ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Λοιπόν, Μάριε, τώρα μπορείς να μου πεις τι ήταν εκείνο που σου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση.
ΜΑΡΙΟΣ: Τι μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση… [διστάζοντας για λίγο] Νομίζω, εκείνος ο δούλος, ο Στρόβιλος… φοβερός τύπος, έτρεχε πάνω κάτω όλη την ώρα και δούλευε τους πάντες. Και στο τέλος είδες πώς τον χειροκροτούσαν, Νικήρατε;
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Ο «φοβερός τύπος» ονομάζεται Ύλας και είναι από τους πιο γνωστούς κωμικούς της Ρώμης - για μην πω ο πιο γνωστός. Ξέρεις τι θα πει «στρόβιλος» στα ελληνικά;
ΜΑΡΙΟΣ: Τι θα πει;
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Είναι αυτός που στριφογυρνάει σα σβούρα. Θα πρόσεξες, όμως, ότι οι κινήσεις του είναι μελετημένες και υπολογισμένες, σα να χορεύει. Φυσικά για όλα αυτά χρειάζεται μεγάλη εξάσκηση. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους έχουν σπουδάσει την τέχνη τους σε ειδικές σχολές.
ΜΑΡΙΟΣ: Τότε, Νικήρατε, αναρωτιέμαι γιατί ο πατέρας μου λέει ότι οι ηθοποιοί είναι άνθρωποι του σκοινιού και του παλουκιού… Αλήθεια, έτσι λέει.
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Για να το λέει κάτι ξέρει. Γενικά ο κόσμος πιστεύει ότι οι άνθρωποι του θεάματος δεν είναι και πολύ «εντάξει» στην ιδιωτική τους ζωή.
ΜΑΡΙΟΣ: Δηλαδή, τι κάνουν;
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Για να καταλάβεις… οι Ρωμαίοι θεωρούν ότι όποιος ανεβαίνει πάνω στο σανίδι του θεάτρου και εκθέτει τον εαυτό του για να διασκεδάσει τους άλλους είναι… πώς να το πούμε… δεν είναι τέλος πάντων αυτό που λέμε «αξιοπρεπής πολίτης». Παρ᾽ όλα αυτά-
ΜΑΡΙΟΣ: [διακόπτοντας]: Ναι, αλλά-
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: [διακόπτοντας και αυτός]: Παρ᾽ όλα αυτά, όπως είδες και μόνος σου, ο κόσμος τους λατρεύει και ασχολείται πολύ περισσότερο μαζί τους από ό,τι ασχολείται με τους πολιτικούς και τους στρατιωτικούς.
ΜΑΡΙΟΣ: Το ξέρει αυτό ο πατέρας μου;
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Το ξέρει και το παραξέρει. Άλλωστε, αν τον ρωτήσεις, θα σου πει ότι πολλοί από τους πιο γνωστούς και δημοφιλείς ηθοποιούς της Ρώμης, και τώρα και παλιότερα, διατηρούσαν πολύ στενές σχέσεις με τους ανθρώπους της πολιτικής.
ΜΑΡΙΟΣ: Και ο πατέρας μου;
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Ο πατέρας σου δεν νομίζω, αλλά ο θείος σου, που ενδιαφέρεται περισσότερο για τα πολιτιστικά, γνώριζε παλιότερα αρκετό κόσμο από το θέατρο-
ΜΑΡΙΟΣ [πάλι διακόπτοντας]: Γνωρίζει και τον Ύλα;
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Θα πρέπει να ρωτήσεις τον ίδιο.
ΜΑΡΙΟΣ: Πάντως τώρα έχω μπερδευτεί λιγάκι.
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Και έχεις δίκιο. Πρόκειται γι᾽ αυτό που λέμε «αντίφαση». Από τη μια μεριά θεωρούμε τους καλλιτέχνες «ύποπτους» κι από την άλλη τους καλούμε σε τραπέζι. Λοιπόν, το πράγμα έχει μεγάλη ιστορία. Έχεις ποτέ ακούσει για έναν ηθοποιό που έζησε σχετικά πρόσφατα και που λεγόταν Ρόσκιος;
ΜΑΡΙΟΣ [με έναν μορφασμό απορίας]: Ρόσκιος;
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Ρόσκιος με τ᾽ όνομα. Θες να σου πω μια μικρή ιστορία… παρόλο που μ᾽ αυτή την ανηφοριά άρχισα κιόλας να λαχανιάζω. Λοιπόν, ο Ρόσκιος αυτός γεννήθηκε πριν από εκατό περίπου χρόνια από γονείς που ήταν δούλοι. Όταν ήταν ακόμη πολύ νεαρός, ήρθε στη Ρώμη και κατά κάποιο τρόπο υιοθετήθηκε από έναν σπουδαίο Ρωμαίο της εποχής που λεγόταν Λουτάτιος Κάτουλος.
ΜΑΡΙΟΣ: Α, ξέρω, αυτόν που ήταν και ποιητής.
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Πρόσεξε, εσύ μιλάς για τον Κάτουλλο με δύο λάμδα, που θεωρείται πράγματι ένας από τους σημαντικότερους ρωμαίους ποιητές. Εγώ μιλάω για τον Κάτουλο με ένα λάμδα, που ήταν και αυτός ποιητής βέβαια, αλλά όχι τόσο σημαντικός και τόσο γνωστός. Εν πάση περιπτώσει, επιστρέφω στον Κάτουλο που υιοθέτησε τον Ρόσκιο. Ο νεαρός ήταν πολύ όμορφος· κυρίως, όμως, είχε εξαιρετική χάρη στις χειρονομίες και γενικά στην κίνηση του κορμιού του· είχε μακριά μαλλιά και… έναν ελαφρό στραβισμό…
ΜΑΡΙΟΣ [με ενδιαφέρον και απορία]: Έναν τι;
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Στραβισμό· δηλαδή ήταν λίγο αλλήθωρος.
ΜΑΡΙΟΣ: Α, κατάλαβα.
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Ναι, αλλά αυτός ο στραβισμός, λένε, τον έκανε ακόμη πιο ελκυστικό. Ο Κάτουλος, λοιπόν, κατάλαβε ότι ο νεαρός Ρόσκιος είχε λαμπρό μέλλον στο θέατρο, κυρίως στο κωμικό θέατρο που απαιτεί και ταλέντο χορευτικό. Έτσι, τον έστειλε σε μια ειδική σχολή όπου ο Ρόσκιος τελειοποίησε τα ταλέντα του. Μέσα σε λίγα χρόνια, ο Ρόσκιος έγινε ο πιο περιζήτητος και δημοφιλής ηθοποιός της Ρώμης. Οι παραστάσεις στις οποίες πρωταγωνιστούσε είχαν πάντα επιτυχία, τα θέατρα ήταν γεμάτα, και για να βρεις θέση έπρεπε να πας ώρες πριν αρχίσει η παράσταση. Όταν έβγαινε στη σκηνή και άρχιζε να χορεύει και να τραγουδάει τους ρόλους του, ο κόσμος από κάτω παραληρούσε. Απέκτησε τεράστια περιουσία - πολύ μεγαλύτερη από την περιουσία ορισμένων συγκλητικών. Στον δρόμο ο κόσμος τον αναγνώριζε αμέσως και προσπαθούσε να τον πλησιάσει. Φυσικά κυκλοφορούσε με ένα φορείο πολυτελείας που το μετέφεραν οι βαστάζοι του, ενώ είχε και φρουρά ασφαλείας (σωματοφύλακες, δηλαδή) που δεν επέτρεπαν στους θαυμαστές του να τον πλησιάσουν πολύ. Όπως όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες, ο Ρόσκιος ήταν εκλεκτός καλεσμένος των ανθρώπων της εξουσίας και αποτελούσε το κέντρο της προσοχής στα διάφορα συμπόσια και τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που διοργάνωναν πλούσιοι Ρωμαίοι στα σπίτια τους. Να σκεφτείς, Μάριε, ότι θαυμαστής του ήταν ακόμα και ο μέγας και τρανός Κικέρων.
ΜΑΡΙΟΣ [ανοίγοντας διάπλατα τα μάτια και το στόμα]: Ο Κικέρων! Ουάου!
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Και μάλιστα, όταν κάποτε ο Ρόσκιος ήταν κατηγορούμενος σε μια περίφημη δίκη, συνήγορος υπεράσπισης, δηλαδή δικηγόρος του, ήταν ο ίδιος ο Κικέρων. Με τον καιρό ο Ρόσκιος έγινε η μεγαλύτερη καλλιτεχνική διασημότητα της Ιταλίας. Αλλά, όπως θα έχεις ακούσει φαντάζομαι, η μεγάλη φήμη έχει και την αρνητική πλευρά της. Ο Ρόσκιος έγινε αυτό που λέμε «ντίβα» και «βεντέτα», και άρχισε να δείχνει τις ιδιορρυθμίες του χαρακτήρα του. Υπάρχουν διάφορες ιστορίες… Ας πούμε, μια μέρα είχε φάει και είχε πιει τόσο πολύ πριν από την παράσταση που δεν μπορούσε να βγει στη σκηνή, ενώ ο κόσμος τον περίμενε για ώρες. Μιαν άλλη φορά, εξαιτίας μιας διαφωνίας με τον μάνατζερ της παράστασης, αρνιόταν να παίξει. Φυσικά, οι θαυμαστές του του συγχωρούσαν τα πάντα και τα έβαζαν με όλους τους άλλους εκτός απ᾽ αυτόν - αρκεί να έπαιζε τελικά ο Ρόσκιος. «Θα παίξει ή δε θα παίξει ο Ρόσκιος; », «Θα μας καταδεχτεί σήμερα ή όχι ο Ρόσκιος;» και πάει λέγοντας.
ΜΑΡΙΟΣ: Τελικά, όμως, τους έκανε το χατίρι, έτσι;
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Ναι, εκτός από τις περιπτώσεις που δεν τους το έκανε. Αλλά -μην το ξεχνάμε αυτό- τα χρόνια πέρασαν και ο Ρόσκιος δεν μπορούσε πια να βγάλει τις παραστάσεις με την ίδια χάρη που είχε όταν ήταν πιο νέος. Δεν το έβαλε κάτω εύκολα· οι διάσημοι καλλιτέχνες σπανίως αποφασίζουν ότι ο χρόνος έχει τελικά το πάνω χέρι. Ο Ρόσκιος έκανε ό,τι μπορούσε, αλλά δεν ήταν πλέον αυτός που ξεσήκωνε κάποτε τα ρωμαϊκά πλήθη στα θέατρα. Πάντως, έγινε δάσκαλος της θεατρικής τέχνης και είχε δικιά του σχολή θεάτρου, αλλά ποτέ δεν παραδέχτηκε τους νέους ηθοποιούς. Οι νέοι ηθοποιοί, έλεγε, ακόμη και αυτοί που είναι καλοί, έχουν όλοι τους αυτό ή εκείνο το μειονέκτημα.
ΜΑΡΙΟΣ: Σαν τον πατέρα μου, δηλαδή, που λέει όλη την ώρα ότι οι καινούργιοι συγκλητικοί δεν ξέρουν τι τους γίνεται.
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Θα θυμάσαι, βέβαια, από την ιστορία τον δικτάτορα Σύλλα…
ΜΑΡΙΟΣ: Τον Σύλλα, ναι…
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Ε, ο Σύλλας τίμησε επίσημα με την ανώτατη διάκριση τον Ρόσκιο για την προσφορά του στο θέατρο. Αν λάβεις υπόψη σου ότι ο Ρόσκιος γεννήθηκε δούλος, καταλαβαίνεις τι σημαίνει αυτό… Για να επιστρέψω στην ιστορία μας, ο Ρόσκιος πέθανε μεγάλος, σε ηλικία 75 ετών· και παρόλο που είχε για αρκετά χρόνια αποσυρθεί πια από τη σκηνή, ο κόσμος δεν είχε ξεχάσει ποτέ τον λατρεμένο του ηθοποιό, τον είχε κάνει μύθο. Όλη η Ρώμη, λένε, τον έκλαψε, και στην κηδεία του ξεχύθηκαν όλοι στους δρόμους, σαν να ήταν εθνικός ήρωας.
ΜΑΡΙΟΣ: Στην Ελλάδα δεν έχετε τόσο μεγάλους ηθοποιούς, Νικήρατε;
ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ: Καλή ερώτηση… Δεν ξέρω, αλλά στην Ελλάδα, όσο θυμάμαι, ο κόσμος θυμάται περισσότερο τους συγγραφείς των έργων παρά τους ηθοποιούς. Τουλάχιστον αυτό ισχύει σήμερα, δεν ξέρω τι θα γίνει στο μέλλον… Αλλά, νεαρέ μου, η σημερινή σου έξοδος έφτασε στο τέλος της και εμείς φτάσαμε στο σπίτι. Βλέπω τη μητέρα σου να μας περιμένει. Ελπίζω να της πεις ότι πέρασες καλά.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου