Αρχαϊκή Επική Ποίηση

Α1.9. Τεχνικές σύνθεσης

Από τη στιγμή που ο ακροατής γνωρίζει, λίγο πολύ, την εξέλιξη του μύθου των δύο επών, το κέντρο ενδιαφέροντός του μετατοπίζεται από την ίδια την έκβαση των δρωμένων στον τρόπο εξέλιξης της αφηγηματικής πλοκής. Συγκεκριμένα, πώς θα εξελιχθεί η ιλιαδική Διὸς βουλή ή ο τραυματισμός και ο θάνατος των ιλιαδικών ηρώων, ή ποια μέσα θα χρησιμοποιήσει ο οδυσσειακός ήρωας για να επιστρέψει στην πατρίδα του και να εξοντώσει τους υβριστές μνηστήρες της γυναίκας του. Ο επιδέξιος χειρισμός του αφηγηματικού προγράμματος προϋποθέτει την επιστράτευση ποικίλων τεχνικών: έτσι, εκτός από την προοικονομία ή την επιβράδυνση, εμφανίζονται η διηγητική αναδρομή, οι τεχνικές της έκπληξης ή της αγωνίας για ό,τι επίκειται να συμβεί. 

Ο ποιητής, πάντως, δεν αποκαλύπτει πλήρως τους στόχους του. Έτσι, την ίδια στιγμή που ένα στοιχείο αποκαλύπτεται, ένα άλλο με έξυπνο τρόπο αποκρύπτεται. Αποτέλεσμα: ο ακροατής γνωρίζει το γενικό σχέδιο δράσης, όχι όμως και τη συγκεκριμένη πορεία της. Στη διήγηση των δρωμένων ο ποιητής παραμένει αντικειμενικός, όχι όμως απαθής και παντελώς αδιάφορος. Αν και δεν αποκαλύπτει το όνομά του, βρίσκει κάποτε την ευκαιρία, απευθυνόμενος σε συμπαθητικούς ήρωες όπως ο Πάτροκλος, να εκφράσει τα προσωπικά του αισθήματα.

Σε συνδυασμό με τη χρήση ποικίλων περιγραφικών τεχνικών και την κόσμησή τους με παρομοιώσεις ή, σπανιότερα, μεταφορές, την εναλλαγή της τριτοπρόσωπης με την πρωτοπρόσωπη διήγηση, δεν είναι να απορεί κανείς για την, εκπληκτικής αντοχής, σταθερότητα που παρουσιάζουν τα ομηρικά έπη μέσα στον χρόνο, υπερβαίνοντας σε αξία οποιαδήποτε άλλη ζωντανή προφορική παράδοση.