ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Ἰφιγένεια ἡ ἐν Αὐλίδι (206-252)

τὸν ἰσάνεμόν τε ποδοῖνλαιψηροδρόμον Ἀχιλῆα,
τὸν ἁ Θέτις τέκε καὶ Χείρων
ἐξεπόνησεν, εἶδον
210 αἰγιαλοῖς παρά τε κροκάλαις
δρόμον ἔχοντα σὺν ὅπλοις·
ἅμιλλαν δ᾽ ἐπόνει ποδοῖν
πρὸς ἅρμα τέτρωρον
215 ἑλίσσων περὶ νίκας.
ὁ δὲ διφρηλάτας ἐβοᾶτ᾽,
Εὔμηλος Φερητιάδας,
ᾧ καλλίστους ἰδόμαν
χρυσοδαιδάλτους στομίοις
22 0πώλους κέντρῳ θεινομένους,
τοὺς μὲν μέσους ζυγίους
λευκοστίκτῳ τριχὶ βαλιούς,
τοὺς δ᾽ ἔξω σειροφόρους,
ἀντήρεις καμπαῖσι δρόμων,
225 πυρσότριχας, μονόχαλα δ᾽ ὑπὸ σφυρὰ
ποικιλοδέρμονας· οἷς παρεπάλλετο
Πηλεΐδας σὺν ὅπλοισι παρ᾽ ἄντυγα καὶ σύ
230ριγγας ἁρματείους.

ναῶν δ᾽ εἰς ἀριθμὸν ἤλυθον [στρ. β]
καὶ θέαν ἀθέσφατον,
τὰν γυναικεῖον ὄψιν ὀμμάτων
ὡς πλήσαιμι, μέλινον ἁδονάν.
235 καὶ κέρας μὲν ἦν
δεξιὸν πλάτας ἔχων
Φθιώτας ὁ Μυρμιδὼν Ἄρης
πεντήκοντα ναυσὶ θουρίαις.
χρυσέαις δ᾽ εἰκόσιν κατ᾽ ἄκρα Νη-
240 ρῇδες ἕστασαν θεαί,
πρύμναις σῆμ᾽ Ἀχιλλείου στρατοῦ.

Ἀργείων δὲ ταῖσδ᾽ ἰσήρετμοι [ἀντ. β]
νᾶες ἕστασαν πέλας·
ὧν ὁ Μηκιστέως στρατηλάτας
245 παῖς ἦν, Ταλαὸς ὃν τρέφει πατήρ,
Καπανέως τε παῖς
Σθένελος· Ἀτθίδας δ᾽ ἄγων
ἑξήκοντα ναῦς ὁ Θησέως
παῖς ἑξῆς ἐναυλόχει, θεὰν
250 Παλλάδ᾽ ἐν μωνύχοις ἔχων πτερω-
τοῖσιν ἅρμασιν θετόν,
εὔσημόν γε φάσμα ναυβάταις.

***

Και τον Αχιλλέα το φτεροπόδη,
που στο τρέξιμο με ανέμους παραβγαίνει,
γιο της Θέτης
και που ο Χείρωνας τον έχει αναθρεμμένον,
210 στο γιαλό κοντά στα βότσαλα τον είδα
βαριαρμάτωτος να τρέχει·
μ᾽ ένα αμάξι που το σέρναν τέσσερα άτια
επαράβγαινε πεζός
πολεμώντας για τη νίκη. Δυνατά
φώναζε ο αρματολάτης,
ο Εύμηλος, του Φέρη εγγόνι,
που τον είδα να κεντάει
τα χρυσοχαλινωμένα
220 και πανέμορφ᾽ άλογά του·
απ᾽ αυτά, τα μεσινά ηταν μ᾽ άσπρες βούλες,
και τ᾽ απ᾽ όξω, τ᾽ ακρινά,
που αντικρίζονται στου δρόμου τις στροφές,
ξανθοκόκκινα, και κάτω απ᾽ τα στραγάλια
παρδαλά·
πλάι σ᾽ αυτά, πλάι στο στεφάνι
του αμαξιού και στα χωνιά
των τροχών του, αρματωμένος
230 χίμαε του Πηλέα ο γιος.

Μέτρησα όλα τα καράβια,
θέαμα χάρηκα έξοχο,
τα γυναίκεια μου ώσπου χόρτασαν τα μάτια·
τί ευχαρίστηση γλυκιά!
Είχαν τη δεξιά του στόλου
άκρη οι πολεμόχαροι
Μυρμιδόνες, απ᾽ τη Φθία, με πενήντα
πλεούμενα πολεμικά.
Για σημάδι του στρατού του αχίλλειου ήταν
240 Νηρηίδων
χρυσά αγάλματα στημένα εκεί στις πρύμες.

Πλάι τους στέκανε άλλα τόσα
των Αργείων πλεούμενα·
δυο αρχηγοί τους: ο ένας γιος του Μηκιστέα,
εγγονός του Ταλαού,
κι ο άλλος, γιος του Καπανέα,
τ᾽ όνομά του Σθένελος·
και κοντά τους του Θησέα ο γιος, μ᾽ εξήντα
πλεούμεν᾽ απ᾽ την Αττική·
250 σε άρμα, που άτια φτερωτά το σέρνανε, είχε
την Παλλάδα,
για τους ναύτες καλοσήμαδο στολίδι.

Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της, Η τέχνη του 4ου αιώνα π.Χ.: Η τέχνη της ελληνιστικής εποχής

8.2. Η ελληνιστική αρχιτεκτονική: Μνημειακά οικοδομήματα και τεχνητά τοπία

8.2.1. Δύο μεγάλοι ναοί: Ο ναός του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα και ο ναός του Απόλλωνα στα Δίδυμα

Στα ελληνιστικά χρόνια ανακατασκευάστηκαν δύο από τους μεγαλύτερους ναούς του αρχαίου ελληνικού κόσμου που είχαν ανεγερθεί στα αρχαϊκά χρόνια. Ο ένας ήταν ο ναός του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα, που είχαν αρχίσει να χτίζουν οι γιοι του Πεισιστράτου κοντά στη νοτιοανατολική είσοδο της πόλης και που τον εγκατέλειψε συνειδητά ημιτελή η αθηναϊκή δημοκρατία ως μνημείο της τυραννίας. Ο αρχαϊκός ναός, που δεν ξεπέρασε ποτέ το αρχικό στάδιο κατασκευής, προβλεπόταν να είναι δωρικός με δύο σειρές κιόνων (δίπτερος) και εντυπωσιακό μέγεθος: η κρηπίδα του έχει διαστάσεις 107,70 m x 42,90 m. Τον ναό αυτό φιλοδόξησε να τον ξαναχτίσει από την αρχή τον 2ο αιώνα π.Χ. ο βασιλιάς της Συρίας Αντίοχος Δ' (174-165 π.Χ.). Η απόφαση αυτή είναι ενδεικτική για τη διάθεση των βασιλέων της ελληνιστικής εποχής να χρησιμοποιούν την αρχιτεκτονική ως μέσο προβολής του πλούτου και της δύναμής τους. Ενδεικτικό για τη διεθνοποίηση της μνημειακής αρχιτεκτονικής στα ελληνιστικά χρόνια είναι ότι ο Αντίοχος ανέθεσε την ανέγερση του νέου ναού σε έναν Ρωμαίο αρχιτέκτονα που ονομαζόταν Κοσσούτιος. Ο Κοσσούτιος, που ήταν άριστος γνώστης της ελληνική αρχιτεκτονικής και ταυτόχρονα καινοτόμος, σχεδίασε τον πρώτο αμιγώς κορινθιακό ναό ως δίπτερο στις μακρές πλευρές και τρίπτερο στις στενές, με 104 κίονες συνολικά. Ένα επιπλέον αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του ναού ήταν ότι ο σηκός του δεν ήταν στεγασμένος, αλλά υπαίθριος. Οι εργασίες σταμάτησαν όταν πέθανε ο Αντίοχος και ο ναός έμεινε ημιτελής, ώσπου τον ολοκλήρωσε ο αυτοκράτορας Αδριανός, ο οποίος τον εγκαινίασε το 131 μ.Χ. και τοποθέτησε στο εσωτερικό του ένα μεγάλο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία.

Ένας άλλος γιγάντιος ναός της ελληνιστικής εποχής, που δεν τελείωσε ποτέ, είναι ο ναός του Απόλλωνα στα Δίδυμα. Το ιερό των Διδύμων στα νότια της Μιλήτου ήταν ένα από τα σημαντικότερα της Ιωνίας και είχε ένα μαντείο περίφημο ήδη από τα αρχαϊκά χρόνια. Τον μεγάλο ναό του ιερού τον κατέστρεψαν οι Πέρσες κατά την εξέγερση των Ιώνων στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. και παρέμεινε ερείπιο ως το 334 π.Χ., όταν ο Μέγας Αλέξανδρος απελευθέρωσε τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας από τους Πέρσες. Τότε ξεκίνησε μια φιλόδοξη επιχείρηση ανακατασκευής του δίπτερου ιωνικού ναού με βάση το παλαιό σχέδιο, αλλά με αισθητά μεγαλύτερες διαστάσεις. Η κρηπίδα απέκτησε επτά βαθμίδες και επάνω της πάτησε ένας ορθογώνιος στυλοβάτης με διαστάσεις 109,34 m x 51,13 m, στον οποίο πατούν οι 120 συνολικά κίονες (108 στα δύο πτερά και 12 στον πρόναο). Ο ναός έχει τρεις χώρους σε διαφορετικά επίπεδα: στο βάθος του προδόμου ανοίγεται μια μεγάλη θύρα με μονολιθικό κατώφλι του οποίου το ύψος ξεπερνά το 1 m, πίσω από την οποία υπάρχει μια αίθουσα με δύο κορινθιακούς κίονες στη μέση και κλίμακες στις πλευρές. Πίσω από την αίθουσα μια μεγάλη κλίμακα με 24 σκαλοπάτια επιτρέπει την κάθοδο σε μια υπαίθρια αυλή, στους τοίχους της οποίας διαμορφώνονται παραστάδες με επίκρανα. Στο πίσω μέρος της αυλής βρίσκεται ο αρχαίος ναΐσκος του Απόλλωνα. Ο ναός έχει πλουσιότατο ανάγλυφο διάκοσμο, από τον οποίο ξεχωρίζουν ζωφόροι με αντωπούς γρύπες. Έχουν σωθεί επιγραφές με λογαριασμούς των εργασιών κατασκευής του ναού από τον 3ο αιώνα π.Χ., από τις οποίες φαίνεται το μέγεθος της δαπάνης, που ήταν για την πόλη της Μιλήτου μια συνεχής οικονομική αιμορραγία: κάθε κίονας κόστιζε σχεδόν 40.000 δραχμές, όταν ένα καλό ημερομίσθιο δεν ξεπερνούσε τις 2 δραχμές. Αναφέρονται επίσης τα ονόματα των αρχιτεκτόνων που διαδέχθηκαν ο ένας τον άλλο και τα ονόματα των επιστατών που επέβλεπαν τις εργασίες. Ο ναός δεν τελείωσε ποτέ· ακόμη και μια γενναιόδωρη χορηγία του αυτοκράτορα Αδριανού τον 2ο αιώνα μ.Χ. δεν στάθηκε αρκετή για την ολοκλήρωσή του.

Η Ελεύθερη Βούληση της Ψυχής

Δεν υπάρχει Ελεύθερη Βούληση στον Αθεϊσμό, ή στις Ιουδαιο-Χριστιανικές θρησκείες. Μονάχα στον Βουδισμό, την Ινδουιστική Φιλοσοφία και άλλα Φιλοσοφικά συστήματα Ελεύθερης Σκέψης μπορούμε να συναντήσουμε την αξία της πραγματικής Ελεύθερης Βούλησης μέσα από την Μετενσάρκωση.

Και αυτό διότι η Ψυχή προϋπάρχει της ζωής στην Γη και ως εκ τούτου επιλέγει ένα μονοπάτι εξέλιξης που ωφελεί την ίδια την ψυχή περισσότερο στο συγκεκριμένο στάδιο το οποίο βρίσκεται. Μέσα απο την Ελεύθερη Βούληση η ψυχή επιλέγει ένα περιορισμένο πλαίσιο έτσι ώστε να βιώσει μία συγκεκριμένη πραγματικότητα και διαμέσω αυτής να ωριμάσει. Η Ψυχή επιλέγει την προσωρινή απώλεια της ολοκληρωτικής Ελεύθερης Βούλησης και των δυνάμεων που επιφέρει.

Η Ελεύθερη Βούληση της Ψυχής

Αυτό βέβαια οδηγεί σε ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της Ανθρωπότητας και ίσως ένα από τα δυσκολότερα ζητήματα εκλογίκευσης δεδομένων των παγιωμένων πεποιθήσεων που είναι εντυπωμένες στο σύνολο σχεδόν του ανθρώπινου πολιτισμού. Και το μυστήριο είναι το εξής: Γιατί κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται άρρωστοι ενώ άλλοι γεννιούνται υγιείς; Μέσα από τις θρησκείες διαπιστώνουμε πως ο θεός διαλέγει την μοίρα της Ψυχής παρακάμπτοντας εντελώς την Ελεύθερη Βούληση. Στον Αθεϊσμό αυτό συμβαίνει λόγω της τυχαιότητας η οποία παρακάμπτει επίσης την Ελεύθερη Βούληση. Στην θεωρία της Μετενσάρκωσης οι άνθρωποι ουσιαστικά επιλέγουν να γεννηθούν άρρωστοι, φτωχοί κ.ο.κ. Οι Ψυχές επιλέγουν ένα τέτοιο μονοπάτι ούτως ώστε να μάθουν και να ανελιχθούν μέσα από τις εμπειρίες της πραγματικότητας που επιλέγουν να ζήσουν. Διαλέγουν αυτό τον δρόμο καθώς ωφελεί την συνολική πνευματική εξέλιξή τους. Χωρίς τα εμπόδια της ζωής η ψυχή θα παρέμενε στάσιμη, και έτσι οι δυσκολότερες ζωές εμπεριέχουν την δυνατότητα της μέγιστης εξέλιξης.

Ο Γενικός σκοπός της Μετενσάρκωσης στη Γη είναι η απόκτηση γνώσης σε σχέση με τα συναισθήματα και την σεξουαλικότητα. Πρόκειται για την μοναδική εμπειρία στην Γη που επιτρέπει στην ψυχή να μάθει να χρησιμοποιεί τα απαραίτητα εργαλεία για να δημιουργήσει. Διότι μέσα από τις προκλήσεις της ζωής και ειδικότερα σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους οι ανθρώπινες ψυχές λαμβάνουν την μεγαλύτερη δυνατή πνευματική γνώση και Σοφία.

Τα ατομικά Ψυχικά χαρακτηριστικά παίζουν επίσης ένα σημαντικό ρόλο. Γιατί οι ψυχές επιλέγουν ζοφερά μέρη για να ζήσουν, ή ένα ψυχικά διαταραγμένο ή άρρωστο κορμί; Φαίνεται πως υπάρχουν λόγοι και για αυτές τις επιλογές. Η μεγαλύτερη αντιξοότητα παρέχει επίσης την δυνατότητα εξέλιξης. Μερικές ψυχές επιλέγουν εξαιρετικά αντίξοες ζωές πνευματικά και άλλες επιλέγουν κάτι πιο ήπιο. Δίχως αμφιβολία όμως οι ψυχές δεν μπορούν να ανελιχθούν αν δεν ξεπεράσουν τα εμπόδια της ζωής. Και οι Ψυχές επιλέγουν να μετενσαρκωθούν σε μία ζωή και καταστάσεις που ταιριάζουν στο προσωπικό στάδιο εξέλιξής τους. Γιατί όλοι μας έχουμε το προσωπικό και εσωτερικό μοτίβο Πνευματικής Εξέλιξης.

Ίσως θα ήταν φρόνιμο να περιορίσουμε στιγμιαία τις όποιες πεποιθήσεις έχουμε και να αναρωτηθούμε γιατί διαλέξαμε την ζωή που ζούμε τώρα με σκοπό να μάθουμε τα πράγματα που έρχονται στην καθημερινότητά μας και έχουμε διαλέξει. Το πιθανότερο είναι πως αυτό έχει συμβεί για να διδαχθούμε κάτι σε σχέση με τα συναισθήματα, την σεξουαλικότητα ή το Εγώ μας. Εξάλλου η Διάνοια της Ψυχής και η Σοφία που εμπεριέχεται σε αυτή είναι κατά πολύ ανώτερη από τις αξίες που διαθέτει ο περιορισμένος φυσικός εαυτός μας. Η Ψυχή γνωρίζει πολύ καλά προς τα που βαδίζει και όλες τις καταστάσεις που πρόκειται να της αποκαλυφθούν. Μέσα από αυτή την γνώση είναι εύκολο να αποφύγουμε την αυτολύπηση, γνωρίζοντας πως εμείς ή τουλάχιστον η Ψυχή μας έχει επιλέξει τα δεινά που τυχόν θα παρουσιαστούν σε αυτή την ζωή, ως ένα μονοπάτι εξέλιξης και πνευματικής ανύψωσης μέσα από την Ελεύθερη Βούληση.

Βέβαια ένας σημαντικός παράγοντας για την Ελεύθερη Βούληση και την δράση της είναι η Σχετικότητα και οι προφανείς περιορισμοί της. Για παράδειγμα δεν είναι δυνατόν η ψυχή να μεταμορφωθεί σε πουλί και να πετάξει μακριά. Ένας άνθρωπος μπορεί να το φανταστεί αλλά δεν μπορεί να το πράξει μέσα στο σχετικό φυσικό πλαίσιο στο οποίο ζει. Οι Άνθρωποι έχουν αυτό το φυσικό πλαίσιο ως δεδομένο και θεωρούν πως αυτό είναι το σύνολο της ανθρώπινης ύπαρξης. Όμως αυτό φαίνεται πως δεν είναι αλήθεια. Διότι υπάρχουν επιβεβαιωμένα πολλές διαστάσεις στις οποίες αυτό το φυσικό πλαίσιο που είναι περιοριστικό για τον Άνθρωπο παύει να ισχύει. Μέσα σε αυτές τις διαστάσεις το άτομο είναι ελεύθερο να δημιουργήσει και να πράξει οτιδήποτε επιθυμεί και φαντάζεται. Ο μόνος περιορισμός είναι η ίδια η δημιουργικότητα του ατόμου. Βέβαια επειδή μία τέτοια πραγματικότητα διαθέτει απεριόριστη ελευθερία και πραγματική Ελεύθερη Βούληση δεν μπορεί να αλληλοεπιδράσει με την πραγματικότητα των άλλων εκτός αν το επιλέξεις, ή αν το επιλέξει ένα άλλο άτομο.

Εδώ διεγείρεται η περιέργεια του τι είναι δυνατόν να δημιουργήσουν οι άλλοι αλλά και να βιώσουν, έτσι ώστε να μπορέσουμε να σχηματίσουμε ένα τύπο αλληλοεπιδρώσας σχέσης μέσα από την οποία θα είμαστε σε θέση να βιώσουμε τις εξατομικευμένες πραγματικότητες και μέσα από αυτές να μάθουμε περισσότερα για τους άλλους και τον εαυτό μας, εξαπλώνοντας την δημιουργική μας γνώση. Η Διαδικασία περιγράφεται αρκετά απλοϊκά παραπάνω, όμως τα πράγματα περιπλέκονται. Μεγάλες ομάδες Συνειδητότητας με όμοιους δημιουργικούς στόχους ενώνονται και σχηματίζουν «οικογένειες». Μπορούν έπειτα να δημιουργήσουν πλαίσια πραγματικότητας μέσα από τα οποία βιώνουν εμπειρίες που είναι μοναδικές. Για να καταφέρει η συγκεκριμένη φυσική πραγματικότητα στην οποία ζούμε να αποκτήσει αμοιβαία συνοχή ανάμεσα σε άτομα με δημιουργική Συνειδητότητα θα πρέπει να ενυπάρχει μέσα σε κάποιο περιοριστικό πλαίσιο. Πρόκειται για ένα δεδομένο που μας κάνει να βιώνουμε την ζωή και τις εμπειρίες της όσο καλύτερα μπορούμε. Διότι αλλιώς φανταστείτε το χάος που θα υπήρχε αν η ατομική φαντασία του κάθε ανθρώπου πραγματωνόταν την ίδια στιγμή. Η Φυσική πραγματικότητα θα έχανε την συνοχή της άμεσα και έτσι η φυσική εμπειρία σε σχέση με τους άλλους δεν θα ήταν δυνατή καθώς το πλαίσιο στο οποίο υπάρχει θα εξαφανιζόταν.

Μέσα στο πλαίσιο της Μετενσάρκωσης διαφαίνεται πως η Γέννηση είναι μία αρκετά πιο επίπονη διαδικασία από τον Θάνατο. Ο Θάνατος είναι η αποκοπή από το φυσικό πλαίσιο της πραγματικότητας και ο εναγκαλισμός του πραγματικού βαθύτερου πλαισίου ύπαρξης, όπου η υλοποίηση της σκέψης ολοκληρώνεται πολύ ταχύτερα. Η Γέννηση από την άλλη μεριά είναι μία άκρως περιοριστική διαδικασία καθώς η Ψυχή ξεκινά να περιορίζει και να αποκόπτεται από τις αξίες της δημιουργίας και της αντίληψης. Η απώλεια δύναμης και ελέγχου μπορεί να γίνει τρομακτική, όμως εν τέλει γίνεται κατανοητή ως μία αναγκαιότητα για την ομαλή διαδικασία βιώματος της συγκεκριμένης φυσικής πραγματικότητας.

Φαίνεται πως δεν υπάρχει διαφυγή από τα συναισθηματικά και πνευματικά μαθήματα που πρέπει ο καθένας να λάβει, και οι συνθήκες συχνά θα επαναλαμβάνονται ώσπου η ψυχή να κατανοήσει την σημασία τους. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε εκείνα που αποζητά η Ψυχή για τον εαυτό της. Έτσι ο προσωρινός περιορισμός της Αλήθειας και της υπέρτατης Ελεύθερης Βούλησης θα πρέπει να γίνει κατανοητός γιατί παρέχει δημιουργικές εμπειρίες που αλλιώς δεν θα ήταν δυνατόν να βιώσουμε, ειδικά σε σχέση με τα δισεκατομμύρια των υπόλοιπων συνειδητών δημιουργικών ανθρώπων με τους οποίους συμβιώνουμε…

Οι παρατηρήσεις του Hubble προτείνουν ένα συστατικό που λείπει στις θεωρίες της Σκοτεινής Ύλης

Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ότι μπορεί να υπάρχει ένα συστατικό που λείπει στην κοσμική συνταγή μας για το πώς συμπεριφέρεται η σκοτεινή ύλη. Γιατί έχουν ανακαλύψει μια ασυμφωνία μεταξύ των θεωρητικών μοντέλων για το πώς η σκοτεινή ύλη πρέπει να κατανέμεται στα σμήνη γαλαξιών και τις παρατηρήσεις για τη δέσμευση της σκοτεινής ύλης στα σμήνη. 

Οι αστρονόμοι φαίνεται να αποκάλυψαν μια αινιγματική λεπτομέρεια στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται η σκοτεινή ύλη. Βρήκαν μικρές, πυκνές συγκεντρώσεις σκοτεινής ύλης που κάμπτουν και μεγεθύνουν το φως (λειτουργία βαρυτικού φακού) πολύ πιο έντονα από το αναμενόμενο.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η σκοτεινή ύλη μπορεί να αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος ή το σύνολο της «μάζας που λείπει» του σύμπαντος. Μπορεί να αντιπροσωπεύει ένα επιβλητικό 85 τοις εκατό του σύμπαντος, και δεν μπορούμε να την δούμε. Επειδή η σκοτεινή ύλη δεν εκπέμπει, απορροφά ή αντανακλά το φως, η παρουσία της είναι γνωστή μόνο μέσω της βαρυτικής έλξης πάνω στην ορατή ύλη στο διάστημα. Ως εκ τούτου, η σκοτεινή ύλη παραμένει τόσο αόριστη όσο η Γάτα του Τσεσάιρ στις Περιπέτειες της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων – όπου βλέπετε μόνο το χαμόγελο της (με τη μορφή βαρύτητας) αλλά όχι το ίδιο το ζώο.

Ένας τρόπος με τον οποίο οι αστρονόμοι μπορούν να ανιχνεύσουν τη σκοτεινή ύλη είναι να μετρήσουν τον τρόπο με τον οποίο η βαρύτητα της στρεβλώνει το χώρο, ένα φαινόμενο που ονομάζεται βαρυτικός φακός.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συγκεντρώσεις σκοτεινής ύλης μικρής κλίμακας σε σμήνη παράγουν βαρυτικά φαινόμενα, που είναι 10 φορές ισχυρότερα από το αναμενόμενο. Αυτά τα στοιχεία βασίζονται σε πρωτοφανείς λεπτομερείς παρατηρήσεις αρκετών τεράστιων γαλαξιακών σμηνών από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble και το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου στη Χιλή.

Κανείς δεν καταλαβαίνει και πολλά για την σκοτεινή ύλη. Ακόμα και το όνομα προδίδει πόσο λίγα γνωρίζουμε γι' αυτήν. Ωστόσο, η νέα ανάλυση του Hubble υποδηλώνει ότι γνωρίζουμε ακόμη λιγότερα από ό, τι νομίζαμε. Η ανάλυση Hubble της σκοτεινής ύλης δείχνει περισσότερα σε μέρη όπου δεν περιμέναμε, κάνοντας πράγματα που επίσης δεν περιμέναμε.

Πρόσφατα η ομάδα με επικεφαλής τον Massimo Meneghetti ανέλυσε τη σκοτεινή ύλη σε 11 μεγάλα γαλαξιακά σμήνη.

Ο Meneghetti λέει ότι τα σμήνη των γαλαξιών είναι το ιδανικό μέρος για τη μελέτη της σκοτεινής ύλης. Η ομάδα δημιουργεί προσομοιώσεις των αναμενόμενων βαρυτικών φακών στο εργαστήριο και στη συνέχεια το συγκρίνει με την πραγματικότητα μέσω του Hubble. Σε μεγάλη κλίμακα, τα μοντέλα είναι ακριβή – η ομάδα είδε το βαρυτικό φακό γύρω από το σμήνος όπως είχε προβλεφθεί. Ωστόσο, η μελέτη αποκάλυψε επίσης το βαρυτικό φακό γύρω από μεμονωμένους γαλαξίες που δεν είχε προβλεφθεί στο μοντέλο. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι η ποσότητα της σκοτεινής ύλης σε αυτούς τους γαλαξίες θα μπορούσε να είναι πολύ υψηλότερη από ό, τι πιστεύεται, κατά 10 φορές ή και περισσότερο.

Για να επιβεβαιώσει αυτά τα ευρήματα, η ομάδα πραγματοποίησε φασματοσκοπικές παρατηρήσεις των ύποπτων γαλαξιών. Οι ορατές μετατοπίσεις του φωτός στα φάσματα επέτρεψαν στους επιστήμονες να υπολογίσουν την ταχύτητα των άστρων σε τροχιά, κάτι που είναι ένας από τους λίγους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να μετρήσουμε τη σκοτεινή ύλη. Αυτή η ανάλυση επιβεβαίωσε ότι υπήρχε πολύ περισσότερη σκοτεινή ύλη από ό, τι προβλέπουν τα τρέχοντα μοντέλα.

Δεν γνωρίζουμε ακόμη τι σημαίνει αυτό, αλλά οποιαδήποτε απόκλιση μεταξύ μοντέλων και πραγματικότητας είναι μια ευκαιρία για τη βελτίωση των μοντέλων. Αυτό θα μπορούσε να μας βοηθήσει να καταλάβουμε τι είναι η σκοτεινή ύλη.

Το προγραμματισμένο διαστημικό τηλεσκόπιο Nancy Grace Roman της NASA θα ανιχνεύσει ακόμη πιο απομακρυσμένους γαλαξίες μέσω του βαρυτικού φακού από τεράστια σμήνη γαλαξιών. Οι παρατηρήσεις θα διευρύνουν το δείγμα των σμηνών που μπορούν να αναλύσουν οι αστρονόμοι για να δοκιμάσουν περαιτέρω τα μοντέλα της σκοτεινής ύλης.

M. Heidegger: Είναι και Χρόνος (8)

Martin Heidegger: (1889-1976)

ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ

Κεφάλαιο Τέταρτο, Πώς κουβεντιάζεται η αυθεντικότητα και η αναυθετικότητα του εαυτού;

Μια επισκόπηση

Το τέταρτο κεφάλαιο του Είναι και Χρόνος φέρει τον γενικό τίτλο:

Το εντός-του-κόσμου-Είναι ως Συνείναι και εαυτότητα.
Το «τις»/οι «πολλοί».
(Das In-der-Welt-sein als Mit-und Selbstsein. Das “Man”)

I. Με μια πρώτη ματιά ο τίτλος μας λέει πως «το εντός του κόσμου Είναι», το ενδοκοσμικό μας Είναι ή, με άλλα λόγια, η καθημερινή ύπαρξη, η ύπαρξή μας μέσα στην καθημερινότητα, μέσα στην εγκοσμιότητα, δεν είναι ποτέ μοναχική, αλλά πάντοτε παρούσα ως συνύπαρξη, ως ένα Συν-είναι (Mitsein). Βρισκόμαστε στο κέντρο της κοσμικότητας του κόσμου. Εάν αυτή-εδώ δεν μας εγκαταλείπει ποτέ –είτε θέλουμε είτε όχι– και η ερμηνευτική διείσδυση σ’ αυτήν μας φέρνει αντιμέτωπους με τον κόσμο των φαινομένων, η ύπαρξή μας μέσα στον καθημερινό κόσμο ανήκει, πάνω απ’ όλα, στα θεμελιακά οργανικά στοιχεία που συγκροτούν αυτή την ενδο-κοσμικότητα (In-der-Welt-sein). Ως τέτοιο στοιχείο συνιστά καίριο κοινωνικό φαινόμενο. Κοινωνικό όχι με κάποιο κοινωνιολογικό νόημα: ως μια ταξική ή διυποκειμενική σχέση ανάμεσα σε δυο ατομικά ή συλλογικά υποκείμενα, αλλά α) καθαρώς φαινομενολογικά: το Dasein ως τι είδους κοινωνικό φαινόμενο είναι εν γένειˑ και β) κοινωνικώς οντολογικά: το Dasein ως σχετιζόμενο με το Είναι, καθώς η υπαρκτική του φύση, δηλαδή η φύση του, η ουσία του ως ύπαρξη, προορίζεται να είναι με τους άλλους, να συνυπάρχει με τους πολλούς, με το ανώνυμο πλήθος. Η συνύπαρξη τούτη έχει τη ρίζα της μέσα σε ένα ανώνυμο πλήθος, μέσα στην ανωνυμία των πολλών, από την οποία δεν μπορεί να αποκοπεί ή να ξεφύγει με κανέναν τρόπο. Γι’ αυτό και ρίχνεται, απορροφάται μέσα στον κόσμο.

ΙΙ. Κατευθυντήριος ορίζοντας ερμηνείας και κατανόησης των τριών παραγράφων (§§§25, 26, 27) που συνθέτουν το τέταρτο κεφάλαιο του Είναι και Χρόνος είναι η υπαρκτική διαφορά ανάμεσα στον αυθεντικό και αναυθεντικό Εαυτό. Ο Χάιντεγκερ διαγιγνώσκει πως η κοσμικότητα του κόσμου, σε επίπεδο ύπαρξης, δεν μπορεί να κατανοηθεί επαρκώς, εάν μένει αναπάντητο το ερώτημα: ποιος είναι αυτό, που στην καθημερινότητα είναι το Dasein; Γιατί κάθε περαιτέρω κατανόηση απαιτεί μια βαθιά ενασχόληση με το ερώτημα: ποιος είναι το Dasein; Επειδή το Dasein όχι μόνο βρίσκεται καθημερινά μέσα στον κόσμο, αλλά σχετίζεται με αυτόν, συναρπάζεται απ’ αυτόν. Καθ’ όλη αυτή τη σχεσιακή του κίνηση, κυρίαρχο είδος παραμένει το Είναι, γι’ αυτό και το φαινόμενο που δίνει απάντηση στο «ποιος;», όπως και όλες οι άλλες δομές του Είναι αυτού του Dasein, ανήκει στους τρόπους του Είναι του.  

III. Οι τρόποι του Είναι, δηλαδή οι τρόποι, με τους οποίους έρχεται σε παρουσία το Είναι, δεν είναι τίποτε άλλο παρά φανερώσεις του ίδιου του Dasein, του ανθρώπου ως υπαρκτικής οντότητας. Έτσι το Dasein κατορθώνει –με τα εγγενή του στοιχεία, όπως η αλήθεια ως α-λήθεια [=μη λήθη] και ο λόγος: το λέγειν και η γλώσσα– να είναι κάτι το διακεκριμένο, το έξοχο. Ακριβώς ετούτη η εξοχότητα είναι που του προσδίδει τη δέουσα, τη σίγουρη, τη βέβαιη προτεραιότητα έναντι των άλλων όντων. Από εδώ προκύπτει πως αυτό το Dasein, ο άνθρωπος ως τέτοιος, είναι ό,τι είναι, επειδή καθορίζεται από το προνόμιο της ύπαρξηςˑ και μόνο ως τέτοια ύπαρξη υπερέχει οντολογικά έναντι των άλλων όντωνˑ «υπερέχει οντολογικά» σημαίνει ότι ως ον έχει λόγο για το Είναι (=οντο-λογικά), δηλαδή ρωτά για το νόημα του Είναι: διανοίγεται στην κατανόησή του. Μια τέτοια διάνοιξη ωστόσο δεν προϋποθέτει εγκατάλειψη του Εαυτού, απώλειά του μέσα στην καθημερινή χαύνωση, κάτι σαν την απερίγραπτη αποχαύνωση του τρέχοντος καθεστωτικού προσωπικού της Ελλάδας και των διανοουμενίστικων υπηρετών του. Απεναντίας είναι διάνοιξη και προς εαυτόν ή πρωτίστως προς εαυτόν.

IV. Κατ’ αυτή τη διάνοιξη λοιπόν η εν λόγω κατανόηση εκτυλίσσεται συγχρόνως και ως κατανόηση του ατομικού Είναι, τουτέστι ως αυτοκατανόηση. Όταν ρωτάμε για το Είναι, μαθαίνουμε να γινόμαστε αυτοί που είμαστε ή, με άλλα λόγια, ρωτάμε για την ουσία της ύπαρξής μας, ζητούμε να μαθαίνουμε για ετούτη από αυτό για το οποίο ρωτάμε, δηλαδή από το Είναι. Το Είναι συμβαίνει να μας προσ/ς-καλεί και εμείς προσ/ς–ερχόμαστε. Π.χ. Κάθε ανθρώπινο ον που δημιουργεί, που γίνεται δημιουργός στην πορεία της ζωής του, το κατορθώνει αυτό, γιατί καλείται, προσ/ς καλείται από το Είναι του, δηλαδή έλκεται, μαγεύεται, συναρπάζεται απ’ αυτό, για το οποίο αγωνίζεται με όλες τις δυνάμεις του Dasein του. Πόσα και πόσα ανθρώπινα άτομα δεν χάνουν τον προσανατολισμό τους μέσα στη ζωή, γιατί δεν ανακαλύπτουν έγκαιρα το ταλέντο τους, δηλαδή δεν αναγνωρίζουν και δεν ακολουθούν τη φωνή, την προσ/ς-κληση του Είναι τους. Τούτο υποδηλώνει, μεταξύ των άλλων, πως το Dasein μας, ακόμη κι αν είναι κλεισμένο ή αποκλεισμένο σε έναν χώρο, σε ένα Da, δεν παύει να ανήκει στις δυνατότητές του να διανοίγεται προς εαυτόν και τους άλλους. Η δυνατότητά του για [=να] Είναι καθορίζει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, και τη δυνατότητά του να είναι αυθεντικός ή μη-αυθεντικός Εαυτός.

ΠΛΑΤΩΝ: Πολιτεία (399e-400e)

[399e] Οὐδέν γε, ἦν δ᾽ ἐγώ, καινὸν ποιοῦμεν, ὦ φίλε, κρίνοντες τὸν Ἀπόλλω καὶ τὰ τοῦ Ἀπόλλωνος ὄργανα πρὸ Μαρσύου τε καὶ τῶν ἐκείνου ὀργάνων.
Μὰ Δία, ἦ δ᾽ ὅς, οὔ μοι φαινόμεθα.
Καὶ νὴ τὸν κύνα, εἶπον, λελήθαμέν γε διακαθαίροντες πάλιν ἣν ἄρτι τρυφᾶν ἔφαμεν πόλιν.
Σωφρονοῦντές γε ἡμεῖς, ἦ δ᾽ ὅς.
Ἴθι δή, ἔφην, καὶ τὰ λοιπὰ καθαίρωμεν. ἑπόμενον γὰρ δὴ ταῖς ἁρμονίαις ἂν ἡμῖν εἴη τὸ περὶ ῥυθμούς, μὴ ποικίλους αὐτοὺς διώκειν μηδὲ παντοδαπὰς βάσεις, ἀλλὰ βίου ῥυθμοὺς ἰδεῖν κοσμίου τε καὶ ἀνδρείου τίνες εἰσίν· οὓς ἰδόντα τὸν [400a] πόδα τῷ τοῦ τοιούτου λόγῳ ἀναγκάζειν ἕπεσθαι καὶ τὸ μέλος, ἀλλὰ μὴ λόγον ποδί τε καὶ μέλει. οἵτινες δ᾽ ἂν εἶεν οὗτοι οἱ ῥυθμοί, σὸν ἔργον, ὥσπερ τὰς ἁρμονίας, φράσαι.
Ἀλλὰ μὰ Δί᾽, ἔφη, οὐκ ἔχω λέγειν. ὅτι μὲν γὰρ τρί᾽ ἄττα ἐστὶν εἴδη ἐξ ὧν αἱ βάσεις πλέκονται, ὥσπερ ἐν τοῖς φθόγγοις τέτταρα, ὅθεν αἱ πᾶσαι ἁρμονίαι, τεθεαμένος ἂν εἴποιμι· ποῖα δὲ ὁποίου βίου μιμήματα, λέγειν οὐκ ἔχω.
[400b] Ἀλλὰ ταῦτα μέν, ἦν δ᾽ ἐγώ, καὶ μετὰ Δάμωνος βουλευσόμεθα, τίνες τε ἀνελευθερίας καὶ ὕβρεως ἢ μανίας καὶ ἄλλης κακίας πρέπουσαι βάσεις, καὶ τίνας τοῖς ἐναντίοις λειπτέον ῥυθμούς· οἶμαι δέ με ἀκηκοέναι οὐ σαφῶς ἐνόπλιόν τέ τινα ὀνομάζοντος αὐτοῦ σύνθετον καὶ δάκτυλον καὶ ἡρῷόν γε, οὐκ οἶδα ὅπως διακοσμοῦντος καὶ ἴσον ἄνω καὶ κάτω τιθέντος, εἰς βραχύ τε καὶ μακρὸν γιγνόμενον, καί, ὡς ἐγὼ οἶμαι, ἴαμβον καί τιν᾽ ἄλλον τροχαῖον ὠνόμαζε, μήκη δὲ καὶ [400c] βραχύτητας προσῆπτε. καὶ τούτων τισὶν οἶμαι τὰς ἀγωγὰς τοῦ ποδὸς αὐτὸν οὐχ ἧττον ψέγειν τε καὶ ἐπαινεῖν ἢ τοὺς ῥυθμοὺς αὐτούς —ἤτοι συναμφότερόν τι· οὐ γὰρ ἔχω λέγειν— ἀλλὰ ταῦτα μέν, ὥσπερ εἶπον, εἰς Δάμωνα ἀναβεβλήσθω· διελέσθαι γὰρ οὐ σμικροῦ λόγου. ἢ σὺ οἴει;
Μὰ Δί᾽, οὐκ ἔγωγε.
Ἀλλὰ τόδε γε, ὅτι τὸ τῆς εὐσχημοσύνης τε καὶ ἀσχημοσύνης τῷ εὐρύθμῳ τε καὶ ἀρρύθμῳ ἀκολουθεῖ, δύνασαι διελέσθαι;
Πῶς δ᾽ οὔ;
[400d] Ἀλλὰ μὴν τὸ εὔρυθμόν γε καὶ τὸ ἄρρυθμον τὸ μὲν τῇ καλῇ λέξει ἕπεται ὁμοιούμενον, τὸ δὲ τῇ ἐναντίᾳ, καὶ τὸ εὐάρμοστον καὶ ἀνάρμοστον ὡσαύτως, εἴπερ ῥυθμός γε καὶ ἁρμονία λόγῳ, ὥσπερ ἄρτι ἐλέγετο, ἀλλὰ μὴ λόγος τούτοις.
Ἀλλὰ μήν, ἦ δ᾽ ὅς, ταῦτά γε λόγῳ ἀκολουθητέον.
Τί δ᾽ ὁ τρόπος τῆς λέξεως, ἦν δ᾽ ἐγώ, καὶ ὁ λόγος; οὐ τῷ τῆς ψυχῆς ἤθει ἕπεται;
Πῶς γὰρ οὔ;
Τῇ δὲ λέξει τὰ ἄλλα;
Ναί.
Εὐλογία ἄρα καὶ εὐαρμοστία καὶ εὐσχημοσύνη καὶ [400e] εὐρυθμία εὐηθείᾳ ἀκολουθεῖ, οὐχ ἣν ἄνοιαν οὖσαν ὑποκοριζόμενοι καλοῦμεν [ὡς εὐήθειαν], ἀλλὰ τὴν ὡς ἀληθῶς εὖ τε καὶ καλῶς τὸ ἦθος κατεσκευασμένην διάνοιαν.
Παντάπασι μὲν οὖν, ἔφη.
Ἆρ᾽ οὖν οὐ πανταχοῦ ταῦτα διωκτέα τοῖς νέοις, εἰ μέλλουσι τὸ αὑτῶν πράττειν;
Διωκτέα μὲν οὖν.

***
[399e] Και δε μου φαίνεται να κάνομε και τίποτα περίεργο πράγμα, φίλε μου, αν προτιμούμε τον Απόλλωνα και τα όργανα του Απόλλωνος από τον Μαρσύα και τα όργανά του.
Και μένα δε μου φαίνεται.
Κι έτσι, μά τον κύνα, έχομε πάλι κάμει χωρίς να το καταλάβομε το ξεκαθάρισμα της πολιτείας, που λέγαμε λίγο πριν πως ξεχείλιζε από τρυφή και πολυτέλεια.
Και κάμαμε πολύ φρόνιμα.
Έλα λοιπόν να συνεχίσομε το ξεκαθάρισμα· γιατί έρχεται τώρα η σειρά των ρυθμών, ώστε, σύμφωνα μ᾽ όσα είπαμε για τις αρμονίες, να μην κυνηγούμε και σ᾽ αυτούς την ποικιλία ουδέ κάθε λογής βάσεις, αλλά να ζητήσομε να βρούμε ποιοί είναι οι ρυθμοί που εκφράζουν τον κόσμιο και αντρικό χαρακτήρα· κι αφού τους βρούμε, [400a] να αναγκάσομε το μέτρο και το μέλος να ακολουθούν το λόγο, και όχι το λόγο ν᾽ ακολουθεί το μέτρο και το μέλος. Τώρα ποιοί θα είναι αυτοί οι ρυθμοί, δική σου δουλειά είναι να μας το πεις, όπως έκαμες και με τις αρμονίες.
Μά την αλήθεια δεν μπορώ να σου απαντήσω· εκείνο που έχω ιδεί και μπορώ να πω είναι πως υπάρχουν κάποια τρία είδη, που απ᾽ αυτά πλέκουνται οι βάσεις, όπως στους φθόγγους τέσσερα, που κάνουν όλες τις αρμονίες· ποιά όμως απ᾽ αυτά είναι άξια να μιμηθούν αυτόν ή εκείνο τον τρόπον του βίου, δεν είμαι σε θέση να πω.
[400b] Μα σ᾽ αυτό μπορούμε να συμβουλευτούμε τον Δάμωνα, ποιές είναι οι βάσεις που εκφράζουν τους ανελεύθερους, τους υβριστικούς, τους μανιακούς και άλλους κακούς χαρακτήρες, και ποιούς ρυθμούς πρέπει ν᾽ αφήσομε για τους εναντίους. Νομίζω μάλιστα πως τον έχω ακούσει, αν και όχι πολύ ξεκαθαρισμένα, να κάνει λόγο για κάποιο ρυθμό που τον ονόμαζε ενόπλιο σύνθετο, και δάκτυλο και ακόμα και ηρώο, και που τον σύνθετε, δεν ξέρω πώς, με ίση άρση και θέση, από μακρές και βραχείες συλλαβές· κι έναν άλλο πάλι που τον έλεγε, νομίζω, ίαμβο και τροχαίο, και που κι αυτόν τον σύνθετε από μακρές και [400c] βραχείες· μου φαίνεται ακόμα πως επαινούσε ή έψεγε και τη ρυθμική αγωγή του ενός ή του άλλου απ᾽ αυτούς τους πόδες, όχι λιγότερο από τους ίδιους τους ρυθμούς, ή κάπως και τα δυο μαζί· γιατί δεν ξέρω καλά να πω· μα αυτά ας τα αναβάλομε να τα συζητήσομε, καθώς είπα, με τον Δάμωνα· γιατί δεν είναι και πολύ εύκολο να τα ξεκαθαρίσομε· ή έχεις εσύ άλλη γνώμη;
Κάθε άλλο.
Αυτό όμως τουλάχιστο δεν μπορείς να το ξεχωρίσεις, πως την ευρυθμία και την αρρυθμία παρακολουθεί η εντύπωση της ομορφιάς και της ασχήμιας;
Πώς όχι;
[400d] Η ομορφιά όμως του ρυθμού, όπως και της αρμονίας, παρακολουθεί και γίνεται όμοια με την ομορφιά του λόγου, αφού, καθώς λέγαμε πριν, ο ρυθμός και η αρμονία έγιναν για το λόγο, κι όχι ο λόγος για κείνα.
Μα αυτά πρέπει βέβαια ν᾽ ακολουθούν το λόγο.
Ο λεκτικός πάλι τρόπος και ο ίδιος ο λόγος δεν παρακολουθούν το ήθος της ψυχής;
Πώς όχι;
Και όλα τα άλλα το λόγο;
Ναι.
Ώστε η ομορφιά και η αρμονία, η χάρη και [400e] η ευρυθμία του λόγου παρακολουθούν την ευήθεια· και δεν εννοώ μ᾽ αυτή τη λέξη το είδος της μωρίας που χαϊδευτικά το ονομάζουν έτσι, αλλά τον χαρακτήρα εκείνο της ψυχής που έχει διαπλάσει πραγματικώς ωραίο και καλό ήθος.
Βεβαιότατα.
Δεν πρέπει λοιπόν αυτά να επιδιώκουν παντού και πάντα οι νέοι, αν θέλουν να εκπληρώσουν τον προορισμό τους;
Εννοείται και πρέπει.