Αφήσαμε τελευταία τη σημαντικότερη γλωσσική συνάντηση της αρχαίας Ελληνικής: τη συνάντησή της με τη γλώσσα των Ρωμαίων, τη λατινική. Η λατινική είναι η γλώσσα από την οποία κατάγονται οι σημερινές νεολατινικές γλώσσες: γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, πορτογαλικά, ρουμανικά, βλάχικα (που μιλιούνται και στην Ελλάδα).
Οι πρώτες επαφές των Ελλήνων με τους Ρωμαίους ξεκινούν πολύ νωρίς, με τις πρώτες εγκαταστάσεις (8ος-7ος αιώνας π.Χ.) Ελλήνων αποίκων στην Ιταλία. Από αυτούς θα δανειστούν οι Ρωμαίοι το αλφάβητο για να γράψουν τη γλώσσα τους. Μέσα από αυτές τις πρώιμες επαφές θα περάσουν στα λατινικά πολλές ελληνικές λέξεις: nauta (ναύτης), poena (ποινή), poeta (ποιητής), massa (μᾶζα), gubernator (κυβερνήτης), balineum (βαλανεῖον, δηλαδή 'μπάνιο'· ήδη μιλήσαμε γι' αυτή τη λέξη). Θα περάσουν επίσης λέξεις από τη γλώσσα των τεχνών και των επιστημών: grammaticus, rhetor (ῥήτωρ), architectura. Καθώς ο χρόνος προχωρεί, οι Ρωμαίοι αποκτούν δύναμη και εμπλέκονται όλο και περισσότερο στα ελληνικά πράγματα, και τον 2ο αιώνα π.Χ. κατακτούν την Ελλάδα. Η πολιτική υποταγή των Ελλήνων στους Ρωμαίους σημαίνει ταυτόχρονα και την πολιτιστική «υποταγή» των Ρωμαίων στον ελληνικό πολιτισμό. Με άλλα λόγια, οι Ρωμαίοι επηρεάζονται δραστικά και αντλούν από την αρχαία ελληνική λογοτεχνία και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό για να δημιουργήσουν το δικό τους μείγμα.
Η υποταγή των Ελλήνων στους Ρωμαίους θα σημάνει μια σημαντική εισροή δανείων (όπως θα γίνει πολύ αργότερα με την οθωμανική κατάκτηση): κουστωδία, σπίτι, καντήλα, πόρτα, τάβλα, κάστρο, παλάτι, άσπρος, πουλί, στράτα, καβαλικεύω κ.ά. Αλλά ο δανεισμός δεν θα επηρεάσει μόνο το λεξιλόγιο αλλά και τη μορφολογία. Στις λέξεις αποθηκάριος, βιβλιοθηκάριος «κρύβεται» η λατινική κατάληξη -arius. Στις λέξεις βαρβάτος, γεμάτος «κρύβεται» η λατινική κατάληξη -atus. Με ανάλογο τρόπο, για να πάμε σε μια πολύ υστερότερη εποχή, στις λέξεις παλιατζής, χωρατατζής «κρύβεται» το τουρκικό -ci (προφέρεται [dzi]).
Με την επικράτηση του χριστιανισμού η λατινική θα χρησιμοποιήσει ελληνικής καταγωγής λέξεις για να εκφράσει έννοιες που συνδέονται με τη νέα θρησκεία: apostolus, ecclesia (ἐκκλησία). Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η συνάντηση της ελληνικής γλώσσας με τον χριστιανισμό θα σημάνει κάποιες «αφανείς» αλλά σημαντικές αλλαγές στο λεξιλόγιο και κυρίως στον χώρο της σημασίας. Η λέξη ἐπίσκοπος (απ' όπου προέρχεται η αγγλική bishop και η γαλλική évêque) σήμαινε στα αρχαία ελληνικά τον 'φύλακα'. Τώρα θα αποκτήσει τη σημασία του 'ιεράρχη', που είναι ο «φύλακας» του ποιμνίου του. Η λέξη διάκονος σήμαινε στα αρχαία ελληνικά τον 'υπηρέτη'. Τώρα θα αποκτήσει τη σημασία του «υπηρέτη» στο πλαίσιο της εκκλησιαστικής ιεραρχίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου