Κορυφαίος καθηγητής νευροεπιστήμης στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ ο Γουέλτερ Φρήμαν αναφέρει πως οι νευροδιαβιβαστές ακετυλοχολίνη (παίζει σημαντικό ρόλο στη μνήμη), σεροτονίνη (διάθεση, προσοχή), ντοπαμίνη (ικανοποίηση, ευχαρίστηση), νοραδρεναλίνη (λήψη αποφάσεων, εστίαση προσοχής) παίζουν τον κύριο ρόλο στη μάθηση. Αυτό ενδιαφέρει τους παιδαγωγούς. Αν δεν έχει το παιδί ακετυλοχολίνη έχει πρόβλημα στη μνήμη, δεν μπορεί να θυμηθεί τίποτα ότι κι αν κάνει. Η γνώση των νευροδιαβιβαστών εκ μέρους των παιδαγωγών οδηγεί σε καλύτερη διδασκαλία.
Αν διαπιστώσουν κάποιο πρόβλημα που δεν μπορούν να το λύσουν (μνήμης, έλλειψη προσοχής, ευστροφία κ.λπ.) η γνώση των νευροδιαβιβαστών και η αύξησή τους μέσω της διατροφής, θα οδηγήσει σε βελτίωση του παιδιού.
Οι νευροδιαβιβαστές είναι οι βιολογικοί διακόπτες ή οι βιολογικές γέφυρες που επικοινωνούν οι νευρώνες (τα εγκεφαλικά κύτταρα) μεταξύ τους. Μιλούμε για 100 δισεκατομμύρια κύτταρα που ανάμεσά τους υπάρχει ένα μικρό χάσμα (περίπου 1/1.000 του χιλιοστού ) το λεγόμενο συναπτικό χάσμα (σχισμή).
Ακετυλοχολίνη
Ο πρώτος νευροδιαβιβαστής που ανακαλύφθηκε το 1921 είναι η ακετυλοχολίνη από το Γερμανό Ότο Λέβι η ανακάλυψη του οποίου του χάρισε το Νόμπελ Ιατρικής το 1936. Ο Λέβι απέδειξε με πείραμα πως ο ρυθμός της καρδιάς επιβραδύνεται με την ακετυλοχολίνη. Είναι ο νευροδιαβιβαστής της μνήμης.
Η Ακετυλοχολίνη αποτελείται από το ακετυλο-σύνζυμο Α (προέρχεται από την Β5) και τη χολίνη (λέγεται και βιταμίνη Β4). Η χολίνη απότρεπε τη συσσώρευση λιπών και της χοληστερίνης στο σώμα και αυτός είναι ο κύριος ρόλος της. Αν δεν υπάρχει στον οργανισμό μας επαρκή ποσότητα αυτής της βιταμίνης, το λίπος συσσωρεύεται στο συκώτι και δεν διασπάται για να χρησιμοποιηθεί από το σώμα.
Αν τρώμε χολίνη από τις τροφές αυξάνουμε τα επίπεδα ακετυλοχολίνης στο αίμα κυρίως έχουμε καλή μνήμη. Οι καλύτερες πηγές φυσικής χολίνης είναι:
1. Κρόκος αυγού 1.700mg στα 100gr. 2. Ρεβίθια 780mg στα 100gr. 3. Φακές 710mg στα 100gr. 4. Ρύζι 650mg στα 100gr. 5. Συκώτι 550mg στα 100gr.
Η χολίνη είναι το προϊόν αναγωγής της βεταΐνης της οποίας το καρβοξύλιο έχει μετατραπεί σε αλκοόλη από χημική άποψη αλλά αυτό δεν ενδιαφέρει τον παιδαγωγό. Τον ενδιαφέρει η φοβία που έχει καλλιεργηθεί για τα αυγά την κύρια πηγή χολίνης μιας και το άλλο συστατικό το ακετυλο-σύνζυμο Α βρίσκεται σε αφθονία και δεν έχουμε πρόβλημα στη σύνθεση της ακετυλοχολίνης.
Τον Απρίλιο του 1999 ερευνητές του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ ανακοίνωσαν ότι η κατανάλωση ενός αυγού την ημέρα είναι απίθανο να αυξήσει να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιοπαθειών ή των εγκεφαλικών όπως προέκυψε από ανάλυση της μελέτης υγείας των νοσοκόμων του Χάρβαρντ και της μελέτης των επαγγελματιών που εργάζονται στον χώρο της υγείας.
Η έρευνα παρακολούθησε την κατανάλωση αυγών από 100.00 άτομα περισσότερο από μία δεκαετία. Ο γιατρός Δρ. Φρανκ Μπ. Χιου και οι συνεργάτες του κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση ενός αυγού δεν είναι επιβλαβής.
Αντιθέτως, είναι δυνατό να συμβάλλει στην αποτροπή καρδιοπαθειών λόγω του ότι τα αυγά αυξάνουν την HDL και έχουν φυλλικό οξύ, χρώμιο (προστατεύει από τις καρδιοπάθειες – τα νέου τύπου Stent έχουν χρώμιο εσωτερικά για τον κίνδυνο επαναστένωσης), χολίνη κ.λπ.
Το ίδιο υποστηρίζει μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nutrition Bulletin του Βρετανικού Ιδρύματος Διατροφής, εχθρός της καρδιάς σημειώνει το περιοδικό είναι τα γλυκά, τα μπισκότα, τα κορεσμένα λίπη (κόκκινα κρέατα).
Επίσης το κορυφαίο περιοδικό ΝΕΙΜ αναφέρει για έναν άνδρα 88 χρονών που έτρωγε 25 αυγά την ημέρα για 30 χρόνια. Αν και κατανάλωνε καθημερινά 5.000mg χοληστερίνης (περίπου 60 φορές πάνω από το συνιστώμενο) τα επίπεδα του στο αίμα ήταν φυσιολογικά. Αυτά τα λίγα παραδείγματα δείχνουν πως η φοβία των αυγών οδηγεί σε προβλήματα μνήμης στα παιδιά και τους ενήλικες όπως και συσσωρεύσεις λίπους, γιατί η λεκιθίνη γαλακτοματοποιεί τα λίπη.
Σε σειρά πειραμάτων του Πανεπιστημίου Ντιουκ, επιστήμονες ...
χορήγησαν σε αρουραίους που κυοφορούσαν φυσιολογικές δόσεις χολίνης επιπρόσθετη χολίνη ή καθόλου χολίνη και στη συνέχεια μελέτησαν τη διανοητική λειτουργία και τους εγκεφάλους στους απογόνους τους.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι αρουραίοι που έλαβαν επιπλέον χολίνη είχαν υπερεγκεφάλους που σημαίνει πως ως βρέφη και ενήλικες απέδειξαν καλύτερη μνήμη και μαθησιακές ικανότητες.
Νεκροτομικές εξετάσεις εγκεφάλων απεκάλυψαν πιο αποτελεσματικά κυκλώματα μετάδοσης μηνυμάτων. Οι εγκέφαλοί τους είχαν διαμορφωθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ήσαν ικανοί να μαθαίνουν γρήγορα.
Όσο εκπληκτικό κι αν φαίνεται, η επιπλέον έγχυση ενός μοναδικού θρεπτικού συστατικού της χολίνης είχε σαν αποτέλεσμα τη συναρμολόγηση ενός εγκεφάλου εξαιρετικής ποιότητας.
Ακόμα πιο εκπληκτικό είναι το γεγονός ότι όταν οι απόγονοι των πειραματόζωων τους οποίους χορηγήθηκαν υψηλές δόσεις χολίνης έφτασαν σε γεροντική ηλικία η λειτουργία του εγκεφάλου τους παρέμεινε εξαιρετική και δε σημείωσε καμία φθορά.
Όπως δήλωσε ο καθηγητής Σκοτ Σβαρτσβελντερ «Οι συνέπειες και οι προεκτάσεις αυτής της ανακάλυψης μπορεί να είναι πολύ σημαντικές. Διαπιστώσαμε ότι επιδρώντας σε ένα και μόνο θρεπτικό συστατικό για λίγες μόνο ημέρες στη διάρκεια της κύησης μπορεί να έχει δια βίου, μόνιμη επίδραση στον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσει ο εγκέφαλος σε όλη τη διάρκεια της ζωής.
Τα συμπεράσματα της έρευνας σύμφωνα με τους επιστήμονες μπορεί άνετα να ισχύουν και στους ανθρώπους. Χολίνη λοιπόν στις εγκυμονούσες είναι το επιστημονικό σύνθημα. Όπως υποστηρίζει ο γιατρός Δρ. Στήβεν Ζάιθελ του Πανεπιστημίου της Βορ. Καρολίνας και αυθεντία στη χολίνη διεθνώς, η χολίνη μεταβάλλεται δραματικά την ίδια τη δομή των κέντρων μνήμης στον ιππόκαμπο και στο διάφραγμα του αναπτυσσόμενου εμβρυακού εγκεφάλου.
Όταν υπάρχει έλλειμμα χολίνης παρατηρείται μειωμένος ρυθμός κυτταρικής διαίρεσης στον εγκέφαλο του εμβρύου, μη φυσιολογική μετανάστευση των κυττάρων ενώ αυξανόμενος αριθμός κυττάρων του εγκεφάλου πεθαίνουν πρόωρα.
Για πρώτη φορά δείξαμε ότι η ίδια δομή του εγκεφάλου του εμβρύου επηρεάζεται από τις τροφές που καταναλώνει η μητέρα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, κυρίως το συγκεκριμένο συστατικό φαίνεται ότι είναι πολύ σημαντικό.
Διπλές τυφλές μελέτες (οι καλύτερες μελέτες στην Ιατρική) έδειξαν ενίσχυση της μνήμης με τη συμπληρωματική χορήγηση χολίνης. Η ενίσχυση της μνήμης ήταν μεγαλύτερη στα άτομα που παρουσίαζαν βραδεία μαθησιακή ικανότητα και αυτό οδήγησε τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι η βραδύτητα στη σκέψη και στη μαθησιακή ικανότητα οφειλόταν σε κατώτερα του φυσιολογικού επίπεδα χολίνης στον εγκέφαλο.
Σύμφωνα με τους ερευνητές η χολίνη είναι πιο αποτελεσματική στη βελτίωση της μνήμης στους ηλικιωμένους και στα παιδιά που έχουν βραδεία μαθησιακή ικανότητα. Τα κενά μνήμης στις έρευνες μειώθηκαν κατά περίπου 50% σε σχέση με τα κενά μνήμης που παρατηρήθηκαν σε άτομα που δεν έλαβαν συμπληρωματική χολίνη. Όταν υπάρχουν αρκετά αποθέματα χολίνης οι νευρώνες (τα εγκεφαλικά κύτταρα) παράγουν και απελευθερώνουν μεγαλύτερη ποσότητα ακετυλοχολίνης.
Γύρω από τα 100 δις κύτταρα του εγκεφάλου υπάρχουν άλλα 900 δις κύτταρα που λέγονται νευρογλοία (glial cells). Πολλοί νευροεπιστήμονες θεωρούν την νευρογλοία τους κοιμώμενους γίγαντες του εγκεφάλου.
Το ενδιαφέρον για τους δασκάλους έγκειται αφενός στο γεγονός πως η μελέτη του εγκεφάλου του Αϊνστάιν έδειξε πως έχει σημαντικά περισσότερη νευρογλοία από άλλους ανθρώπους αφετέρου στα πειραματόζωα με πλούσια ερεθίσματα μάθησης είχαν περισσότερη νευρογλοία από τα πειραματόζωα που ζούσαν σε φτωχό μαθησιακό περιβάλλον. Σύμφωνα με νευρο-βιολόγους τα νευρογλοιακά κύτταρα καθιστούν τον εγκέφαλο ικανό για υψηλές επιδόσεις.
Τα νευρογλοιακά κύτταρα σχηματίζουν έναν ειδικό φράχτη που απαγορεύει την είσοδο στον εγκέφαλο τοξικών ουσιών που θα μπορούσαν να τον βλάψουν. Είναι ο λεγόμενος αιματο-εγκεφαλικός φραγμός (blood-brain barier). Αυτός ο φράχτης από τα 900 δις κύτταρα επιτρέπει μόνο σε ορισμένες ουσίες να τον διαπεράσουν.
Η βιταμίνη της μνήμης η ακετυλο-χολίνη είναι μία από τις ελάχιστες ουσίες που διαπερνούν τον φράχτη αυτό. Καταλαβαίνετε αμέσως τι σημαίνει αυτό. Ακόμα και η χημειοθεραπεία αδυνατεί να το διαπεράσει. Στην αίθουσα του θρόνου, στην αίθουσα του βασιλιά εγκεφάλου φθάνουν ελάχιστοι. Η ακετυλο-χολίνη έχει το διαβατήριο της μνήμης και περνά ελεύθερα, όποτε θέλει.
Τα νευρογλοιακά κύτταρα λειτουργούν επίσης σαν απορριματο-συλλέκτες απομακρύνοντας συντρίμματα και τοξίνες μετά από τον θάνατο των νευρώνων ή τραυματισμό. Ο ρόλος αυτός του καθαριστή προλαμβάνει βλάβες στον εγκέφαλο και τον κρατά σε φόρμα. Επίσης, ρυθμίζουν και διατηρούν την συγκέντρωση καλίου στον εξω-κυττάριο χώρο, μπορούν να αποθηκεύσουν και να προσλάβουν την περίσσεια καλίου.
Τροφές που περιέχουν κάλιο βοηθούν την νευρογλοία, κατά συνέπεια στη μάθηση. Το ηλεκτρικό ρεύμα που παράγουμε στον εγκέφαλο και στο σώμα μας χρειάζεται κάλιο για να παραχθεί. Συνεπώς τα παιδιά πρέπει να τρώνε μεγάλες ποσότητες καλίου για την σωστή λειτουργία της νευρογλοίας.
Οι καλύτερες πηγές καλίου στα τρόφιμα είναι (ανά 100 γρ.): 1. φύκια 5.200-12.000mg 2. μελάσσα 2.927mg 3. μαϊντανός 1.000mg 4. ηλιόσποροι 920mg 5. γκρέιπφρουτ 810mg 6. σταφύλια 763mg 7. δαμάσκηνα 694mg 8. σαρδέλες 836mg 9. καρπούζι 600mg 10. φακές 590mg 11. μπανάνες 370mg.
Ένα επίσης στοιχείο που πρέπει να προσεχθεί ιδιαιτέρως είναι τα τρανς λιπαρά (μαργαρίνες) σε σχέση με τον αιματο-εγκεφαλικό φραγμό. Τα τρανς λίπη παριστάνουν τα υγιή λίπη και παίρνουν την θέση των υποδοχέων διώχνοντας τα ωμέγα 3.
Αν ο αιματο-εγκεφαλικός φραγμός είναι φτιαγμένος από τρανς λιπαρά θα αρχίσει να έχει διαρροές. Αυτό σημαίνει ότι θα μπαίνουν στον εγκέφαλο μεγαλύτερες ποσότητες τοξινών, ο φράχτης του εγκεφάλου δεν θα κάνει σωστά τη δουλειά του.
Αν ο αιματο-εγκεφαλικός φραγμός έχει αντικατασταθεί από τρανς λιπαρά υπάρχει φόβος να αυξηθεί η πρόσληψη αλουμινίου, πραγματική εγκεφαλική πυρκαγιά. Οι ιοί αποκτούν μεγαλύτερη πρόσβαση στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα βλάβη στους δείκτες των μηνυμάτων, στην ομαλή ροή στα εγκεφαλικά σήματα με συνέπεια την δυσλειτουργία των νευρώνων.
Όσοι άνθρωποι έχουν έλλειψη ωμέγα 3 λιπαρών οξέων θα απορροφήσουν διπλάσιες ποσότητες τρανς λιπαρών. Τα τρανς είναι θάνατος για τον εγκέφαλο. Για αυτό το υπουργείο Παιδείας με την απόφαση ΚΥΑΑ2Ε ΟΙΚ/1653/20.5.1998 ΥΠΕΠΘ απαγορεύει την χρήση μαργαρίνης δηλαδή τρανς λιπαρών στα τοστ και συνιστά προσθήκη βουτύρου και εποχικών λαχανικών. Ο παιδαγωγός όμως δεν ξέρει την αιτία αυτής της απαγόρευσης. Τα τρανς λιπαρά βλάπτουν τον αιματο-εγκεφαλικό φραγμό, διώχνουν τα ωμέγα 3. Η ακετυλο-χολίνη περνά τον φράχτη φτιάχνει την μνήμη.
Σεροτονίνη
Η σεροτονίνη πήρε το όνομά της από τον ορό του αίματος (serum στα λατινικά). Εμπλέκεται μεταξύ άλλων στο άγχος, στον έλεγχο της όρεξης, στη ρύθμιση της θερμοκρασίας, την ψυχική διάθεση, τη συμπεριφορά γενικότερα.
Η έλλειψή της θεωρείται υπεύθυνη για ποικίλες ψυχικές διαταραχές, την αϋπνία, την κλεπτομανία, την κατάθλιψη, την ελλειμματική προσοχή των παιδιών, στα ανήσυχα πόδια, στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, στην ινομυαλγία, στην ημικρανία και στον πονοκέφαλο. Έχουμε επίσης εμμονές, αρνητικές σκέψεις, ακαμψία νοητική. Είναι ο νευροδιαβιβαστής των ερωτευμένων. Όλοι οι ερωτευμένοι έχουν υψηλή σεροτονίνη.
Πως ανεβάζουμε την σεροτονίνη
Υπάρχουν δύο τρόποι για να ανεβεί η σεροτονίνη μας. Επειδή η σεροτονίνη είναι το κλειδί για το συναίσθημα, το μεταιχμικό σύστημα (συναισθηματικό κέντρο) έχει μεγάλη ανάγκη από αυτή. Ο πρώτος καλός τρόπος για να ανέβει η σεροτονίνη (5HT - υδροξοτρυπταμίνη) είναι οι μπανάνες, οι μελιτζάνες, τα ακτινίδια, τα ψάρια, η ντομάτα, τα αυγά, η γαλοπούλα, τα φασόλια, τα μήλα, η βρώμη, το κοτόπουλο, ο ήλιος.
Ο δεύτερος άσχημος τρόπος είναι το κάπνισμα, οι σοκολάτες, τα γλυκά. Γιατί είναι άσχημος ο δεύτερος τρόπος; Καταρχάς με το κάπνισμα η νικοτίνη αυξάνει τη στάθμη της σεροτονίνης, της ντοπαμίνης και της νορεπινεφρίνης.
Οι νευροδιαβιβαστές αυτοί προκαλούν το ευχάριστο αίσθημα που νιώθει ο καπνιστής. Με αυτό τον απλό τρόπο χωρίς να το ξέρουν, ανεβάζουν τους νευροδιαβιβαστές. Είναι όμως η νικοτίνη καλή για την υγεία μας; Με την σοκολάτα και τα γλυκά αυξάνουμε στιγμιαία την ποσότητα της σεροτονίνης και αρκετά γρήγορα. Υπάρχει όμως το πρόβλημα της διάρκειας.
Όσο ανεβαίνει απότομα και γρήγορα άλλο τόσο γρήγορα και πέφτει. Όσοι έχουν ημικρανία ή πονοκέφαλο έχουν παρατηρήσει το αποτέλεσμα αυτό όταν τρώνε σοκολάτες. Ανεβάζουν γρήγορα την σεροτονίνη που έχει ισχυρές αγγειοδιασταλτικές ιδιότητες και μετά γρήγορα πέφτει. Η σοκολάτα περιέχει φαινυλαιθυναμίνη και ανανταμιδιο.
Έρευνες έχουν δείξει ότι στο αίμα υπερκινητικών παιδιών και σχιζοφρενών έχουν βρεθεί αυξημένα επίπεδα ανανταμιδίου και φαινυλαιθυλαμίνης. Σε πειραματόζωα διαφαίνεται ότι το ανανταμίδιο προκαλεί λησμοσύνη και τα ζώα προτιμούν να περπατούν λιγότερο και να ξαπλώνουν περισσότερο. Είναι η ουσία της τεμπελιάς.
Γι’αυτό η σοκολάτα είναι εντελώς ακατάλληλη για τροφή των παιδιών. Εμείς θέλουμε σταθερή τροφοδοσία του εγκεφάλου με σεροτονίνη ώστε τα παιδιά να προσέχουν συνέχεια στο σχολείο. Επειδή η σεροτονίνη μεταφέρεται στον εγκέφαλο και βοηθιέται στην απορρόφηση από την ινσουλίνη ή τους υδατάνθρακες, καλοί υδατάνθρακες όπως μπανάνες, ακτινίδια, μήλα που απελευθερώνονται αργά στο αίμα είναι ο καλύτερος τρόπος πρόσληψης της σεροτονίνης.
Η αργή απελευθέρωση βοηθά σημαντικά στην προσοχή των παιδιών. Επίσης όπως ανακάλυψε ο καθηγητής Ρ. Βάρτμαν του ΜΙΤ η σεροτονίνη από ζωικές πηγές γαλοπούλα, ψάρια κ.λπ. δεν απορροφιέται άμεσα, αν δεν υπάρχει υδατάνθρακας για μεταφορά.
Γι’ αυτό οι μπανάνες, τα φρούτα και ο ήλιος ή φρούτα με ζωικές πηγές τρυπτοφάνης (γαλοπούλα) που μετατρέπεται σε σεροτονίνη είναι η άριστη επιλογή. Έχει επισημανθεί στη Σουηδία πως τα άτομα με κατάθλιψη αυτοκτονούν στους έξι μήνες που ήταν νύχτα λόγω του Β. Σέλας. Όλα είχαν χαμηλή σεροτονίνη εξαιτίας της έλλειψης ηλίου.
Η ηλιοθεραπεία αυξάνει την σεροτονίνη. Εκτός από την προσοχή στα παιδιά που πρέπει να μας ενδιαφέρει άμεσα καθώς και στη συναισθηματική νοημοσύνη (παιδιά χαρούμενα και ευτυχισμένα), η σεροτονίνη παίζει μεγάλο ρόλο στις αρνητικές σκέψεις και στη νοητική ακαμψία (εμμονές) που πρέπει να αναλυθούν ιδιαιτέρως.
