300 κείμενον ἐκ κανέοιο λαβών· ὁ δ᾽ ἀλεύατ᾽ Ὀδυσσεὺς
ἦκα παρακλίνας κεφαλήν, μείδησε δὲ θυμῷ
σαρδάνιον μάλα τοῖον· ὁ δ᾽ εὔδμητον βάλε τοῖχον.
Κτήσιππον δ᾽ ἄρα Τηλέμαχος ἠνίπαπε μύθῳ·
«Κτήσιππ᾽, ἦ μάλα τοι τόδε κέρδιον ἔπλετο θυμῷ·
305 οὐκ ἔβαλες τὸν ξεῖνον· ἀλεύατο γὰρ βέλος αὐτός.
ἦ γάρ κέν σε μέσον βάλον ἔγχεϊ ὀξυόεντι,
καί κέ τοι ἀντὶ γάμοιο πατὴρ τάφον ἀμφεπονεῖτο
ἐνθάδε. τῶ μή τίς μοι ἀεικείας ἐνὶ οἴκῳ
φαινέτω· ἤδη γὰρ νοέω καὶ οἶδα ἕκαστα,
310 ἐσθλά τε καὶ τὰ χέρεια· πάρος δ᾽ ἔτι νήπιος ἦα.
ἀλλ᾽ ἔμπης τάδε μὲν καὶ τέτλαμεν εἰσορόωντες,
μήλων σφαζομένων οἴνοιό τε πινομένοιο
καὶ σίτου· χαλεπὸν γὰρ ἐρυκακέειν ἕνα πολλούς.
ἀλλ᾽ ἄγε μηκέτι μοι κακὰ ῥέζετε δυσμενέοντες·
315 εἰ δ᾽ ἤδη μ᾽ αὐτὸν κτεῖναι μενεαίνετε χαλκῷ,
καί κε τὸ βουλοίμην, καί κεν πολὺ κέρδιον εἴη
τεθνάμεν ἢ τάδε γ᾽ αἰὲν ἀεικέα ἔργ᾽ ὁράασθαι,
ξείνους τε στυφελιζομένους δμῳάς τε γυναῖκας
ῥυστάζοντας ἀεικελίως κατὰ δώματα καλά.»
320 Ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ·
ὀψὲ δὲ δὴ μετέειπε Δαμαστορίδης Ἀγέλαος·
«ὦ φίλοι, οὐκ ἂν δή τις ἐπὶ ῥηθέντι δικαίῳ
ἀντιβίοις ἐπέεσσι καθαπτόμενος χαλεπαίνοι·
μήτε τι τὸν ξεῖνον στυφελίζετε μήτε τιν᾽ ἄλλον
325 δμώων, οἳ κατὰ δώματ᾽ Ὀδυσσῆος θείοιο.
Τηλεμάχῳ δέ κε μῦθον ἐγὼ καὶ μητέρι φαίην
ἤπιον, εἴ σφωϊν κραδίῃ ἅδοι ἀμφοτέροιϊν.
ὄφρα μὲν ὑμῖν θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἐώλπει
νοστήσειν Ὀδυσῆα πολύφρονα ὅνδε δόμονδε,
330 τόφρ᾽ οὔ τις νέμεσις μενέμεν τ᾽ ἦν ἰσχέμεναί τε
μνηστῆρας κατὰ δώματ᾽, ἐπεὶ τόδε κέρδιον ἦεν,
εἰ νόστησ᾽ Ὀδυσεὺς καὶ ὑπότροπος ἵκετο δῶμα·
νῦν δ᾽ ἤδη τόδε δῆλον, ὅ τ᾽ οὐκέτι νόστιμός ἐστιν.
ἀλλ᾽ ἄγε σῇ τάδε μητρὶ παρεζόμενος κατάλεξον,
335 γήμασθ᾽ ὅς τις ἄριστος ἀνὴρ καὶ πλεῖστα πόρῃσιν,
ὄφρα σὺ μὲν χαίρων πατρώϊα πάντα νέμηαι,
ἔσθων καὶ πίνων, ἡ δ᾽ ἄλλου δῶμα κομίζῃ.»
Τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·
«οὐ μὰ Ζῆν᾽, Ἀγέλαε, καὶ ἄλγεα πατρὸς ἐμοῖο,
340 ὅς που τῆλ᾽ Ἰθάκης ἢ ἔφθιται ἢ ἀλάληται,
οὔ τι διατρίβω μητρὸς γάμον, ἀλλὰ κελεύω
γήμασθ᾽ ᾧ κ᾽ ἐθέλῃ, ποτὶ δ᾽ ἄσπετα δῶρα δίδωμι.
αἰδέομαι δ᾽ ἀέκουσαν ἀπὸ μεγάροιο δίεσθαι
μύθῳ ἀναγκαίῳ· μὴ τοῦτο θεὸς τελέσειεν.»
ἦκα παρακλίνας κεφαλήν, μείδησε δὲ θυμῷ
σαρδάνιον μάλα τοῖον· ὁ δ᾽ εὔδμητον βάλε τοῖχον.
Κτήσιππον δ᾽ ἄρα Τηλέμαχος ἠνίπαπε μύθῳ·
«Κτήσιππ᾽, ἦ μάλα τοι τόδε κέρδιον ἔπλετο θυμῷ·
305 οὐκ ἔβαλες τὸν ξεῖνον· ἀλεύατο γὰρ βέλος αὐτός.
ἦ γάρ κέν σε μέσον βάλον ἔγχεϊ ὀξυόεντι,
καί κέ τοι ἀντὶ γάμοιο πατὴρ τάφον ἀμφεπονεῖτο
ἐνθάδε. τῶ μή τίς μοι ἀεικείας ἐνὶ οἴκῳ
φαινέτω· ἤδη γὰρ νοέω καὶ οἶδα ἕκαστα,
310 ἐσθλά τε καὶ τὰ χέρεια· πάρος δ᾽ ἔτι νήπιος ἦα.
ἀλλ᾽ ἔμπης τάδε μὲν καὶ τέτλαμεν εἰσορόωντες,
μήλων σφαζομένων οἴνοιό τε πινομένοιο
καὶ σίτου· χαλεπὸν γὰρ ἐρυκακέειν ἕνα πολλούς.
ἀλλ᾽ ἄγε μηκέτι μοι κακὰ ῥέζετε δυσμενέοντες·
315 εἰ δ᾽ ἤδη μ᾽ αὐτὸν κτεῖναι μενεαίνετε χαλκῷ,
καί κε τὸ βουλοίμην, καί κεν πολὺ κέρδιον εἴη
τεθνάμεν ἢ τάδε γ᾽ αἰὲν ἀεικέα ἔργ᾽ ὁράασθαι,
ξείνους τε στυφελιζομένους δμῳάς τε γυναῖκας
ῥυστάζοντας ἀεικελίως κατὰ δώματα καλά.»
320 Ὣς ἔφαθ᾽, οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ·
ὀψὲ δὲ δὴ μετέειπε Δαμαστορίδης Ἀγέλαος·
«ὦ φίλοι, οὐκ ἂν δή τις ἐπὶ ῥηθέντι δικαίῳ
ἀντιβίοις ἐπέεσσι καθαπτόμενος χαλεπαίνοι·
μήτε τι τὸν ξεῖνον στυφελίζετε μήτε τιν᾽ ἄλλον
325 δμώων, οἳ κατὰ δώματ᾽ Ὀδυσσῆος θείοιο.
Τηλεμάχῳ δέ κε μῦθον ἐγὼ καὶ μητέρι φαίην
ἤπιον, εἴ σφωϊν κραδίῃ ἅδοι ἀμφοτέροιϊν.
ὄφρα μὲν ὑμῖν θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἐώλπει
νοστήσειν Ὀδυσῆα πολύφρονα ὅνδε δόμονδε,
330 τόφρ᾽ οὔ τις νέμεσις μενέμεν τ᾽ ἦν ἰσχέμεναί τε
μνηστῆρας κατὰ δώματ᾽, ἐπεὶ τόδε κέρδιον ἦεν,
εἰ νόστησ᾽ Ὀδυσεὺς καὶ ὑπότροπος ἵκετο δῶμα·
νῦν δ᾽ ἤδη τόδε δῆλον, ὅ τ᾽ οὐκέτι νόστιμός ἐστιν.
ἀλλ᾽ ἄγε σῇ τάδε μητρὶ παρεζόμενος κατάλεξον,
335 γήμασθ᾽ ὅς τις ἄριστος ἀνὴρ καὶ πλεῖστα πόρῃσιν,
ὄφρα σὺ μὲν χαίρων πατρώϊα πάντα νέμηαι,
ἔσθων καὶ πίνων, ἡ δ᾽ ἄλλου δῶμα κομίζῃ.»
Τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·
«οὐ μὰ Ζῆν᾽, Ἀγέλαε, καὶ ἄλγεα πατρὸς ἐμοῖο,
340 ὅς που τῆλ᾽ Ἰθάκης ἢ ἔφθιται ἢ ἀλάληται,
οὔ τι διατρίβω μητρὸς γάμον, ἀλλὰ κελεύω
γήμασθ᾽ ᾧ κ᾽ ἐθέλῃ, ποτὶ δ᾽ ἄσπετα δῶρα δίδωμι.
αἰδέομαι δ᾽ ἀέκουσαν ἀπὸ μεγάροιο δίεσθαι
μύθῳ ἀναγκαίῳ· μὴ τοῦτο θεὸς τελέσειεν.»
***
Μιλώντας, έριξε ένα βοδίσιο πόδι με το χοντρό του χέρι —300 το πήρε απ᾽ το πανέρι. Ο Οδυσσέας όμως τη βολή του ξέφυγε,
κουνώντας λίγο το κεφάλι του, σαρκαστικά μισογελώντας,
μέσα στον θυμό του. Κι όπως το κόκαλο χτύπησε πάνω
στον καλοχτισμένο τοίχο, τον Κτήσιππο ο Τηλέμαχος βαριά αποπήρε:
«Κτήσιππε, μάλλον σε καλό σού βγήκε η άστοχη βολή, αφού
τον ξένο δεν τον βρήκε, μόνος του την απέφυγε·
αλλιώς εγώ με το αιχμηρό μου δόρυ θα σ᾽ έβρισκα κατάστηθα,
και τότε, αντί τον γάμο σου, θα φρόντιζε ο πατέρας σου το θάψιμό σου.
Γι᾽ αυτό σας λέω, τέρμα, κανείς το σπίτι αυτό να μην ντροπιάζει.
Ξέρω και κρίνω ο ίδιος πια το καλό και τ᾽ άσχημο — σαν άλλοτε δεν είμαι
310 παιδάκι ανέμελο.
Και μολαταύτα αντέχουμε, κι ας βλέπουμε μπροστά στα μάτια μας
να σφάζονται τα πρόβατά μας, να τρώγεται ψωμί δικό μας
και το κρασί μας να ξαφρίζεται· πώς να το κάνουμε, πέφτει βαρύ
στον ένα να φρενάρει τους πολλούς.
Αλλά επιτέλους σταματήσετε τα μισητά καμώματά σας.
Κι αν πόθος σας και στόχος σας είμαι εγώ, αν εμένα θέλετε με τον χαλκό
να θανατώσετε, μπορεί και να το προτιμούσα· γιατί πολύ καλύτερος
ο θάνατος, παρά να βλέπω αδιάκοπα, μέσα στο ωραίο σπίτι μου
φιλοξενούμενοι να γίνονται σκουπίδια, δούλες γυναίκες άσεμνα
να σέρνονται εδώ κι εκεί.»
320 Έτσι τους μίλησε, κι έμειναν άφωνοι κάμποση ώρα αυτοί.
Αργά ο Αγέλαος τον λόγο πήρε, του Δαμάστορα ο γιος:
«Φίλοι, τον δίκαιο λόγο κανείς δεν πρέπει να τον κρίνει,
αντιμιλώντας με λόγια αντίθετα και θυμωμένα.
Γι᾽ αυτό λοιπόν μην τον παιδεύετε άλλο τον ξένο, ή κάποιον δούλο
απ᾽ όσους βρίσκονται στο σπιτικό του Οδυσσέα.
Όσο για τον Τηλέμαχο, έχω να κάνω σ᾽ αυτόν και στη μητέρα του
ήπια πρόταση — ίσως οι δυο τους την ακούσουν και την ασπαστούν.
Όσον καιρό ελπίδες έτρεφε η ψυχή σας πως θα νοστήσει
ο Οδυσσέας κάποτε, πως θα γυρίσει σπίτι του ο συνετός,
330 κανείς δεν έδειχνε αγανάκτηση· εσείς τον περιμένατε,
κι αφήνατε να μένουν οι μνηστήρες στο παλάτι —
αυτό κιόλας συνέφερε, αν ήταν να νοστήσει, αν θα γυρνούσε
ο Οδυσσέας σπίτι του.
Μα τώρα είναι φανερό, δεν πρόκειται εκείνος πια να δει τον γυρισμό του.
Γι᾽ αυτό, Τηλέμαχε, κάθησε πλάι στη μάνα σου και πες της καθαρά
πως πρέπει κάποιον άλλο να διαλέξει για γαμπρό,
σίγουρα τον καλύτερο, όποιος της δώσει περισσότερα.
Έτσι κι εσύ θα χαίρεσαι δικά σου πια τα πατρικά αγαθά,
θα πίνεις και θα τρως μ᾽ ήσυχο το κεφάλι σου, ενώ η μητέρα σου
άλλου γαμπρού το σπίτι θα φροντίζει.»
Ανταποκρίθηκε με τη δική του φρόνηση ο Τηλέμαχος:
«Όχι, Αγέλαε, στον Δία ορκίζομαι, στα πάθη του πατέρα μου,
340 ανίσως έχει αφανιστεί ή παραδέρνει ακόμη μακριά από την Ιθάκη.
Όχι, δεν στέκομαι εμπόδιο εγώ στης μάνας μου τον γάμο· τη σπρώχνω
αντίθετα να παντρευτεί, όποιον θελήσει εκείνη, της δίνω κι από πάνω
δώρα αμέτρητα. Όμως παρά τη θέλησή της να τη διώξω, νιώθω ντροπή,
αν φύγει αναγκασμένη — μη δώσει ο θεός να γίνει αυτό.»
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου