ΜΕΝΕΣΘΕΥΣ

Ὁ Μενεσθεύς, γιός του Πετεώ, ἀρχηγὸς τῶν ΑΘΗΝΑΙΩΝ. Πῆρε τὴν ἐξουσία τῶν Ἀθηνῶν ΜΕΤΑ τὴν ἀπομάκρυνση τοῦ ΘΗΣΕΑ, τὸν ὁποῖο, ὅπως καὶ τοὺς διαδόχους του, κατηγοροῦσε ὁ Μενεσθεὺς σὰν ΕΠΗΛΥΔΕΣ καὶ ΞΕΝΟΥΣ.
Ὁ Μενεσθεὺς καταγόταν ἀπὸ τὸν Ἐρεχθέα
ΕΡΕΧΘΕΥΣ ΟΡΝΕΩ ΠΕΤΕΩ ΜΕΝΕΣΘΕΑΣ.
Ὁ πατέρας τοῦ Θησέα, ὁ Αἰγέας, ὅταν πῆρε τὴν βασιλεία τῶν Ἀθηνῶν, εἶχε ἐξορίσει τὸν παπποῦ του Μενεσθέα, Ὀρνεώ, ὁ ὁποῖος μαζὶ μὲ πολλοὺς ἄλλους Ἀθηναίους κατέφυγε στὸ ΣΤΙΡΙ της Φωκίδος [βλ. παρακάτω Παυσανίας Φωκικά, 35,8].
Ὁ Παυσανίας [ΙΙ, 25,5] γράφει πὼς ἡ πόλη τῆς Ἀργολίδας Ὀρνεὲς ὀφείλουν τὸ ὀνομά τους στὸν Ὀρνεὼ ἢ Ὀρνέα, παπποῦ του Μενεσθέα:
Ἑξῆντα στάδια ἀπὸ τὴν Λύρκεια εἶναι οἱ Ὀρνεές. Τὴν πόλη Λύρκεια, ἐπειδὴ ἤδη ἦταν ἔρημη τὸν καιρὸ τῆς ἐκστρατείας τῶν Ἑλλήνων στὸ Ἴλιον, δὲν τὴν ἀναφέρει ὁ Ὅμηρος στὸν Κατάλογο. Τὶς Ὀρνεὲς ὅμως ποὺ κατοικοῦνταν ἀκόμα, σύμφωνα μὲ τὴν θέση τους μέσα στὴν Ἀργολίδα, τὶς ἀνέφερε στὸ ποίημά του, πρὶν ἀπὸ τὸν Φιλοῦντα καὶ τὴν Σικυώνα. Τὸ ὄνομα ὀφείλεται στὸν Ὀρνέα, τὸν γιὸ τοῦ ΕΡΕΧΘΕΑ. Γιὸς τοῦ Ὀρνέα αὐτοῦ ἦταν ὁ ΠΕΤΕΩΣ, καὶ αὐτοῦ γιὸς ὁ ΜΕΝΕΣΘΕΑΣ, ὁ ὁποῖος μὲ ἄλλους Ἀθηναίους συνεργάστηκε μὲ τὸν Ἀγαμέμνονα στὴν κατάληση τῆς ἐξουσίας του Πριάμου. Ἀπὸ αὐτὸν λοιπὸν εἶχε πάρει ἡ πόλη τὸ ὄνομα.
[Οἱ Ὀρνεὲς βρίσκονται δίπλα στὸ Λεόντι , κάτω ἀπὸ τὴν σημερινὴ Νεμέα καὶ δυτικά των Δερβενακίων].
Ὁ Ὅμηρος, μιλῶντας γιὰ τὸν ΜΕΝΕΣΘΕΑ, ἀρχηγὸ τῶν Ἀθηναίων, γράφει [Ἰλιάδα Ραψωδία Β, στ. 552-555] πὼς ἦταν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ποὺ παρέταξε ἀσπιδοφόρους ἄνδρες καὶ ἱππικό, σὲ μάχη! Δυστυχῶς δὲν μᾶς λέει σὲ ποιά μάχη.
τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευ᾽ υἱὸς Πετεῶο Μενεσθεύς.
Τῷ δ᾽ οὔ πώ τις ὁμοῖος ἐπιχθόνιος γένετ᾽ ἀνὴρ
κοσμῆσαι ἵππους τε καὶ ἀνέρας ἀσπιδιώτας·
Νέστωρ οἶος ἔριζεν· ὃ γὰρ προγενέστερος ἦεν·
Ὁ Μενεσθεύς του Πετεοῦ τοὺς διοικοῦσε, ὁ μόνος
ἵππους νὰ τὰξ’ εἰς πόλεμον καὶ ἀσπιδοφόρους ἄνδρες,
καὶ σ’ ὅλους μέσα τους θνητοὺς ἀντίπαλον δὲν εἶχεν
ἄλλον παρὰ τὸν Νέστορα, τὸν γεροντότερόν του.
Γιὰ τὴν διαμάχη Θησέα – Μενεσθέα, ἀναφέρει ὁ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ στὸ ἔργο του: ΒΙΟΣ ΘΗΣΕΩΣ:
Ὅταν ἦταν 50 ἐτῶν ὁ Θησέας, ὅπως λέει ὁ Ἐλλάνικος, ἔπραξε τὰ σχετικὰ μὲ τὴν Ἑλένη, ἡ ὁποία ἦταν μικρή. Μερικοὶ λένε πὼς τὴν Ἑλένη τὴν ἅρπαξαν ὁ Ἴδας καὶ ὁ Λυγκεύς, καὶ τὴν ἔδωσαν στὸν Θησέα, νὰ τὴν φυλάει καὶ νὰ μὴν τὴν παραδώσει στοὺς Διοσκούρους ὅταν τὴν ζητήσουν.
Πῆγαν στὴν Σπάρτη, κρυφά, καὶ ἅρπαξαν τὴν κόρη ἡ ὁποία χόρευε στὸν Ναὸ τῆς Ἀρτέμιδος Ὀρθίας.
Ὁ Θησέας, μετέφερε τὴν Ἑλένη στὶς Ἀφίδνες, ὅρισε τὴν μητέρα του, Αἴθρα, νὰ τὴν προσέχει μαζὶ μὲ ἕναν φίλο του. Ὁ ἴδιος, μαζὶ μὲ τὸν Πειρίθω, ταξίδεψε στὴν Ἤπειρο, στὴν κόρη τοῦ βασιλέως τῶν Μολοσσῶν Αἰδωνέως, ὁ ὁποῖος εἶχε σύζυγο τὴν Φερσεφόνη. Ὁ βασιλιᾶς εἶχε θέσει ἀγῶνα ἐναντίον του Κέρβερου, καὶ ὅποιος θὰ νικοῦσε θὰ ἔπαιρνε τὴν κόρη του.
Ὅμως θεώρησε πὼς ὁ Πειρίθους δὲν ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς μνηστῆρες καὶ τὸν ἔδωσε στὸν Κέρβερο. Τὸν Θησέα τὸν κράτησε ζωντανὸ ἀλλὰ φυλακισμένο.
[Πλούταρχος, Βίος Θησέως, 31,1-31,4]
[32,1]
Ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ὁ Μενεσθεὺς ὁ Πετεὼ τοῦ Ὀρνέως τοῦ Ἐρὲχθέως πρῶτος, ὥς φασιν, ἀνθρώπων ἐπιθέμενος τῷ δημαγωγεῖν καὶ πρὸς χάριν ὄχλῳ διαλέγεσθαι, τόύς τε δυνατοὺς σὺνίστη καὶ παρώξυνε, πάλαι βαρυνομένους τὸν Θὴσέα καὶ νὸμίζοντας ἀρχὴν καὶ βασιλείαν ἀφῃρημένον ἑκάστου τῶν κατὰ δῆμον εὐπατριδῶν, εἰς ἓν ἄστυ συνείρξαντα πάντας ὑπηκόοις χρῆσθαι καὶ δόύλοις, τόύς τε πολλοὺς διετάραττε καὶ διέβαλλεν, ὡς ὄναρ ἐλευθερίας ὁρῶντας, ἔργῳ δὲ ἀπεστερημένους πὰτρίδων καὶ ἱερῶν, ὅπως ἀντὶ πολλῶν καὶ ἀγαθῶν καὶ γνὴσίων βασιλέων πρὸς ἕνα δὲσπότην ἔπηλυν καὶ ξένον ἀποβλέπωσι. [32.2] ταῦτα δὲ αὐτοῦ πραγματευομένου μέγάλην ῥὀπὴν ὁ πόλεμος τῷ νεωτερισμῷ πρόσέθηκε, τῶν Τυνδαριδῶν ἐπελθόντων· οἱ δὲ καὶ ὅλως φὰσὶν ὑπὸ τὸύτου πεὶσθέντας ἐλθεῖν.
τὸ μὲν οὖν πρῶτον οὐδὲν ἠδίκουν, ἀλλ᾽ ἀπῄτουν τὴν ἀδελφήν. ἀποκριναμένων δὲ τῶν ἐν ἄστει μήτε ἔχειν μήτε γὶνώσκειν ὅπου καταλέλειπται, πρὸς πόλεμον ἐτράποντο.[32.3] φράζει δὲ αὐτοῖς Ἀκάδημος ᾐσθὴμένος ᾧ δή τινι τρόπῳ τὴν ἐν Ἀφίδναις κρύψιν αὐτῆς. ὅθεν ἐκείνῳ τε τιμαὶ ζῶντι παρὰ τῶν Τυνδαριδῶν ἐγένοντο, καὶ πὸλλάκις ὕστερον εἰς τὴν Ἀττὶκὴν ἐμβαλόντες Λακεδαιμόνιοι καὶ πᾶσαν ὁμοῦ τὴν χώραν τέμνοντες, τῆς Ἀκαδημείας ἀπείχοντο διὰ τὸν Ἀκάδημον.
[32.4]ὁ δὲ Δικαίαρχος Ἐχὲδήμου φὴσὶ καὶ Μὰράθου συστρατευσάντων τότε τοῖς Τυνδαρίδαις ἐξ Ἀρκάδίας, ἀφ᾽ ὁὗ μὲν Ἐχεδημίαν προσαγορευθῆναι τὴν νῦν Ἀκάδήμειαν, ἀφ᾽ ὁὗ δὲ Μαραθῶνα τὸν δῆμον, ἐπιδόντος ἑαυτὸν ἑκουσίως κατά τί λόγιον σφαγιάσασθαι πρὸ τῆς παρατάξεως.
ἐλθόντες οὖν ἐπὶ τὰς Ἀφίδνας καὶ μάχῃ κρὰτήσαντες ἐξεῖλον τὸ χώρίον.[32.5]ἐνταῦθά φασι καὶ Ἄλυκον πεσεῖν τὸν Σκὲίρωνος υἱόν, συστρατευόμενον τότε τοῖς Διοσκούροις, ἀφ᾽ ὁὗ καὶ τόπον τῆς Μεγαρικῆς Ἄλυκον καλεῖσθαι τοῦ σώματος ἐνταφέντος. Ἡρέας δ᾽ ὑπὸ Θὴσέως αὐτοῦ πέρὶ Ἀφίδνας ἀποθανεῖν τὸν Ἄλυκον ἱστόρηκε, καὶ μὰρτύρια ταὺτὶ τὰ ἔπη παρέχεται πὲρὶ τοῦ Ἀλύκου·
τὸν ἐν εὐρυχόρῳ πότ᾽ Ἀφίδνῃ
μὰρνάμενον Θησεὺς Ἑλένης ἕνεκ᾽ ἠϋκόμοιο κτεῖνεν.
Οὐ μὴν εἰκὸς αὐτοῦ Θὴσέως παρόντος ἁλῶναι τήν τε μὴτέρα καὶ τὰς Ἀφίδνας.
[33.1]ἐχομένων δ᾽ οὖν τῶν Ἀφιδνῶν καὶ τῶν ἐν ἄστει δεδιότων, ἔπεισε τὸν δῆμον ὁ Μενεσθεὺς δέχεσθαι τῇ πόλει καὶ φιλοφρονεῖσθαι τὸὺς Τυνδαρίδας, ὡς μόνῳ Θησεῖ βίας ὑπάρξαντι πολεμοῦντας, τῶν δὲ ἄλλων εὐεργέτας ὄντας ἀνθρώπων καὶ σωτῆρας. ἐμαρτύρει δὲ αὐτῷ καὶ τὰ παρ᾽ ἐκείνων· οὐδὲν γὰρ ἠξίωσαν ἁπάντων κρατοῦντες ἀλλ᾽ ἢ μυηθῆναι, μήδὲν ἧττὸν Ἡρακλέους τῇ πόλει πρόσήκοντες.[33.2]καὶ τοῦτο οὖν ὑπῆρξεν αὐτοῖς, Ἀφίδνου ποιησαμένου παῖδας, ὡς Πύλιος Ἡρακλέα· καὶ τὶμὰς ἰσοθέους ἔσχον, Ἄνακες προσαγορευθέντες, ἢ διὰ τὰς γενομένας ἀνοχὰς ἢ διὰ τὴν ἐπιμέλειαν καὶ κηδεμονίαν τοῦ μὴδένα κακῶς παθεῖν στρατιᾶς τοσαύτης ἔνδον οὔσης· ἀνακῶς γὰρ ἔχειν τὸὺς ἐπιμελομένους ἢ φὺλάττοντας ὁτιοῦν· καὶ τὸὺς βασιλεῖς ἴσως ἄνακτας διὰ τοῦτο καλοῦσιν. εἰσὶ δὲ οἱ λέγοντες διὰ τὴν τῶν ἀστέρων ἐπιφάνειαν Ἄνακας ὀνομάζεσθαι· τὸ γὰρ ἄνω τόὺς Ἀττικοὺς ἀνεκὰς ὀνομάζειν, καὶ ἀνέκαθεν τὸ ἄνωθεν.
[34.1]Αἴθραν δὲ τὴν Θὴσέως μὴτέρα γενομένην αἰχμάλωτον ἀπαχθῆναι λέγουσιν εἰς Λακεδαίμονα, κἀκεῖθεν εἰς Τρὸίαν μετὰ Ἑλένης· καὶ μαρτυρεῖν Ὅμηρον, ἕπεσθαι τῇ Ἑλένῃ φάμενον·
Αἴθρην Πιτθῆος θύγατρα Κλύμένην τε βοῶπιν.
Γιὰ τὴν λέξη ΑΝΑΚΕΣ βλ. καὶ Παυσανία Χ, 38, 7. Οἱ Ἀμφισσεὶς ἔχουν καὶ ἱερὴ τελετὴ μυστικὴ τῶν λεγομένων ΑΝΑΚΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ. Ποιοί θεοὶ εἶναι αὐτοὶ οἱ Ἄνακτες παῖδες δὲν ὑπάρχει ὁμοφωνία. Ἄλλοι λένε πὼς εἶναι οἱ Διόσκουροι, ἀλλοι οἱ Κουρῆτες, καὶ ὅσοι νομίζουν πὼς ξέρουν κάτι παραπάνω λένε ὅτι εἶναι οἱ ΚΑΒΕΙΡΟΙ.
Ἐπίσης βλ. Παυσανία ΑΤΤΙΚΑ, 17, 4 κ.εξ.
[4] ἐς δὲ τὴν τελευτὴν τὴν Θὴσέως πὸλλὰ ἤδη καὶ οὐχ ὁμολογοῦντα εἴρηται· δέδέσθαι τε γὰρ αὐτὸν λέγουσιν ἐς τόδε ἕως ὑφ᾽ Ἡρακλέους ἀναχθείη, πιθανώτατα δὲ ὧν ἤκουσα· Θησεὺς ἐς Θεσπρωτοὺς ἐμβαλών, τοῦ βασιλέως τῶν Θεσπρωτῶν γυναῖκα ἁρπάσων, τὸ πὸλὺ τῆς στρατιᾶς οὕτως ἀπόλλυσι, καὶ αὐτός τε καὶ Πεὶρίθους— Πεὶρίθους γὰρ καὶ τὸν γάμον σπὲύδων ἐστράτευεν— ἥλωσαν, καὶ σφᾶς ὁ Θεσπρωτὸς δήσας εἶχεν ἐν Κίχύρῳ. [5] γῆς δὲ τῆς Θεσπρωτίδος ἔστι μέν ποὺ καὶ ἄλλα θέας ἄξια, ἱερόν τε Διὸς ἐν Δὼδώνῃ καὶ ἱερὰ τοῦ θεοῦ φὴγός· πρὸς δὲ τῇ Κὶχύρῳ λίμνη τέ ἐστιν Ἀχερουσία καλουμένη καὶ ποταμὸς Ἀχέρων, ῥεῖ δὲ καὶ Κωκυτὸς ὕδωρ ἀτερπέστατον. Ὅμὴρός τέ μοὶ δοκεῖ ταῦτα ἑωρακὼς ἔς τε τὴν ἄλλην πὸίησιν ἀποτολμῆσαι τῶν ἐν Ἅἰδου καὶ δὴ καὶ τὰ ὀνόματα τοῖς ποταμοῖς ἀπὸ τῶν ἐν Θεσπρωτίδι θέσθαι. τότε δὲ ἐχομένου Θὴσέως στρατεύουσιν ἐς Ἄφιδναν οἱ Τὺνδάρεω παῖδες καὶ τήν τε Ἄφιδναν αἱροῦσι καὶ Μενεσθέα ἐπὶ βασιλείᾳ κατήγαγον· [6] Μενεσθεὺς δὲ τῶν μὲν πὰίδων τῶν Θὴσέως παρ᾽ Ἐλὲφήνορα ὑπεξελθόντων ἐς Εὔβοιαν εἶχεν οὐδένα λόγον, Θὴσέα δέ, εἴ ποτε παρὰ Θεσπρωτῶν ἀνακομισθήσεται, δυσανταγώνιστον ἡγούμενος διὰ θεραπείας τὰ τοῦ δήμου καθίστατο, ὡς Θὴσέα ἀνασωθέντα ὕστερον ἀπωσθῆναι. στέλλεται δὴ Θησεὺς παρὰ Δευκαλίωνα ἐς Κρήτην, ἐξενεχθέντα δὲ αὐτὸν ὑπὸ πνεὺμάτων ἐς Σκῦρον τὴν νῆσον λαμπρῶς περιεῖπον οἱ Σκύριοι κατὰ γένους δόξαν καὶ ἀξίωμα ὧν ἦν αὐτὸς εἰργασμένος· καί οἱ θάνατον Λυκομήδης διὰ ταῦτα ἐβούλευσεν. ὁ μὲν δὴ Θὴσέως σήκὸς Ἀθηναίοις ἐγένετο ὕστερον ἢ Μῆδοι Μαραθῶνι ἔσχον, Κίμωνος τοῦ Μιλτιάδου Σκὺρίους ποὶήσαντος ἀναστάτους—δίκην δὴ τοῦ Θὴσέως θὰνάτου—καὶ τὰ ὀστᾶ κὸμίσαντος ἐς Ἀθήνας·
Στὴν Ἰλιάδος Ραψωδία Ν, στ. 690, ὁ Ὅμηρος μᾶς λέει πὼς ἄλλοι ἀρχηγοὶ τῶν Ἀθηναίων ἦταν ὁ Στιχίος, ὁ Βίας καὶ ὁ Φείδας, καθὼς καὶ ὁ ΙΑΣΟΣ, γιός του Σφήλου, γιοῦ τοῦ Βουκόλου [Ἰλιάδος Ραψωδία Ὁ, σ. 332-337 τὸν ὁποῖο σκότωσε ὁ Αἰνείας.
Ὁ MΕΝΕΣΘΕΥΣ, ὅπως λέει ὁ Πλούταρχος, ἦταν γιός του Πετεώ, τοῦ Ὀρνεοῦ, τοῦ Ἐρεχθέος. Δηλαδὴ γνήσιος ἀπόγονος τοῦ πρώτου ἱδρυτῆ τῶν Ἀθηνῶν, Ἐρεχθέα, ποὺ φερεται ὡς γιὸς τοῦ μυθικοῦ Ἐριχθόνιου, ὁ ὁποῖος γεννήθηκε ἀπὸ τὴν Γαῖα καὶ ἀναθράφηκε ἀπὸ τὴν Ἀθηνᾶ.
Ὀπαυσανίας Ι, 28, 4, λέει πὼς κόρη τοῦ Ἐρεχθέα ἦταν ἡ Κρέουσα, ἡ ὁποία γέννησε ἀπὸ τὸν Ἀπόλλωνα τὸν Ἴωνα, μετέπειτα ἀρχηγὸ τῶν Ἀθηνῶν [Βλ. καὶ τραγωδία τοῦ Εὐριπίδη 'ΙΩΝ']. Ὁ Ἴων βοήθησε τὸν Ἐρεχθέα στὸν πόλεμο ἐναντίον των Ἐλευσινίων, οἱ ὁποῖοι μὲ ἀρχηγὸ τὸν Θρᾶκα Εὔμολπο ἐπιτέθηκαν κατὰ τῶν Ἀθηνῶν.
Ὁ Ὅμηρος, στὸν στίχο 685 τῆς Ραψωδίας Ν, ὀνομάζει τοὺς Ἀθηναίους : Ἴωνες ἐλκεχίτωνες = ‘Ἴωνες μακροχίτωνες’.
Ἀδελφὸς τοῦ Ἴωνα φέρεται ὁ Ἀχαιός.
Ἐπίσης, ὁ Παυσανίας, στὰ Φωκικά, 35, 8, γράφει: Ὑπάρχει ἀπὸ τὴν Χαιρώνεια δρόμος ἀνώμαλος καὶ ὀρεινὸς κατὰ τὸ μεγαλύτερο μέρος, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν πόλη των Φωκέων, ΣΤΙΡΙ. Τὸ μῆκος τοῦ δρόμου αὐτοῦ εἶναι 120 στάδια. Οἱ Στιρίτες λένε πὼς ἐκ καταγωγῆς δὲν εἶναι Φωκεὶς ἀλλὰ Ἀθηναῖοι καὶ πὼς ἦλθαν ἐδῶ ἀπὸ τὴν Ἀττικὴ μαζὶ μὲ τὸν ΠΕΤΕΩ, τὸν γιό του Ὀρνεοῦ, τὸν ὁποῖο εἶχε διώξει ἀπὸ τὴν Ἀθήνα ὁ Αἰγέας. Ἐπειδὴ οἱ περισσότεροι ἀπὸ ἐκείνους ποὺ εἶχαν ἀκολουθήσει τον Πετεὼ ἦταν ἀπὸ τὸν Ἀττικὸ δῆμο των Στιρέων, γι' αὐτὸ ἡ πόλη πῆρε τὸ ὄνομα Στίρις. Οἱ Στιρίτες ἔχουν ἐγκατασταθεῖ σὲ μέρος ψηλὸ καὶ πετρῶδες... Στὴν Στίρι ὑπάρχει ἱερὸ τῆς Δήμητρας, ἡ ὁποία ὀνομάζεται Στιρίτις. Τὸ ἱερὸ εἶναι κτισμένο μὲ ὠμὰ πλιθιά, τὸ ἄγαλμα ὅμως ἔγινε ἀπὸ πεντελήσιο μάρμαρο καὶ παριστάνει τὴ θεὰ νὰ κρατεῖ δᾶδες. Πλάϊ σ' αὐτὸ ὑπάρχει ἄλλο ἄγαλμα περιβλημένο μὲ ταινίες, ἀπὸ τὰ πιὸ ἀρχαῖα ποὺ ὑπάρχουν γιὰ τὴ Δήμητρα. [Ἡ ἀρχαία Στίρις ἢ Στείρις βρίσκεται σὲ μικρὴ ἀπόσταση (15-20 λεπτὰ) πρὸς τὰ νοτιοανατολικὰ τοῦ μοναστηριοῦ τοῦ ὁσίου Λουκᾶ, σὲ θέση γνωστὴ ὡς Παλαιοχώρα].
Ἡ σημερινη Κοινότητα Στειρίου βρίσκεται 29 χλμ. ἀπὸ τὴν Λιβαδειὰ καὶ διοικητικὰ ἀνήκει στὸν Δῆμο Διστόμου. Τὸ χωριὸ εἶναι χτισμένο σὲ ὑψόμετρο 450 μ. ἀμφιθεατρικὰ στοὺς πρόποδες τοῦ Ἐλικώνα, τοῦ πανέμορφου βουνοῦ τῶν Μουσῶν, ἐνῷ ἔχει θαυμάσια θέα πρὸς τὸν Παρνασσό. Τὸ κλίμα τῆς περιοχῆς εἶναι ἤπιο, ξηρὸ καὶ ὑγιεινό, ἀπὸ τὰ καλύτερα τῆς Ἑλλάδας.
Τὸ Στείρι πῆρε τὴν ὀνομασία του ἀπὸ τὴν ἀρχαία Στείριδα. Οἱ Στειριεὶς ἦταν Ἀθηναῖοι στὴν καταγωγή, ἀπὸ τὴν Στείριδα, δῆμο τῆς Ἀττικῆς ποὺ βρισκόταν μεταξὺ Βραυρώνας καὶ Πόρτο Ράφτη [ἄλλοι ὅμως λένε πὼς ἔχει σχέση μὲ τό ‘ΑΣΤΕΡΙ’ της Καισαριανῆς]. Ὑπολείμματα τοῦ ἀρχαίου οἰκισμοῦ βρίσκονται στὸ Μπούλιο, λόφο ἀπέναντι ἀπὸ τὸν Ὅσιο Λουκᾶ, χωρὶς ὅμως νὰ ἔχουν γίνει συστηματικὲς ἀνασκαφές. Διασώζονται ἀρκετὰ τμήματα ἀπὸ τὸ ἀρχαῖο τεῖχος, δύο στέρνες, λίθινες γοῦρνες, ἴχνη ἀπὸ οἰκοδομήματα, ἀρκοσόλια καὶ τάφοι. Ἐντύπωση προκαλεῖ ὁ βασιλικὸς τάφος, ποὺ εἶναι λαξευμένος στὸν βράχο, μὲ ὀρθογώνια πόρτα ὡς εἴσοδο. Ἐκεῖ ἀσκήτεψε ὁ Ὅσιος Λουκᾶς, γιαυτὸ καὶ ἡ περιοχὴ ὀνομάζεται Ἀσκηταριό. Ὁ Ὅσιος Λουκᾶς χρίστηκε μοναχὸς σὲ μιὰ μονὴ τῆς Ἀττικῆς, ὅπως λέει ὁ Δ. Γρ. Καμπούρογλου. Ἴσως αὐτὴ νὰ ἦταν ‘Ἀστέρι’, ποὺ βρίσκεται στὴν Καισαριανή, μιὰ καὶ ὁ Ὅσιος ἀπεκαλεῖτο Στειριώτης ἢ Ἀστεριώτης].
Κοντὰ στὸ Ἀσκηταριὸ διασώζονται στοὺς βράχους τῆς ἀρχαίας Στείριδας ἀνεξήγητα σχήματα ὅπως τῆς φωτογραφίας. Διασώζονται ἐπίσης ὁρισμένες ἐπιγραφὲς στὴ Μονὴ Ὁσίου Λουκᾶ καὶ στὸ Μουσεῖο Θηβῶν, μὲ σημαντικότερη ἐκείνη ποὺ ἀναφέρεται στὴν πολιτικὴ καὶ θρησκευτικὴ ἕνωση μεταξὺ Στείριδας καὶ Μεδεώνα ποὺ ἔγινε στὰ μέσα τοῦ 2ου π.Χ. αἰῶνα.
Στὴν ΙΛΙΑΔΑ ἀναφορὲς γιὰ τὸν Μενεσθέα
Β 546. Ὁ Μενεσθεὺς ἦταν ἀρχιστράτηγος τῶν Ἀθηνῶν. Γιός του Πετεω, ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ποὺ ἔβαλε ἀσπιδοφόρους ἄνδρες πάνω σὲ ἄλογα.
Δ 426. Ὁ Μενεσθεὺς μὲ τοὺς Ἀθηναίους καὶ ὁ Ὀδυσσέας μὲ τοὺς Κεφαλληνες στέκονται κοντά. Ὁ Ἀγαμέμνων τους ἐπιθεωρεῖ καὶ τοὺς ὀνειδίζει γιατί δὲν ἔχουν μπεῖ ἀκόμα στὴ μάχη. Τὸν Μενεσθέα τὸν ἀποκαλεῖ «ὦ υἱὲ Πετεῶο διοτρεφέος βασιλῆος». Ὁπότε ὁ Πετεὼ ἦταν βασιλιᾶς τῶν Ἀθηνῶν.
Μ, 329 . Στέλνει τὸν κήρυκα Θοώτη νὰ εἰδοποιήσει τους Αἴαντες νὰ ἔλθουν νὰ τὸν βοηθήσουν. Ἔρχεται ὁ Τελαμώνιος καὶ ὁ τοξότης Τεῦκρος.
Ν 195. Ὁ Μενεσθεὺς μὲ τὸν ἄλλο ἀρχηγὸ τῶν Ἀθηναίων, τὸν Στιχίο, φέρνουν στοὺς Ἀχαιοὺς τὸ σωμα του Ἀμφίμαχου.
Ν 690. Ὁ Μενεσθεὺς μὲ τοὺς ἀλλους ἀρχηγούς των Ἄθηναιων.
Ὁ 330. Ὁ Ἕκτωρ σκοτώνει τον Στιχίο, ἀρχηγό των Ἄθηναιων καὶ σύντροφο τοῦ Μενεσθέα, καὶ τὸν Ἀρκεσίλαο, ἀρχηγό των Βοιωτῶν.
ΠΕΤΕΩΣ [Μενεσθεὺς υἱός του Πετεώ]
Πόλη ΠΕΤΕΩΝ -ΩΝΟΣ, ὑπάρχει στὴν ΒΟΙΩΤΙΑ. Ὁ Ὅμηρος [Β, 500] μιλάει γιὰ τὸν ΠΕΤΕΩΝΑ, πόλη ποὺ ἔστειλε στρατὸ ἐναντίον τῆς Τροῖας.
Οἱ Ἀθῆναι λοιπόν, μὲ τὸν Μενεσθέα, υἱό του Πετεώ, καὶ ὁ Πετεῶν τῆς Βοιωτίας ἔστειλαν στρατὸ ἐναντίον τῶν Τρώων, σὲ ἀντίθεση μὲ τὰ παιδιὰ τοῦ ΘΗΣΕΑ (τὸν ὁποῖο ἔδιωξε ἀπὸ τὴν Ἀθήνα ὁ Μενεσθεύς, ἐνῷ πρὶν χρόνια εἶδε διώξει ὁ πατέρας τοῦ Θησέα, ὁ Αἰγέας τον Ὀρνεό, παπποῦ του Μενεσθέα) ποὺ δὲν πῆγαν στὴν Τροία, παρὰ μόνο στὸ τέλος γιὰ νὰ πάρουν τὴν γιαγιά τους, τὴν ΑΙΘΡΑ, ἡ ὁποία εἶχε ἀκολουθήσει μαζὶ μὲ τὴν Ἑλένη, σὰν θεραπαινίδα της. Οἱ σχέσεις Ἑλένης - Αἴθρας ἀρχίζουν ὅταν ὁ Θησέας εἶχε ἀπαγάγει τὴν Ἑλένη καὶ τὴν εἶχε ἐμπιστευθεῖ στὴ μητέρα του. Τότε οἱ Διόσκουροι , θέλοντας νὰ πάρουν πίσω τὴν ἀδελφή τους, ἐπιτέθηκαν στὶς Ἀθῆνες, στὴν περιοχὴ Ἀφιδνῶν, καὶ ὁ Μενεσθεὺς ἔκανε συμφωνία μαζί τους.
Ὁ Ὅμηρος, τὸν ΠΕΤΕΩΝΑ τῆς Βοιωτίας, τὸν τοποθετεῖ μετά τον Ἐλεώνα, καὶ τὴν Ὕλην. Ἐκεῖ, δίπλα στὴν ΥΛΙΚΗ λίμνη, ὑπάρχουν δυὸ βουνά. Ἕνα τὸ ΥΠΑΤΟΝ καὶ δεύτερο, τὸ ΠΤΩΟΝ. Τὸ Ὕπατον, σήμερα, ἔχει τὸ μοναστήρι του 'Σαγματά' καὶ στὸ Πτῶον ὑπάρχει μοναστήρι τῆς Ἁγ. Πελαγίας.
Ὅμως ὅπως θὰ δοῦμε, ἡ ἔννοια τῆς λέξης ΠΕΤΕΩΣ εἶναι 'κάτι ἁπλωμένο (σὲ πεδιάδα)'. Γι' αὐτὸ καὶ ἡ θέση του δίπλα στὴν Ὕλη [= δασος] καὶ τὸν Ἐλεώνα.
ΠΕΤΑΖΩ = ΑΠΛΩΝΩ, ΞΑΠΛΩΝΩ
ΠΕΤΑΙΤΑ = ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΑ
ΠΕΤΑΚΝΟΝ = ΠΛΑΤΥ ΚΑΙ ΑΒΑΘΕΣ ΠΟΤΗΡΙ
ΠΕΤΑΜΑΙ = ΑΝΟΙΓΩ ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΤΑΞΩ - ΠΕΤΩ
ΠΕΤΑΝΝΥΜΑΙ = ΕΞΑΠΛΩΝΟΜΑΙ
ΠΕΤΑΣΙΣ = ΞΕΔΙΠΛΩΜΑ
ΠΕΤΑΣΙΤΗΣ = ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΟΣ
ΠΕΤΑΩ = [ρῆμα - πολὺ μεταγενέστερος τύπος ἀντὶ πετάννυμι] ἁπλώνω # ξαπλώνω # ξεδιπλώνω # ἀνοίγω # ἐκτείνω (ἁπλώνοντας τὰ φτερὰ ΠΕΤΩ )
Καὶ τὸ ὄνομα τοῦ γιοῦ του Ἐρεχθέα, Ὀρνεοῦ, πατερα του Πετεώ, παραπέμπει σέ ‘πέταγμα’, σὲ πουλί, Ὄρνεον.
Ὁ Ὅμηρος στὴν Ραψωδία Ν, στ. 690, ἀναφέρει Ἀθηναίους καὶ Βοιωτοὺς μαζί.