Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε σήμερα – και μετά τις τελευταίες φιλοσοφικές αναλύσεις για τον Συμβολισμό και τις επιστημονικές διαπιστώσεις για την φυσική πραγματικότητα – είναι ότι η ανθρώπινη νοημοσύνη λειτουργεί «συμβολικά».Η ανθρώπινη νοημοσύνη εκφράζεται με συμβολικό τρόπο για να αντιληφθεί, να ερμηνεύσει την πραγματικότητα, να επικοινωνήσει με τα άλλα όντα και να οργανώσει την κοινωνία και την ζωή.
Υπάρχουν πολλές συμβολικές λογικές που περιγράφουν εξίσου ικανοποιητικά την πραγματικότητα.
Η Γλώσσα των Συμβόλων, της αλληγορίας, της μεταφοράς, των μύθων και των παραμυθιών, με τα οποία εκφράζεται η Μυθική Σκέψη είναι επίσης μια λογική διαδικασία ισότιμη με την διανόηση. Ο ορθολογισμός – η λογική των εννοιών – δεν είναι ούτε η μόνη γλώσσα, ούτε η μόνη που μπορεί να εκφράσει την αλήθεια (την όποια αλήθεια συλλαμβάνουμε).
Στην πραγματικότητα η Μυθική Σκέψη είναι το Πλατύτερο Πλαίσιο εντός του οποίου λειτουργεί η καρτεσιανή λογική και η σύγχρονη επιστημονική σκέψη.
Ο Αληθινός Άνθρωπος είναι ο νοήμων άνθρωπος που οικοδομεί την πραγματικότητα, επιλέγοντας την «λογική γλώσσα» του και την ερμηνεία της πραγματικότητας αλλά έχει, ταυτόχρονα, πλήρη συνείδηση ότι πρόκειται μονάχα για συμβολική θεώρηση της πραγματικότητας. Ποτέ δεν εκλαμβάνει σαν απόλυτη πραγματικότητα αυτό που ο ίδιος οικοδομεί.
Η Μυθική Σκέψη, η Γλώσσα των Συμβόλων, των μύθων και των παραμυθιών, χρησιμοποιούνται γιατί μπορεί όντως να χρησιμεύσει στην ερμηνεία του κόσμου, στην επικοινωνία των ανθρώπων, στην οργάνωση της κοινωνίας και στην λειτουργία της ζωής.
Ο Ορθολογισμός, η λογική των εννοιών είναι απλά ακόμα ένας συμβολικός τρόπος ερμηνείας της πραγματικότητας. Είναι μύθος και πρόληψη να νομίζουμε ότι ο άνθρωπος πρέπει αναγκαστικά να λειτουργεί έτσι ή ότι όλοι οι λαοί του κόσμου πρέπει να «εκπολιτιστούν» και να «υιοθετήσουν» αυτή την αντίληψη του κόσμου. Κρίνοντας αυτή την κατάσταση ο Mircea Eliade διαπιστώνει ότι «η ευρωπαϊκή κουλτούρα, αν δεν θέλει να περιχαρακωθεί σε ένα στειρωτικό επαρχιωτισμό, είναι υποχρεωμένη να λάβει υπόψη της κι άλλους τρόπους γνώσης κι άλλες κλίμακες αξιών. Η Ευρώπη ποτέ δεν έγραφε την «ιστορία» μόνη της. Κι ούτε είχε πάντα την πιο ορθή αντίληψη για τον κόσμο.
Το ερώτημα τι ρόλο έπαιξε ή παίζει η Μυθική Σκέψη, η Συμβολική Γλώσσα κι οι Μύθοι και τα παραμύθια στην ανθρώπινη κοινωνία και στην ζωή έχει μόνο μια απάντηση. Η Συμβολική Σκέψη είναι ο τρόπος που λειτουργεί η ανθρώπινη νοημοσύνη. Η Γλώσσα των Συμβόλων είναι πλατύτερη και βαθύτερη της λογικής γλώσσας των εννοιών. Η λογική των εννοιών δεν είναι παρά μια περιορισμένη γλώσσα. Κι αν οι Μύθοι εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ακόμα σήμερα είναι γιατί εκφράζουν ακριβώς αυτή την βασική λειτουργία της νοημοσύνης, το βάθος της σύλληψης και την έκταση του οράματος της πραγματικότητας, μια εικόνα του κόσμου πολύ πιο ολοκληρωμένη από την αντίληψη της στενής λογικής. Πρέπει να βλέπουμε την ουσία των Μύθων σε αυτή ακριβώς την λειτουργία τους και να μην βλέπουμε (λανθασμένα) τους μύθους σαν διανοητική «δημιουργήματα» που παρείχαν κάποτε μια ερμηνεία του κόσμου ή είχαν μια κοινωνική λειτουργία κάποτε ή ένα ρόλο στην ζωή. Με άλλα λόγια είναι ο «Συμβολισμός», η «Λειτουργική Ουσία» των μύθων που χρησιμεύει στον άνθρωπο, στην κοινωνία, όχι ο μύθος αυτός καθ’ εαυτός (σαν διανοητικό αφήγημα).
Το να βλέπουμε τον μύθο όχι στην πραγματική συμβολική λειτουργία του και χρήση του αλλά σαν αυτόνομο διανοητικό προϊόν και να ερευνούμε την καταγωγή του σαν αυτόνομου δημιουργήματος ή να προσδιορίζουμε την χρήση του ή να κρίνουμε την χρησιμότητά του, είναι μια επιφανειακή έρευνα. Το να θεωρούν, ακόμα και αξιόλογοι φιλόσοφοι όπως ο Bertrand Russell ότι η μυθική σκέψη είναι μια ελαττωματική σκέψη που εξηγεί απλοϊκά τον κόσμο κι ότι σήμερα είναι παρωχημένη, ξεπερασμένη από τον χρόνο, αποδεικνύει ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν κατανοούν την συμβολική λειτουργία της ανθρώπινης αντίληψης και δεν αντιλαμβάνονται ότι και η άποψή τους είναι το ίδιο μυθική κι απλοϊκή, όσο και οι αρχαίοι μύθοι . Όπως και να έχει η Μυθική Σκέψη (η Συμβολική Γλώσσα) χρησιμοποιείται ακόμα, σήμερα. Είναι το Βαθύτερο Υπόβαθρο της λογικής σκέψης μας. Το πρόβλημα δεν είναι λοιπόν αν θα υιοθετήσουμε ή θα απορρίψουμε την Μυθική Σκέψη, τους μύθους και τα παραμύθια αλλά Πως θα διαχειριστούμε το τεράστιο υλικό που έχει συσσωρευθεί. Πως θα το κατανοήσουμε, πως θα το κατατάξουμε, πως θα το χρησιμοποιήσουμε σαν εκπαιδευτικό υλικό, πως θα το χρησιμοποιήσουμε καλύτερα στην ζωή μας.
Ο «μύθος της εκπαίδευσης» που υποτίθεται ότι κατέχει την αλήθεια και μεταφέρει την αλήθεια στις επόμενες γενιές δεν γίνεται σήμερα πιστευτός. Τα εκπαιδευτικά συστήματα σε ολόκληρο τον κόσμο είναι προβληματικά. Το πρόβλημα βρίσκεται στον τρόπο αντίληψης και θεώρησης των πραγμάτων, όχι στην ποικιλία των αντικειμένων ή τον τεράστιο όγκο των πληροφοριών. Οι άνθρωποι εξακολουθούν και σήμερα, στον 21ο αιώνα να ανατρέφονται με ψέματα, να μένουν στην ημιμάθεια των πανεπιστημίων τους και να λειτουργούν με λανθασμένες ηθικές πεποιθήσεις. Το που βαδίζει η ανθρωπότητα είναι ένα ερώτημα για την φιλοσοφία. Την αληθινή ανεξάρτητη φιλοσοφία, όχι την καθ’ υπαγόρευση σκέψη
Η Μυθική Σκέψη είναι Μια Ζωντανή Συμβολική Λειτουργία κι ο Μύθος έχει μια ανθρωπολογική, κοινωνική και πρακτική σημασία, χρήση και χρησιμότητα. Δεν είναι ένα διανοητικό απολίθωμα που εμπεριέχει όλη την ουσία του στην λεκτική του έκφραση. Εκλαμβάνοντας τους μύθους και τα παραμύθια σαν λεκτικές εκφράσεις μόνο τους έχουμε αφαιρέσει ολόκληρη την ζωή από μέσα τους. Πρόκειται για τσόφλια της ζωής.
Οι Μύθοι σαν εκφράσεις της Μυθικής Συμβολικής Σκέψης ικανοποιούν από παλιά, θρησκευτικές, διανοητικές, ηθικές, κοινωνικές και πρακτικές ανάγκες. Υπάρχουν μύθοι και παραμύθια που ακολουθούν αυτή την κατηγοριοποίηση γιατί προβάλλουν περισσότερο ή λιγότερο το ένα ή το άλλο στοιχείο (θρησκευτικό, ηθικό, κλπ.) Στην πραγματικότητα κάθε μύθος ή παραμύθι εντάσσεται στην Γενική Μυθική Αντίληψη κι έχει πάντα θρησκευτική, διανοητική, ηθική, κοινωνική και πρακτική σημασία.
Ο Σκοπός που δημιουργούνται και χρησιμοποιούνται οι μύθοι και τα παραμύθια είναι πολύ βαθύτερος από την διανοητική ή ηθική διαπαιδαγώγηση ή την διασκέδαση. Το «παράλογο», το «αδύνατο», το «φανταστικό», δεν είναι ένα ωφέλιμο ή διασκεδαστικό ψέμα. Όλα αυτά λειτουργούν σε ένα βαθύτερο ανθρωπολογικό, νοητικό επίπεδο κι επιτελούν κοινωνικούς, ή πρακτικούς στόχους που ίσως μας διαφεύγουν. Στην πραγματικότητα ο Μύθος, το Παραμύθι είναι ένα κωδικοποιημένο μήνυμα που δεν είναι εύκολο να αποκωδικοποιήσουμε στο σύνολό του, σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας του, σε όλο το νοηματικό βάθος του. Καθένας κατανοεί όσα μπορεί να κατανοήσει, όχι όλα όσα υπάρχουν στην αφήγηση. Κι όταν κάποιος βρίσκεται έξω από την μυθική κουλτούρα κι είναι προκατειλημμένος τότε είναι σίγουρο ότι δεν θα κατανοήσει, θα παρεξηγήσει, θα διαστρεβλώσει και θα αδικήσει το θέμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου