ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΥΚΟ ΤΗΣ ΣΤΕΠΑΣ

Κάποτε ζούσε ένας άντρας που τον έλεγαν Χάρυ, και τον αποκαλούσαν Λύκο της Στέπας. Βάδιζε στα δύο πόδια, ντυνόταν κι ήταν άνθρωπος, ωστόσο όμως ήταν ένας Λύκος της Στέπας. Είχε μάθει πολλά από αυτά που μπορούν να μάθουν οι άνθρωποι με δυνατό μυαλό, κι ήταν ένας αρκετά έξυπνος άνθρωπος. Αυτό που δεν είχε μάθει ήταν το εξής: να ‘ναι ευχαριστημένος με τον εαυτό του και τη ζωή του. Αυτό δεν το μπόρεσε, ήταν ένας ανικανοποίητος άνθρωπος. Τούτο συνέβαινε κατά τα φαινόμενα, γιατί κάθε τόσο ήξερε από τα βάθη της ψυχής του (ή πίστευε πως θα μάθει), ότι στην πραγματικότητα δεν ήταν άνθρωπος αλλά ένας λύκος από τη στέπα. Για το ζήτημα αυτό θα μπορούσαν πολλοί σοφοί άνθρωποι να διαφωνήσουν, αν πραγματικά ήταν ένας λύκος, αν κάποτε, ίσως ήδη πριν από τη γέννησή του, είχε μεταμορφωθεί από λύκο σε άνθρωπο, ή αν είχε γεννηθεί άνθρωπος, αλλά προικισμένος με την ψυχή ενός λύκου της στέπας που τον καθόριζε, ή αν αυτή η πίστη, πως ήταν πράγματι λύκος, ήταν απλώς μια υποβολή ή μια αρρώστια. Θα ‘ταν δυνατό λόγου χάρη, ο άνθρωπος αυτός στα παιδικά τον χρόνια να ‘ταν άγριος κι ατίθασος και πολύ άτακτος κι οι δάσκαλοί του θα προσπάθησαν να εξουδετερώσουν τη ζωώδη του φύση κι έτσι ακριβώς με τις ενέργειες αυτές θα συντέλεσαν να δημιουργηθεί μέσα του αυτή η υποβολή και η πίστη του, πως στην πραγματικότητα ήταν ένα ζώο, με τη λεπτή διάκριση φυσικά πως είχε αγωγή κι ανθρώπινη συμπεριφορά. Θα μπορούσε κανείς σχετικά με το θέμα αυτό να συζητάει ώρες ατέλειωτες και να γράψει ολόκληρα βιβλία. Όλα αυτά όμως για τον Λύκο της Στέπας δε θα ‘ταν διόλου χρήσιμα, γιατί γι’ αυτόν είναι το ίδιο πράγμα, αν ο λύκος μπήκε με μάγια ή βασανίστηκε μέσα του ή αν όλα αυτά ήταν μια φαντασίωση της ψυχής του. Το τι σκέφτονταν οι άλλοι για το ζήτημα αυτό, ή αυτό που ο ίδιος σκεφτόταν, δεν είχε καμιά αξία, γιατί αυτό δεν έβγαζε από μέσα του τον λύκο.

Ο Λύκος της Στέπας είχε λοιπόν δύο φύσεις, μια ανθρώπινη και μια λυκίσια, αυτή ήταν η μοίρα του και θα μπορούσε να πει κάνεις πως αυτή η μοίρα δεν είναι τόσο ιδιαίτερη και σπάνια. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά του σκύλου ή της αλεπούς, του ψαριού ή του φιδιού, χωρίς το πράγμα να τους δημιουργεί ιδιαίτερες δυσκολίες. Σ’ αυτούς τους ανθρώπους ζουν μαζί ο άνθρωπος και η αλεπού, ο άνθρωπος και το ψάρι, χωρίς ο ένας να προξενεί κακό στον άλλο, αντίθετα, ο ένας βοηθάει τον άλλο και σε μερικούς μάλιστα αυτό πηγαίνει πιο μακριά κι είναι και αξιοζήλευτο, γιατί κυριαρχεί πιο πολύ η αλεπού ή ο πίθηκος, παρά ο άνθρωπος, κι αυτό τους κάνει ευτυχισμένους. Αυτό το γνωρίζουν οι πάντες. Στον Χάρυ όμως όλα συνέβαιναν αλλιώς, σ’ αυτόν άνθρωπος και λύκος δεν πήγαιναν μαζί, ούτε και βοηθούσε ο ένας τον άλλο, αλλά μεταξύ τους υπήρχε θανάσιμη έχθρα κι ο ένας προξενούσε πόνο στον άλλο, κι όταν δυο ομοαίματοι και ομόψυχοι είναι θανάσιμοι εχθροί, τότε η ζωή γίνεται πολύ κακή. Ο καθένας έχει τη μοίρα του, αλλά η ζωή του δεν είναι διόλου εύκολη.

Στον δικό μας Λύκο της Στέπας συνέβαινε το εξής, ως προς τα αισθήματά του άλλοτε ήταν λύκος κι άλλοτε άνθρωπος, όπως συμβαίνει σε όλα τα όντα που έχουν δύο φύσεις αλλά, όταν ήταν λύκος, η ανθρώπινη φύση πάντοτε παραμόνευε, παρατηρούσε, έκρινε και καθόριζε τη συμπεριφορά του -και όταν πάλι ήταν άνθρωπος, το ίδιο έκανε και ο λύκος. Όσες φορές, λοιπόν, ο Χάρυ ως άνθρωπος είχε μια ωραία σκέψη, ένα λεπτό και ευγενικό αίσθημα ή όταν έκανε μια συνηθισμένη καλή πράξη, τότε ο λύκος του έσφιγγε τα δόντια, γελούσε και του έδειχνε με ένα αιματηρό σαρκασμό, πόσο γελοίο φαινόταν αυτό το ευγενικό θέατρο σ’ ένα θηρίο της στέπας, σ’ έναν λύκο, που μέσα στην καρδιά του ένιωθε σταθερά ποια ήταν η σωστή θέση του, έρημος να διασχίζει τις στέπες, μερικές φορές να ρουφάει αίμα ή να κυνηγάει μια λύκαινα. Έτσι από την πλευρά του λύκου, κάθε ανθρώπινη πράξη παρουσιαζόταν φοβερά κωμική, αμήχανη, ανόητη και ματαιόδοξη. Αλλά το ίδιο συνέβαινε όσες φορές ο Χάρυ αισθανόταν και συμπεριφερόταν ως λύκος, όταν έδειχνε στους άλλους τα δόντια του κι είχε μίσος και εχθρότητα εναντίον όλων των ανθρώπων και των ψεύτικων και συμβατικών τρόπων ηθικής συμπεριφοράς τους. Τότε παραμόνευε ο άνθρωπος μέσα του, παρατηρούσε το λύκο, τον αποκαλούσε ζώο και κτήνος κι έτσι κατέστρεφε κάθε χαρά στην απλή, υγιή και άγρια φύση του λύκου.

Αυτά λοιπόν συνέβαιναν με το Λύκο της Στέπας κι είναι εύκολο να φανταστούμε πως ο Χάρυ δεν περνούσε μια ευχάριστη κι ευτυχισμένη ζωή. Παρ’ όλα αυτά δεν ήταν ένας εξ ολοκλήρου δυστυχισμένος άνθρωπος (αν και ο ίδιος έτσι το έβλεπε, όπως άλλωστε και κάθε άνθρωπος που πιστεύει πως του συμβαίνουν τα χειρότερα πράγματα στον κόσμο). Αυτό δεν μπορούμε να το ισχυριστούμε για κανέναν. Ακόμα κι αυτός που δεν έχει μέσα του έναν λύκο, δε σημαίνει πως είναι ευτυχισμένος. Ακόμα και η πιο μαύρη και δυστυχισμένη ζωή, ανάμεσα στην άμμο και τα βράχια, έχει τις φωτεινές της ώρες και τα μικρά λουλούδια της ευτυχίας. Το ίδιο συνέβαινε και με τον Λύκο της Στέπας. Συνήθως ήταν πολύ δυστυχισμένος, αυτό δεν μπορούμε να το αρνηθούμε, κι ακόμα ήταν σε θέση να κάνει δυστυχισμένους κι όσους αγαπούσε και τον αγαπούσαν. Γιατί όλοι όσοι τον αγαπούσαν, έβλεπαν πάντα μόνο τη μια πλευρά του. Μερικοί τον αγαπούσαν σαν έναν εξαίρετο, έξυπνο και ιδιόρρυθμο άνθρωπο και ξαφνικά τρόμαζαν και απογοητεύονταν, μόλις ανακάλυπταν ξαφνικά μέσα του τον λύκο. Και τον ανακάλυπταν, γιατί ο Χάρυ ήθελε, όπως και κάθε πλάσμα, να αγαπηθεί εξ ολοκλήρου από τους ανθρώπους που εκτιμούσε, κι έτσι δεν μπορούσε να τους αποκρύψει τον λύκο, ούτε και να τους κοροϊδέψει. Υπήρχαν όμως και κάποιοι, που αγαπούσαν ακριβώς τον λύκο μέσα του, την ελευθερία, την αγριότητα, το ασυμβίβαστο, το επικίνδυνο και το δυνατό στοιχείο του, κι όταν αυτοί ξαφνικά ανακάλυπταν πως αυτός ο άγριος και κακός λύκος ήταν και άνθρωπος, που είχε μέσα του λαχτάρα για καλοσύνη και τρυφερότητα, που ήθελε ν’ ακούει Μότσαρτ, να διαβάζει ποιήματα και να έχει ανθρώπινα ιδεώδη, απογοητεύονταν φριχτά και απαίσια. Αυτοί ακριβώς απογοητεύονταν και θύμωναν συνήθως, κι έτσι ο Λύκος της Στέπας μετέφερε αυτή τη διπλή και διχασμένη φύση του και στα πεπρωμένα όλων των ξένων ανθρώπων τους οποίους συναναστρεφόταν.

ΕΡΜΑΝ ΕΣΣΕ, Ο Λύκος της Στέπας