ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (2.6.1-2.7.2)

[2.6.1] Ἔτι δὲ ἐν Μαλλῷ ὄντι αὐτῷ ἀγγέλλεται Δαρεῖον ἐν Σώχοις ξὺν τῇ πάσῃ δυνάμει στρατοπεδεύειν. ὁ δὲ χῶρος οὗτός ἐστι μὲν τῆς Ἀσσυρίας γῆς, ἀπέχει δὲ τῶν πυλῶν τῶν Ἀσσυρίων ἐς δύο μάλιστα σταθμούς. ἔνθα δὴ ξυναγαγὼν τοὺς ἑταίρους φράζει αὐτοῖς τὰ ἐξηγγελμένα ὑπὲρ Δαρείου τε καὶ τῆς στρατιᾶς τῆς Δαρείου. οἱ δὲ αὐτόθεν ὡς εἶχεν ἄγειν ἐκέλευον. [2.6.2] ὁ δὲ τότε μὲν ἐπαινέσας αὐτοὺς διέλυσε τὸν ξύλλογον, τῇ δὲ ὑστεραίᾳ προ[σ]ῆγεν ὡς ἐπὶ Δαρεῖόν τε καὶ τοὺς Πέρσας. δευτεραῖος δὲ ὑπερβαλὼν τὰς πύλας ἐστρατοπέδευσε πρὸς Μυριάνδρῳ πόλει· καὶ τῆς νυκτὸς χειμὼν ἐπιγίγνεται σκληρὸς καὶ ὕδωρ τε ἐξ οὐρανοῦ καὶ πνεῦμα βίαιον· τοῦτο κατέσχεν ἐν τῷ στρατοπέδῳ Ἀλέξανδρον.

[2.6.3] Δαρεῖος δὲ τέως μὲν ξὺν τῇ στρατιᾷ διέτριβεν, ἐπιλεξάμενος τῆς Ἀσσυρίας γῆς πεδίον πάντῃ ἀναπεπταμένον καὶ τῷ τε πλήθει τῆς στρατιᾶς ἐπιτήδειον καὶ ἐνιππάσασθαι τῇ ἵππῳ ξύμφορον. καὶ τοῦτο τὸ χωρίον ξυνεβούλευεν αὐτῷ μὴ ἀπολείπειν Ἀμύντας ὁ Ἀντιόχου, ὁ παρὰ Ἀλεξάνδρου αὐτόμολος· εἶναι γὰρ τὴν εὐρυχωρίαν πρὸς τοῦ πλήθους τε καὶ τῆς σκευῆς τῶν Περσῶν. [2.6.4] καὶ ἔμενε Δαρεῖος. ὡς δὲ Ἀλεξάνδρῳ πολλὴ μὲν [ἡ] ἐν Ταρσῷ τριβὴ ἐπὶ τῇ νόσῳ ἐγίνετο, οὐκ ὀλίγη δὲ ἐν Σόλοις, ἵνα ἔθυέ τε καὶ ἐπόμπευε, καὶ ἐπὶ τοὺς ὀρεινοὺς Κίλικας διέτριψεν ἐξελάσας, τοῦτο ἔσφηλεν Δαρεῖον τῆς γνώμης· καὶ αὐτός τε, ὅ τί περ ἥδιστον ἦν δοξασθέν, ἐς τοῦτο οὐκ ἀκουσίως ὑπήχθη καὶ ὑπὸ τῶν καθ᾽ ἡδονὴν ξυνόντων τε καὶ ξυνεσομένων ἐπὶ κακῷ τοῖς ἀεὶ βασιλεύουσιν ἐπαιρόμενος ἔγνω μηκέτι Ἀλέξανδρον ἐθέλειν προϊέναι τοῦ πρόσω, [2.6.5] ἀλλ᾽ ὀκνεῖν γὰρ πυνθανόμενον ὅτι αὐτὸς προσάγοι· καταπατήσειν τε τῇ ἵππῳ τῶν Μακεδόνων τὴν στρατιὰν ἄλλος ἄλλοθεν αὐτῷ ἐπαίροντες ἔλεγον· [2.6.6] καίτοι γε Ἀμύντας ἥξειν τε Ἀλέξανδρον ἰσχυρίζετο, ὅπου ἂν πύθηται Δαρεῖον ὄντα, καὶ αὐτοῦ προσμένειν ἐκέλευεν. ἀλλὰ τὰ χείρω μᾶλλον, ὅτι καὶ ἐν τῷ παραυτίκα ἡδίω ἀκοῦσαι ἦν, ἔπειθε· καί τι καὶ δαιμόνιον τυχὸν ἦγεν αὐτὸν εἰς ἐκεῖνον τὸν χῶρον, οὗ μήτε ἐκ τῆς ἵππου πολλὴ ὠφέλεια αὐτῷ ἐγένετο, μήτε ἐκ τοῦ πλήθους αὐτοῦ τῶν τε ἀνθρώπων καὶ τῶν ἀκοντίων τε καὶ τοξευμάτων, μηδὲ τὴν λαμπρότητα αὐτὴν τῆς στρατιᾶς ἐπιδεῖξαι ἠδυνήθη, ἀλλὰ Ἀλεξάνδρῳ τε καὶ τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν εὐμαρῶς τὴν νίκην παρέδωκεν. [2.6.7] ἐχρῆν γὰρ ἤδη καὶ Πέρσας πρὸς Μακεδόνων ἀφαιρεθῆναι τῆς Ἀσίας τὴν ἀρχήν, καθάπερ οὖν Μῆδοι μὲν πρὸς Περσῶν ἀφῃρέθησαν, πρὸς Μήδων δὲ ἔτι ἔμπροσθεν Ἀσσύριοι.
[2.7.1] Ὑπερβαλὼν δὴ τὸ ὄρος Δαρεῖος τὸ κατὰ τὰς πύλας τὰς Ἀμανικὰς καλουμένας ὡς ἐπὶ Ἰσσὸν προῆγε· καὶ ἐγένετο κατόπιν Ἀλεξάνδρου λαθών. τὴν δὲ Ἰσσὸν κατασχών, ὅσους διὰ νόσον ὑπολελειμμένους αὐτοῦ τῶν Μακεδόνων κατέλαβε, τούτους χαλεπῶς αἰκισάμενος ἀπέκτεινεν· ἐς δὲ τὴν ὑστεραίαν προὐχώρει ἐπὶ τὸν ποταμὸν τὸν Πίναρον. [2.7.2] καὶ Ἀλέξανδρος ὡς ἤκουσεν ἐν τῷ ὄπισθεν αὑτοῦ ὄντα Δαρεῖον, ἐπεὶ οὐ πιστὸς αὐτῷ ὁ λόγος ἐφαίνετο, ἀναβιβάσας εἰς τριακόντορον τῶν ἑταίρων τινὰς ἀποπέμπει ὀπίσω ἐπὶ Ἰσσόν, κατασκεψομένους εἰ τὰ ὄντα ἐξαγγέλλεται. οἱ δὲ ἀναπλεύσαντες τῇ τριακοντόρῳ, ὅτι κολπώδης ἦν ἡ ταύτῃ θάλασσα, μᾶλλόν τι εὐπετῶς κατέμαθον αὐτοῦ στρατοπεδεύοντας τοὺς Πέρσας· καὶ ἀπαγγέλλουσιν Ἀλεξάνδρῳ ἐν χερσὶν εἶναι Δαρεῖον.

***

[2.6.1] Ενώ βρισκόταν ακόμη στη Μαλλό, του έφεραν την είδηση ότι ο Δαρείος με όλον τον στρατό του στρατοπέδευσε στους Σώχους. Ο τόπος αυτός βρίσκεται στην περιοχή της Ασσυρίας και απέχει από τις Ασσύριες πύλες πορεία δύο περίπου ημερών. Αμέσως λοιπόν ο Αλέξανδρος συγκέντρωσε τους εταίρους και τους ανακοίνωσε την είδηση για τον Δαρείο και τον στρατό του. Οι εταίροι τού ζήτησαν κατευθείαν αποκεί να τους οδηγήσει εναντίον του Δαρείου. [2.6.2] Ο βασιλιάς τους επαίνεσε γι᾽ αυτό και διέλυσε τη συγκέντρωση. Την επόμενη ημέρα προχώρησε εναντίον του Δαρείου και των Περσών. Σε δυο μέρες πέρασε τις πύλες και στρατοπέδευσε κοντά στην πόλη Μυρίανδρο· τη νύχτα όμως ξέσπασε άγρια κακοκαιρία με δυνατή βροχή και σφοδρό άνεμο, πράγμα που κράτησε τον Αλέξανδρο στο στρατόπεδο.
[2.6.3] Στο μεταξύ ο Δαρείος καθυστερούσε με τον στρατό του, αφού διάλεξε στην περιοχή της Ασσυρίας μια ανοιχτή από όλες τις μεριές πεδιάδα, κατάλληλη για το πλήθος του στρατού του και ευνοϊκή για την κίνηση του ιππικού του. Ο Αμύντας, ο γιος του Αντιόχου, ένας λιποτάκτης του Αλεξάνδρου, συμβούλευε τον Δαρείο να μην εγκαταλείψει αυτή τη θέση, γιατί το ευρύχωρο μέρος ευνοούσε το πλήθος και τον οπλισμό των Περσών. [2.6.4] Παρέμεινε λοιπόν εκεί ο Δαρείος. Επειδή όμως ο Αλέξανδρος καθυστέρησε πολύ στην Ταρσό εξαιτίας της αρρώστιας του και όχι λιγότερο στους Σόλους, όπου οργάνωσε θυσίες και πομπή, και αργοπόρησε στην εκστρατεία εναντίον των ορεινών Κιλίκων, αυτά έγιναν αιτία να πάρει λαθεμένες αποφάσεις ο Δαρείος. Αφού παρασύρθηκε θεληματικά από ό,τι πιστευόταν ότι ήταν το πιο ευχάριστο, και παρακινήθηκε από τους αυλοκόλακες που, για να τους ευχαριστούν, συναναστρέφονται και θα συναναστρέφονται πάντα τους βασιλείς για το κακό τους, σχημάτισε τη γνώμη ότι ο Αλέξανδρος δεν επιθυμούσε πια να προχωρήσει παραπέρα, [2.6.5] αλλά δίσταζε, επειδή τάχα πληροφορήθηκε ότι πλησιάζει ο ίδιος· ο ένας από δω, ο άλλος από κει τον παρακινούσαν λέγοντάς του ότι με το ιππικό του θα καταπατήσει τον στρατό των Μακεδόνων. [2.6.6] Παρ᾽ όλα αυτά ο Αμύντας επέμενε ότι ο Αλέξανδρος θα φθάσει, όπου και αν πληροφορηθεί ότι βρίσκεται ο Δαρείος, και τον παρακινούσε να παραμείνει εκεί. Τον έπεισαν όμως οι χειρότερες συμβουλές, επειδή του ήταν για την ώρα πιο ευχάριστο να τις ακούει· ίσως όμως και κάποια θεϊκή δύναμη να τον οδηγούσε προς εκείνον τον τόπο, όπου δεν μπορούσε να τον ωφελήσει πολύ ούτε το πολυάριθμο ιππικό του ούτε το μεγάλο πλήθος των στρατιωτών και των ακοντίων και των βελών του· δεν μπόρεσε να επιδείξει ούτε καν τη λαμπρότητα του στρατού του, αλλά χάρισε μια εύκολη νίκη στον Αλέξανδρο και τους άνδρες του. [2.6.7] Ήταν φαίνεται μοιραίο να αφαιρεθεί και των Περσών η εξουσία της Ασίας από τους Μακεδόνες, όπως ακριβώς αφαιρέθηκε των Μήδων από τους Πέρσες και ακόμη παλαιότερα των Ασσυρίων από τους Μήδους.
[2.7.1] Ο Δαρείος λοιπόν πέρασε το βουνό που είναι κοντά στις λεγόμενες Αμανικές πύλες και προχώρησε προς την Ισσό. Έτσι βρέθηκε στα νώτα του Αλεξάνδρου χωρίς να γίνει αντιληπτός. Αφού κατέλαβε την Ισσό, συνέλαβε τους Μακεδόνες που είχαν μείνει εκεί επειδή ήταν άρρωστοι, τους βασάνισε σκληρά και τους σκότωσε. Την επόμενη μέρα προχώρησε προς τον ποταμό Πίναρο. [2.7.2] Μόλις πληροφορήθηκε ο Αλέξανδρος ότι ο Δαρείος βρίσκεται στα νώτα του, επειδή η είδηση δεν του φαινόταν πιστευτή, επιβίβασε σε τριακόντορο μερικούς από τους εταίρους και τους έστειλε πίσω στην Ισσό για να εξετάσουν αν η πληροφορία ήταν αληθινή. Και οι εταίροι που έπλευσαν στα ανοιχτά με την τριακόντορο με πολλή ευκολία παρατήρησαν, επειδή στο μέρος αυτό η θάλασσα σχηματίζει πολλούς κόλπους, ότι εκεί στρατοπέδευσαν οι Πέρσες· ανέφεραν λοιπόν στον Αλέξανδρο ότι ο Δαρείος βρίσκεται πολύ κοντά.