§11.72. Αποτελεσματικές (ή συμπερασματικές).ονομάζονται οι επιρρηματικές προτάσεις οι οποίες δείχνουν το αποτέλεσμα ή το επακόλουθο της ενέργειας που εκπορεύεται από το ρήμα της πρότασης που προσδιορίζεται (και η οποία συνήθως προηγείται).
§11.73. Οι αποτελεσματικές προτάσεις εισάγονται με τους συμπερασματικούς συνδέσμους ὥστε, ὡς.
Πολύ συχνά στην κύρια πρόταση τίθενται λέξεις που προεξαγγέλλουν ένα συμπέρασμα, επομένως μας προετοιμάζουν ότι θα ακολουθήσει μια συμπερασματική πρόταση. Τέτοιες λέξεις είναι δεικτικές αντωνυμίες ή επιρρήματα που δηλώνουν ποσό, μέγεθος, ποιόν (π.χ. τόσος, τοσοῦτος, τηλικοῦτος, τοιοῦτος, ὅσον, οὕτω).
ΔΗΜ 13.28 οἰκοδομήματα μέν γε καὶ κόσμον τῆς πόλεως, ἱερῶν καὶ λιμένων καὶ τῶν ἀκολούθων τούτοις, τοιοῦτον καὶ τοσοῦτονκατέλιπον ἐκεῖνοι ὥστε μηδενὶ τῶν ἐπιγιγνομένων ὑπερβολὴν λελεῖφθαι || οικοδομήματα, βέβαια, και στολίδια της πόλης, των ιερών και των λιμανιών και καθενός που εξαρτάται από αυτά, τέτοιας ποιότητας και τόσης ποσότητας άφησαν εκείνοι, ώστε κανείς από τους μεταγενεστέρους να μην μπορεί να τους ξεπεράσει.
ΞΕΝ ΛακΠολ 2.5 σῖτόν γε μὴν ἔταξε τοσοῦτον ἔχοντα συμβολεύειν τὸν εἴρενα ὡς ὑπὸ πλησμονῆς μὲν μήποτε βαρύνεσθαι, τοῦ δὲ ἐνδεεστέρως διάγειν μὴ ἀπείρως ἔχειν || αλλά και τροφή όρισε τόση να συνεισφέρει κάθε έφηβος στο συσσίτιο, ώστε από τη μια από υπερβολική ποσότητα τροφής ποτέ να μη βαρύνη το στομάχι του και από την άλλη να είναι έτοιμος να ζει με στερήσεις.
ΠΛ Συμπ 215e-216a Περικλέους δὲ ἀκούων καὶ ἄλλων ἀγαθῶν ῥητόρων εὖ μὲν ἡγούμην λέγειν, τοιοῦτον δ' οὐδὲν ἔπασχον, οὐδ' ἐτεθορύβητό μου ἡ ψυχὴ οὐδ' ἠγανάκτει ὡς ἀνδραποδωδῶς διακειμένου, ἀλλ' ὑπὸ τουτουῒ τοῦ Μαρσύου πολλάκις δὴ οὕτω διετέθην ὥστε μοι δόξαι μὴ βιωτὸν εἶναι ἔχοντι ὡς ἔχω || όταν άκουγα τον Περικλή και τους άλλους καλούς ρήτορας, σχημάτιζα τη γνώμη ότι μιλούσαν ωραία, αλλά δεν πάθαινα τίποτα τέτοιο ούτε ταραζόταν η ψυχή μου ούτε αγανακτούσε σαν να ήμουν σε κατάσταση σκλάβου. Ενώ από τούτον εδώ το Μαρσύα, πολλές φορές, βέβαια, ήρθα σε τέτοια θέση, που μου φάνηκε πως δεν άξιζε να ζω στην κατάσταση που ήμουν.
§11.74. Οι συμπερασματικές προτάσεις εκφέρονται είτε (α) με τις εγκλίσεις των προτάσεων κρίσεως, δηλ. οριστική, δυνητική οριστική και δυνητική ευκτική (άρνηση οὐ) είτε (β) με απαρέμφατο (στην περίπτωση αυτή ονομάζονται απαρεμφατικές συμπερασματικές και παίρνουν άρνηση μή).
§11.75. Οι εγκλίσεις κρίσεως με τις οποίες εκφέρονται οι συμπερασματικές προτάσεις (παίρνοντας άρνηση οὐ) είναι:
• Οριστική, όταν το αποτέλεσμα παριστάνεται ως πραγματικό γεγονός.
ΞΕΝ Ελλ 6.3.16 ἀλλὰ μὴν οὐδ' ἐκείνους ἔγωγε ἐπαινῶ οἵτινες ἀγωνισταὶ γενόμενοι καὶ νενικηκότες ἤδη πολλάκις καὶ δόξαν ἔχοντες οὕτω φιλονεικοῦσιν ὥστε οὐ πρότερον παύονται, πρὶν ἂν ἡττηθέντες τὴν ἄσκησιν καταλύσωσιν || εγώ, τουλάχιστον, δεν επαινώ εκείνους που, μολονότι υπήρξαν αθλητές και έχουν νικήσει ήδη πολλές φορές και απέκτησαν δόξα, είναι τόσο φιλόδοξοι, ώστε δεν σταματούν την αγωνιστική δράση παρά όταν ηττηθούν.
ΞΕΝ Συμπ 4.36 αἰσθάνομαι δὲ καὶ τυράννους τινάς, οἳ οὕτω πεινῶσι χρημάτων ὥστε ποιοῦσι πολὺ δεινότερα τῶν ἀπορωτάτων || γνωρίζω εξάλλου και κάποιους τυράννους που έχουν τόση δίψα για χρήμα, ώστε διαπράττουν κακουργήματα φοβερότερα από τους φτωχότερους ανθρώπους του κόσμου·
• Δυνητική οριστική, όταν το αποτέλεσμα παριστάνεται ως κάτι που ήταν δυνατό στο παρελθόν, αλλά δεν πραγματοποιήθηκε.
ΞΕΝ Συμπ 9.3 εὐθὺς μὲν γὰρ ἡ Ἀριάδνη ἀκούσασα τοιοῦτόν τι ἐποίησεν ὡς πᾶς ἂν ἔγνω ὅτι ἀσμένη ἤκουσε || αμέσως μόλις άκουσε κάτι τέτοιο η Αριάδνη, ενήργησε έτσι, που ο καθένας θα καταλάβαινε ότι το άκουσε με ευχαρίστηση.
ΘΟΥΚ 5.6.3 ἔστι δὲ τὸ χωρίον τοῦτο Ἀργιλίων ἐπὶ μετεώρου πέραν τοῦ ποταμοῦ͵ οὐ πολὺ ἀπέχον τῆς Ἀμφιπόλεως͵ καὶ κατεφαίνετο πάντα αὐτόθεν͵ ὥστε οὐκ ἂν ἔλαθεν αὐτὸν ὁρμώμενος ὁ Κλέων τῷ στρατῷ || αυτή η τοποθεσία ανήκει στους Αργίλιους, βρίσκεται σε ύψωμα πέρα από τον ποταμό και δεν απέχει πολύ από την Αμφίπολη. Από εκεί φαίνονταν τα πάντα, έτσι που ο Κλέωνας ξεκινώντας με τον στρατό του δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητος.
• Δυνητική ευκτική, όταν το αποτέλεσμα παριστάνεται ως κάτι που είναι δυνατό και ενδέχεται, υπό κάποιες προϋποθέσεις, να πραγματοποιηθεί στο παρόν ή στο μέλλον.
ΙΣΟΚΡ 6.67 ἀντὶ δὲ τῆς ἐφ' ἡμῶν ὁμονοίας καὶ τῆς παρ' ἀλλήλων εὐπορίας εἰς τοσαύτην ἀμιξίαν ἐληλύθασιν, ὥσθ' οἱ μὲν κεκτημένοι τὰς οὐσίας ἥδιον ἂν εἰς τὴν θάλατταν τὰ σφέτερ' αὐτῶν ἐκβάλοιεν ἢ τοῖς δεομένοις ἐπαρκέσειαν, οἱ δὲ καταδεέστερον πράττοντες οὐδ' ἂν εὑρεῖν δέξαιντο μᾶλλον ἢ τὰ τῶν ἐχόντων ἀφελέσθαι || και αντί για την ομόνοια που είχαν κατά την ηγεμονία μας και την αλληλοβοήθεια στα αναγκαία για την επιβίωση, τόσο πολύ έχουν απομονωθεί μεταξύ τους, ώστε όσοι από τη μια έχουν περιουσία, πολύ πιο ευχάριστα θα πετούσαν στη θάλασσα τα υπάρχοντά τους παρά θα βοηθούσαν αυτούς που τη στερούνται, ενώ, από την άλλη, εκείνοι που είναι κάπως φτωχοί, θα προτιμούσαν μάλλον να αφαιρέσουν με τη βία την περιουσία των πλουσίων παρά εκείνοι να τους την χαρίσουν.
ΛΥΣ 2.27 Μετὰ ταῦτα δὲ Ξέρξης ὁ τῆς Ἀσίας βασιλεύς, καταφρονήσας μὲν τῆς Ἑλλάδος, […] δεκάτῳ ἔτει παρασκευασάμενος διακοσίαις μὲν καὶ χιλίαις ναυσὶν ἀφίκετο, τῆς δὲ πεζῆς στρατιᾶς οὕτως ἄπειρον τὸ πλῆθος ἦγεν, ὥστε καὶ τά ἔθνη τὰ μετ' αὐτοῦ ἀκολουθήσαντα πολὺ ἄν ἔργον εἴη καταλέξαι || μετά από αυτά ο Ξέρξης, ο βασιλιάς των Ασίας, επειδή περιφρόνησε την Ελλάδα […] μετά από προετοιμασίες δέκα χρόνων έφτασε με χίλια διακόσια πλοία, ενώ το πλήθος των πεζών που οδηγούσε ήταν τόσο μεγάλο, ώστε θα ήταν δύσκολο να απαριθμήσει κανείς ακόμη και τα έθνη που τον ακολουθούσαν.
• Σπάνια ενδέχεται αντί για οριστική σε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο να χρησιμοποιείται ευκτική του πλαγίου λόγου, για να παρουσιαστεί το αποτέλεσμα ως υποκειμενικό ή αβέβαιο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, η ευκτική μιας αποτελεσματικής πρότασης οφείλεται σε έλξη.
ΞΕΝ Οικ 1.13 εἰ γοῦν τις χρῷτο τῷ ἀργυρίῳ ὥστε πριάμενος οἷον ἑταίραν διὰ ταύτην κάκιον μὲν τὸ σῶμα ἔχοι͵ κάκιον δὲ τὴν ψυχήν͵ κάκιον δὲ τὸν οἶκον͵ πῶς ἂν ἔτι τὸ ἀργύριον αὐτῷ ὠφέλιμον εἴη; || αν λοιπόν κανείς χρησιμοποιούσε τα χρήματα έτσι που, αγοράζοντας, για παράδειγμα, μια εταίρα, να προκαλέσει ζημιά στο σώμα, την ψυχή και το σπίτι του, πώς θα του ήταν πια ωφέλιμα;
[η ευκτική της συμπερασματικής πρότασης οφείλεται στην έλξη της έγκλισης της υποθετικής πρότασης, δηλ. προκειμένου να υπάρξει συμφωνία με αυτήν, η οριστική της συμπερασματικής πρότασης τρέπεται σε ευκτική].
ΞΕΝ Ελλ 3.5.23 ἐλογίζοντο δὲ καὶ τὸ ἱππικὸν ὡς τὸ μὲν ἀντίπαλον πολύ͵ τὸ δὲ αὑτῶν ὀλίγον εἴη͵ τὸ δὲ μέγιστον͵ ὅτι οἱ νεκροὶ ὑπὸ τῷ τείχει ἔκειντο͵ ὥστε οὐδὲ κρείττοσιν οὖσι διὰ τοὺς ἀπὸ τῶν πύργων ῥᾴδιον εἴη ἀνελέσθαι || έλαβαν ακόμη υπόψη τους ότι το ιππικό των αντιπάλων ήταν πολύ, ενώ το δικό τους λιγοστό, και το σπουδαιότερο, ότι οι νεκροί κείτονταν κάτω από το τείχος, ώστε, εξαιτίας των φρουρών στους πύργους, δεν θα ήταν εύκολο να τους περισυλλέξουν, ακόμη κι αν υπερίσχυαν.
[λόγω της εξάρτησης από ιστορικό χρόνο, αντί για οριστική χρησιμοποιείται ευκτική του πλαγίου λόγου. Κάποιοι, ωστόσο, θεωρούν και αυτήν την ευκτική ως προϊόν έλξης, βλ. το εἴη των ειδικών προτάσεων].
§11.76. Απαρεμφατικές συμπερασματικές προτάσεις: λέγονται οι συμπερασματικές προτάσεις που εισάγονται με το ὥστε (αλλά και με το ὡς, όταν δηλώνεται ενδεχόμενο ή επιδιωκόμενο αποτέλεσμα) και εκφέρονται με απαρέμφατο. Πρόκειται για την παλαιότερη αλλά και πιο εύχρηστη εκφορά των συμπερασματικών προτάσεων. Το υποκείμενο των προτάσεων αυτών ακολουθεί τους κανόνες της ταυτοπροσωπίας-ετεροπροσωπίας. Στις προτάσεις αυτές τίθεται άρνηση μή, όταν όμως η προσδιοριζόμενη πρόταση περιέχει άρνηση, τίθεται μὴ οὐ:
ΞΕΝ Ελλ 4.8.32 πολεμήσειν ὑπισχνεῖτο τοῖς Ἀθηναίοις͵ ὥστε μὴ ἔχειν ἐκείνοις καλῶς τὰ ἐν Ἑλλησπόντῳ || υποσχόταν να πολεμήσει τους Αθηναίους, για να μην είναι για εκείνους ευνοϊκή η κατάσταση στον Ελλήσποντο.
ΣΟΦ Αντ 96-97πείσομαι γὰρ οὐτοσοῦτον οὐδὲν ὥστε μὴ οὐ καλῶς θανεῖν || γιατί δεν θα πάθω τίποτε τόσο φοβερό, ώστε να μην πεθάνω έντιμα.
Οι συμπερασματικές προτάσεις εκφέρονται με απαρέμφατο:
§11.77. Όταν το αποτέλεσμα παριστάνεται ως το φυσικό ή λογικό επακόλουθο αυτού που αναφέρεται στην προσδιοριζόμενη πρόταση, ως μια απλή σκέψη (με υποκειμενική χροιά) αυτού που μιλά/γράφει. Παρουσιάζεται ,με άλλα λόγια, ως κάτι το ενδεχόμενο και δυνατό και όχι ως πραγματικό γεγονός (χωρίς, βέβαια, να αποκλείεται το ενδεχόμενο να πρόκειται όντως για πραγματικό γεγονός). Σημειώνεται ότι στην περίπτωση που ο ομιλητής/γράφων ήθελε να τονίσει ότι το αποτέλεσμα υπήρξε ένα πραγματικό γεγονός θα προτιμούσε την οριστική έγκλιση.
ΑΝΔΟΚ 1.7 ἔτι δὲ καὶ τόδε ἐνθυμητέον, ὅτι πολλοὶ ἤδη πολλὰ καὶ δεινὰ κατηγορήσαντες παραχρῆμα ἐξηλέγχθησαν ψευδόμενοι οὕτω φανερῶς, ὥστε ὑμᾶς πολὺ ἄν ἥδιον δίκην λαβεῖν παρὰ τῶν κατηγόρων ἢ παρὰ τῶν κατηγορουμένων || επίσης πρέπει να αναλογιστείτε και αυτό, ότι δηλαδή πολλοί μέχρι τώρα διατύπωσαν πολλές και σοβαρές κατηγορίες αλλά αποδείχθηκε αμέσως ότι έλεγαν ψέματα τόσο φανερά, ώστε με μεγαλύτερη ευχαρίστηση θα τιμωρούσατε τους κατήγορους παρά τους κατηγορούμενους.
ΘΟΥΚ 1.136.1 δεδιέναι δὲ φασκόντων Κερκυραίων ἔχειν αὐτὸν ὥστε Λακεδαιμονίοις καὶ Ἀθηναίοις ἀπεχθέσθαι͵ διακομίζεται ὑπ' αὐτῶν ἐς τὴν ἤπειρον τὴν καταντικρύ || επειδή, όμως, οι Κερκυραίοι ισχυρίστηκαν ότι φοβούνταν να τον κρατήσουν κοντά τους, με (ενδεχόμενο) αποτέλεσμα να γίνουν μισητοί από τους Λακεδαιμόνιους και τους Αθηναίους, τον μετέφεραν στην απέναντι στεριά.
§11.78. Όταν το αποτέλεσμα παρουσιάζεται ως επιδιωκόμενο, δηλ. ουσιαστικά δηλώνεται σκοπός.
ΞΕΝ Ελλ 2.4.8 ἐκ δὲ τούτου οἱ τριάκοντα, οὐκέτι νομίζοντες ἀσφαλῆ σφίσι τὰ πράγματα, ἐβουλήθησαν Ἐλευσῖνα ἐξιδιώσασθαι, ὥστε εἶναι σφίσι καταφυγήν, εἰ δεήσειε || έπειτα απ' αυτό οι Τριάντα τύραννοι, επειδή έκριναν ότι η θέση τους ήταν πλέον επισφαλής, αποφάσισαν να προσαρτήσουν την Ελευσίνα, ώστε/για να την έχουν καταφύγιο σε ώρα ανάγκης.
ΞΕΝ Ελλ 3.1.10 ἐπειδὴ δὲ ἐκεῖνος νόσῳ ἀπέθανε͵ παρασκευαζομένου τοῦ Φαρναβάζου ἄλλῳ δοῦναι τὴν σατραπείαν͵ Μανία ἡ τοῦ Ζήνιος γυνή͵ Δαρδανὶς καὶ αὐτή͵ ἀναζεύξασα στόλον καὶ δῶρα λαβοῦσα ὥστε καὶ αὐτῷ Φαρναβάζῳ δοῦναι καὶ παλλακίσιν αὐτοῦ χαρίσασθαι καὶ τοῖς δυναμένοις μάλιστα παρὰ Φαρναβάζῳ͵ ἐπορεύετο || μετά τον θάνατο εκείνου από αρρώστια, καθώς ο Φαρνάβαζος ετοιμαζόταν να δώσει σε άλλον τη σατραπεία, η Μανία, η γυναίκα του Ζήνη, από τα Δάρδανα και η ίδια, ξεκίνησε, αφού ετοίμασε αποστολή και πήρε δώρα, για να τα χαρίσει στον ίδιο τον Φαρνάβαζο και να τα προσφέρει στις παλλακίδες του και σε όσους είχαν μεγάλη επιρροή σ' αυτόν.
§11.79. Όταν δηλώνεται όρος, προϋπόθεση, συμφωνία. Στην περίπτωση αυτή γίνεται λόγος για κάποια συνθήκη ειρήνης ή συμφωνία και προηγείται ρήμα ή φράση με τη σημασία αυτή. Μεταφράζουμε: με τον όρο να…, με την προϋπόθεση να… κ.τ.ο.
ΘΟΥΚ 5.61.5 οἱ δὲ Ὀρχομένιοι δείσαντες τήν τε τοῦ τείχους ἀσθένειαν καὶ τοῦ στρατοῦ τὸ πλῆθος καί, ὡς οὐδεὶς αὐτοῖς ἐβοήθει, μὴ προαπόλωνται, ξυνέβησαν ὥστε ξύμμαχοί τε εἶναι καὶ ὁμήρους σφῶν τε αὐτῶν δοῦναι Μαντινεῦσι καὶ οὓς κατέθεντο Λακεδαιμόνιοι παραδοῦναι || επειδή οι Ορχομένιοι φοβήθηκαν μήπως, εξαιτίας του ευάλωτου τείχους και του πλήθους των αντιπάλων και καθώς κανείς δεν τους βοηθούσε, καταστραφούν πριν έρθει βοήθεια, συνθηκολόγησαν με τον όρο να γίνουν σύμμαχοι, να δώσουν ως ομήρους κάποιους συμπολίτες τους στους Μαντινείς, καθώς και να παραδώσουν όσους είχαν τοποθετήσει εκεί οι Λακεδαιμόνιοι (ως φρουρά).
ΘΟΥΚ 3.75.1 ξύμβασίν τε ἔπρασσε καὶ πείθει ὥστε ξυγχωρῆσαι ἀλλήλοις δέκα μὲν ἄνδρας τοὺς αἰτιωτάτους κρῖναι͵ (…)͵ τοὺς δ' ἄλλους οἰκεῖν σπονδὰς πρὸς ἀλλήλους ποιησαμένους καὶ πρὸς Ἀθηναίους͵ ὥστε τοὺς αὐτοὺς ἐχθροὺς καὶ φίλους νομίζειν και πέτυχε συμβιβασμό και τους έπεισε να συμφωνήσουν από κοινού να δικάσουν δέκα άντρες, τους κατεξοχήν υπαίτιους, οι υπόλοιποι, ωστόσο, να παραμείνουν στις εστίες τους, αφού κάνουν συμφωνία μεταξύ τους και με τους Αθηναίους, με το όρο να έχουν τους ίδιους εχθρούς και φίλους.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στο παραπάνω παράδειγμα (ΘΟΥΚ 3.75.1) έχουμε μια χρήση του ὥστε + απαρέμφατο (πείθει ὥστε ξυγχωρῆσαι) που προκαλεί, όπως και άλλες παρόμοιες, διχογνωμία: κάποιοι θεωρούν ότι η πρόταση ὥστε ξυγχωρῆσαι λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα πείθει. Κάποιοι, πάλι, πιστεύουν ότι ο σύνδεσμος απλώς πλεονάζει. Παρόμοιες συζητήσεις έχουμε στην περίπτωση εξάρτησης του ὥστε + απαρέμφατο από:
(α) απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις
(β) ρήματα που δηλώνουν βούληση, πειθώ, απόφαση, επιθυμία
(γ) επίθετα.
Όσοι, λοιπόν, κάνουν λόγο για πρόταση θεωρούν ότι μια συμπερασματική πρόταση με ὥστε + απαρέμφατο λειτουργεί στις παραπάνω περιπτώσεις ως υποκείμενο, αντικείμενο ή προσδιορισμός της αναφοράς, αντίστοιχα. Θεωρώντας, ωστόσο, τις συμπερασματικές προτάσεις ως επιρρηματικές, συμφωνούμε με την αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή ο ὥστε σε αυτές τις περιπτώσεις πλεονάζει.
§11.80. Προκειμένου να δηλωθεί όρος ή συμφωνία στη θέση του ὥστε μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ἐφ' ᾧ, ἐφ' ᾧτε με απαρέμφατο.
ΞΕΝ Ελλ 6.3.18 Δοξάντων δὲ τούτων καλῶς εἰπεῖν, ἐψηφίσαντο καὶ οἱ Λακεδαιμόνιοι δέχεσθαι τὴν εἰρήνην, ἐφ' ᾧ τούς τε ἁρμοστὰς ἐκ τῶν πόλεων ἐξάγειν, τά τε στρατόπεδα διαλύειν καὶ τὰ ναυτικὰ καὶ τὰ πεζικά, τάς τε πόλεις αὐτονόμους ἐᾶν || επειδή οι Λακεδαιμόνιοι έκριναν πως αυτοί είχαν μιλήσει σωστά, αποφάσισαν κι εκείνοι να δεχτούν την ειρήνη με τους όρους ν' αποσύρουν όλοι τους αρμοστές που είχαν διορίσει σ' άλλες πόλεις, να διαλύσουν τις ναυτικές και πεζικές δυνάμεις τους και ν' αφήσουν τις πόλεις ανεξάρτητες.
ΞΕΝ Ελλ 7.4.10 συνεχώρησαν αὐτοῖς καὶ Φλειασίοις καὶ τοῖς ἐλθοῦσι μετ' αὐτῶν εἰς Θήβας τὴν εἰρήνην ἐφ' ᾧτε ἔχειν τὴν ἑαυτῶν ἑκάστους || συμφώνησαν με αυτούς και τους Φλειάσιους και όσους άλλους είχαν έρθει μαζί τους στη Θήβα να συνάψουν ειρήνη με τον όρο ο καθένας να είναι κύριος της πατρίδας του.
§11.81. Ορισμένοι συγγραφείς χρησιμοποιούν το ἐφ' ᾧ, ἐφ' ᾧτε με οριστική μέλλοντα αντί για ἐφ' ᾧ, ἐφ' ᾧτε με απαρέμφατο, προκειμένου να δηλωθεί όρος ή συμφωνία.
ΑΡΙΣΤ ΑθΠολ 34.3 τῆς εἰρήνης γενομένης αὐτοῖς ἐφ' ᾧτε πολιτεύσονται τὴν πάτριον πολιτείαν, οἱ μὲν δημοτικοὶ διασῴζειν ἐπειρῶντο τὸν δῆμον, τῶν δὲ γνωρίμων οἱ μὲν ἐν ταῖς ἑταιρείαις ὄντες καὶ τῶν φυγάδων οἱ μετὰ τὴν εἰρήνην κατελθόντες ὀλιγαρχίας ἐπεθύμουν || ενώ είχαν συνάψει ειρήνη με τον όρο να εφαρμόσουν το προγονικό τους πολίτευμα, οι δημοκρατικοί προσπαθούσαν να σώσουν τη δημοκρατία, ενώ όσοι από τους ευγενείς ήταν μέλη των πολιτικών οργανώσεων καθώς και οι φυγάδες που είχαν επιστρέψει μετά την ειρήνη, επιθυμούσαν να εγκατασταθεί ολιγαρχία.
ΘΟΥΚ 1.103 Οἱ δ' ἐν Ἰθώμῃ δεκάτῳ ἔτει͵ ὡς οὐκέτι ἐδύναντο ἀντέχειν͵ ξυνέβησαν πρὸς τοὺς Λακεδαιμονίους ἐφ' ᾧ ἐξίασιν ἐκ Πελοποννήσου ὑπόσπονδοι καὶ μηδέποτε ἐπιβήσονται αὐτῆς || όσοι πολιορκούνταν στην Ιθώμη, τον δέκατο χρόνο (της πολιορκίας), επειδή πλέον δεν μπορούσαν να αντέξουν, συνθηκολόγησαν με τους Λακεδαιμονίους με τον όρο να φύγουν από την Πελοπόννησο υπό την προστασία της ανακωχής και ποτέ πια να μην πατήσουν το πόδι τους σ' αυτήν.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Είναι πιθανό στην περίπτωση των συμπερασματικών απαρεμφατικών προτάσεων που δηλώνουν όρο ή συμφωνία να προηγείται στην κύρια πρόταση δεικτική έκφραση, όπως ἐπὶ τούτῳ, ἐπὶ τοῖσδε κ.τ.ό. Στην περίπτωση αυτή η συμπερασματική πρόταση λειτουργεί ως επεξήγηση στον εμπρόθετο αυτό προσδιορισμό. Παράδειγμα:
ΠΛ Απολ 29c Ὦ Σώκρατες͵ νῦν μὲν Ἀνύτῳ οὐ πεισόμεθα ἀλλ' ἀφίεμέν σε͵ ἐπὶ τούτῳ μέντοι͵ ἐφ' ᾧτε μηκέτι ἐν ταύτῃ τῇ ζητήσει διατρίβειν μηδὲ φιλοσοφεῖν || Σωκράτη, προς το παρόν δεν θα πειστούμε από τον Άνυτο, αλλά με αυτόν τον όρο σε αφήνουμε ελεύθερο, με την προϋπόθεση δηλαδή να μην ασχολείσαι πλέον με αυτήν την ερευνητική εξέταση ούτε να φιλοσοφείς.
§11.82. Μια συμπερασματική απαρεμφατική πρόταση που εισάγεται με το ἢ ὥστε, ἢ ὡς χρησιμοποιείται, όταν υπάρχει συγκριτική λέξη, ως β' όρος σύγκρισης. Δηλώνει ασύμμετρη σύγκριση, δηλαδή ότι ο α' όρος σύγκρισης είναι ασύγκριτα ανώτερος από τον β', επομένως το συμπέρασμα είναι αδύνατο.
ΑΝΤΙΦ 5.79 πολλὰ δ' ἐστὶ τὰ συμβαλλόμενα τοῖς βουλομένοις τῶν ἀλλοτρίων ἐφίεσθαι. γέρων μὲν ἐκεῖνος ὥστ' ἐμοὶ βοηθεῖν, νεώτερος δ' ἐγὼ πολλῷ ἢ ὥστε δύνασθαι ἐμαυτῷ τιμωρεῖν ἱκανῶς || πολλά είναι αυτά που ενθαρρύνουν εκείνους που επιθυμούν τα ξένα αγαθά: αφενός εκείνος είναι γέροντας, για να μπορεί να με βοηθήσει, αφετέρου εγώ είμαι τόσο νέος, ώστε είναι αδύνατο να υπερασπιστώ ικανοποιητικά τον εαυτό μου.
ΞΕΝ Απομν 3.5.17 ἐξ ὧν πολλὴ μὲν ἀτηρία καὶ κακία τῇ πόλει ἐμφύεται, πολλὴ δὲ ἔχθρα καὶ μῖσος ἀλλήλων τοῖς πολίταις ἐγγίγνεται, δι' ἃ ἔγωγε μάλα φοβοῦμαι ἀεί, μή τι μεῖζον ἢ ὥστε φέρειν δύνασθαι κακὸν τῇ πόλει συμβῇ || εξαιτίας αυτών από τη μια γεννιούνται στην πόλη μεγάλη βλάβη και κακία, κι από την άλλη δημιουργούνται πολλή έχθρα και μίσος ανάμεσα στους πολίτες, για τα οποία εγώ τουλάχιστον φοβάμαι πάντα πολύ μήπως συμβεί κάτι ασύγκριτα μεγαλύτερο από όσο μπορεί να υποφέρει κανείς.
§11.83. Το ὥστε μετά από τελεία ή άνω τελεία λειτουργεί παρατακτικά και εισάγει κύρια πρόταση, στην οποία το συμπέρασμα προβάλλεται με έμφαση. Η πρόταση εκφέρεται με τις εγκλίσεις κρίσεως. Το ὥστε μεταφράζεται στην περίπτωση αυτή ως: επομένως, συνεπώς, γι' αυτό κ.τ.ό.
ΞΕΝ Αγ 1.26 ἥ τε γὰρ ἀγορὰ μεστὴ ἦν παντοδαπῶν καὶ ὅπλων καὶ ἵππωνὠνίων, οἵ τε χαλκοτύποι καὶ οἱ τέκτονες καὶ οἱ σιδηρεῖς καὶ σκυτεῖς καὶ γραφεῖς πάντες πολεμικὰ ὅπλα κατεσκεύαζον· ὥστε τὴν πόλιν ὄντως ἂν ἡγήσω πολέμου ἐργαστήριον εἶναι || γιατί η αγορά ήταν γεμάτη με διάφορα όπλα και άλογα για πώληση, και όλοι όσοι κατεργάζονταν τον χαλκό και οι ξυλουργοί και οι σιδεράδες και οι υποδηματοποιοί και όλοι οι ζωγράφοι κατασκεύαζαν πολεμικά όπλα. Θα μπορούσες, επομένως, να θεωρήσεις ότι ολόκληρη η πόλη ήταν πράγματι ένα πολεμικό εργαστήριο.
ΞΕΝ ΚΑναβ 2.3.25 καὶ εἰς μὲν τὴν ὑστεραίαν οὐχ ἧκεν· ὥσθ' οἱ Ἕλληνες ἐφρόντιζον || την επόμενη ημέρα δεν ήρθε· γι' αυτό οι Έλληνες ανησυχούσαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου