Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2020

Η ΜΥΘΙΚΗ ΣΚΕΨΗ: Το Παραμύθι σαν άσκηση ζωής

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες της Πειραματικής Ψυχολογίας, σε πολλά ξένα πανεπιστήμια, η Ανθρώπινη Νοημοσύνη, που έχει σαν έδρα κι όργανο τον εγκέφαλο είναι μια ολιστική δραστηριότητα και ταυτόχρονα επιμερίζεται σε πολλές λειτουργίες που δραστηριοποιούνται σε διάφορα μέρη του εγκεφάλου. Η ανθρώπινη νοημοσύνη μπορεί να λειτουργεί ταυτόχρονα ή μόνο, είτε σαν ολική αντίληψη είτε σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα. Η συγκέντρωση σε μια δραστηριότητα ( η έντονη συγκέντρωση, η προσοχή, η απορρόφηση, σε κάτι συγκεκριμένο που κάνουμε) «θαμπώνει» (μειώνει την δραστηριότητα) κατά κάποιο τρόπο την ολική δραστηριότητα ή άλλες δραστηριότητες. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλες αυτές οι λειτουργίες δεν εξακολουθούν να γίνονται αλλά έχουν «αποκλειστεί» προσωρινά από το συνειδητό πεδίο.

Όταν είμαστε σε εγρήγορση και σκεφτόμαστε λογικά πάνω σε κάποιο θέμα αυτό δεν σημαίνει ότι αυτή ακριβώς την στιγμή λειτουργούμε μόνο συνειδητά. Οι περισσότερες ενέργειες της νοημοσύνης (από «ποσοτική» άποψη) γίνονται ασυνείδητα. Το συνειδητό, η συνειδητή σκέψη δεν είναι παρά η ορατή επιφάνεια μια θάλασσας νοητικών ενεργειών με άγνωστο απύθμενο βάθος.

Οι ασυνείδητες διαδικασίες έχουν επίσης την δική τους λογική. Εκφράζονται με Εικόνες, Σύμβολα και Σχέσεις, που συλλαμβάνονται άμεσα χωρίς να γίνονται απόλυτα κατανοητές από την λογική αναλυτική σκέψη. Έτσι ο Ανθρώπινος Ψυχισμός στο βάθος του λειτουργεί ασυνείδητα. Έχει μια Λογική και χρησιμοποιεί μια Γλώσσα Συμβόλων μέσα από την οποία εκφράζεται. Η Γλώσσα του Ασυνειδήτου, της Συμβολικής Σκέψης, της Άμεσης σύλληψης της Πραγματικότητας με Εικόνες, είναι μια πανανθρώπινη και φυσική ιδιότητα της νοημοσύνης. Οι παλιότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν αυτή την δραστηριότητα της αντίληψης και την Γλώσσα των Συμβόλων πολύ περισσότερο. Κι υπάρχουν λαοί που ακόμα και σήμερα την χρησιμοποιούν. Ο δυτικός άνθρωπος, αναθρεμμένος στην χριστιανική αντίληψη (του «χωριστού», «ατομικού», προσώπου) και λειτουργώντας με την καρτεσιανή λογική (του υποκειμένου που διαχωρίζεται από το αντικείμενο) χρησιμοποιεί πιο πολύ την αναλυτική επιστημονική σκέψη. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο λογικός άνθρωπος της αναλυτικής σκέψης έχει αποκοπεί από το Βάθος του Ψυχισμού του, από την Ασυνείδητη λειτουργία της συμβολικής σκέψης και από την χρήση των Συμβόλων στη ζωή του. Ίσως να μην κατανοεί το Βάθος της Ψυχής του τόσο καλά όσο οι παλιότεροι άνθρωποι, την Γλώσσα του Ασυνειδήτου και τις εκφράσεις του αλλά βρίσκεται ακόμα κάτω από την επήρειά του.

Αν οι αρχαίοι πολιτισμοί, χιλιετηρίδες πίσω, αφουγκράζονταν προσεκτικά το Βάθος της Ανθρώπινης Ψυχής κι αν Κατανοούσαν την Γλώσσα των Συμβόλων και τα χρησιμοποιούσαν στην αντίληψή τους στην επικοινωνία τους, στη κοινωνική τους οργάνωση και στην πρακτική ζωή τους, ήταν γιατί έτσι μπορούσαν να κατανοήσουν καλύτερα τον κόσμο και να λειτουργήσουν καλύτερα στην ζωή τους. Διαμόρφωσαν έτσι την Αντίληψη ενός Ισορροπημένου Κόσμου Αξιών, με Ηθικές Αρχές, με Σαφή Αναγνώριση του Καλού σαν Δρόμου της Ζωής. Όλη τους την Εμπειρία, που είναι Σοφία Ζωής, την κωδικοποίησαν σε Μύθους, Τελετουργίες, σε Ήθη και Έθιμα σε Λαϊκή Παράδοση. Ο σημερινός άνθρωπος της λογικής και της ειδίκευσης ούτε ξένος είναι ιστορικά από τους προγόνους του, ούτε αποκομμένος ψυχολογικά από το πάντα ζωντανό βάθος του ψυχισμού του. Αν εξαιτίας των εξωτερικών συνθηκών είναι αναγκασμένος να χρησιμοποιεί πιο πολύ την αναλυτική λογική σκέψη και να απορροφιέται σε εξωτερικές δραστηριότητες σε ένα κατακερματισμένο κόσμο πληροφοριών, αυτό δεν σημαίνει ότι έχασε την «εσωτερική ακοή» του ή ότι δεν μπορεί να συγκινηθεί από τα Αιώνια Εσωτερικά Σύμβολα της Ψυχής, ή ότι δεν μπορεί να ονειρευθεί τον Ιδανικό Κόσμο της Συμβολικής Μυθικής Σκέψης ή να ονειρευτεί το «παραμύθι της ζωή». Στην πραγματικότητα είναι αυτό που χρειάζεται, αυτό που λείπει από την ζωή του.

Αυτό που θέλουμε να πούμε είναι ότι ο άνθρωπος για να μπορέσει να αναπτυχθεί και να ζήσει ισορροπημένα πρέπει ακριβώς να δώσει ελεύθερο χώρο στις βαθύτερες δραστηριότητες του ψυχισμού του, να τους επιτρέψει να λειτουργήσουν και να εκφραστούν. Χωρίς ασφαλώς να εγκαταλείψει την «ασφαλή» λογική σκέψη του. Συνεπώς η ενεργοποίηση του Βαθύτερου Ψυχισμού, η Χρήση της Συμβολικής Σκέψης, λύνει ένα καθαρά λειτουργικό θέμα της ανθρώπινης νοημοσύνης αποκαθιστώντας την Ψυχική Ισορροπία και την Ορθή αντίληψη του κόσμου. Κατά δεύτερο λόγο ο άνθρωπος μπορεί να επωφεληθεί από την συσσωρευμένη ανθρώπινη εμπειρία, από την Σοφία της Φυλής, που εκφράζεται πρακτικά μέσα από τους Μύθους, τα Παραμύθια και την Λαϊκή Παράδοση. Τρίτο, η Μυθική Παράδοση είναι ένα έτοιμο, δοκιμασμένο, παιδαγωγικό υλικό, που το χρησιμοποιούν οι άνθρωποι, έστω και ανεπίσημα, χιλιάδες χρόνια. Ψυχολόγοι και Παιδαγωγοί, έστω κι αργά, άρχισαν να ακούνε την «φωνή» των Φιλοσόφων, των Θρησκειολόγων και των Μυθολόγων, που εδώ και αιώνες τους εφιστούν την προσοχή στην λειτουργία της ανθρώπινης νοημοσύνης , στην ανθρωπολογική αξία της ενεργοποίησης των βαθύτερων αποθεμάτων της ανθρώπινης εμπειρίας και στην παιδαγωγική αξία των Μύθων και των Παραμυθιών.

Θα πρέπει ακριβώς, σήμερα, Παιδοψυχολόγοι και Παιδαγωγοί να αντιμετωπίσουν σοβαρά το θέμα, λαβαίνοντας υπόψη τους και την αληθινή φύση και λειτουργία της ανθρώπινης νοημοσύνης και τους τρόπους και τους δρόμους της ανάπτυξης της ανθρώπινης προσωπικότητας και την πραγματική ουσιαστική αξία της ανθρώπινης παράδοσης που εκφράστηκε μέσα από μύθους και παραμύθια… Το να αντιμετωπίζονται, ακόμα σήμερα, η Μυθική Σκέψη, οι Μύθοι και τα Παραμύθια, όχι σαν Εκφράσεις της Συλλογικής Ψυχής, αλλά σαν απλά αυτόνομα διανοήματα που μπορούν να μελετηθούν φιλολογικά ή να αναλυθούν γλωσσικά, δείχνει όχι απλά την έλλειψη επιστημονικής ενημέρωσης ή την ανθρωπολογική οπισθοχώρηση σε αντιλήψεις περασμένων αιώνων, δείχνει την ακαταλληλότητα αυτών των παιδαγωγών να είναι παιδαγωγοί…

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου