ΔΗΜ 20.139–142
Η κατάργηση της ἀτελείας θα αμαυρώσει την προαιώνια φήμη της Αθήνας ως ευεργέτιδας πόλης
Ο ρήτορας, επιτιθέμενος στους πολιτικούς του αντιπάλους, ζήτησε την εφαρμογή των δικών του προτάσεων αντί του νόμου του Λεπτίνη και την αποφυγή του ακραίου μέτρου της κατάργησης της ἀτελείας (βλ. σχετικά ΔΗΜ 20.11–17).
[139] [Σκοπῶ δὲ καὶ τοῦτο.] Καὶ μὴν οὐδ’ ἐκείνου γ’ ἀπο-
στατέον τοῦ λόγου, ὅτι τῆς μὲν ἀξίας, ὅτ’ ἐδώκαμεν, ἦν
δίκαιον τὴν ἐξέτασιν λαμβάνειν, ὅτε τούτων οὐδεὶς ἀντεῖπεν,
μετὰ ταῦτα δ’ ἐᾶν, εἴ τι μὴ πεπόνθαθ’ ὑπ’ αὐτῶν ὕστερον
κακόν. εἰ δ’ οὗτοι τοῦτο φήσουσι (δεῖξαι μὲν γὰρ οὐκ
ἔχουσιν), δεῖ κεκολασμένους αὐτοὺς παρ’ αὐτὰ τἀδικήματα
φαίνεσθαι. εἰ δὲ μηδενὸς ὄντος τοιούτου τὸν νόμον ποιή-
σετε κύριον, δόξετε φθονήσαντες, οὐχὶ πονηροὺς λαβόντες
ἀφῃρῆσθαι. [140] ἔστι δὲ πάντα μὲν ὡς ἔπος εἰπεῖν ὀνείδη
φευκτέον, τοῦτο δὲ πάντων μάλιστ’, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι.
διὰ τί; ὅτι παντάπασι φύσεως κακίας σημεῖόν ἐστιν ὁ
φθόνος, καὶ οὐκ ἔχει πρόφασιν δι’ ἣν ἂν τύχοι συγγνώμης
ὁ τοῦτο πεπονθώς. εἶτα καὶ οὐδ’ ἔστιν ὄνειδος ὅτου πορρώ-
τερόν ἐσθ’ ἡμῶν ἡ πόλις ἢ τοῦ φθονερὰ δοκεῖν εἶναι, ἁπάν-
των ἀπέχουσα τῶν αἰσχρῶν. [141] τεκμήρια δ’ ἡλίκα τούτου
θεωρήσατε. πρῶτον μὲν μόνοι τῶν πάντων ἀνθρώπων ἐπὶ
τοῖς τελευτήσασι δημοσίᾳ [καὶ ταῖς ταφαῖς ταῖς δημοσίαις]
ποιεῖτε λόγους ἐπιταφίους, ἐν οἷς κοσμεῖτε τὰ τῶν ἀγαθῶν
ἀνδρῶν ἔργα. καίτοι τοῦτ’ ἔστι τοὐπιτήδευμα ζηλούντων
ἀρετήν, οὐ τοῖς ἐπὶ ταύτῃ τιμωμένοις φθονούντων. εἶτα
μεγίστας δίδοτ’ ἐκ παντὸς τοῦ χρόνου δωρειὰς τοῖς τοὺς
γυμνικοὺς νικῶσιν ἀγῶνας τοὺς στεφανίτας, καὶ οὐχ, ὅτι τῇ
φύσει τούτων ὀλίγοις μέτεστιν, ἐφθονήσατε τοῖς ἔχουσιν,
οὐδ’ ἐλάττους ἐνείματε τὰς τιμὰς διὰ ταῦτα. πρὸς δὲ τού-
τοις τοιούτοις οὖσιν οὐδεὶς πώποτε τὴν πόλιν ἡμῶν εὖ ποιῶν
δοκεῖ νικῆσαι· τοσαύτας ὑπερβολὰς τῶν δωρειῶν αἷς ἀντ’
εὖ ποιεῖ, παρέσχηται. [142] ἔστι τοίνυν πάντα ταῦτ’, ὦ ἄνδρες
Ἀθηναῖοι, δικαιοσύνης, ἀρετῆς, μεγαλοψυχίας ἐπιδείγματα.
μὴ τοίνυν δι’ ἃ πάλαι παρὰ πάντα τὸν χρόνον ἡ πόλις εὐ-
δοξεῖ, ταῦτ’ ἀνέλητε νῦν· μηδ’ ἵνα Λεπτίνης ἰδίᾳ τισίν, οἷς
ἀηδῶς ἔχει, ἐπηρεάσῃ, τῆς πόλεως ἀφέλησθε καὶ ὑμῶν αὐτῶν
ἣν διὰ παντὸς ἀεὶ τοῦ χρόνου δόξαν κέκτησθε καλήν· μηδ’
ὑπολαμβάνετ’ εἶναι τὸν ἀγῶνα τόνδ’ ὑπὲρ ἄλλου τινὸς ἢ τοῦ
τῆς πόλεως ἀξιώματος, πότερον αὐτὸ δεῖ σῶν εἶναι καὶ ὅμοιον
τῷ προτέρῳ, ἢ μεθεστάναι καὶ λελυμάνθαι.
***
[139] Έπειτα ούτε από τον ισχυρισμόν εκείνον πρέπει να απομακρυνθώμεν, ότι της μεν αξίας έπρεπε να επιχειρώμεν την εξέτασιν ότε εδώσαμεν, ότε ουδείς εκ τούτων αντείπε, μετά ταύτα δε είναι δίκαιον να αφήσετε την δωρεάν, εάν εφεξής δεν έχετε πάθει κανέν κακό από αυτούς, εάν δε ούτοι θα είπουν τούτο (διότι να το αποδείξουν βέβαια δεν δύνανται) πρέπει να φαίνωνται ότι έχουν τιμωρηθή ευθύς μόλις διέπραξαν τα αδικήματα. Εάν δε κακώς χωρίς να υπάρχη τοιούτος θα καταστήσετε έγκυρον τον νόμον, θα φανήτε ότι αφηρέσατε την ατέλειαν από φθόνον, ουχί διότι εύρετε αυτούς κακούς. [140] Και πάντα μεν τα ονείδη εν γένει πρέπει να αποφεύγετε, τούτο δε εξ όλων κατ' εξοχήν, ω άνδρες Αθηναίοι. Διατί; Διότι εν γένει ο φθόνος είναι σημείον διεστραμμένης φύσεως και δεν έχει πρόφασιν, διά την οποίαν ήθελε τύχει συγγνώμης ο έχων το πάθημα τούτο. Έπειτα ούτε υπάρχει όνειδος από το οποίον απώτερον απέχει η πατρίς μας, όσον από το να φαίνεται φθονερά, αν και επίσης απέχει από όλα τα άτοπα. [141] Παρατηρήσατε δε πόσαι μεγάλαι αποδείξεις τούτου υπάρχουν. Πρώτον μεν σεις μόνοι εξ όλων των ανθρώπων προς τιμήν τών εν πολέμω αποθανόντων εκφωνείτε δημοσία λόγους επιταφίους, διά των οποίων εξυμνείτε τα έργα των αγαθών ανδρών. Και η διαγωγή αύτη βεβαίως είναι διαγωγή ανθρώπων εκτιμώντων την αρετήν, ουχί φθονούντων τους ένεκα ταύτης τιμωμένους. Έπειτα δίδετε τας μεγίστας καθ' όλον τον χρόνον δωρεάς εις τους νικώντας τους γυμνικούς αγώνας και λαμβάνοντας στεφάνους και διά τον λόγον ότι εκ φύσεως ολίγοι μετέχουσι τούτων δεν εφθονήσατε τους έχοντας, ουδέ απενείματε κατωτέρας τας τιμάς εξ αιτίας τούτων. Εκτός δε τούτων τα οποία είναι τοιαύτα, κανείς ποτέ έως τώρα δεν φαίνεται ότι ενίκησε την πατρίδα ημών διά των ευεργεσιών του. Τοσαύτας υπερβολικάς δωρεάς έχει δείξει, δι' ων ανταμείβει τους ευεργέτας. [142] Είναι δε όλα αυτά, ω άνδρες Αθηναίοι, δικαιοσύνης, αρετής, μεγαλοψυχίας δείγματα. Μη λοιπόν, δι' όσα προ πολλού, καθ' όλον τον χρόνον η πατρίς ημών απολαύει δόξης καλής, μη τα καταστρέψετε τώρα. Μηδέ, ίνα ο Λεπτίνης ως ιδιώτης βλάψη μερικούς, τους οποίους αποστρέφεται, αφαιρέσετε παρά της πατρίδος και παρ' υμών την καλήν υπόληψιν της οποίας απολαύετε συνεχώς καθ' όλον τον χρόνον. Μηδέ νομίσετε ότι ο αγών ούτος γίνεται περί άλλου τινός, αλλά περί της υπολήψεως της πατρίδος, ποίον εκ των δύο (θα επικρατήση) πρέπει να μείνη αύτη ακεραία και ομοία με την ανέκαθεν υπάρχουσαν ή θα μεταβληθή ήδη και θα καταστραφή.
[139] Έπειτα ούτε από τον ισχυρισμόν εκείνον πρέπει να απομακρυνθώμεν, ότι της μεν αξίας έπρεπε να επιχειρώμεν την εξέτασιν ότε εδώσαμεν, ότε ουδείς εκ τούτων αντείπε, μετά ταύτα δε είναι δίκαιον να αφήσετε την δωρεάν, εάν εφεξής δεν έχετε πάθει κανέν κακό από αυτούς, εάν δε ούτοι θα είπουν τούτο (διότι να το αποδείξουν βέβαια δεν δύνανται) πρέπει να φαίνωνται ότι έχουν τιμωρηθή ευθύς μόλις διέπραξαν τα αδικήματα. Εάν δε κακώς χωρίς να υπάρχη τοιούτος θα καταστήσετε έγκυρον τον νόμον, θα φανήτε ότι αφηρέσατε την ατέλειαν από φθόνον, ουχί διότι εύρετε αυτούς κακούς. [140] Και πάντα μεν τα ονείδη εν γένει πρέπει να αποφεύγετε, τούτο δε εξ όλων κατ' εξοχήν, ω άνδρες Αθηναίοι. Διατί; Διότι εν γένει ο φθόνος είναι σημείον διεστραμμένης φύσεως και δεν έχει πρόφασιν, διά την οποίαν ήθελε τύχει συγγνώμης ο έχων το πάθημα τούτο. Έπειτα ούτε υπάρχει όνειδος από το οποίον απώτερον απέχει η πατρίς μας, όσον από το να φαίνεται φθονερά, αν και επίσης απέχει από όλα τα άτοπα. [141] Παρατηρήσατε δε πόσαι μεγάλαι αποδείξεις τούτου υπάρχουν. Πρώτον μεν σεις μόνοι εξ όλων των ανθρώπων προς τιμήν τών εν πολέμω αποθανόντων εκφωνείτε δημοσία λόγους επιταφίους, διά των οποίων εξυμνείτε τα έργα των αγαθών ανδρών. Και η διαγωγή αύτη βεβαίως είναι διαγωγή ανθρώπων εκτιμώντων την αρετήν, ουχί φθονούντων τους ένεκα ταύτης τιμωμένους. Έπειτα δίδετε τας μεγίστας καθ' όλον τον χρόνον δωρεάς εις τους νικώντας τους γυμνικούς αγώνας και λαμβάνοντας στεφάνους και διά τον λόγον ότι εκ φύσεως ολίγοι μετέχουσι τούτων δεν εφθονήσατε τους έχοντας, ουδέ απενείματε κατωτέρας τας τιμάς εξ αιτίας τούτων. Εκτός δε τούτων τα οποία είναι τοιαύτα, κανείς ποτέ έως τώρα δεν φαίνεται ότι ενίκησε την πατρίδα ημών διά των ευεργεσιών του. Τοσαύτας υπερβολικάς δωρεάς έχει δείξει, δι' ων ανταμείβει τους ευεργέτας. [142] Είναι δε όλα αυτά, ω άνδρες Αθηναίοι, δικαιοσύνης, αρετής, μεγαλοψυχίας δείγματα. Μη λοιπόν, δι' όσα προ πολλού, καθ' όλον τον χρόνον η πατρίς ημών απολαύει δόξης καλής, μη τα καταστρέψετε τώρα. Μηδέ, ίνα ο Λεπτίνης ως ιδιώτης βλάψη μερικούς, τους οποίους αποστρέφεται, αφαιρέσετε παρά της πατρίδος και παρ' υμών την καλήν υπόληψιν της οποίας απολαύετε συνεχώς καθ' όλον τον χρόνον. Μηδέ νομίσετε ότι ο αγών ούτος γίνεται περί άλλου τινός, αλλά περί της υπολήψεως της πατρίδος, ποίον εκ των δύο (θα επικρατήση) πρέπει να μείνη αύτη ακεραία και ομοία με την ανέκαθεν υπάρχουσαν ή θα μεταβληθή ήδη και θα καταστραφή.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου