Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΛΥΣΙΑΣ, ΚΑΤΑ ΦΙΛΩΝΟΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑΣ

ΛΥΣ 31.1–7

(ΛΥΣ 31) Προοίμιον (§1–4): Τα αίτια της κατηγορίας – Πρόθεσις (§5–7): Ποιοι δικαιούνται να γίνουν βουλευτές – Τι θα αποδείξει ο κατήγορος

Στον λόγο αυτόν, που εκφωνείται κατά τη διαδικασία της δοκιμασίας του Φίλωνα, ο κατήγορος–βουλευτής προσπαθεί να αποδείξει ότι ο δοκιμαζόμενος είναι ανάξιος να αναλάβει το βουλευτικό αξίωμα.

[1] Ὤιμην μέν, ὦ βουλή, οὐκ ἄν ποτ’ εἰς τοῦτο τόλμης
Φίλωνα ἀφικέσθαι, ὥστε ἐθελῆσαι ὡς ὑμᾶς ἐλθεῖν δοκιμα-
σθησόμενον· ἐπειδὴ δὲ οὐχ ἕν τι μόνον ἀλλὰ πολλὰ τολμη-
ρός ἐστιν, ἐγὼ δὲ ὀμόσας εἰσῆλθον εἰς τὸ βουλευτήριον τὰ
βέλτιστα βουλεύσειν τῇ πόλει, [2] ἔνεστί τε ἐν τῷ ὅρκῳ ἀπο-
φανεῖν εἴ τίς τινα οἶδε τῶν λαχόντων ἀνεπιτήδειον ὄντα
βουλεύειν, ἐγὼ τὴν κατὰ τουτουὶ Φίλωνος ποιήσομαι κα-
τηγορίαν, οὐ μέντοι γε ἰδίαν ἔχθραν οὐδεμίαν μεταπορευό-
μενος, οὐδὲ τῷ δύνασθαι καὶ εἰωθέναι λέγειν ἐν ὑμῖν ἐπαρ-
θείς, ἀλλὰ τῷ πλήθει τῶν ἁμαρτημάτων αὐτοῦ πιστεύων,
καὶ τοῖς ὅρκοις οἷς ὤμοσα ἐμμένειν ἀξιῶν. [3] γνώσεσθε μὲν
οὖν ὅτι οὐκ ἀπὸ ἴσης παρασκευῆς ἐγώ τε τοῦτον ἐλέγξω
οἷός ἐστι, καὶ οὗτος ἐπεχείρησε πονηρὸς εἶναι· ὅμως <δ’> εἴ
τι ἐγὼ ἐλλείποιμι τῷ λόγῳ τῆς κατηγορίας, οὐκ ἂν δί-
καιος εἴη οὗτος διὰ τοῦτο ὠφεληθῆναι, ἀλλὰ μᾶλλον, ὅ τι
ἱκανῶς διδάξαιμι, ἐκ τούτων ἀποδοκιμασθῆναι. [4] ἐνδεῶς μὲν
γὰρ διὰ τὴν ἀπειρίαν πάντων τῶν τούτῳ πεπραγμένων,
ἱκανῶς δὲ διὰ τὴν περὶ αὐτὸν κακίαν εἰρηκὼς ἂν εἴην.
ἀξιῶ δὲ καὶ ὑμῶν οἵτινες δυνατώτεροι ἐμοῦ εἰσι λέγειν,
ἀποφῆναι μείζω ὄντα αὐτοῦ τὰ ἁμαρτήματα, καὶ ἐξ ὧν
ἂν ἐγὼ ὑπολίπω, πάλιν αὐτοὺς περὶ ὧν ἴσασι κατηγορῆ-
σαι Φίλωνος· οὐ γὰρ ἐκ τῶν ὑπ’ ἐμοῦ <μόνου> λεγομένων
δεῖ ὑμᾶς περὶ αὐτοῦ ὁποῖός ἐστι σκέψασθαι.

[5] Ἐγὼ γὰρ οὐκ ἄλλους τινάς φημι δίκαιον εἶναι βου-
λεύειν περὶ ἡμῶν, ἢ τοὺς πρὸς τῷ εἶναι πολίτας καὶ ἐπι-
θυμοῦντας τούτου. τούτοις μὲν γὰρ μεγάλα τὰ διαφέροντά
ἐστιν εὖ τε πράττειν τὴν πόλιν τήνδε καὶ ἀνεπιτηδείως
διὰ τὸ ἀναγκαῖον σφίσιν αὐτοῖς ἡγεῖσθαι εἶναι μετέχειν
τὸ μέρος τῶν δεινῶν, ὥσπερ καὶ τῶν ἀγαθῶν μετέχουσι·
[6] ὅσοι δὲ φύσει μὲν πολῖταί εἰσι, γνώμῃ δὲ χρῶνται ὡς πᾶσα
γῆ πατρὶς αὐτοῖς ἐστιν ἐν ᾗ ἂν τὰ ἐπιτήδεια ἔχωσιν, οὗτοι
δῆλοί εἰσιν ὅτι κἂν παρέντες τὸ τῆς πόλεως κοινὸν ἀγαθὸν
ἐπὶ τὸ ἑαυτῶν ἴδιον κέρδος ἔλθοιεν διὰ τὸ μὴ τὴν πόλιν
ἀλλὰ τὴν οὐσίαν πατρίδα ἑαυτοῖς ἡγεῖσθαι. [7] ἐγὼ τοίνυν
ἀποφανῶ Φίλωνα τουτονὶ περὶ πλείονος ποιησάμενον τὴν
ἰδίαν ἀσφάλειαν ἢ τὸν κοινὸν τῆς πόλεως κίνδυνον, καὶ
ἡγησάμενον κρεῖττον εἶναι αὐτὸν ἀκινδύνως τὸν βίον διάγειν
ἢ τὴν πόλιν σῴζειν ὁμοίως τοῖς ἄλλοις πολίταις κινδυ-
νεύοντα.

***
Εφρόνουν μεν, κύριοι βουλευταί, ότι ποτέ ο Φίλων δεν θα έφθανεν εις τόσην αναίδειαν, ώστε να τολμήση να παρουσιασθή ενώπιόν σας ζητών παρ' υμών την έγκρισιν της εκλογής του εις το βουλευτικόν αξίωμα. Επειδή όμως η τόλμη του εξεδηλώθη όχι μόνον εις μίαν περίστασιν αλλά εις πολλάς, και επειδή εγώ ανέλαβον τα καθήκοντά μου ως βουλευτής, αφού ωρκίσθην ότι θα εκτελέσω ταύτα άριστα διά το συμφέρον της πόλεως, και επειδή εις τον όρκον των βουλευτών περιλαμβάνεται ότι πρέπει να φανερώνη έκαστος βουλευτής, εάν γνωρίζη ότι κάποιος εκ των διά κλήρου εκλεγέντων είναι ανάξιος του βουλευτικού αξιώματος, θα κατηγορήσω τον Φίλωνα, όχι βέβαια διότι εκδικούμαι ατομικήν τινά έχθραν, ουδέ διότι παρασύρομαι εκ του ότι δύναμαι και συνηθίζω να ομιλώ ενώπιόν σας, αλλά διότι έχω πεποίθησιν εις το πλήθος των εγκλημάτων αυτού, και διότι κρίνω δίκαιον και πρέπον να μένω πιστός εις τον όρκον που έδωσα. Εκ του λόγου μου δε και εκ του πλήθους των αμαρτημάτων του Φίλωνος θα εννοήσητε ότι δεν θα δυνηθώ να ελέγξω αυτόν και να αποδείξω οποίος πράγματι είναι και πόσας πονηράς πράξεις εις τον βίον του διέπραξεν. Αλλ' όμως, αν εγώ εις την αγόρευσίν μου δεν δυνηθώ να διεξαγάγω, όπως πρέπει την κατηγορίαν, δίκαιον είναι να μη ωφεληθή ούτος από αυτό, αλλά δικαιότερον είναι να μη εγκρίνητε την εκλογήν του λαμβάνοντες υπ' όψιν όσα εγώ επαρκώς εκθέσω. Διότι ατελώς μεν θα διεξαγάγω την κατηγορίαν, επειδή τα υπ' αυτού πραχθέντα αδικήματα είναι άπειρα, αρκετά όμως θα είπω, διότι η κακία του είναι μεγάλη. Αξιώ δε και όσοι από σας είναι ικανώτεροι από μένα εις τας αγορεύσεις, να αποδεικνύουν ότι τα αδικήματα αυτού είναι μεγαλύτερα (παρά όπως εγώ τα εξέθηκα), και λαμβάνοντες αφορμήν από όσα τυχόν εγώ παραλείψω πάλιν αυτοί να κατηγορήσουν τον Φίλωνα, δι' όσα αδικήματα αυτοί γνωρίζουν. Διότι δεν πρέπει σεις μόνον από τους ιδικούς μου λόγους να διδαχθήτε οποίος είναι ο Φίλων και να κρίνετε περί αυτού.

Διότι εγώ νομίζω ότι δεν πρέπει άλλοι να είναι βουλευταί και αντιπρόσωποι υμών των πολιτών παρά εκείνοι οι οποίοι εκτός του ότι είναι πολίται και επιθυμούν να είναι τοιούτοι. Διότι εις τούτους μεν (τους επιθυμούντας να είναι πολίται) μεγάλη είναι η διαφορά διότι νομίζουν ότι είναι αναγκαίον εις αυτούς να μετέχουν των συμφορών της πατρίδος, όπως μετέχουν και της ευτυχίας της. Διότι όσοι είναι μεν πολίται λόγω της γεννήσεώς των, σκέπτονται όμως ότι πάσα χώρα, εν τη οποία αποκτούν τα αναγκαία εις την ζωήν, είναι πατρίς δι' αυτούς, ούτοι είναι φανερόν ότι εγκαταλείποντες το κοινόν της πόλεως συμφέρον θα επιδιώξουν το ατομικόν κέρδος, διότι θεωρούν πατρίδα τους όχι την πόλιν, που εγεννήθησαν, και της οποίας είναι πολίται, αλλά την χώραν, εν τη οποία απέκτησαν και έχουν την περιουσίαν των. Εγώ λοιπόν θα αποδείξω ότι ο Φίλων ούτος εδώ, περισσότερον εφρόντισε διά την ατομικήν του ασφάλειαν παρά διά τον κοινόν μετά των συμπολιτών του κίνδυνον, και ότι επροτίμησε να διάγη αυτός ακινδύνως τον βίον παρά να προσπαθή να σώζη την πόλιν υφιστάμενος τους ιδίους κινδύνους τους οποίους υφίσταντο οι συμπολίται του.