1045 ἄνακτος, οἵαις οἷος ὢν ἐλαύνεται.
ΗΡ. ὦ πολλὰ δὴ καὶ θερμὰ καὶ λόγῳ κακὰ
καὶ χερσὶ καὶ νώτοισι μοχθήσας ἐγώ·
κοὔπω τοιοῦτον οὔτ᾽ ἄκοιτις ἡ Διὸς
προύθηκεν οὔθ᾽ ὁ στυγνὸς Εὐρυσθεὺς ἐμοὶ
1050 οἷον τόδ᾽ ἡ δολῶπις Οἰνέως κόρη
καθῆψεν ὤμοις τοῖς ἐμοῖς Ἐρινύων
ὑφαντὸν ἀμφίβληστρον, ᾧ διόλλυμαι.
πλευραῖσι γὰρ προσμαχθὲν ἐκ μὲν ἐσχάτας
βέβρωκε σάρκας, πλεύμονός τ᾽ ἀρτηρίας
1055 ῥοφεῖ ξυνοικοῦν· ἐκ δὲ χλωρὸν αἷμά μου
πέπωκεν ἤδη, καὶ διέφθαρμαι δέμας
τὸ πᾶν, ἀφράστῳ τῇδε χειρωθεὶς πέδῃ.
κοὐ ταῦτα λόγχη πεδιάς, οὔθ᾽ ὁ γηγενὴς
στρατὸς Γιγάντων, οὔτε θήρειος βία,
1060 οὔθ᾽ Ἑλλάς, οὔτ᾽ ἄγλωσσος, οὔθ᾽ ὅσην ἐγὼ
γαῖαν καθαίρων ἱκόμην, ἔδρασέ πω·
γυνὴ δέ, θῆλυς οὖσα κοὐκ ἀνδρὸς φύσις,
μόνη με δὴ καθεῖλε φασγάνου δίχα.
ὦ παῖ, γενοῦ μοι παῖς ἐτήτυμος γεγώς,
1065 καὶ μὴ τὸ μητρὸς ὄνομα πρεσβεύσῃς πλέον.
δός μοι χεροῖν σαῖν αὐτὸς ἐξ οἴκου λαβὼν
ἐς χεῖρα τὴν τεκοῦσαν, ὡς εἰδῶ σάφα
εἰ τοὐμὸν ἀλγεῖς μᾶλλον ἢ κείνης ὁρῶν
λωβητὸν εἶδος ἐν δίκῃ κακούμενον.
1070 ἴθ᾽, ὦ τέκνον, τόλμησον· οἴκτιρόν τ᾽ ἐμὲ
πολλοῖσιν οἰκτρόν, ὅστις ὥστε παρθένος
βέβρυχα κλαίων, καὶ τόδ᾽ οὐδ᾽ ἂν εἷς ποτε
τόνδ᾽ ἄνδρα φαίη πρόσθ᾽ ἰδεῖν δεδρακότα,
ἀλλ᾽ ἀστένακτος αἰὲν εἱπόμην κακοῖς.
1075 νῦν δ᾽ ἐκ τοιούτου θῆλυς ηὕρημαι τάλας.
καὶ νῦν προσελθὼν στῆθι πλησίον πατρός,
σκέψαι δ᾽ ὁποίας ταῦτα συμφορᾶς ὕπο
πέπονθα· δείξω γὰρ τάδ᾽ ἐκ καλυμμάτων.
ἰδού, θεᾶσθε πάντες ἄθλιον δέμας,
1080 ὁρᾶτε τὸν δύστηνον, ὡς οἰκτρῶς ἔχω.
αἰαῖ, ὦ τάλας,
ἒ ἔ,
ἔθαλψε μ᾽ ἄτης σπασμὸς ἀρτίως ὅδ᾽ αὖ,
διῇξε πλευρῶν, οὐδ᾽ ἀγύμναστόν μ᾽ ἐᾶν
ἔοικεν ἡ τάλαινα διάβορος νόσος.
1085 ὦναξ Ἀΐδη, δέξαι μ᾽,
ὦ Διὸς ἀκτίς, παῖσον.
ἔνσεισον, ὦναξ, ἐγκατάσκηψον βέλος,
πάτερ, κεραυνοῦ. δαίνυται γὰρ αὖ πάλιν,
ἤνθηκεν, ἐξώρμηκεν. ὦ χέρες, χέρες,
1090 ὦ νῶτα καὶ στέρν᾽, ὦ φίλοι βραχίονες,
ὑμεῖς ἐκεῖνοι δὴ καθέσταθ᾽, οἵ ποτε
Νεμέας ἔνοικον, βουκόλων ἀλάστορα,
λέοντ᾽, ἄπλατον θρέμμα κἀπροσήγορον,
βίᾳ κατειργάσασθε, Λερναίαν θ᾽ ὕδραν,
1095 διφυῆ τ᾽ ἄμικτον ἱπποβάμονα στρατὸν
θηρῶν, ὑβριστήν, ἄνομον, ὑπέροχον βίᾳ,
Ἐρυμάνθιόν τε θῆρα, τόν θ᾽ ὑπὸ χθονὸς
Ἅιδου τρίκρανον σκύλακ᾽, ἀπρόσμαχον τέρας,
δεινῆς Ἐχίδνης θρέμμα, τόν τε χρυσέων
1100 δράκοντα μήλων φύλακ᾽ ἐπ᾽ ἐσχάτοις τόποις.
ἄλλων τε μόχθων μυρίων ἐγευσάμην,
κοὐδεὶς τροπαῖ᾽ ἔστησε τῶν ἐμῶν χερῶν.
νῦν δ᾽ ὧδ᾽ ἄναρθρος καὶ κατερρακωμένος
τυφλῆς ὑπ᾽ ἄτης ἐκπεπόρθημαι τάλας,
1105 ὁ τῆς ἀρίστης μητρὸς ὠνομασμένος,
ὁ τοῦ κατ᾽ ἄστρα Ζηνὸς αὐδηθεὶς γόνος.
ἀλλ᾽ εὖ γέ τοι τόδ᾽ ἴστε, κἂν τὸ μηδὲν ὦ
κἂν μηδὲν ἕρπω, τήν γε δράσασαν τάδε
χειρώσομαι κἀκ τῶνδε. προσμόλοι μόνον,
1110 ἵν᾽ ἐκδιδαχθῇ πᾶσιν ἀγγέλλειν ὅτι
καὶ ζῶν κακούς γε καὶ θανὼν ἐτεισάμην.
ΗΡ. ὦ πολλὰ δὴ καὶ θερμὰ καὶ λόγῳ κακὰ
καὶ χερσὶ καὶ νώτοισι μοχθήσας ἐγώ·
κοὔπω τοιοῦτον οὔτ᾽ ἄκοιτις ἡ Διὸς
προύθηκεν οὔθ᾽ ὁ στυγνὸς Εὐρυσθεὺς ἐμοὶ
1050 οἷον τόδ᾽ ἡ δολῶπις Οἰνέως κόρη
καθῆψεν ὤμοις τοῖς ἐμοῖς Ἐρινύων
ὑφαντὸν ἀμφίβληστρον, ᾧ διόλλυμαι.
πλευραῖσι γὰρ προσμαχθὲν ἐκ μὲν ἐσχάτας
βέβρωκε σάρκας, πλεύμονός τ᾽ ἀρτηρίας
1055 ῥοφεῖ ξυνοικοῦν· ἐκ δὲ χλωρὸν αἷμά μου
πέπωκεν ἤδη, καὶ διέφθαρμαι δέμας
τὸ πᾶν, ἀφράστῳ τῇδε χειρωθεὶς πέδῃ.
κοὐ ταῦτα λόγχη πεδιάς, οὔθ᾽ ὁ γηγενὴς
στρατὸς Γιγάντων, οὔτε θήρειος βία,
1060 οὔθ᾽ Ἑλλάς, οὔτ᾽ ἄγλωσσος, οὔθ᾽ ὅσην ἐγὼ
γαῖαν καθαίρων ἱκόμην, ἔδρασέ πω·
γυνὴ δέ, θῆλυς οὖσα κοὐκ ἀνδρὸς φύσις,
μόνη με δὴ καθεῖλε φασγάνου δίχα.
ὦ παῖ, γενοῦ μοι παῖς ἐτήτυμος γεγώς,
1065 καὶ μὴ τὸ μητρὸς ὄνομα πρεσβεύσῃς πλέον.
δός μοι χεροῖν σαῖν αὐτὸς ἐξ οἴκου λαβὼν
ἐς χεῖρα τὴν τεκοῦσαν, ὡς εἰδῶ σάφα
εἰ τοὐμὸν ἀλγεῖς μᾶλλον ἢ κείνης ὁρῶν
λωβητὸν εἶδος ἐν δίκῃ κακούμενον.
1070 ἴθ᾽, ὦ τέκνον, τόλμησον· οἴκτιρόν τ᾽ ἐμὲ
πολλοῖσιν οἰκτρόν, ὅστις ὥστε παρθένος
βέβρυχα κλαίων, καὶ τόδ᾽ οὐδ᾽ ἂν εἷς ποτε
τόνδ᾽ ἄνδρα φαίη πρόσθ᾽ ἰδεῖν δεδρακότα,
ἀλλ᾽ ἀστένακτος αἰὲν εἱπόμην κακοῖς.
1075 νῦν δ᾽ ἐκ τοιούτου θῆλυς ηὕρημαι τάλας.
καὶ νῦν προσελθὼν στῆθι πλησίον πατρός,
σκέψαι δ᾽ ὁποίας ταῦτα συμφορᾶς ὕπο
πέπονθα· δείξω γὰρ τάδ᾽ ἐκ καλυμμάτων.
ἰδού, θεᾶσθε πάντες ἄθλιον δέμας,
1080 ὁρᾶτε τὸν δύστηνον, ὡς οἰκτρῶς ἔχω.
αἰαῖ, ὦ τάλας,
ἒ ἔ,
ἔθαλψε μ᾽ ἄτης σπασμὸς ἀρτίως ὅδ᾽ αὖ,
διῇξε πλευρῶν, οὐδ᾽ ἀγύμναστόν μ᾽ ἐᾶν
ἔοικεν ἡ τάλαινα διάβορος νόσος.
1085 ὦναξ Ἀΐδη, δέξαι μ᾽,
ὦ Διὸς ἀκτίς, παῖσον.
ἔνσεισον, ὦναξ, ἐγκατάσκηψον βέλος,
πάτερ, κεραυνοῦ. δαίνυται γὰρ αὖ πάλιν,
ἤνθηκεν, ἐξώρμηκεν. ὦ χέρες, χέρες,
1090 ὦ νῶτα καὶ στέρν᾽, ὦ φίλοι βραχίονες,
ὑμεῖς ἐκεῖνοι δὴ καθέσταθ᾽, οἵ ποτε
Νεμέας ἔνοικον, βουκόλων ἀλάστορα,
λέοντ᾽, ἄπλατον θρέμμα κἀπροσήγορον,
βίᾳ κατειργάσασθε, Λερναίαν θ᾽ ὕδραν,
1095 διφυῆ τ᾽ ἄμικτον ἱπποβάμονα στρατὸν
θηρῶν, ὑβριστήν, ἄνομον, ὑπέροχον βίᾳ,
Ἐρυμάνθιόν τε θῆρα, τόν θ᾽ ὑπὸ χθονὸς
Ἅιδου τρίκρανον σκύλακ᾽, ἀπρόσμαχον τέρας,
δεινῆς Ἐχίδνης θρέμμα, τόν τε χρυσέων
1100 δράκοντα μήλων φύλακ᾽ ἐπ᾽ ἐσχάτοις τόποις.
ἄλλων τε μόχθων μυρίων ἐγευσάμην,
κοὐδεὶς τροπαῖ᾽ ἔστησε τῶν ἐμῶν χερῶν.
νῦν δ᾽ ὧδ᾽ ἄναρθρος καὶ κατερρακωμένος
τυφλῆς ὑπ᾽ ἄτης ἐκπεπόρθημαι τάλας,
1105 ὁ τῆς ἀρίστης μητρὸς ὠνομασμένος,
ὁ τοῦ κατ᾽ ἄστρα Ζηνὸς αὐδηθεὶς γόνος.
ἀλλ᾽ εὖ γέ τοι τόδ᾽ ἴστε, κἂν τὸ μηδὲν ὦ
κἂν μηδὲν ἕρπω, τήν γε δράσασαν τάδε
χειρώσομαι κἀκ τῶνδε. προσμόλοι μόνον,
1110 ἵν᾽ ἐκδιδαχθῇ πᾶσιν ἀγγέλλειν ὅτι
καὶ ζῶν κακούς γε καὶ θανὼν ἐτεισάμην.
***
ΧΟΡ. Φρίττω να βλέπω αυτές τις συφορέςτου βασιλιά, που τέτοιος ένας άντρας
καθώς αυτός, τέτοια τον βρίσκει μοίρα.
ΗΡΑ. Ω τόσα εγώ που μόχτησα και που είναι
και να τα λέω βαριά, ω τα όσα πὄχουν
τραβήξει αυτά τα χέρια μου κι οι πλάτες.
Μα ποτέ, μήτε η ομόκοιτη του Δία
δε μου φόρτωσε τέτοιο, ή ο μισητός μου
ο Ευρυσθέας, σαν τούτο, που η κακούργα
1050 κόρη του Οινέα μού κόλλησε στους ώμους
το δίχτυ που το υφάνανε οι Ερινύες
και χάνομαι απ᾽ αυτό· γιατί έτσι πὄχει
κολληθεί στα πλευρά μου, όλες τις σάρκες
μου κατάφαγε ως μέσα και βυζαίνει
πλεμόνια, φλέβες κι έχει όλο στραγγίξει
της καρδιάς το γαίμα· κι έτσι πάω,
χάθηκα, σύγκορμος πεδικλωμένος
μέσα σ᾽ αυτά τα σκοτεινά τ᾽ αρπάγια.
Και δεν τα ᾽καμε αυτά κοντάρι εχθρού μου,
μήτε ο στρατός των γηγενών Γιγάντων,
μήτε τ᾽ άγρια θηρία, μήτε Ελλάδα,
1060 μήτε αλλόγλωσση χώρα, μήτε κι όση
εγώ πέρασα γη παστρεύοντάς την,
μα μια γυναίκα, αδύνατο ένα πλάσμα,
με τίποτα το αντρίκειο από τη φύση,
με ξέκαμε, μονάχη, δίχως όπλα.
Ω γιε μου, δείξε πως στ᾽ αλήθεια μού εισαι
δικός μου γιος, και να μην προτιμήσεις
μιαν πὄχει μόνο τ᾽ όνομα μητέρας·
άμε και πάρτ᾽ τη μόνος σου με τα ίδια
τα χέρια σου από μέσα, να τη βάλεις
στα χέρια μου, για να γνωρίσω αν ίσως
πονάς εκείνη πιότερο από μένα,
βλέποντας το κακό πὄχει να πάθει
το αχρείο της το κορμί, καθώς του αξίζει.
1070 Έλα, παιδί μου, θάρρος· και σπλαχνίσου,
πώς με σπλαχνίζουντ᾽ όλοι, που σαν κόρη
κλαίω και βογγώ, πράμα που δε θα μπόρειε
κανείς να πει πως μέ ειδε να ᾽χω κάμει
ποτέ μου πριν, μα αστέναχτ᾽ ακλουθούσα
της μοίρας μου όλα τα κακά· και τώρα
σα θηλυκό κατάντησα από τέτοιος.
Μα έλα και στάσου τώρα εδώ κοντά μου
και ιδέ τη συφορά που μ᾽ έχει κάμει
να πάθω αυτά· γιατί θα σου τα δείξω
ξεσκεπασμένα· νά, κοιτάχτε κι όλοι
1080 τ᾽ άθλιο κορμί μου, πού ειναι να με κλαίτε.
Αχ, αχ, ο άμοιρος, αχ·
νά ο άγριος ο σπασμός κόρωσε πάλι,
μὄσκισε τα πλευρά· δε θα μ᾽ αφήσει,
καθώς φαίνεται, αδούλευτο η ρουφήχτρα
η φάουσα που με καταλεί, το μαύρο.
Ω βασιλιά Άδη, δέξου με·
χτύπα, ω φωτιά του Δία.
Τίναξε, βασιλιά, και βρόντηξε
του κεραυνού σου απάνω μου το βόλι,
γιατί με τρώει ξανά και πάλι ανθίζει
και πάλι παίρνει δρόμο. — Ω χέρια, ω χέρια,
1090 ω νώμοι, ω στήθια, ω μπράτσα μου, εσείς είστε
εκείνα που ξεκάματε μια μέρα
το λέοντα της Νεμέας, την κατάρα
των κοπαδιών, το φοβερό το τέρας
το αζύγωτο, και τη Λερναία την Ύδρα,
και των Κενταύρων το στρατό, θηρία
δίμορφα, αλογοπόδαρα, με δίχως
πίστη και νόμο, μα με αντρεία γιομάτα,
και τον κάπρο του Ερύμανθου, και του Άδη
κάτω απ᾽ τη γη τον τρικέφαλο σκύλο,
απροσμάχητο τέρας, της φριχτής
Έχιδνας θρέμμα· και το δράκοντα
που φύλαε τα χρυσά τα μήλα πέρα
1100 στα πέρατα της γης· και μύριους άλλους
γεύτηκα μόχτους, και ποτέ κανένας
τρόπαια, πως με νίκησε στα χέρια,
δε μου έστησε· μα τώρα έτσι με νεύρα
σπασμένα και κουρελιασμένες σάρκες
από ένα εχθρό κρυφό ειμαι κουρσεμένος,
εγώ, οϊμένα, που μ᾽ ονοματίζουν
της πιο ένδοξης μητέρας γιο, και λένε
πατέρα μου το Δία πάνω στ᾽ άστρα.
Μα αυτό να ξέρετε καλά, πως όσο
κι αν είμαι πια ένα τίποτα, πως όσο
κι α δε μπορώ να κινηθώ, μα εκείνη
που κατάφερε αυτά, κι έτσι όπως είμαι,
θενα εξοντώσω· ας έρθει εδώ μονάχα
1110 και θα της μάθω να κηρύξει σ᾽ όλο
τον κόσμο πως τιμώρησα εγώ πάντα
τους κακούς, ζωντανός και πεθαμένος.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου