Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυταπάτες;

Επικρατεί γενικευμένη ανασφάλεια, σαν να περπατάμε σε τεντωμένο σκοινί. Μπορεί να πέσουμε, μπορεί να καταφέρουμε να ισορροπήσουμε, μπορεί και να φτάσουμε στην απέναντι όχθη. Η ζωή δεν προχωράει χωρίς ένα μίνιμουμ αισιοδοξίας. Βέβαια η πραγματικότητα δεν υπολογίζει σκοπούς και προθέσεις, ούτε είναι εκεί για μας (μόνο), κι έτσι καλό είναι να καλλιεργήσουμε μια ικανότητα προσαρμογής. Όπως και να έχει θα τα καταφέρουμε, με πολλά ή λίγα, ακόμα και με τίποτα.

Κρίμα που κάποιες φορές χρειάζεται μια βίαιη ανατροπή για να σκεφτούμε τα πράγματα διαφορετικά. Τι είναι σημαντικό, τι όχι, τι σημαίνει μια καλή ζωή, τι επιθυμούμε. Δεν είναι μακριά οι μέρες που τα χρήματα ήταν πολύ ψηλά στην ιεραρχία των αξιών, η κατανάλωση, το ξόδεμα, μια καλή δουλειά, ένα κοινωνικό πρόσωπο, μια θέση στην τράπεζα, στο δημόσιο, γιατρός, δικηγόρος, μηχανικός, με κάθε μέσο. Το οικοδόμημα της ευημερίας με αυτούς τους όρους κατέρρευσε απότομα, οι περισσότεροι από μας γίναμε λίγο ή πολύ φτωχοί.

Yπήρχε άλλος τρόπος να αλλάξει αυτό το μοντέλο ζωής και σκέψης χωρίς να χρειαστεί να προσκρούσουμε σε τοίχο; Δύσκολα. Από τη στιγμή πάντως που θρυμματίστηκε, χρειάστηκε να επινοήσουμε άλλο. Στα χρόνια της κρίσης, μαζί με την επιβίωση, αυτό ήταν και είναι ακόμα το στοίχημα. Πράγματι, σε ένα βαθμό, η ιεράρχηση των αξιών άλλαξε. Χωρίς τη θέλησή μας αναγκαστήκαμε να απλοποιήσουμε τις ανάγκες μας, ένα κομμάτι του μικροαστισμού, της αλαζονείας και του βολέματος, της αυταπάτης και του μεγαλείου υποχώρησε, η αθωότητα χάθηκε. Τώρα παλεύοντας για την επιβίωση, πιο υποψιασμένοι, έχουμε ανάγκη τους όρους εκείνους που θα μας επιτρέψουν να έχουμε μια κανονική ζωή. Δεν ζητάμε πολλά, ένα πλαίσιο για να μπορούμε να προχωράμε χωρίς τόση ανασφάλεια, όπως μπορεί ο καθένας και όπως του αρέσει.

Η ζωή που ζούμε δεν είναι μια κανονική ζωή. Δεν είμαστε σίγουροι για την επόμενη μέρα, κάνουμε αριθμητικές πράξεις, με πόσα τη βγάζουμε, για πόσο ακόμα. Η ζωή προχωράει ασθμαίνοντας, με παύσεις και σταματήματα, με τυφλά σημεία και μαύρες μέρες. Ποιος νοιάζεται; Μέρες που είναι, οι σειρήνες της εξαπάτησης ηχούν όλο και πιο δυνατά, πίσω από πύρινους λόγους, οράματα και υποσχέσεις κρύβονται φιλοδοξίες και μικροί άνθρωποι. Γιατί να επιθυμεί κανείς με μανία να κυβερνήσει ένα καράβι που θαλασσοδέρνεται;

Κι εκεί που παλεύεις να είσαι αισιόδοξος, κλονίζεσαι. Γίνεται να ζήσουμε χωρίς αυταπάτες ή μήπως είναι στη φύση μας να μην μπορούμε χωρίς αυτές; Ας είναι, ό,τι γίνει. Υπάρχει κι αυτή η ικανότητα προσαρμογής, που λέγαμε… με πολλά ή λίγα, ακόμα και με τίποτα.