ΠΛΑΤΩΝ: Ἵππίας μείζων (282b-283c)

[282b] ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Καλῶς γε σύ, ὦ Ἱππία, ὀνομάζων τε καὶ διανοούμενος, ὡς ἐμοὶ δοκεῖς. συμμαρτυρῆσαι δέ σοι ἔχω ὅτι ἀληθῆ λέγεις, καὶ τῷ ὄντι ὑμῶν ἐπιδέδωκεν ἡ τέχνη πρὸς τὸ καὶ τὰ δημόσια πράττειν δύνασθαι μετὰ τῶν ἰδίων. Γοργίας τε γὰρ οὗτος ὁ Λεοντῖνος σοφιστὴς δεῦρο ἀφίκετο δημοσίᾳ οἴκοθεν πρεσβεύων, ὡς ἱκανώτατος ὢν Λεοντίνων τὰ κοινὰ πράττειν, καὶ ἔν τε τῷ δήμῳ ἔδοξεν ἄριστα εἰπεῖν, καὶ ἰδίᾳ ἐπιδείξεις ποιούμενος καὶ συνὼν τοῖς νέοις χρήματα πολλὰ ἠργάσατο [282c] καὶ ἔλαβεν ἐκ τῆσδε τῆς πόλεως· εἰ δὲ βούλει, ὁ ἡμέτερος ἑταῖρος Πρόδικος οὗτος πολλάκις μὲν καὶ ἄλλοτε δημοσίᾳ ἀφίκετο, ἀτὰρ τὰ τελευταῖα ἔναγχος ἀφικόμενος δημοσίᾳ ἐκ Κέω λέγων τ᾽ ἐν τῇ βουλῇ πάνυ ηὐδοκίμησεν καὶ ἰδίᾳ ἐπιδείξεις ποιούμενος καὶ τοῖς νέοις συνὼν χρήματα ἔλαβεν θαυμαστὰ ὅσα. τῶν δὲ παλαιῶν ἐκείνων οὐδεὶς πώποτε ἠξίωσεν ἀργύριον μισθὸν πράξασθαι οὐδ᾽ ἐπιδείξεις [282d] ποιήσασθαι ἐν παντοδαποῖς ἀνθρώποις τῆς ἑαυτοῦ σοφίας· οὕτως ἦσαν εὐήθεις καὶ ἐλελήθει αὐτοὺς ἀργύριον ὡς πολλοῦ ἄξιον εἴη. τούτων δ᾽ ἑκάτερος πλέον ἀργύριον ἀπὸ σοφίας εἴργασται ἢ ἄλλος δημιουργὸς ἀφ᾽ ἧστινος τέχνης· καὶ ἔτι πρότερος τούτων Πρωταγόρας.
ΙΠΠΙΑΣ. Οὐδὲν γάρ, ὦ Σώκρατες, οἶσθα τῶν καλῶν περὶ τοῦτο. εἰ γὰρ εἰδείης ὅσον ἀργύριον εἴργασμαι ἐγώ, θαυμάσαις ἄν· καὶ τὰ μὲν ἄλλα ἐῶ, ἀφικόμενος δέ ποτε εἰς Σικελίαν, [282e] Πρωταγόρου αὐτόθι ἐπιδημοῦντος καὶ εὐδοκιμοῦντος καὶ πρεσβυτέρου ὄντος πολὺ νεώτερος ὢν ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ πάνυ πλέον ἢ πεντήκοντα καὶ ἑκατὸν μνᾶς ἠργασάμην, καὶ ἐξ ἑνός γε χωρίου πάνυ σμικροῦ, Ἰνυκοῦ, πλέον ἢ εἴκοσι μνᾶς· καὶ τοῦτο ἐλθὼν οἴκαδε φέρων τῷ πατρὶ ἔδωκα, ὥστε ἐκεῖνον καὶ τοὺς ἄλλους πολίτας θαυμάζειν τε καὶ ἐκπεπλῆχθαι. καὶ σχεδόν τι οἶμαι ἐμὲ πλείω χρήματα εἰργάσθαι ἢ ἄλλους σύνδυο οὕστινας βούλει τῶν σοφιστῶν.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Καλόν γε, ὦ Ἱππία, λέγεις καὶ μέγα τεκμήριον [283a] σοφίας τῆς τε σεαυτοῦ καὶ τῶν νῦν ἀνθρώπων πρὸς τοὺς ἀρχαίους ὅσον διαφέρουσι. τῶν γὰρ προτέρων [περὶ Ἀναξαγόρου λέγεται] πολλὴ ἀμαθία κατὰ τὸν σὸν λόγον. τοὐναντίον γὰρ Ἀναξαγόρᾳ φασὶ συμβῆναι ἢ ὑμῖν· καταλειφθέντων γὰρ αὐτῷ πολλῶν χρημάτων καταμελῆσαι καὶ ἀπολέσαι πάντα —οὕτως αὐτὸν ἀνόητα σοφίζεσθαι— λέγουσι δὲ καὶ περὶ ἄλλων τῶν παλαιῶν ἕτερα τοιαῦτα. τοῦτο μὲν οὖν μοι δοκεῖς καλὸν τεκμήριον ἀποφαίνειν περὶ σοφίας τῶν [283b] νῦν πρὸς τοὺς προτέρους, καὶ πολλοῖς συνδοκεῖ ὅτι τὸν σοφὸν αὐτὸν αὑτῷ μάλιστα δεῖ σοφὸν εἶναι· τούτου δ᾽ ὅρος ἐστὶν ἄρα, ὃς ἂν πλεῖστον ἀργύριον ἐργάσηται. καὶ ταῦτα μὲν ἱκανῶς ἐχέτω· τόδε δέ μοι εἰπέ, σὺ αὐτὸς πόθεν πλεῖστον ἀργύριον ἠργάσω τῶν πόλεων εἰς ἃς ἀφικνῇ; ἢ δῆλον ὅτι ἐκ Λακεδαίμονος, οἷπερ καὶ πλειστάκις ἀφῖξαι;
ΙΠΠΙΑΣ. Οὐ μὰ τὸν Δία, ὦ Σώκρατες.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Πῶς φῄς; ἀλλ᾽ ἐλάχιστον;
[283c] ΙΠΠΙΑΣ. Οὐδὲν μὲν οὖν τὸ παράπαν πώποτε.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Τέρας λέγεις καὶ θαυμαστόν, ὦ Ἱππία. καί μοι εἰπέ· πότερον ἡ σοφία ἡ σὴ οὐχ οἵα τοὺς συνόντας αὐτῇ καὶ μανθάνοντας εἰς ἀρετὴν βελτίους ποιεῖν;
ΙΠΠΙΑΣ. Καὶ πολύ γε, ὦ Σώκρατες.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Ἀλλὰ τοὺς μὲν Ἰνυκίνων ὑεῖς οἷός τε ἦσθα ἀμείνους ποιῆσαι, τοὺς δὲ Σπαρτιατῶν ἠδυνάτεις;
ΙΠΠΙΑΣ. Πολλοῦ γε δέω.

***
[282b] ΣΩ. Καλά κάνεις, Ιππία, που τα συλλογιέσαι και τα λογαριάζεις έτσι· αυτή τη γνώμη έχω. Μπορώ ακόμα και να σου έρθω μάρτυρας πως λες αλήθεια και πως η τέχνη σας πραγματικά έχει προκόψει τόσο, ώστε να μπορεί, δίπλα στα ιδιωτικά, να καταγίνεται και με τα δημόσια πράγματα. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον Γοργία, τον Λεοντίνο σοφιστή: Ήρθε εδώ πρεσβευτής από τον τόπο του για δημόσια ζητήματα, γιατί πίστευαν πως είναι ο πιο ικανός από τους Λεοντίνους να καταγίνεται με τα πολιτικά, και όχι μόνο μιλώντας μπροστά στον αθηναϊκό δήμο έδωσε την εντύπωση πως μίλησε θαυμάσια, αλλά και ως ιδιώτης έκανε ομιλίες στο κοινό και πλησιάζοντας τους νέους έβγαλε χρήματα πολλά [282c] από αυτήν εδώ την πόλη. Ή, αν προτιμάς, ο φίλος μας ο Πρόδικος που ξέρουμε ήρθε και άλλοτε πολλές φορές με δημόσια αποστολή, και τώρα τελευταία, φτάνοντας από την Τζια με δημόσια αποστολή, όχι μόνο μίλησε στη βουλή με πολλή επιτυχία, αλλά και ως ιδιώτης έκανε ομιλίες στο κοινό και πλησιάζοντας τους νέους κέρδισε χρήματα όσα δεν φαντάζεσαι. Από εκείνους όμως τους παλιούς κανένας ποτέ δεν ενόμισε πως έπρεπε να πάρει χρήματα για τον κόπο του ούτε να κάνει ομιλίες [282d] στο κοινό, για να δείξει τη σοφία του μπροστά σε κάθε λογής ανθρώπους· τόση αφέλεια είχαν και τόσο δεν είχαν καταλάβει πως τα χρήματα έχουν αξία μεγάλη. Αντίθετα, από τούτους που είπαμε τόσο ο ένας όσο και ο άλλος έβγαλαν από τη σοφία τους περισσότερα χρήματα από ό,τι άλλος τεχνίτης από οποιαδήποτε τέχνη· και ακόμα πιο πριν από αυτούς ο Πρωταγόρας.
ΙΠ. Ε λοιπόν, Σωκράτη, ιδέα δεν έχεις πόσες όμορφες δουλειές γίνονται γύρω από τα πράγματα αυτά! Γιατί αν ήξερες πόσα χρήματα έχω βγάλει εγώ, θα έμενες με ανοιχτό το στόμα. Για να αφήσω τα άλλα, κάποτε που πήγα στη Σικελία, [282e] τον καιρό που ο Πρωταγόρας βρισκόταν εκεί και είχε μεγάλες επιτυχίες και ήταν και μεγαλύτερος στα χρόνια, εγώ, πολύ νεότερός του, σε πολύ λίγον καιρό έβγαλα πάνω από εκατόν πενήντα μνες, και από μια πολύ μικρή πολιτεία, την Ινυκό, πάνω από είκοσι μνες. Φορτωμένος χρήματα γύρισα στην πατρίδα μου και τα έδωσα στον πατέρα μου, έτσι που τα έχασαν και απορούσαν όχι μόνο εκείνος, αλλά και οι πατριώτες μου οι άλλοι. Και πάω να πιστέψω πως εγώ έχω βγάλει περισσότερα χρήματα παρά δύο μαζί σοφιστές άλλοι, όποιους και να πεις.
ΣΩ. Όμορφη και δυνατή είναι, Ιππία, η απόδειξη που φέρνεις [283a] τόσο της δικής σου σοφίας όσο και των τωρινών ανθρώπων μπροστά στους αρχαίους, πόσο ξεχωρίζουν· γιατί από τα λόγια σου βγαίνει πως των πιο παλιών η κουταμάρα ήταν μεγάλη. Λένε πως ο Αναξαγόρας έπαθε το αντίθετο από σας: ενώ είχε κληρονομήσει περιουσία μεγάλη, την παραμέλησε ολωσδιόλου και την έχασε ολόκληρη· τόσο χωρίς νου ήταν η σοφία του. Και για τους παλιούς τούς άλλους λένε παρόμοια. Με όσα λοιπόν τώρα λες φαίνεται πως προβάλλεις μιαν όμορφη απόδειξη για τη σοφία των [283b] τωρινών μπροστά τους παλιούς, και πολλοί συμφωνούν μαζί σου ότι ο σοφός πρέπει πρώτα απ᾽ όλα να είναι σοφός για τον εαυτό του. Και σοφός, όπως φαίνεται, θα πει αυτός που βγάζει όσο μπορεί περισσότερα χρήματα. Ας τα αφήσουμε όμως αυτά. Πες μου τώρα, συ ο ίδιος από τις πολιτείες που πηγαίνεις πούθε έβγαλες τα περισσότερα χρήματα; Το δίχως άλλο από τη Λακεδαίμονα, που έχεις πάει και τις πιο πολλές φορές. Ή όχι;
ΙΠ. Όχι, μά τον Δία, Σωκράτη.
ΣΩ. Τί λες; Τα λιγότερα απ᾽ όλα;
[283c] ΙΠ. Ούτε το παραμικρό ποτέ!
ΣΩ. Αυτό που λες είναι απίστευτο και παράξενο, Ιππία. Γιά πες μου όμως, η σοφία η δική σου δεν είναι τέτοια που να κάνει καλύτερους στην αρετή όσους καταπιάνονται μαζί της και τη μαθαίνουν;
ΙΠ. Και πολύ μάλιστα, Σωκράτη.
ΣΩ. Πιστεύεις λοιπόν πως τους γιους των Ινυκίνων ήσουν ικανός να τους κάνεις καλύτερους, ενώ των Σπαρτιατών δεν μπορούσες;
ΙΠ. Κάθε άλλο!