ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΛΥΣΙΑΣ - Ὑπὲρ Μαντιθέου (4-8)

[4] Ἡμᾶς γὰρ ὁ πατὴρ πρὸ τῆς ἐν Ἑλλησπόντῳ συμφορᾶς ὡς Σάτυρον τὸν ἐν τῷ Πόντῳ διαιτησομένους ἐξέπεμψε, καὶ οὔτε τῶν τειχῶν καθαιρουμένων ‹ἐπεδημοῦμεν› οὔτε μεθισταμένης τῆς πολιτείας, ἀλλ᾽ ἤλθομεν πρὶν τοὺς ἀπὸ Φυλῆς εἰς τὸν Πειραιᾶ κατελθεῖν πρότερον πένθ᾽ ἡμέραις.

[5] καίτοι οὔτε ἡμᾶς εἰκὸς ἦν εἰς τοιοῦτον καιρὸν ἀφιγμένους ἐπιθυμεῖν μετέχειν τῶν ἀλλοτρίων κινδύνων, οὔτ᾽ ἐκεῖνοι φαίνονται τοιαύτην γνώμην ἔχοντες ὥστε καὶ τοῖς ἀποδημοῦσι καὶ τοῖς μηδὲν ἐξαμαρτάνουσι μεταδιδόναι τῆς πολιτείας, ἀλλὰ μᾶλλον ἠτίμαζον καὶ τοὺς συγκαταλύσαντας τὸν δῆμον.

[6] ἔπειτα δὲ ἐκ μὲν τοῦ σανιδίου τοὺς ἱππεύσαντας σκοπεῖν εὔηθές ἐστιν· ἐν τούτῳ γὰρ πολλοὶ μὲν τῶν ὁμολογούντων ἱππεύειν οὐκ ἔνεισιν, ἔνιοι δὲ τῶν ἀποδημούντων ἐγγεγραμμένοι εἰσίν. ἐκεῖνος δ᾽ ἐστὶν ἔλεγχος μέγιστος· ἐπειδὴ γὰρ κατήλθετε, ἐψηφίσασθε τοὺς φυλάρχους ἀπενεγκεῖν τοὺς ἱππεύσαντας, ἵνα τὰς καταστάσεις ἀναπράξητε παρ᾽ αὐτῶν.

[7] ἐμὲ τοίνυν οὐδεὶς ἂν ἀποδείξειεν οὔτ᾽ ἀπενεχθέντα ὑπὸ τῶν φυλάρχων οὔτε παραδοθέντα τοῖς συνδίκοις οὔτε κατάστασιν καταβαλόντα. καίτοι πᾶσι ῥᾴδιον τοῦτο γνῶναι, ὅτι ἀναγκαῖον ἦν τοῖς φυλάρχοις, εἰ μὴ ἀποδείξειαν τοὺς ἔχοντας τὰς καταστάσεις, αὐτοῖς ζημιοῦσθαι. ὥστε πολὺ ἂν δικαιότερον ἐκείνοις τοῖς γράμμασιν ἢ τούτοις πιστεύοιτε· ἐκ μὲν γὰρ τούτων ῥᾴδιον ἦν ἐξαλειφθῆναι τῷ βουλομένῳ, ἐν ἐκείνοις δὲ τοὺς ἱππεύσαντας ἀναγκαῖον ἦν ὑπὸ τῶν φυλάρχων ἀπενεχθῆναι.

[8] ἔτι δέ, ὦ βουλή, εἴπερ ἵππευσα, οὐκ ἂν ἦ ἔξαρνος ὡς δεινόν τι πεποιηκώς, ἀλλ᾽ ἠξίουν, ἀποδείξας ὡς οὐδεὶς ὑπ᾽ ἐμοῦ τῶν πολιτῶν κακῶς πέπονθε, δοκιμάζεσθαι. ὁρῶ δὲ καὶ ὑμᾶς ταύτῃ τῇ γνώμῃ χρωμένους, καὶ πολλοὺς μὲν τῶν τότε ἱππευσάντων βουλεύοντας, πολλοὺς δ᾽ αὐτῶν στρατηγοὺς καὶ ἱππάρχους κεχειροτονημένους. ὥστε μηδὲν δι᾽ ἄλλο με ἡγεῖσθε ταύτην ποιεῖσθαι τὴν ἀπολογίαν, ἢ ὅτι περιφανῶς ἐτόλμησάν μου καταψεύσασθαι. Ἀνάβηθι δέ μοι καὶ μαρτύρησον.

***
[4] Εμάς ο πατέρας μας, πριν από τη συμφορά στον Ελλήσποντο, μας έστειλε να μείνουμε στον Σάτυρο, τον ηγεμόνα του Πόντου, και δεν βρισκόμασταν στην πόλη ούτε όταν κατεδαφίζονταν τα τείχη ούτε όταν άλλαζαν τα πράγματα. Επιστρέψαμε μόλις πέντε ημέρες πριν από την κάθοδο στον Πειραιά των προερχόμενων από τη Φυλή.

[5] Αντιλαμβάνεστε ότι ούτε εμείς ήταν λογικό, έχοντας έρθει σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή, να θέλουμε να μοιραστούμε τους κινδύνους άλλων ούτε εκείνοι προκύπτει ότι ήταν διατεθειμένοι να παραχωρήσουν μέρος της εξουσίας και σε αυτούς που απουσίαζαν από την πόλη και σε αυτούς που δεν είχαν κανενός είδους εγκληματική δραστηριότητα. Πιο πολύ στερούσαν τα πολιτικά δικαιώματα και από εκείνους που συνέπραξαν στην κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος.

[6] Από την άλλη, είναι αφελές να θέλετε να εξακριβώσετε ποιοί υπηρέτησαν ως ιππείς με βάση την αναγραφή στη σανίδα, και τούτο γιατί σ᾽ αυτή δεν περιλαμβάνονται πολλοί από εκείνους που δηλώνουν ιππείς, ενώ είναι καταχωρισμένοι κάποιοι που απουσίαζαν από την πόλη. Ο εγκυρότερος έλεγχος είναι ο εξής: Μετά την επάνοδό σας από την εξορία, πήρατε την απόφαση να απογράψουν οι φύλαρχοι αυτούς που υπηρέτησαν ως ιππείς, προκειμένου να απαιτήσετε από αυτούς την επιστροφή των σχετικών επιδομάτων.

[7] Για μένα τώρα κανείς δεν θα αποδείξει ούτε ότι απογράφηκα από τους φυλάρχους ούτε ότι παραδόθηκε το όνομά μου στο σώμα των συνδίκων ούτε ότι επέστρεψα το επίδομα. Και αυτό βέβαια είναι εύκολο να το καταλάβει ο καθένας, ότι δηλαδή οι φύλαρχοι, αν δεν υποδείκνυαν εκείνους που είχαν λάβει τα επιδόματα, κατ᾽ ανάγκην θα τιμωρούνταν οι ίδιοι. Θα ήταν επομένως πολύ πιο δίκαιο να εμπιστεύεστε εκείνη την καταγραφή παρά αυτή. Γιατί από αυτή ήταν εύκολο να διαγραφεί όποιος ήθελε, ενώ σε εκείνη οι φύλαρχοι ήταν υποχρεωμένοι να καταχωρίσουν όσους είχαν υπηρετήσει ως ιππείς.

[8] Εξάλλου, αν είχα όντως υπηρετήσει ως ιππέας, μέλη της βουλής, δεν θα το αρνιόμουν σαν να είχα κάνει κάτι τρομερό. Αντίθετα, θα αποδείκνυα ότι δεν πείραξα κανέναν πολίτη και θα αξίωνα να εγκρίνετε την επιλογή μου. Βλέπω άλλωστε ότι αυτό είναι και το πνεύμα το δικό σας, και ότι πολλοί από εκείνους που υπηρέτησαν τότε ως ιππείς είναι βουλευτές, και πολλοί επίσης έχουν εκλεγεί στρατηγοί και ίππαρχοι. Θεωρήστε επομένως ότι ακολουθώ αυτή τη γραμμή υπεράσπισης, όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά μόνο και μόνο επειδή είχαν το θράσος να πουν απροκάλυπτα ψέματα εις βάρος μου. Ανέβα, παρακαλώ, στο βήμα και κατάθεσε.