ΥΠΕΡ 6.9–17
Τα κατορθώματα του Λεωσθένη
Στον επιτάφιο λόγο του για τους νεκρούς της πρώτης φάσης του Λαμιακού πολέμου (322 π.Χ.), η οποία ήταν νικηφόρα για τον αθηναϊκό στρατό, ο Υπερείδης αποτίνει φόρο τιμής όχι μόνο στους πεσόντες στρατιώτες αλλά κυρίως στον επικεφαλής του στρατεύματος που αντιμετώπισε τον Μ. Αλέξανδρο, τον αθηναίο στρατηγό Λεωσθένη.
[9] ἁπλούστατον ο[ὖν ἡ]γοῦμαι εἶναι
τὴν ἐν τῷ πολέμῳ διεξελθεῖν ἀρετήν, καὶ ὡς πολ-
λῶν ἀγαθῶν αἴτιοι γεγένη<ν>ται τῇ πατρίδι καὶ
τοῖς ἄλλοις Ἕλλησιν. ἄρξομαι δὲ πρῶτον ἀπὸ τοῦ
στρατηγοῦ· [10] καὶ γὰρ δίκαιον. Λεωσθένης γὰρ ὁρῶν
τὴν Ἑλλάδα πᾶσαν τεταπεινωμένην καὶ …..
ἐπτη[χυ]ῖαν, κατεφθαρμένην ὑπὸ [τῶν] δωροδο-
κούντων παρὰ Φι[λίπ]που καὶ Ἀλεξάνδρου κατὰ
[τῶν] πατρίδων τῶν αὑτῶν, [καὶ τ]ὴν μὲν πόλιν
ἡμῶν [δεομέ]νην ἀνδρός, τὴν δ’ Ἑλλά[δα πᾶ]σαν
πόλεως, ἥτις προστῆ[ναι δυν]ήσεται τῆς ἡγεμο-
νίας, [ἐπέδ]ωκεν ἑαυτὸν μὲν τῇ [πατρί]δι, τὴν δὲ
πόλιν τοῖς Ἕλλη[σιν] εἰς τὴν ἐλευθερίαν· [11] καὶ ξενικὴν
μὲν δύναμιν <συ>στησάμενος, τῆς δὲ πολιτικῆς
ἡγεμὼν καταστάς, τοὺς πρώτους ἀντιταξαμένους
τῇ τῶν Ἑλλήνων ἐλευθερίᾳ Βοιωτοὺς καὶ Μακε-
δόνας καὶ Εὐβοέας καὶ τοὺς ἄλλους συμμάχους
αὐτῶν ἐνίκησε μαχόμενος ἐν τῇ Βοιωτίᾳ. [12] ἐντεῦθεν
δ’ ἐλθὼν εἰς Πύλας καὶ καταλαβὼν τὰς [πα]ρόδους,
δι’ ὧν καὶ πρότερον ἐ[πὶ τ]οὺς Ἕλληνας οἱ βάρβαροι
ἐ[πο]ρεύθησαν, τῆς μὲν ἐπὶ [τὴν] Ἑλλάδα πορείας
Ἀντίπατρον ἐκώλυσεν, αὐτὸν δὲ [κα]ταλαβὼν ἐν
τοῖς τόποις τού[τοι]ς καὶ μάχῃ νικήσας, ἐπολι[όρ]κει
κατακλείσας εἰς Λαμίαν. [13] Θετταλοὺς δὲ καὶ
Φωκέας καὶ [Αἰ]τωλοὺς καὶ τοὺς ἄλλους ἅπαντας
τοὺς ἐν τῷ τόπῳ συμμάχους ἐποιήσατο, καὶ ὧν
Φίλιππος καὶ Ἀλέξανδρος ἀκόντων ἡγούμενοι ἐσεμ-
νύνοντο, τούτων Λεωσθένης ἑκόντων τὴν ἡγεμονίαν
ἔλαβεν. συνέβη δ’ αὐτῷ τῶν μὲν πραγμάτων ὧν
προείλετο κρατῆσαι, τῆς δὲ εἱ[μαρ]μένης οὐκ ἦν
περιγενέ[σθαι.] [14] δίκαιον δ’ ἐστὶν μὴ μ[όνον] ὧν
ἔπραξεν Λεωσθέν[ης ἀε]ὶ χάριν ἔχειν αὐτῷ πρ[ώ-
τῳ, ἀ]λλὰ καὶ τῆς ὕστερον [γενομέν]ης μάχης μετὰ
τ[ὸν ἐκείνο]υ θάνατον, καὶ τῶν [ἄλλων ἀγ]αθῶν
τῶν ἐν τῇ σ[τρατείᾳ τ]αύτῃ συμβάντων [τοῖς Ἕλ]-
λησιν· ἐπὶ γὰρ τοῖς ὑπὸ [Λε]ωσθένους <τε>θεῖσιν
θεμελίοις οἰκοδομοῦσιν οἱ νῦν τὰς ὕστερον πράξεις.
[15] καὶ μηδεὶς ὑπολάβῃ με τῶν ἄλλων πολιτῶν [μη]δένα
λόγον ποιεῖσθαι, [ἀλλὰ] Λεωσθένη μόν<ον> ἐγκω-
[μιάζ]ειν. συμβαίνει γὰρ [τὸν Λε]ωσθένους ἔπαινον
[ἐπὶ ταῖ]ς μάχαις ἐγκώμιον [τῶν ἄλ]λων πολιτῶν
εἶναι· το[ῦ μὲν] γὰρ βουλεύεσθαι καλ[ῶς ὁ στρα]-
τηγὸς αἴτιος, τοῦ δὲ νι[κᾶν μαχ]ομένους οἱ κινδυ-
ν[εύειν ἐθ]έλοντες τοῖς σώμασ[ιν· ὥστ]ε ὅταν ἐπαι-
ν[ῶ τὴν γ]εγονυῖαν νίκην, ἅμα τ[ῇ Λε]ωσθένους ἡγε-
μονίᾳ καὶ [τὴν τ]ῶν ἄλλων ἀρετὴν ἐγκωμ[ιάσ]ω.
[16] τίς γὰρ οὐκ ἂν δικα[ίως] ἐπαινοίη τῶν πολιτῶ[ν
το]ὺς ἐν τῷδε τῷ πολέμῳ [τε]λευτήσαντας, οἳ τὰς
ἑα[υτῶ]ν ψυχὰς ἔδωκαν ὑπὲρ τῆ[ς τῶ]ν Ἑλλήνων
ἐλευθερίας, [φα]νερωτάτην ἀπόδειξιν τ[αύτ]ην ἡγού-
μενοι εἶναι τοῦ [βούλ]εσθαι τῇ Ἑλλάδι [τὴν] ἐλε[υ-
θερ]ίαν περιθεῖναι, τὸ μαχομ[ένους] τελευτῆσαι
ὑπὲρ αὐτῆ[ς. [17] μ]έγα δ’ αὐτοῖς συνεβάλετ[ο εἰ]ς τὸ
προθύμως ὑπὲρ τῆς [Ἑλλά]δος ἀγωνίσασθαι τὸ ἐν
τῇ [Βοιω]τίᾳ τὴν μάχην τὴν π[ροτέραν] γενέσθαι.
ἑώρων γὰ[ρ τὴν μὲν π]όλιν τῶν Θηβαίων οἰκτ[ρῶς
ἠφα]νισμένην ἐξ ἀνθρώπων, [τὴν δὲ ἀ]κρόπολιν
αὐτῆς φρουρου[μένην] ὑπὸ τῶν Μακεδόνων, τὰ δὲ
σώματα τῶν ἐνοικούντων ἐξηνδραποδισμένα, τὴν
δὲ χώραν ἄλλους διανεμομένους, ὥστε πρὸ ὀφθαλ-
μῶν ὁρώμενα αὐτοῖς τὰ δεινὰ ἄοκνον π[αρ]εῖχε
τόλμα<ν> εἰς τὸ κινδυνεύειν [πρ]οχείρως.
***
Θεωρώ ότι το απλούστερο είναι να αναπτύξω την πολεμική αρετή, και με ποιον τρόπο οφείλονται σε αυτούς πολλά καλά που συνέβησαν στην πατρίδα και τους υπόλοιπους Έλληνες. Kατά πρώτον, θα αναφερθώ στον στρατηγό, γιατί το δικαιούται. Eπειδή, ο Λεωσθένης, αφού αντιλήφθηκε ότι ολόκληρη η Eλλάδα είχε ταπεινωθεί και … είχε συρρικνωθεί, είχε καταστραφεί από όσους δωροδοκούνταν από τον Φίλιππο και τον Aλέξανδρο εναντίον της πατρίδας τους, και ότι αφενός η πόλη μας είχε ανάγκη από έναν άνθρωπο, αφετέρου ολόκληρη η Eλλάδα από μια πόλη, η οποία θα μπορεί να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο, προσέφερε τον εαυτό του στην πατρίδα και την πόλη του στους Έλληνες για την ελευθερία· και αφού συγκέντρωσε ένα μισθοφορικό σώμα και ανέλαβε την ηγεσία του στρατεύματος της πόλης, νίκησε σε μάχη στη Bοιωτία αυτούς που πρώτους εναντιώθηκαν στην ελευθερία των Eλλήνων, τους Bοιωτούς, τους Mακεδόνες, τους Eυβοείς και τους άλλους συμμάχους τους. Aπό εκεί, αφού προχώρησε στις Θερμοπύλες και κατέλαβε τα περάσματα, μέσω των οποίων και παλαιότερα είχαν κινηθεί οι βάρβαροι εναντίον των Eλλήνων, αφενός εμπόδισε τον Aντίπατρο να πορευθεί εναντίον της Eλλάδας, αφετέρου αντιμετωπίζοντάς τον αιφνίδια σε αυτή την περιοχή και νικώντας τον σε μάχη, τον πολιορκούσε στη Λαμία όπου τον είχε αποκλείσει. Έκανε συμμάχους του τους Θεσσαλούς, τους Φωκείς, τους Aιτωλούς και όλους τους υπόλοιπους κατοίκους της περιοχής, τους οποίους ο Φίλιππος και ο Aλέξανδρος υπερηφανεύονταν ότι τους εξουσίαζαν παρά τη θέλησή τους, ενώ αυτός έγινε ηγεμόνας τους εξασφαλίζοντας τη συγκατάθεσή τους. Έτυχε, όμως, ενώ πέτυχε όσα ήθελε, να ηττηθεί από το πεπρωμένο. Kαι είναι δίκαιο να οφείλουμε αιώνια ευγνωμοσύνη σε αυτόν κατά πρώτο λόγο όχι μόνο για όσα έκανε, αλλά και για τη μάχη που έγινε αργότερα μετά τον θάνατό του, και για τα υπόλοιπα καλά που συνέβησαν στους Έλληνες κατά την εκστρατεία αυτή· γιατί οι σημερινοί χτίζουν στη συνέχεια τις πράξεις τους πάνω στα θεμέλια που έθεσε ο Λεωσθένης. Kαι ας μην θεωρήσει κανείς ότι υποτιμώ τους υπόλοιπους πολίτες και εγκωμιάζω μόνο τον Λεωσθένη. Aπλώς τυχαίνει ο έπαινος για τις μάχες που έδωσε ο Λεωσθένης να είναι εγκώμιο και των υπόλοιπων πολιτών· γιατί για τους ορθούς σχεδιασμούς υπεύθυνος είναι ο στρατηγός, ενώ για τη νίκη όσοι είναι πρόθυμοι να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους στη μάχη· οπότε στον έπαινό μου για τη νίκη που κερδήθηκε, ταυτόχρονα θα εγκωμιάσω την αρχηγία του Λεωσθένη και την πολεμική αρετή των υπόλοιπων. Ποιος δεν θα επαινούσε δικαιολογημένα τους πολίτες που έπεσαν σε αυτόν τον πόλεμο, οι οποίοι προσέφεραν τη ζωή τους για την ελευθερία των Eλλήνων, επειδή θεώρησαν ότι η ολοφάνερη απόδειξη για τη βούλησή τους να ελευθερώσουν την Eλλάδα ήταν να πεθάνουν στη μάχη για χάρη της; Aποφασιστικά συνέβαλε στον ολόψυχο αγώνα τους υπέρ της Eλλάδας η μάχη που δόθηκε πριν στη Bοιωτία. Γιατί είδαν ότι η πόλη της Θήβας είχε εξαφανιστεί από προσώπου γης με οικτρό τρόπο, ότι στην ακρόπολή της είχε εγκατασταθεί μακεδονική φρουρά, ότι τα σώματα των κατοίκων της είχαν υποδουλωθεί, ότι η γη είχε διανεμηθεί σε διάφορους, οπότε οι συμφορές που έβλεπαν με τα μάτια τους τούς προσέφεραν την ακούραστη τόλμη προκειμένου να πολεμήσουν με προθυμία.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου