εὐτύχησα, ἀλλ᾽ οἱ θεοὶ ὥσπερ γέλωτά με ποιούμενοι νύκτωρ ὀνείρους μοι ἐπιπέμπουσι, δηλοῦντες ὅτι με πατέρα ποιήσει ποίμνιον.»

***

[4.33.1] Κάποτε χόρτασαν τα εξοχικά γλέντια κι αποφάσισαν να τραβήξουν για την πόλη και ν᾽ αποζητήσουν τους γονείς της Χλόης, για να μην καθυστερήσει άλλο ο γάμος των παιδιών. [4.33.2] Αφού τέλειωσαν πρωί-πρωί τις ετοιμασίες τους, χάρισαν στον Δρύα άλλες τρεις χιλιάδες δραχμές. Όσο για το Λάμωνα, του έδωσαν το δικαίωμα να θερίζει και να τρυγάει για λογαριασμό του το μισό κτήμα· του χάρισαν και τις γίδες μαζί με τους γιδάδες, καθώς και τέσσερα ζευγάρια βόδια, χειμωνιάτικα ρούχα και την ελευθερία της γυναίκας του. Τέλος ξεκίνησαν για τη Μυτιλήνη με μεγαλόπρεπη συνοδεία από άλογα κι αμάξια. [4.33.3] Την ώρα που έφτασαν στην πόλη είχε κιόλας νυχτώσει, κι οι συμπολίτες τους δεν τους κατάλαβαν· την άλλη μέρα όμως συνάχτηκε πολύς κόσμος, άντρες και γυναίκες, στην πόρτα τους. Οι άντρες συγχαίρονταν τον Διονυσοφάνη που είχε βρει το γιο του, ιδίως που τον έβλεπαν τόσο ωραίο. Οι γυναίκες συμμερίζονταν τη χαρά της Κλεαρίστης, που έφερνε πίσω και γιο και νύφη — [4.33.4] γιατί τα ᾽χαναν κι εκείνες με την ασύγκριτη ομορφιά της Χλόης. Ολόκληρη η πόλη ξετρελάθηκε με τ᾽ αγόρι και το κορίτσι, μακάριζε το γάμο τους κι ευχόταν να βρεθεί η γενιά της κοπέλας ταιριαστή με τη μορφή της· και πολλές από τις πλουσιότερες γυναίκες παρακαλούσαν τους θεούς ν᾽ αποδειχτούν αυτές μητέρες ενός τόσο ωραίου κοριτσιού.
[4.34.1] Ύστερα από πολλή συλλογή ο Διονυσοφάνης αποκοιμήθηκε βαθιά κι είδε τούτο το όνειρο. Οι Νύμφες, λέει, παρακαλούσαν τον Έρωτα να συγκατατεθεί επιτέλους στο γάμο των παιδιών. Κι ο Έρωτας έλυσε το δοξάρι του, το απίθωσε δίπλα στη σαϊτοθήκη και πρόσταξε τον Διονυσοφάνη να καλέσει όλους τους ευπατρίδες της Μυτιλήνης σε συμπόσιο, και την ώρα που θα γεμίσει το τελευταίο κανάτι κρασί να δείξει σ᾽ έναν-έναν καλεσμένο τα σημαδιακά φασκιά· ύστερα απ᾽ αυτό θα ᾽ταν καιρός για το τραγούδι της παντρειάς. [4.34.2] Αφού είδε κι άκουσε αυτά ο Διονυσοφάνης σηκώθηκε πρωί-πρωί, πρόσταξε να ετοιμάσουν περίλαμπρο τραπέζι μ᾽ ό,τι πιο εκλεκτό βγάζουν η στεριά κι η θάλασσα, κι ακόμα κι οι λίμνες και τα ποτάμια, και προσκάλεσε όλους τους ευπατρίδες της Μυτιλήνης να πιούνε μαζί του. [4.34.3] Όταν πια νύχτωσε κι είχε γεμιστεί το κανάτι για τη σπονδή στον Ερμή, έφερε ένας υπηρέτης τα φασκιά πάνω σ᾽ ασημένιο δίσκο και κρατώντας τα στο χέρι τα γύρισε να τα δείξει σ᾽ όλους τους καλεσμένους.
[4.35.1] Άλλος κανένας δεν τ᾽ αναγνώρισε· όταν τα είδε όμως κάποιος Μεγακλής, που ηλικιωμένος καθώς ήταν καθόταν τελευταίος, τ᾽ αναγνώρισε και ξεφώνισε πολύ ζωηρά και δυνατά: «Τί είν᾽ αυτά που βλέπω; Τί έγινες, κορούλα μου; Άραγε ζεις και συ, ή μόνο τούτα κράτησε κάποιος τσοπάνος που σε βρήκε; [4.35.2] Πες μου, Διονυσοφάνη, να χαρείς, πώς έχεις εσύ του παιδιού μου τα φασκιά; Βρήκες εσύ τον Δάφνη — μη ζηλέψεις, αν βρω κι εγώ τίποτα!» Ο Διονυσοφάνης τού ζήτησε να διηγηθεί πρώτος εκείνος για την εγκατάλειψη του μωρού, κι ο Μεγακλής είπε δίχως να χαμηλώσει τη φωνή του: [4.35.3] «Λίγο ήταν το βιος μου στα παλιά τα χρόνια. Ό,τι είχα και δεν είχα το ξόδεψα για το θέατρο και το πολεμικό ναυτικό. Τότε μου γεννήθηκε ένα κοριτσάκι, και δε θέλησα να το μεγαλώσω μέσα στη φτώχεια. Το στόλισα λοιπόν με τούτα τα φασκιά, ξέροντας ότι πολλοί αποζητάνε να υιοθετήσουν τέτοια παιδιά, [4.35.4] κι άφησα το μωρό στη σπηλιά των Νυμφών για να το προστατέψουν οι θεές. Στο μεταξύ γινόμουν κάθε μέρα και πιο πλούσιος, και κληρονόμο δεν είχα — [4.35.5] γιατί μήτε κορούλα δε μου δόθηκε κατόπι ν᾽ αποχτήσω. Μολοτούτο οι θεοί, λες και με κοροϊδεύουν, μου στέλνουν τη νύχτα όνειρα πως τάχα ένα πρόβατο θα με κάνει πατέρα».