Αν ένα παιδί έχει νοητική ακαμψία, εμμονές (είναι κολλημένο στο λάθος του – δεν αλλάζει ότι και αν του λένε). Γράφει λάθη και δεν διορθώνεται. Υψηλή σεροτονίνη αλλάζει θεαματικά την κατάσταση. Οι άνθρωπου λοιπόν χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, τρίτη δεν υπάρχει. Ή στη μία θα είναι ή στην άλλη.
Η κατηγορία των ανθρώπων με χαμηλή σεροτονίνη μοιάζει με την μύγα και με υψηλή σεροτονίνη με την μέλισσα. Η μύγα έχει την εξής ιδιότητα: να πηγαίνει και να κάθεται σε ότι βρώμικο υπάρχει.
Για παράδειγμα, αν ένα περιβόλι είναι γεμάτο λουλούδια που ευωδιάζουν και σε μια άκρη του περιβολιού υπάρχει βρωμιά, τότε η μύγα, πετώντας μέσα σε αυτό το πανέμορφο περιβόλι, θα πετάξει πάνω από όλα τα άνθη και σε κανένα δεν θα καθίσει.
Μόνο όταν δει την ακαθαρσία τότε αμέσως θα κατέβει και θα καθίσει πάνω σε αυτή και θα αρχίσει να την ανασκαλεύει αναπαυόμενη στη δυσωδία που προκαλείται από το ανακάτεμα αυτό και δεν θα ξεκολλά από εκεί.
Αν πιάναμε μία μύγα και αυτή μπορούσε να μιλήσει και τη ρωτούσες να σου πει μήπως ξέρει αν πουθενά υπάρχουν τριαντάφυλλα τότε εκείνη θα απαντούσε πως δεν γνωρίζει καν τι είναι αυτά «εγώ, θα σου πει, ξέρω που υπάρχουν σκουπίδια, ακαθαρσίες, βρωμιές».
Η μια λοιπόν κατηγορία των ανθρώπων μοιάζει με την μύγα. Έχουν μάθει να σκέφτονται και να ψάχνουν να βρουν ότι κακό υπάρχει αγνοώντας και μη θέλοντας να σταθούν στο καλό. Έχουν χαμηλή σεροτονίνη. Η άλλη κατηγορία των ανθρώπων μοιάζει με την μέλισσα.
Ιδιότητα της μέλισσας είναι να βρίσκει και να κάθεται σε ότι καλό και γλυκό υπάρχει. Ας πούμε για παράδειγμα, πως σε μια αίθουσα που είναι γεμάτη ακαθαρσίες έχει τοποθετήσει κάποιος σε μια γωνιά ένα λουκούμι. Αν φέρουμε εκεί μία μέλισσα, εκείνη θα πετάξει και δεν θα καθίσει πουθενά έως ότου βρει το λουκούμι μόνο εκεί θα σταθεί.
Αν πιάσεις τώρα την μέλισσα και την ρωτήσεις που υπάρχουν σκουπίδια αυτή θα σου πει ότι δεν γνωρίζει. Θα σου πει «εκεί υπάρχουν γαρδένιες, εκεί τριανταφυλλιές, εκεί θυμάρι, εκεί μέλι, εκεί ζάχαρη, εκεί λουκούμια» και γενικά θα είναι γνώστης όλων των καλών και θα έχει παντελή άγνοια όλων των κακών. Αυτή είναι η δεύτερη ομάδα των ανθρώπων με υψηλή σεροτονίνη, έχουν καλές σκέψεις και σκέφτονται και βλέπουν τα καλά. Χρέος του παιδαγωγού είναι η διαμόρφωση των παιδιών σε καλές και εργατικές μέλισσες γεμάτες υψηλή σεροτονίνη, ευτυχισμένες με την ζωή και μη ασχολούμενες με βρωμιές, μικρές και μεγάλες κακίες.
H ζωή είναι γεμάτη από ομορφιές και αυτές πρέπει να τις ζήσουν και να τις απολαύσουν. Αν όμως το παιδί έχει μία μηχανή που κατασκευάζει σφαίρες για τους συνανθρώπους του και μέσα στη μηχανή αυτή βάλει το καλύτερο υλικό που υπάρχει, για παράδειγμα χρυσάφι, η μηχανή του θα το διαμορφώσει σε καταστρεπτικό υλικό, θα βγάλει χρυσές καταστροφικές σφαίρες, αν της βάλεις ασήμι θα βγάλει ασημένιες σφαίρες και ούτω καθεξής.
Και με λίγα λόγια αυτή η μηχανή ότι υλικό κι αν της δώσεις από το πολυτιμότερο και καλύτερο έως το πιο ασήμαντο, η μηχανή αυτή, επειδή έτσι είναι φτιαγμένη πάντα αυτό που θα βγάζει θα είναι καταστρεπτικές σφαίρες. Αν όμως ένας δάσκαλος μετατρέψει την μηχανή αυτή και αντί να βγάζει σφαίρες τη φτιάξει έτσι ώστε να κατασκευάζει πιάτα ή εικόνες κ.λπ. πηλό αν της ρίξεις πήλινο πιάτο ή εικόνα θα φτιάξει, χρυσάφι χρυσό κ.λπ.
Από την ποιότητα της σκέψης των παιδιών φαίνεται και η ποιότητα της διδασκαλίας τους. Όλα τα παιδιά δεν θα γίνουν επιστήμονες, επιβάλλεται όμως όλα τα παιδιά να γίνουν σωστοί άνθρωποι, μέλισσες να μην έχουν μύγες μέσα τους και μυγιάζονται που λέει προσφυέστατα ο λαός μας. Οι άνθρωποι της υψηλής σεροτονίνης δεν κάνουν προβολή (projection) στην ψυχολογία.
Μια μέρα στο πάρκο μιας πόλης συζητούσαν κάποιοι άνθρωποι. Ξαφνικά κάποιος πέρασε τρέχοντας. Ο ένας σκέφτηκε: «κάτι θα έκλεψε φαίνεται αυτός και τρέχει». Ο άλλος σκέφτηκε: «κάποια γυναικοδουλειά έχει και γι’ αυτό τρέχει». Ο τρίτος σκέφτηκε: «θα τρέχει για την εκκλησία». Ο τέταρτος: «θα τρέχει για την τράπεζα που τον κυνηγούν τα χρέη». Η πέμπτη είπε: «έχει αφήσει τα παιδιά του στο φροντιστήριο, δεν θα έχει φαγητό στο σπίτι του». Ανάλογα λοιπόν με τις σκέψεις τους τις πρόβαλαν στο νεαρό. Αυτό το λέμε προβολή. Γι’ αυτό την στιγμή που κρίνουμε και κουτσομπολεύουμε τον άλλο φανερώνουμε τον εαυτό μας.
Οι άνθρωποι με υψηλή σεροτονίνη προσέχουν τις προβολές και έχουν συναισθηματική ισορροπία. Μέσω του ανεβάσματος της σεροτονίνης έχουμε χαρούμενες σκέψεις, χωρίς προβολές και διάφορες μύγες να πετούν μέσα μας. Κυρίως μέσα μας.
Στο σημείο αυτό πρέπει να ομολογήσουμε πως το σχολείο έχει αποτύχει πλήρως. Σύμφωνα με τις στατιστικές περίπου 85 εκατομμύρια ψυχοφάρμακα πωλούνται ετησίως στην Ελλάδα πολλά εξ’ αυτών με στόχο την σεροτονίνη.
Όμως υπάρχει μία μεγάλη διαφορά. Τα ΣΣRI όπως λέγονται δεν παράγουν σεροτονίνη αλλά την ήδη υπάρχουσα σεροτονίνη την προστατεύουν από την καταστροφή, και έχουν παρενέργειες. Υψηλή σεροτονίνη εξισορροπεί την λειτουργία της αδρεναλίνης (ορμόνη του άγχους) και της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο.
Τα παιδιά δεν έχουν στρες την αληθινή μάστιγα της εποχής μας. «Όταν παρουσιαστεί έλλειψη σεροτονίνης εμφανίζονται γαστρεντερολογικά προβλήματα που σχετίζονται με την ελλιπή επικοινωνία του εντέρου νε τον εγκέφαλο» σημειώνει ο καθηγητής πανεπιστημίου Βάρβογλης. Πόσα παιδιά έχουμε δει με πόνους στο στομάχι και τα στέλνουμε στο σπίτι τους, χωρίς να υποψιαζόμαστε τη σύνδεση άγχους (αδρεναλίνης) χαμηλής σεροτονίνης; Το ίδιο δεν ισχύει με τους πονοκεφάλους.
Θα κλείσω το κεφάλαιο σεροτονίνη με το αδυνάτισμα, μιας και τα ελληνόπουλα βρίσκονται στην κορυφή της λίστας με τα υπέρβαρα παιδιά.
Και αυτό πρόβλημα σεροτονίνης; Ναι, γράφει ο διδάσκων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καθηγητής Γεώργιος Μανουσάκης . «Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις πως ο νευροδιαβιβαστής σεροτονίνη ελέγχει την όρεξη.
Συγκεκριμένα ελαττωμένη ποσότητα σεροτονίνης συνεπάγεται αυξημένη όρεξη. Στον ανθρώπινο εγκέφαλο η σεροτονίνη παράγεται από μία ουσία γνωστής ως 5-υδροξυθρυπροφάνη (5HTP). Ελάττωση της όρεξης προκαλείται και από την αίσθηση κορεσμού (γεμάτο στομάχι) που προκαλούν οι φυτικές ίνες (πίτουρα, μήλα με φλούδα κ.λπ.)».
Ντοπαμίνη
Ρώτησαν κάποτε την καμήλα: διάλεξε τον ανήφορο ή τον κατήφορο. Και η απάντηση της καμήλας ήταν: χάθηκε ο ίσιος δρόμος; Αυτό το ανέκδοτο ισχύει για όλους τους νευροδιαβιβαστές αλλά προπάντων για την ντοπαμίνη. Χρειαζόμαστε την σωστή δόση ντοπαμίνης για την μάθηση και την ευχαρίστηση. Συνδέεται με την ψύχωση και την σχιζοφρένεια, εξαρτήσεις (ναρκωτικά). Χαμηλή τιμή της προκαλεί πάρκινσον. «Μεσότης αλήθεια εστί» έλεγε ο Αριστοτέλης. Ισχύει απόλυτα στην περίπτωση της ντοπαμίνης.
Ιστορία της ντοπαμίνης
Ανακαλύφθηκε το 1958 από τους Σουηδούς Άρβιντ Κάρλσον και Νιλς Χίλαπ. Το 2000 απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής στον Κάρλσον γιατί απέδειξε πως η ντοπαμίνη είναι ορμόνη και νευροδιαβιβαστής. Σαν ορμόνη επηρεάζει την απελευθέρωση της προλακτίνης από την υπόφυση. (Προλακτίνη: ορμόνη της γαλουχίας στις έγκυες. Υψηλή προλακτίνη δημιουργεί όγκους στον εγκέφαλο (προλακτίνωμα) έλλειψη σεξουαλικής επιθυμίας. Κάποιοι δεν έχουν παντρευτεί εξαιτίας υψηλής προλακτίνης. Η υψηλή προλακτίνης πέφτει με ανέβασμα της ντοπαμίνης. Η μπύρα ανεβάζει την προλακτίνη .)
Πού βρίσκεται
Η ντοπαμίνη παίζει σπουδαίο και σημαντικό ρόλο στη μάθηση. Προκαλεί συναισθήματα ικανοποίησης, ευχαρίστησης και κινήτρου. Βρίσκεται στις ζωικές τροφές (κρέας, ψάρια, αυγά, γαλακτοκομικά) και στους ξηρούς καρπούς. Από φυτικές πηγές μόνο η μπανάνα περιέχει αρκετή ποσότητα ντοπαμίνης. Επειδή η ισορροπία μεταξύ σεροτονίνης και ντοπαμίνης είναι σημαντική (υψηλή ποσότητα σεροτονίνης κατεβάζει την ντοπαμίνη και το αντίστροφο) το μέτρο είναι το ζητούμενο. Εδώ βρίσκεται το κρίσιμο σημείο που πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα από τους παιδαγωγούς .
Η σημασία της στη διδασκαλία
Ο πολιτισμός μπορεί να μετρηθεί με τόνους ντοπαμίνης. «ντοπαρίστηκε» δε λέμε σήμερα; Το πάθος, η ψυχή, η καρδιά για οτιδήποτε, είναι το μεγάλο κυνήγι της ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη είναι το κύπελλο που ο εγκέφαλος προσφέρει στα δίκτυα των νευρώνων.
Μεταφέρει μηνύματα από νευρώνα σε νευρώνα δηλαδή συναισθήματα ικανοποίησης και ευφορίας. Αυξάνει την περιέργεια και ξυπνά την φαντασία, ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία, δίνει κίνητρο και προκαλεί διάθεση τόσο στη μάθηση όσο και στο σεξ. Επιπλέον, ενεργοποιεί το κινητικό σύστημα του σώματος. Βοηθά να μαθαίνουμε ευκολότερα.
Η ντοπαμίνη είναι η ορμόνη της ευτυχίας . Παρέα με την αδελφή της την σεροτονίνη φτιάχνουν το συναίσθημα, την συναισθηματική νοημοσύνη. Γιατί μαθαίνουμε καλύτερα όταν κάνουμε κάτι με ευχαρίστηση;
Τι ρόλο παίζουν τα συναισθήματα και το κίνητρο στη συγκέντρωση; Γιατί δεν κουραζόμαστε όταν μαθαίνουμε και δουλεύουμε με την καρδιά μας; Παίζει ρόλο το συναίσθημα. Ο νους, ο εγκέφαλος είναι ο πομπός, η καρδιά είναι ο δέκτης. Πρέπει να επικοινωνεί ο εγκέφαλος με την καρδιά γιατί διαφορετικά δεν θα έχουμε μάθηση. Το σημείο είναι λεπτό, πολύ λεπτό. Το σχολείο μας ανεπαρκές.
Δεν διδάσκουμε το συναίσθημα, την καρδιά. Γι’ αυτό έχουμε μεγάλα προβλήματα. Ένα παράδειγμα. Μιλά κάποιος μπροστά σε ακροατήριο. Σύμφωνα με πολλές και διαφορετικές μελέτες είναι πολύ μεγάλο άγχος στους ανθρώπους. Λογικά με το νου, σκέφτεται πως δεν πρέπει να έχει άγχος. Όμως η καρδιά έχει διαφορετική γνώμη και δημιουργείται μεγάλη ανησυχία.
Η ντοπαμίνη λύνει αυτά τα νευρο-γνωστικά προβλήματα. Μειωμένη ντοπαμίνη στον προμετωπικό λοβό πιστεύεται πως συνεισφέρει στην ελλειμματική προσοχή. Το λύσιμο προβλημάτων στα μαθηματικά η στη ζωή θεωρείται δουλειά της ντοπαμίνης.
Η ντοπαμίνη απελευθερώνεται από τον λεγόμενο επικλινή πυρήνα (Nucleks Acckmbens) από εμπειρίες ικανοποίησης όπως η τροφή, το σεξ, τα φάρμακα και το τσιγάρο, την ικανοποίηση από τη μάθηση και τη γνώση και συνδέεται στενά με αυτές. Η ντοπαμίνη παθολογικά μεταβάλλεται σε εξαρτημένα άτομα (ναρκομανείς, ψυχασθενείς) οι οποίοι θέλουν συνεχώς ντοπαμινεργική διέγερση.
Ο Μιχαέλ Κωχ ερευνητής του εγκεφάλου στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης λέει χαρακτηριστικά: «Η ντοπαμίνη, μας ωθεί να κάνουμε πράγματα που μας προκαλούν συναισθήματα χαράς. Ο εγκέφαλος αυτό-επιβραβεύεται. Έρχεται σε διάθεση ευφορίας όταν καταφέρει να λύσει κάτι και επιπλέον το αποθηκεύει».
Με λίγα λόγια, η ντοπαμίνη παίζει καθοριστικό ρόλο στην μεταφορά πληροφοριών από την βραχυπρόθεσμη στην μακροπρόθεσμη μνήμη.
Θέλουμε μαζί με την μάθηση, την καρδιά, την ευχαρίστηση, το «ντοπάρισμα», το ανέβασμα που προσφέρει απλόχερα η ντοπαμίνη. Η ντοπαμίνη πρέπει να απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας ώστε ο μαθητής να νιώθει ικανοποίηση και ευχαρίστηση με την μάθηση, ώστε να επαναλαμβάνει το διάβασμα.
Υπάρχει αυτό το ενδογενές σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου μας με μαέστρο την ντοπαμίνη. Πρέπει επίσης να παρακολουθήσουμε σε μικροβιολόγο τα επίπεδα της προλακτίνης μας.
Υψηλή προλακτίνη εμποδίζει την απελευθέρωση της ντοπαμίνης άμεσα από τον οργασμό ή άλλες εμπειρίες ευχαρίστησης άρα το άτομο δεν ικανοποιείται με τίποτα, δεν ευχαριστιέται. Το ίδιο γίνεται και με την μάθηση.
Υψηλή προλακτίνη σημαίνει αδυναμία απελευθέρωσης της ντοπαμίνης μετά από οποιαδήποτε μαθησιακή ενέργεια ή οποιαδήποτε δουλειά. Είναι τα άτομα που δεν ευχαριστιούνται με τίποτα. Έχουν εξετάσει στον μικροβιολόγο τους για ντοπαμίνη, σεροτονίνη, προλακτίνη ή νοραδρεναλίνη;
Ψύχωση, Σχιζοφρένεια και υπερβολική ντοπαμίνη
Είναι κοινή ομολογία πως κάτι το πολύ σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας που έγραφε και ο Σαίξπηρ. Δεν μπορεί το περίπου 70% του πληθυσμού της Ελλάδας σύμφωνα με τις στατιστικές να παίρνει ψυχοφάρμακα (πουλήθηκαν μέσα σε ένα έτος 85 εκατομμύρια.
Μετά μην απορούμε που έχουμε τόσες δαπάνες για την υγεία και μας κόβουν τους μισθούς). Υπάρχει άγνοια στον κόσμο. Εκτός από την έλλειψη της ντοπαμίνης υπάρχει το άλλο άκρο που είναι η υπερδιέγερση που βλέπουμε στην ψύχωση και την σχιζοφρένεια. Τα φάρμακα για την σχιζοφρένεια μπλοκάρουν τους υποδοχείς της ντοπαμίνης (υποδοχείς D2) και μειώνουν τα ψυχωτικά συμπτώματα.
Τα ναρκωτικά όπως οι αμφεταμίνες και η κοκαΐνη που αυξάνουν τα επίπεδα ντοπαμίνης πάρα πολύ μπορεί να προκαλέσουν ψύχωση. Έτσι το φάρμακο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η μείωση της ντοπαμίνης. Σωστή δόση ντοπαμίνης στον άνθρωπο, σημαίνει ισορροπημένη προσωπικότητα που είναι το ζητούμενο στο σχολείο.
Τι μπορούν να κάνουν οι παιδαγωγοί; Τι πρέπει να διδάξουν στα παιδιά για να μην ψάχνουν την ντοπαμίνη στα ναρκωτικά, στα τσιγάρα και καταλήξουν ψυχαναγκαστικές προσωπικότητες.
Ο Ρώσος γιατρός Νικολάγιεφ που άφησε άφωνους τους γιατρούς
Ο ακαδημαϊκός και καθηγητής ιατρικής Γιούρι Νικολάγιεφ εφάρμοσε τις αρχές περιορισμού της ντοπαμίνης σε σχιζοφρενείς τουλάχιστον από πενταετία, που είχαν υποβληθεί ανεπιτυχώς σε πολλαπλά θεραπευτικά σχήματα. Η ιδέα του Νικολάγιεφ ήταν απλή. Που βρίσκεται η ντοπαμίνη στις τροφές; Απέκλεισε τις ζωικές τροφές και τους ξηρούς καρπούς παντελώς από το διαιτολόγιο.
Από το 1945 στο ψυχιατρικό ινστιτούτο της Μόσχας θεράπευσε άνω των 10.000 ανθρώπων με ποσοστό ίασης μέχρι και 80% των περιπτώσεων χωρίς κανένα απολύτως φάρμακο. Για μερικές ημέρες στην αρχή ο πάσχων έκανε αυστηρή νηστεία πλήρους αποχής από την τροφή. Στη συνέχεια ακολουθούσε μόνο χορήγηση φρούτων και λαχανικών και ενός είδους υπόξινου γάλακτος.
Οι ασθενείς συνέχιζαν να είναι καλά, έφευγε εντελώς η επιθετική συμπεριφορά και η υπερκινητικότητα, όσο καιρό εφάρμοζε την αγωγή. Σε περίπτωση διακοπής της νηστείας και της κατανάλωσης σκουπιδοτροφών, η νόσος υποτροπίαζε. Την παρουσίαση της εκπληκτικής μεθόδου του έκανε ο ίδιος ο καθηγητής Νικολάγιεφ στην Ελλάδα την Κυριακή, 18 Νοεμβρίου 1990.
Η εντύπωση που έκανε στη Ρωσία ήταν τόσο μεγάλη που ο υπουργός υγείας καθηγητής Καλίνιν και η ακαδημία ιατρικών επιστημών της Ρωσίας συνιστούν με εγκύκλιό τους την μέθοδο Νικολάγιεφ σαν πρόληψη και θεραπεία των ψυχώσεων και των σχιζοφρενειών και υποδεικνύουν το νοσοκομείο 15 της Μόσχας σαν κέντρο εκπαίδευσης των γιατρών στη μέθοδο που την βρίσκουν ιδιαιτέρως αποτελεσματική. Κι αν ο Νικολάγιεφ έκανε καλά επιθετικούς τρελούς πόσο μάλλον βοηθούνται τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου αν διδαχθούν την σωστή διατροφή.
Τι μπορεί να κάνουν οι δάσκαλοι;
Υπάρχουν οικογένειες που τρώνε κάθε μέρα κρέας. Οι ζωικές τροφές βρίσκονται σε υπεραφθονία στο τραπέζι τους. Ο παράγοντας αυτός δεν εξετάζεται στα προβλήματα μάθησης. «Παν το πολύ τη φύσειν ενάντιον» έλεγαν οι αρχαίοι έλληνες.
Χρέος του παιδαγωγού είναι να ενημερώσει, να ερευνήσει, να υποψιαστεί την υπερβάλλουσα ποσότητα ντοπαμίνης που μπορεί να έχουν τα παιδιά με τέτοια άσχημη διατροφή. Έχοντας υπόψη του την μέθοδο Νικολάγιεφ καθώς επίσης και το ρητό «ο λόγος των σοφών δασκάλων θεραπεύει» διδάσκει στα παιδιά την αλήθεια της μεσότητας. «Μηδέν άγαν». Ξέρω παιδιά που δεν τρώνε καθόλου λαχανικά. Πολλά δεν τρώνε ούτε φρούτα. Τι θα γίνουν αυτά όταν μεγαλώσουν;
Υπάρχει ντετερμινισμός (αιτιοκρατία) κάποια αιτία που έχει αποτύχει το σχολείο στη συναισθηματική νοημοσύνη. Αν η ντοπαμίνη του παιδιού είναι στα ύψη από τις τροφές σκουπίδια και η σεροτονίνη του είναι χαμηλή υπάρχει πρόβλημα που με τις συνήθεις παιδαγωγικές προσεγγίσεις δεν λύνεται. Δεν λύνεται ούτε με τα φάρμακα.
«Η τροφή σου είναι το φάρμακό σου και το φάρμακό σου είναι η τροφή σου» έλεγε ο Ιπποκράτης. Γνώση και εφαρμογή των αρχών της διατροφής με σωστές συμβουλές στα παιδιά θα αφήσει έκπληκτους πολλούς δασκάλους από το αποτέλεσμα. Μόνο το αποτέλεσμα μετράει, για να δείξουμε την ορθότητα μιας θεωρίας.
Νοραδρεναλίνη
Πως μπορούμε με μία λέξη να χαρακτηρίσουμε την νοραδρεναλίνη; Ο νευροδιαβιβαστής της προσοχής. Θέλουμε τα παιδιά να μας προσέχουν; Νοραδρεναλίνη! Η γενική προσοχή γνωστή ως εγρήγορση ενεργοποιείται από την νοραδρεναλίνη ή νορεπινεφρίνη. Έχει δύο ονόματα. Λειτουργεί σαν ένα είδος καμπάνας: εκκρίνεται από τον μπλε πυρήνα, είναι όμως δικτυωμένη με μεγάλα τμήματα του εγκεφάλου. Με αυτό τον τρόπο αφυπνίζει τον εγκέφαλο στο σύνολό του. Οι αποφάσεις που θα πάρουμε εξαρτώνται από την νοραδρεναλίνη. Οι αναποφάσιστοι άνθρωποι έχουν χαμηλά επίπεδα νοραδρεναλίνης.
Επίσης είναι αποφασιστικής σημασίας για την αντίληψη. Οξύνει την αντίληψη για την κατανόηση των μαθημάτων. Η νοραδρεναλίνη ενεργοποιεί διάφορες διεργασίες του συνειδητού. Ανεβάζει την πίεση, αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς, προκαλεί εγρήγορση. Εκκρίνεται όταν υπάρχουν ψυχολογικές αλλαγές προκαλούμενες από στρες. Μαζί με την αδελφή της ντοπαμίνη παίζει μεγάλο ρόλο στην συγκέντρωση και στην προσοχή. Με την σεροτονίνη συνεργάζονται για την κατάθλιψη.
Πως παρασκευάζεται
Η νοραδρεναλίνη παρασκευάζεται από την ντοπαμίνη σε συνεργασία με την βιταμίνη C. Η ντοπαμίνη, η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη φτιάχνονται από το αμινοξύ «Tyrosine» (Τυροσίνη). Το γάλα έχει μεγάλες ποσότητες τυροσίνης. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο τα παιδιά να πίνουν το γάλα τους όταν ξεκινούν το πρωί για το σχολείο.
Μερικά πηγαίνουν σχολείο χωρίς να φάνε τίποτα. Αν λοιπόν δεν προσέχουν και κάνουν φασαρία, οι δεξαμένες τυροσίνης αδειάζουν και αυτή μπορεί να είναι μία από τις αιτίες. Έχοντας γνώση όλης αυτής της βιοχημικής διαδικασίας ο δάσκαλος τονίζει την σημασία του σωστού πρωινού.
Η βιταμίνη C η οποία παίζει μεγάλο ρόλο στη σύνθεση της νοραδρεναλίνης βρίσκεται στον καρπό του αγριοτριαντάφυλλου (rose hips) από 3.000mg-5.000mg, στις κόκκινες πιπεριές 128mg-250mg, στις σταφίδες 200mg, στον μαϊντανό 175mg, στα μπρόκολα 90mg, στα γκρέιπφρουτ 76mg και μόνο 50mg στα πορτοκάλια.
Όλα αυτά σε ποσότητα τροφής των 100 γραμμαρίων. Υπενθυμίζω πως γνωστό γερμανικό σούπερ μάκρετ έχει αγριοτριαντάφυλλα με κόστος €0.80 και δεν τα αγοράζει κανείς. Θέμα παιδείας ή ενημέρωσης; Κανονικά δεν θα πρέπει οι γερμανοί να απορούν μαζί μας;
Επειδή η βιταμίνη C δεν αποθηκεύεται στο σώμα και χάνεται λέγεται υδατοδιαλυτή. Πρέπει να την παίρνουμε καθημερινά για την σύνθεση της νοραδρεναλίνης. Επιβάλλεται λοιπόν να ενημερωθούν τα παιδιά. Διαφορετικά κανένας παιδαγωγός δεν πρέπει να παραπονιέται για την ελλειμματική προσοχή των παιδιών στην τάξη.
Συμπεράσματα
Το κλειδί είναι η ομοιόσταση. Έτσι λένε την ισορροπία στην Ιατρική. Χρειάζονται όλα με μέτρο. Όχι στις διατροφικές υπερβολές. Πολύ κρέας, πολλές ζωικές τροφές, καθόλου φρούτα και λαχανικά είναι οι αποκλείσεις της μέσης και βασιλικής οδού.
Η αδρεναλίνη, η νοραδρεναλίνη και η ντοπαμίνη λέγονται κατεχολαμίνες. Είναι στην ίδια οικογένεια. Για να γίνει ομοιόσταση στο αυτόνομο νευρικό σύστημα πρέπει να υπάρχει ισορροπία μεταξύ των κατεχολαμινών και της ακετυλοχολίνης.
Πως μπορούμε να το δούμε; Όταν υπάρχει διαστολή της κόρης του ματιού έχουμε κυριαρχία της αδρεναλίνης (ορμόνη του στρες). Λέγεται Μυδρίαση.
Η κατανάλωση ζάχαρης, κόκα κόλας αυξάνει υπερβολικά την ποσότητα αδρεναλίνης. Η διαφορά μεταξύ παιδιών και ενηλίκων είναι ότι στα παιδιά αυξάνεται 10 φορές περισσότερο από τους ενήλικες.
Μυδρίαση: Μεγάλη κόρη του ματιού, κυριαρχία της αδρεναλίνης, χρειάζεται ακετυλοχολίνη, τείνει προς ταχυκαρδία, κυρίαρχο συμπαθητικό νευρικό σύστημα
Μύση: μικρή κόρη του ματιού, κυριαρχία της ακετυλοχολίνης, τείνει προς βραδυκαρδία, παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, χρειάζεται λίγη αδρεναλίνη
Σε αντίθεση, όταν έχουμε μικρή κόρη του οφθαλμού λέγεται μύση. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο έχει ακετυλοχολίνη. Την μύση και την μυδρίαση την παρακολουθούν οι δάσκαλοι στα παιδιά στα Ιαπωνικά σχολεία.
Στην κυριαρχία της αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης (μυδρίαση) έχουμε επιτάχυνση των παλμών της καρδιάς, διαστολή των βρόγχων, εφίδρωση και σε ακραίες περιπτώσεις ακόμα και ανόρθωση των τριχών της κεφαλής. Είναι γνωστή η φράση: μου σηκώθηκε η τρίχα. Όταν ηρεμούμε αναλαμβάνει δράση η ακετυλοχολίνη (μύση). Πολλοί συγγραφείς αναφέρονται στους ανθρώπους με κυριαρχία της ακετυλοχολίνης σαν καλοφαγάδες. Επειδή τρώνε πολύ και αφομοιώνουν καλά την τροφή τους.
Επιπλέον, τείνουν προς βραδυκαρδία, έχουν καλά ανεπτυγμένη σεξουαλικότητα και βρίσκονται στα όρια της τελειομανίας. Την στιγμή της επίθεσης στους παλαιστές παρατηρείται μια δυνατή μύση (μικρή κόρη του οφθαλμού). Η ακετυλοχολίνη τους βρίσκεται στα ύψη. Επίσης εμφανίζεται στιγμιαία σε κάθε αύξηση του φωτός.
Εν αντιθέσει, ο πόνος οδηγεί σε μυδρίαση όπως και ο φόβος, ο θυμός, η οργή και η αγανάκτηση και πολλές άλλες συναισθηματικές καταστάσεις. Είναι γνωστή η έκφραση «έχει μείνει με ορθάνοιχτα τα μάτια».
Αναφέρεται πως οι πολύ επιδέξιοι και παρατηρητικοί κινέζοι έμποροι κοιτούν προσεκτικά τα μάτια των πελατών τους. Αν όταν μιλούν υπάρχει διαστολή της κόρης (μυδρίαση) είχαν επιτυχία στην πώληση. Μυδρίαση έχουμε και σε κάθε άνοδο της αδρεναλίνης.
Στην μυδρίαση παρατηρούμε μειωμένη όρεξη, ταχυκαρδία, πολύ στρες λόγω αύξησης της αδρεναλίνης και αυτό είναι το κομβικό σημείο για την παιδεία. Επίσης παραπονιέται συχνά για μειωμένη ενέργεια και υπνηλία κατά την διάρκεια της ημέρας όπως επίσης και μειωμένη σεξουαλικότητα.
Η ομοιόσταση λοιπόν του αυτόνομου νευρικού συστήματος βασίζεται στην ισότητα των δύο κλάδων. Στην απόλυτη συνεργασία του συμπαθητικού νευρικού συστήματος με το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα.
Πρακτικά αυτό σημαίνει πως αν ένα παιδί είναι αγχωμένο ή έχει ταχυκαρδίες με ακετυλοχολίνη σε μεγάλη δόση σταματούν σχεδόν αμέσως. Έχω δει παιδιά από 120 παλμούς να πέφτουν στους 60 παλμούς σε λίγες ημέρες.
Φυσικά δεν έτρωγαν καθόλου αυγά.
Πιστεύω πως η γνώση των νευροδιαβιβαστών εκ μέρους των δασκάλων και κυρίως η πρακτική εφαρμογή της, θα οδηγήσει σε καινούριες λεωφόρους, γρήγορες και αποτελεσματικές την παιδεία μας.
Δεν μας χρειάζονται δρόμοι μόνο για τα αυτοκίνητά μας. Προπαντός χρειάζονται οι δρόμοι του εγκεφάλου να είναι ανοιχτοί στην πρόοδο. Τον Πιαζέ και Ντιούι τους ξέρουμε. Πρέπει να κοιτάμε πάντοτε μπροστά ως παιδαγωγοί στις λεωφόρους των νευροδιαβιβαστών και της διατροφής.
Όσοι θέλουν να μείνουν στα στενά και τα μονοπάτια επειδή τα συνήθισαν ας μείνουν. Το τρένο της ιστορίας και της παιδαγωγικής τρέχει πάντοτε με μεγάλη ταχύτητα. Σήμερα κάνει στάση στον Πύργο. Θα ανεβούμε;
-----------------
Βιβλιογραφία
Ελληνική
1. Fiscbach Εγχειρίδιο Εργαστηριακών Εξετάσεων Ιατρικές Εκδόσεις Πασχαλίδης Αθήνα 1999
2. Εγκέφαλος και Εκπαίδευση Μαρία Κάτοιου-Ζαφράνα Εκδόσεις Αφοί Κυριακίδη Θεσσαλονίκη 2001
3. E Hunziker – G Mazzola Η νευρωτική ζούγκλα Εκδόσεις Π. Τραυλός – F – Κωσταράκη Αθήνα 1995
4. Αντώνης Καβάγιας Κλινική Φυτοθεραπεία Αρωμαροθεραπεία Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας Αθήνα (ΧΧ)
5. Γεώργιος Μανουσάκης Τα ιχνοστοιχεία στην υγεία του ανθρώπου Εκδόσεις Αφοί Κυριακίδη Θεσσαλονίκη 1992
6. Γεώργιος Μανουσάκης Συμπληρώματα Διατροφής Εκδόσεις Γ. Μανουσάκη Θεσσαλονίκη (ΧΧ)
7. Αναστάσιος Βάρβογλης Η χημεία στο πιάτο Εκδόσεις Κάτοπτρο Αθήνα 2008
8. Σπανός Ευάγγελος Κλινική χημεία Τόμοι Α και Β Έκδοση Βιοιατρικής Αθήνα 2007
9. Μπαζαίος Κώστας Συνδυασμοί Βιταμίνες Εκδόσεις Διατροφή και Υγεία Αθήνα 2000
10. Σάντρα Άαμοντ και Σαμ Γουάνγκ Καλωσήρθατε στον εγκέφαλό σας Εκδόσεις ΑΒΓΟ Αθήνα 2008
11. Βαγγέλης Κουρούκλης Ιριδολογία Τόμοι Α+Β+Γ Εκδόσεις Extra Αθήνα 2009
12. Πάτρικ Χόλφορντ Ανεβείτε φυσικής Εκδόσεις Κυβέλη Αθήνα 2006
13. Petra Thorbtietz Συγκέντρωση Πως μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί τους Εκδόσεις Κονιδάρη Αθήνα 2010
14. Ελληνική Εταιρεία Νευροεπιστήμης Τι γνωρίζουμε για τον εγκέφαλο Εκδόσεις Καστανιώτη Αθήνα 1996
Ξένη
1. Wikipedia Norepinephrine Dopamine Serotonin Tyrosine Adrenaline
2. Daniel Amen Change your Brain Change your life Editor Three Rivers Press New York 1998
3. Daniel Amen Making a good brain great Editor Three Rivers Press New York 2005
4. Faith Hickman Brynie 101 Question your brain Editor The Millbrook Press Bookfield Connecticut
5. Dale Purves Neuroscience Editor Dake University Medical School
6. Mark Bear Neuroscience Exploying the Brain Editor Williams and Wilins
7. Ben Jonathan N Hnaskor (2001) Dopamine as a Prolactin (PRL Inhibotor http://edvr.endojournals.org/egi/reprint/22/6/724.pdf Endocrine Reviews 22(6)724-763
8. Heijtz RD (2007) www.sciencedirect.com/science Motor Inhibitory role of Dopamine Di receptors: implications for ADHD.
9. Society for Neuroscience Brain Factors Facts Editor Socipt for Neuroscience
10. Frank navaratil For your Eyes only Editor Frank Navratil Prague 2001
11. David Sousa How the gifted Brain Learns Corwin Press Inc. Thousand oaks California 2003
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου