Η ανεξέλεγκτη αντί-κινεζική (και αντι-ρωσική) προκατάληψη που είναι διάχυτη στην σημερινή Δυτική κοινωνία έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν διαμορφωθεί από μια πολύ βρώμικη κοσμοθεωρία γνωστή ως “πολιτιστικός σχετικισμός”. Ενώ είναι ελκυστική στην επιφάνεια λόγω της προώθησης, δήθεν, του “σεβασμού και της ανοχής” για τους άλλους πολιτισμούς από την μία πλευρά και της καταδίκης του ιμπεριαλισμού από την άλλη, κάτω από την επιφάνεια αυτής της ιδεολογίας κρύβεται ένα άσχημο παράδοξο, το οποίο κατά ειρωνικό τρόπο διευκολύνει την λαβή του σύγχρονου ιμπεριαλισμού στον κόσμο. Το παράδοξο γίνεται πιο εύκολα αντιληπτό αν εκθέσουμε την βασική υπόθεση του συλλογισμού που βρίσκεται στα θεμέλια όλων των πολιτισμικών σχετικιστικών θεωριών που ακολουθούν:
Υπόθεση: Επειδή κάθε πολιτισμός είναι μοναδικός και εξίσου πολύτιμος, κανένας πολιτισμός δεν έχει το δικαίωμα να επηρεάσει έναν άλλο πολιτισμό, αφού: Α) κάθε επιρροή θα μπορούσε να ασκηθεί μόνο με την βία του ισχυρότερου πάνω στον ασθενέστερο και Β) αν μια τέτοια επιρροή επρόκειτο να συμβεί, μπορεί να είναι μόνο εις βάρος του πολιτισμού που “επηρεάζεται”.
Συμπέρασμα: Η διασταύρωση των πολιτισμών δεν μπορεί ποτέ να συμβεί οργανικά, καθώς δεν υπάρχει τίποτα εγγενώς καθολικό μεταξύ όλων των πολιτισμών που να μπορεί να χρησιμεύσει ως βάση για τις ποιητικές, καλλιτεχνικές, επιστημονικές ανταλλαγές τους. Εφόσον όλες οι πολιτισμικές ομάδες δεν περιέχουν καμία καθολικότητα, η “αλήθεια” περιορίζεται στην υποκειμενική προσωπική εμπειρία κάθε πολιτισμού. Ο ίδιος ο ορισμός της “γνώσης” και της “αλήθειας” καθίσταται έτσι εντελώς ανίκανος.
Προκύπτει έτσι ένα ενοχλητικά ηθικό και πολιτικό πρόβλημα.
Δεδομένου ότι το “σύνολο” της ανθρωπότητας αντικειμενικά υπάρχει με την μορφή πολλών ανθρώπων, πολιτισμών και εθνών που απλώνονται στην επιφάνεια της γης στο χώρο και στον χρόνο, είναι γεγονός ότι οι πολιτισμοί θα συνυπάρχουν και πρέπει να συνυπάρχουν. Ακολουθούν τα ερωτήματα: με ποια μορφή θα συνυπάρχουν αυτοί οι πολιτισμοί και πώς θα ορίζεται το σύνολο;
Πώς μπορούν οι διαφορετικοί πολιτισμοί να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με τέτοιο τρόπο ώστε ο καθένας να συνεισφέρει το καλύτερο από τις δικές του ανακαλύψεις και τους ποιητικούς του θησαυρούς με τους γείτονές του, αν δεν υπάρχει κάτι τέτοιο όπως “καλύτερο ή χειρότερο” (καθώς όλα είναι σχετικά με την προσωπική εμπειρία και τα “συναισθήματα”); Πώς μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε αρμονία των μερών σε σχέση με το όλον αν δεν υπάρχει “αλήθεια και ομορφιά” (ή αντίστροφα “ψέμα και ασχήμια”); Πώς μπορεί ο νους κάποιου να πάψει να μετατρέπεται σε λάσπη χωρίς λόγο;
Πολιτιστικός Σχετικισμός και Αυτοκρατορική Γεωπολιτική.
Υποστηρίχθηκε τυφλά από σύγχρονους “γεωπολιτικούς φιλοσόφους” όπως ο Samuel Huntington και ο Sir Bernard Lewis, η ιδεολογία των οποίων ασκεί τόσο ισχυρή επιρροή στην δυτική σκέψη σήμερα- πως η ανθρωπότητα θα μπορούσε να υπάρξει μόνο ως άθροισμα απείρως διαιρετών μερών μέσα σε ένα “πολυπολιτισμικό μωσαϊκό”, στην καλύτερη περίπτωση αγνοώντας ο ένας τον άλλον και ανεχόμενοι τις διαφορές, αλλά ποτέ αφιερώνοντας χρόνο για να κατανοήσουμε ή να εκτιμήσουμε την ομοιότητά μας.
Ο Huntington κατέληξε στο διάσημο συμπέρασμα στο επιδραστικό βιβλίο του “Σύγκρουση των πολιτισμών” ότι η ειρήνη στην γη είναι θεμελιωδώς αδύνατη, δεδομένου ότι ο Κομφουκιανισμός, ο Ινδουισμός, το Ισλάμ, ο Χριστιανισμός και ο Ιουδαϊσμός είναι όλοι θεμελιωδώς ανίκανοι να συνυπάρξουν ειρηνικά λόγω των ξεχωριστών ιδεολογιών και των εγγενών διαφορών τους.
Αυτή η κυνική προοπτική αρνήθηκε θεμελιωδώς τα παράλληλα χαρακτηριστικά κάθε πολιτισμού και τις κοινές ανακαλύψεις που ντύνονται πίσω από διαφορετικές εμφανίσεις, αλλά περιέχουν την ίδια ουσία της Αγάπης, της Δικαιοσύνης, της Αλήθειας, της Ομορφιάς και της ηθικής που διαμορφώνουν τόσο το σύμπαν όσο και την ανθρώπινη κατάσταση ως ζωντανή έκφραση της δύναμης που καθοδηγεί την δημιουργική εκδίπλωση αυτού του σύμπαντος.
Η ‘Σύγκρουση των πολιτισμών’ είναι μια θεωρία σύμφωνα με την οποία η πολιτισμική και θρησκευτική ταυτότητα των ανθρώπων θα είναι η κύρια πηγή σύγκρουσης στον κόσμο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Πατέρας της θεωρίας ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας Σάμιουελ Χάντιγκτον ο οποίος υποστήριξε ότι οι μελλοντικοί πόλεμοι θα διεξάγονταν όχι μεταξύ κρατών, αλλά μεταξύ πολιτισμών. Η θεωρία προτάθηκε αρχικά σε μια διάλεξη του 1992 στο American Enterprise Institute, και στην συνέχεια αναπτύχθηκε σε ένα άρθρο του στο Foreign Affairs το 1993 με τίτλο “The Clash of Civilizations?” (Η Σύγκρουση των Πολιτισμών), ως απάντηση στο βιβλίο του πρώην μαθητή του Francis Fukuyama το 1992, The End of History and the Last Man (Το τέλος της Ιστορίας και ο Τελευταίος Άνθρωπος).
Ο Χάντινγκτον επέκτεινε αργότερα την θεωρία του σε ένα βιβλίο του 1996 The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order (Η Σύγκρουση των Πολιτισμών και ο Ανασχηµατισµός της Παγκόσμιας Τάξης). Η ίδια η φράση είχε χρησιμοποιηθεί ενωρίτερα από τον Αλμπέρ Καμύ το 1946 με αναφορά στην Γαλλική αποικιοκρατία στην Αλγερία, από τον Girilal Jain το 1988, από τον Bernard Lewis το 1990 και άλλους.
Ο Χάντινγκτον ξεκίνησε την σκέψη του μελετώντας διάφορες θεωρίες σχετικά με την φύση της παγκόσμιας πολιτικής κατά την περίοδο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Ορισμένοι θεωρητικοί και συγγραφείς υποστήριξαν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα, η φιλελεύθερη δημοκρατία και η καπιταλιστική οικονομία της ελεύθερης αγοράς είχαν γίνει η μόνη εναπομείνασα ιδεολογική εναλλακτική λύση για τα έθνη στον κόσμο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Συγκεκριμένα, ο Φράνσις Φουκουγιάμα υποστήριξε ότι ο κόσμος είχε φτάσει στο «τέλος της ιστορίας» με την Χεγκελιανή έννοια.
Ο Χάντινγκτον πίστευε ότι ενώ η εποχή της ιδεολογίας είχε τελειώσει, ο κόσμος είχε επιστρέψει μόνο σε μια κανονική κατάσταση πραγμάτων που χαρακτηρίζεται από πολιτιστικές συγκρούσεις. Στην μελέτη του υποστήριξε ότι ο πρωταρχικός άξονας της σύγκρουσης στο μέλλον θα είναι πάνω σε πολιτισμικές διαχωριστικές γραμμές. Ως προέκταση, υποστηρίζει ότι η έννοια των διαφορετικών πολιτισμών, ως ο υψηλότερος βαθμός πολιτισμικής ταυτότητας, θα γίνει όλο και πιο χρήσιμη στην ανάλυση των δυνατοτήτων σύγκρουσης. Στο τέλος του άρθρου του 1993 στο Foreign Affairs, “The Clash of Civilizations?” γράφει ο Χάντινγκτον, «Αυτό δεν έχει σκοπό να υποστηρίξει την σύγκρουση μεταξύ πολιτισμών ως κάτι επιθυμητό. Είναι για να προτείνει μια περιγραφική υπόθεση για το πώς μπορεί να είναι το μέλλον.»
Επιπλέον, η Σύγκρουση των Πολιτισμών, για τον Χάντινγκτον, αντιπροσωπεύει μια εξέλιξη της ιστορίας. Στο παρελθόν, η παγκόσμια ιστορία αφορούσε κυρίως τους αγώνες μεταξύ μοναρχών, εθνών και ιδεολογιών, όπως αυτός που παρατηρήθηκε μέσα στον δυτικό πολιτισμό. Ωστόσο, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η παγκόσμια πολιτική πέρασε σε μια νέα φάση, στην οποία οι μη δυτικοί πολιτισμοί δεν είναι πλέον οι εκμεταλλευμένοι αποδέκτες του δυτικού πολιτισμού, αλλά έχουν γίνει πρόσθετοι σημαντικοί παράγοντες που ενώνονται με την Δύση για να διαμορφώσουν και να κινήσουν την παγκόσμια ιστορία.
Ενώ στον Ψυχρό Πόλεμο, η σύγκρουση συνέβη μεταξύ της Καπιταλιστικής Δύσης και της Ανατολής του Κομμουνιστικού Μπλοκ, τώρα ήταν πολύ πιθανό να συμβεί μεταξύ των μεγάλων πολιτισμών του κόσμου – προσδιορίζοντας επτά και έναν πιθανό όγδοο: (i) Δυτικό, (ii) Λατινικό Αμερικανός, (iii) Ισλαμικός, (iv) Σινικός (Κινεζικός), (V) Ινδουιστικός, (vi) Ορθόδοξος, (vii) Ιάπωνικός και (viii) Αφρικανικός. Αυτή η πολιτιστική οργάνωση αντιπαραβάλλει τον σύγχρονο κόσμο με την κλασική έννοια των κυρίαρχων κρατών.
Για να κατανοήσουμε την τρέχουσα και την μελλοντική σύγκρουση, τα πολιτισμικά ρήγματα πρέπει να γίνουν κατανοητά και ο πολιτισμός -αντί για το κράτος- πρέπει να γίνει αποδεκτός ως η αιτία του πολέμου. Έτσι, τα δυτικά έθνη θα χάσουν την κυριαρχία τους εάν αποτύχουν να αναγνωρίσουν τον ασυμβίβαστο χαρακτήρα των πολιτισμικών εντάσεων. Ο Χάντινγκτον υποστήριξε ότι αυτή η μεταψυχροπολεμική μετατόπιση στην γεωπολιτική οργάνωση και δομή απαιτεί από την Δύση να ενισχυθεί πολιτιστικά, εγκαταλείποντας την επιβολή του ιδανικού της δημοκρατικής οικουμενικότητας και του αδιάκοπου στρατιωτικού παρεμβατισμού της. Υπογραμμίζοντας αυτό το σημείο, ο Χάντινγκτον έγραψε στην επέκταση του 1996:
«Στον αναδυόμενο κόσμο των εθνοτικών συγκρούσεων και των πολιτισμικών συγκρούσεων, η δυτική πίστη στην οικουμενικότητα του δυτικού πολιτισμού αντιμετωπίζει τρία προβλήματα: είναι ψευδής, είναι ανήθικη και είναι επικίνδυνη»
Η επιρροή του Χάντινγκτον στην πολιτική των ΗΠΑ έχει παρομοιαστεί με αυτή των αμφιλεγόμενων θρησκευτικών θεωριών του ιστορικού Arnold Toynbee για τους Ασιάτες ηγέτες κατά τις αρχές του εικοστού αιώνα. Το μοιρολόγι των New York Times για τον Χάντινγκτον αναφέρει ότι «η έμφαση που έδωσε στις αρχαίες θρησκευτικές αυτοκρατορίες, σε αντίθεση με τα κράτη ή τις εθνότητες, [ως πηγές παγκόσμιας σύγκρουσης] κέρδισε… περισσότερη κουβέντα μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ».
Ο Χάντινγκτον έγραψε ότι η Ουκρανία μπορεί να χωριστεί κατά μήκος της πολιτιστικής γραμμής μεταξύ της πιο καθολικής δυτικής Ουκρανίας και της ορθόδοξης ανατολικής Ουκρανίας:
“Ενώ μια κρατικιστική προσέγγιση υπογραμμίζει την πιθανότητα ενός ρωσο-ουκρανικού πολέμου, μια πολιτισμική προσέγγιση το ελαχιστοποιεί και αντ ‘αυτού τονίζει την πιθανότητα να χωριστεί η Ουκρανία στην, μέση, ένας διαχωρισμός που πολιτιστικοί παράγοντες θα οδηγούσαν κάποιον να προβλέψει ότι μπορεί να είναι πιο βίαιος από εκείνον της Τσεχοσλοβακίας αλλά πολύ λιγότερο αιματηρός από αυτόν της Γιουγκοσλαβίας.”
Ο Χάντινγκτον πιστώνεται με την επινόηση της φράσης Davos Man, αναφερόμενη σε παγκόσμιες ελίτ που «έχουν ελάχιστη ανάγκη για εθνική πίστη, βλέπουν τα εθνικά σύνορα ως εμπόδια που ευτυχώς εξαφανίζονται και βλέπουν τις εθνικές κυβερνήσεις ως υπολείμματα από το παρελθόν των οποίων η μόνη χρήσιμη λειτουργία είναι να διευκολύνουν την παγκόσμιες επιχειρήσεις της ελίτ». Η φράση αναφέρεται στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, όπου συναντώνται οι ηγέτες της παγκόσμιας οικονομίας.
Η Πραγματικότητα της Παγκόσμιας Προόδου.
Το ενοχλητικό γεγονός που επιλέγουν να αγνοούν στοχαστές όπως ο Huntington και οι οπαδοί του είναι ότι οι μεγαλύτερες αναγεννήσεις και οι ρυθμοί προόδου που έχουν καταγραφεί στην ανθρώπινη εμπειρία δεν συνέβησαν ποτέ από ξεχωριστές πολιτισμικές ομάδες που απλώς μεταμορφώθηκαν τυχαία ή έκαναν ό,τι έκαναν οι πρόγονοί τους, αλλά αντίθετα όλες οι περίοδοι προόδου διαμορφώθηκαν από την διασταύρωση των καλύτερων ιδεών διαφόρων πολιτισμών, που ποτέ δεν αντικατέστησαν απλώς ένα σύνολο ιδεών για ένα άλλο ή δεν πρόσθεσαν ένα σύνολο ιδεών σε ένα άλλο, αλλά δημιούργησαν νέες ολότητες που είναι περισσότερες από το άθροισμα των μερών τους και περιέχουν όλο και μεγαλύτερους βαθμούς δύναμης για την δημιουργική ανακάλυψη και την επικοινωνία των αληθειών εκείνων των συμπαντικών αρχών που καθοδηγούν την ανθρωπότητα και την φύση. Αυτός είναι ο σωστός ορισμός και σκοπός της “επιστήμης” και της “τέχνης” και τα αποτελέσματά τους ως τεχνολογική πρόοδος, όπως εκφράζεται σε ΟΛΟΥΣ τους πολιτισμούς.
Αυτό ίσχυε όταν οι Έλληνες Σόλων, Πυθαγόρας και Πλάτων πήγαν στην Βόρεια Αφρική για να μάθουν τις μεγαλύτερες φιλοσοφικές και επιστημονικές ανακαλύψεις της εποχής τους. Ήταν αλήθεια όταν οι μεγαλύτερες ιδέες της Ινδίας και της Κίνας διασταυρώθηκαν κατά την περίοδο Γκούπτα. Ήταν αλήθεια όταν οι αφρικανικές/ελληνικές ιδέες και τρόποι σκέψης ανακαλύφθηκαν εκ νέου και εφαρμόστηκαν από τους Εβραίους, τους Χριστιανούς και τους Άραβες λόγιους που οργάνωσαν την μεγάλη Οικουμενική Συμμαχία του 8ου αιώνα της Καρολίνικης Αυτοκρατορίας υπό την ηγεσία του χαλίφη της Βαγδάτης και του Καρλομάγνου.
Ήταν και πάλι μια πραγματικότητα όταν η δυναστεία των Αββασιδών και η μετέπειτα Αναγέννηση της Ανδαλουσίας, όταν ισλαμιστές λόγιοι όπως ο Χαρούν Αλ-Ρασίντ και ο Ιμπν Σίνα συγκέντρωσαν και πάλι τα σπουδαιότερα ποιητικά και επιστημονικά έργα της Ανατολής και της Δύσης για την μεταρρύθμιση του ισλαμικού κόσμου. Ισχύει επίσης όταν τα ίδια αυτά ελληνικά/αφρικανικά/αραβικά έργα μεταφέρθηκαν στην συνέχεια στον χριστιανικό κόσμο με την μορφή της Φλωρεντινής Αναγέννησης του 15ου αιώνα, η εφαρμογή της οποίας είδε την μεγαλύτερη αύξηση της δυνητικής πληθυσμιακής πυκνότητας που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα.
Η αρχή της Αναγέννησης, η νομοτελειακή υπακοή της οποίας είναι τόσο ζωτικής σημασίας για την επιτυχή επιβίωση του ανθρώπινου είδους, εκφράζεται στην ιστορία κάθε μεγάλου πολιτισμού σε διάφορες περιόδους.
Ο Νέος Δρόμος του Μεταξιού Εκδηλώνεται ως η Βάση για μια Νέα Παγκόσμια Αναγέννηση.
Σήμερα, ένα νέο παράδειγμα έχει προκύψει μέσω της πολυπολιτισμικής διαδικασίας BRICS, του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης και του Νέου Δρόμου του Μεταξιού. Αυτό το νέο παράδειγμα δεν βασίζεται σε μια παθητική συνύπαρξη τμημάτων, όπως τα διαχειρίζεται ένας Λεβιάθαν του Χομπς, αλλά στην δέσμευση σε κοινούς στόχους και αρχές προόδου, τις οποίες επιδιώκουν όλοι οι συμμετέχοντες πολιτισμοί. Όπως δήλωσε με σαφήνεια ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping στην ομιλία του στις 6 Νοεμβρίου 2019 στην Διεθνή Έκθεση της Κίνας:
“Από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία, κανένα δεν μπορεί να επιλυθεί μόνο από μία χώρα. Πρέπει όλοι μας να βάλουμε πρώτα το κοινό καλό της ανθρωπότητας και όχι να βάζουμε το δικό μας συμφέρον μπροστά από όλα… Έχω πίστη στις λαμπρές προοπτικές της οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας. Η ανάπτυξη της Κίνας, ιδωμένη μέσα από τον φακό της ιστορίας, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του υψηλού σκοπού της ανθρώπινης προόδου… Ο κινεζικός πολιτισμός πάντα εκτιμούσε την ειρήνη κάτω από τον ουρανό και την αρμονία μεταξύ των εθνών. Ας εργαστούμε όλοι με αυτό το πνεύμα και ας συμβάλουμε σε μια ανοικτή παγκόσμια οικονομία και σε μια κοινότητα με κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα”
Αυτό δεν είναι ρητορική.
Αυτή είναι η φυσική κατάσταση της ανθρωπότητας κάθε φορά που επιτρέπουμε στην δημιουργική λογική μας να διαμορφώνει ενεργά την εμπειρία των αισθήσεών μας αντί να επιτρέπουμε στις τυφλές αισθήσεις μας να διαμορφώνουν την λογική μας. Η συλλογική εμπειρία της παγκόσμιας ιστορίας και της ανθρώπινης προόδου μαρτυρούν ότι αυτή η προοπτική είναι ο φυσικός τρόπος με τον οποίο τα ανθρώπινα όντα επιβιώνουν και αναπτύσσονται μέσα στο σύμπαν, του οποίου ο Δημιουργός μπορεί να ονομάζεται με πολλά ονόματα, αλλά ο νόμος του ηθικού και δημιουργικού λόγου είναι ο ίδιος.
Είτε κάποιος είναι Κομφουκιανός, Μουσουλμάνος, Εβραίος, Βουδιστής, Ινδουιστής ή Χριστιανός, είμαστε απολύτως διαφορετικοί από τα άλλα ζωντανά θηρία λόγω της ικανότητάς μας να ανακαλύπτουμε και να αλλάζουμε τις αρχές της δημιουργίας κάνοντας την ζωή μας πιο ευτυχισμένη, πιο σκόπιμη και εξασφαλίζοντας ολοένα και μεγαλύτερη ειρήνη και ασφάλεια για τις γενιές που θα έρθουν μετά από εμάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου