ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Κατὰ Μειδίου (1-8)

[1] Τὴν μὲν ἀσέλγειαν, ὦ ἄνδρες δικασταί, καὶ τὴν ὕβριν, ᾗ πρὸς ἅπαντας ἀεὶ χρῆται Μειδίας, οὐδέν᾽ οὔθ᾽ ὑμῶν οὔτε τῶν ἄλλων πολιτῶν ἀγνοεῖν οἴομαι. ἐγὼ δ᾽, ὅπερ ἂν καὶ ὑμῶν ἕκαστος ὑβρισθεὶς προείλετο πρᾶξαι, τοῦτο καὶ αὐτὸς ἐποίησα, καὶ προὐβαλόμην ἀδικεῖν τοῦτον περὶ τὴν ἑορτήν, οὐ μόνον πληγὰς ὑπ᾽ αὐτοῦ λαβὼν τοῖς Διονυσίοις, ἀλλὰ καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ βίαια παθὼν παρὰ πᾶσαν τὴν χορηγίαν.

[2] ἐπειδὴ δὲ καλῶς καὶ τὰ δίκαια ποιῶν ὁ δῆμος ἅπας οὕτως ὠργίσθη καὶ παρωξύνθη καὶ σφόδρ᾽ ἐσπούδασεν ἐφ᾽ οἷς ἠδικημένῳ μοι συνῄδει, ὥστε πάντα ποιοῦντος τούτου καί τινων ἄλλων ὑπὲρ αὐτοῦ, οὐκ ἐπείσθη οὐδ᾽ ἀπέβλεψεν εἰς τὰς οὐσίας τὰς τούτων οὐδὲ τὰς ὑποσχέσεις, ἀλλὰ μιᾷ γνώμῃ κατεχειροτόνησεν αὐτοῦ, πολλοί μοι προσιόντες, ὦ ἄνδρες δικασταί, καὶ τῶν ἐν τῷ δικαστηρίῳ νῦν ὄντων ὑμῶν καὶ τῶν ἄλλων πολιτῶν ἠξίουν καὶ παρεκελεύοντ᾽ ἐπεξελθεῖν καὶ παραδοῦναι τοῦτον εἰς ὑμᾶς, ὡς μὲν ἐμοὶ δοκεῖ, δι᾽ ἀμφότερ᾽, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, νὴ τοὺς θεούς, καὶ δεινὰ πεπονθέναι νομίζοντες ἐμὲ καὶ δίκην ἅμα βουλόμενοι λαβεῖν ὧν ἐπὶ τῶν ἄλλων ἐτεθέαντο θρασὺν ὄντα καὶ βδελυρὸν καὶ οὐδὲ καθεκτὸν ἔτι.

[3] οὕτω δὲ τούτων ἐχόντων, ὅσα μὲν παρ᾽ ἐμοῦ προσῆκε φυλαχθῆναι, πάντα δικαίως ὑμῖν τετήρηται, καὶ κατηγορήσων, ἐπειδή τις εἰσάγει, πάρειμι, ὡς ὁρᾶτε, πολλὰ μέν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, χρήματα, ἐξόν μοι λαβεῖν ὥστε μὴ κατηγορεῖν, οὐ λαβών, πολλὰς δὲ δεήσεις καὶ χάριτας καὶ νὴ Δί᾽ ἀπειλὰς ὑπομείνας.

[4] ἃ δ᾽ ἐν ὑμῖν μετὰ ταῦτ᾽ ἔσθ᾽ ὑπόλοιπα, ὅσῳ πλείοσιν οὗτος ἠνώχληκε καὶ παρήγγελκεν (ἑώρων γὰρ αὐτὸν ἄρτι πρὸ τῶν δικαστηρίων οἷ᾽ ἐποίει), τοσούτῳ μᾶλλον ἐλπίζω τὸ δίκαιον ἕξειν. οὐ γὰρ ἂν καταγνοίην ὑμῶν οὐδενὸς οὔθ᾽ ὡς περὶ ὧν πρὸς ἔμ᾽ ἐσπουδάσατ᾽ αὐτοί, τούτων ἀμελήσετε, οὔθ᾽ ὡς, ἵνα Μειδίας ἀδεῶς τὸ λοιπὸν ὑβρίζῃ, ψηφιεῖταί τις ὑμῶν ὀμωμοκὼς ἄλλο τι πλὴν ὅ τι ἂν δίκαιον ἡγῆται.

[5] εἰ μὲν οὖν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, παρανόμων ἢ παραπρεσβείας ἤ τινος ἄλλης αἰτίας ἔμελλον αὐτοῦ κατηγορεῖν τοιαύτης, οὐδὲν ἂν ὑμῶν ἠξίουν δεῖσθαι, νομίζων τῷ μὲν κατηγόρῳ περὶ τῶν τοιούτων προσήκειν ἐλέγχειν μόνον, τῷ δὲ φεύγοντι καὶ παραιτεῖσθαι. ἐπειδὴ δὲ τούς τε κριτὰς διαφθείραντος τούτου καὶ διὰ τοῦτο τῆς φυλῆς ἀδίκως ἀφαιρεθείσης τὸν τρίποδα,

[6] καὶ αὐτὸς πληγὰς εἰληφὼς καὶ ὑβρισμένος οἷ᾽ οὐκ οἶδ᾽ εἴ τις ἄλλος πώποτε χορηγὸς ὑβρίσθη, ἣν ὑπὲρ τούτων ἀγανακτήσας καὶ συνοργισθεὶς καταχειροτονίαν ὁ δῆμος ἐποιήσατο, ταύτην εἰσέρχομαι, οὐκ ὀκνήσω καὶ δεῖσθαι. εἰ γὰρ οἷόν τε τοῦτ᾽ εἰπεῖν, ἐγὼ νῦν φεύγω, εἴπερ ὑβρισθέντα μηδεμιᾶς δίκης τυχεῖν ἐστί τις συμφορά.

[7] δέομαι οὖν ὑμῶν ἁπάντων, ὦ ἄνδρες δικασταί, καὶ ἱκετεύω, πρῶτον μὲν εὐνοϊκῶς ἀκοῦσαί μου λέγοντος, ἔπειτ᾽, ἐὰν ἐπιδείξω Μειδίαν τουτονὶ μὴ μόνον εἰς ἐμὲ ἀλλὰ καὶ εἰς ὑμᾶς καὶ εἰς τοὺς νόμους καὶ εἰς τοὺς ἄλλους ἅπαντας ὑβρικότα, βοηθῆσαι καὶ ἐμοὶ καὶ ὑμῖν αὐτοῖς. καὶ γὰρ οὕτω πως ἔχει, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι· ὕβρισμαι μὲν ἐγὼ καὶ προπεπηλάκισται τὸ σῶμα τοὐμὸν τότε, ἀγωνιεῖται δὲ καὶ κριθήσεται τὸ πρᾶγμα νυνί, πότερον ἐξεῖναι δεῖ τὰ τοιαῦτα ποιεῖν καὶ εἰς τὸν τυχόνθ᾽ ὑμῶν ἀδεῶς ὑβρίζειν ἢ μή.

[8] εἴ τις οὖν ὑμῶν ἄρα καὶ τὸν ἔμπροσθεν χρόνον τῶν ἰδίων τινὸς εἵνεκα γίγνεσθαι τὸν ἀγῶνα τόνδ᾽ ὑπελάμβανεν, ἐνθυμηθεὶς νῦν ὅτι δημοσίᾳ συμφέρει μηδενὶ μηδὲν ἐξεῖναι τοιοῦτο ποιεῖν, ὡς ὑπὲρ κοινοῦ τοῦ πράγματος ὄντος καὶ προσέχων ἀκουσάτω, καὶ τὰ φαινόμεν᾽ αὑτῷ δικαιότερ᾽ εἶναι, ταῦτα ψηφισάσθω. ἀναγνώσεται δὲ πρῶτον μὲν ὑμῖν τὸν νόμον καθ᾽ ὃν εἰσὶν αἱ προβολαί· μετὰ δὲ ταῦτα καὶ περὶ τῶν ἄλλων πειράσομαι διδάσκειν. Λέγε τὸν νόμον.

[Τοὺς πρυτάνεις ποιεῖν ἐκκλησίαν ἐν Διονύσου τῇ ὑστεραίᾳ τῶν Πανδίων. ἐν δὲ ταύτῃ χρηματίζειν πρῶτον μὲν περὶ ἱερῶν, ἔπειτα τὰς προβολὰς παραδιδότωσαν τὰς γεγενημένας ἕνεκα τῆς πομπῆς ἢ τῶν ἀγώνων τῶν ἐν τοῖς Διονυσίοις, ὅσαι ἂν μὴ ἐκτετισμέναι ὦσιν.]

***
[1] Την ασυγκράτητη βία και την αυθάδεια, με την οποία πάντα συμπεριφέρεται προς όλους γενικά ο Μειδίας, νομίζω ότι κανείς δεν αγνοεί ούτε από σας, κύριοι δικαστές, ούτε από τους άλλους πολίτες. Εγώ έκαμα αυτό ακριβώς το οποίο ο καθένας σας, αν δεχόταν προσβολές, θα διάλεγε να κάμει. Κατήγγειλα τον Μειδία στην εκκλησία του δήμου για αδίκημα που αφορά την εορτή, όχι μόνο επειδή με κτύπησε κατά τα Διονύσια, αλλά και για πολλές άλλες βιαιότητες, τις οποίες υπέφερα στη διάρκεια όλης της χορηγίας μου.

[2] Όταν όλος ο λαός ενεργώντας έντιμα και δίκαια τόσο εξοργίσθηκε, αγανάκτησε και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τα αδικήματα που ήξερε καλά ότι μου έγιναν, ώστε, παρ᾽ όλες τις προσπάθειες του κατηγορουμένου και μερικών υποστηρικτών του, δεν πείσθηκε ούτε λογάριασε τα πλούτη και τις υποχρεώσεις τους, αλλά ομόφωνα τον καταδίκασε, τότε, κύριοι δικαστές, πολλοί και από σας, οι οποίοι συνεδριάζετε τώρα σε αυτό το δικαστήριο, και από τους άλλους πολίτες με πλησίαζαν, μου ζητούσαν και με παρότρυναν να τον καταγγείλω και να τον υποβάλω στην κρίση σας για δύο, καθώς νομίζω, μά τους θεούς, αιτίες: επειδή πίστευαν, Αθηναίοι, ότι αδικήθηκα πολύ σοβαρά και επειδή ήθελαν να τιμωρήσουν τον Μειδία και για διάφορα άλλα αδικήματα, τα οποία τον είχαν δει να κάνει με τρόπο θρασύ και αναίσχυντο, που δεν μπορούσε πια να τον ανεχθεί κανείς.

[3] Ενώ αυτή ήταν η κατάσταση, πήρα για χάρη σας όλα τα σωστά και αναγκαία μέτρα προφυλάξεως και τώρα, που η υπόθεση ήρθε στο δικαστήριο, παρουσιάσθηκα, όπως βλέπετε, για να υποστηρίξω την κατηγορία μου· ενώ είχα τη δυνατότητα να λάβω χρήματα για να μην υποβάλω κατηγορία, δεν τα δέχθηκα, αλλά αντίθετα ανέχθηκα πολλές παρακλήσεις, υποσχέσεις για εύνοια και, μά τον Δία, απειλές.

[4] Μετά από αυτά ό,τι μένει εξαρτάται από σας· ελπίζω ότι όσο περισσότερους από σας έχει ενοχλήσει με τις παρακλήσεις του —είδα πριν λίγο τί έκανε μπροστά στο δικαστήριο— τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχω να βρω το δίκαιό μου. Δεν θα κατηγορούσα κανένα σας ούτε ότι τάχα θα παραμελήσετε μία υπόθεση κατά την οποία εδείξατε το ενδιαφέρον σας για μένα, ούτε ότι δήθεν κάποιος από σας θα ψηφίσει —αν και τον δεσμεύει o όρκος του— αντίθετα με ό,τι θεωρεί δίκαιο, για να προσβάλλει ο Μειδίας άφοβα στο μέλλον.

[5] Αν τώρα, Αθηναίοι, επρόκειτο να τον κατηγορήσω ότι πρότεινε παράνομο ψήφισμα ή νόμο ή ότι δεν εξετέλεσε καλά τα καθήκοντά του ως πρεσβευτής ή για κάποια άλλη παρόμοια αιτία, δεν θα πίστευα ότι είναι δικαιολογημένο να σας παρακαλώ, γιατί νομίζω ότι σε τέτοιες υποθέσεις ο κατήγορος οφείλει μόνο να αποδεικνύει την κατηγορία, ενώ ο κατηγορούμενος έχει τη δυνατότητα ακόμη και να ικετεύει.

[6] Επειδή όμως ο Μειδίας και τους κριτές του αγώνα εδωροδόκησε —γι᾽ αυτό στερήθηκε η φυλή μου άδικα τον τρίποδα— και εμένα τον ίδιο κτύπησε και προσέβαλε με τρόπο που δε νομίζω να προσβλήθηκε μέχρι σήμερα άλλος χορηγός, επειδή παρουσιάζομαι σήμερα μπροστά σας για να καταγγείλω μία πράξη, την οποία ο λαός, αγανακτισμένος και οργισμένος όπως και εγώ, καταδίκασε ήδη, για όλους αυτούς τους λόγους δε θα διστάσω και να παρακαλέσω. Γιατί, αν μου επιτραπεί η έκφραση, σήμερα εγώ είμαι ο κατηγορούμενος, αν βέβαια είναι κάποια συμφορά το να μη βρει κανείς το δίκαιό του, όταν προσβληθεί.

[7] Παρακαλώ λοιπόν και ικετεύω όλους σας, κύριοι δικαστές, πρώτα να ακούσετε με ευνοϊκή διάθεση τον λόγο μου και έπειτα, αν αποδείξω ότι αυτός εδώ ο Μειδίας δεν έχει προσβάλει μόνο εμένα, αλλά και σας και τους νόμους και όλους γενικά τους συμπολίτες μας, να υποστηρίξετε την υπόθεσή μου, που είναι και δική σας. Το ζήτημα, Αθηναίοι, έχει ως εξής: τότε αυτός με προσέβαλε και με εξύβρισε κατά πρόσωπο, αλλά σήμερα θα εκδικασθεί η υπόθεση και θα αποφασισθεί αν πρέπει ή δεν πρέπει να δίνεται το δικαίωμα σε οποιονδήποτε να επιχειρεί παρόμοιες πράξεις και να προσβάλλει άφοβα όποιον τύχει από σας.

[8] Αν λοιπόν κάποιος από σας πίστευε μέχρι σήμερα ότι αυτός ο δικαστικός αγώνας γινόταν για κάποια ιδιωτική διαφορά, αφού τώρα, μια και πρόκειται για υπόθεση γενικού ενδιαφέροντος, λάβει υπόψη του ότι το δημόσιο συμφέρον απαιτεί να μην επιτρέπεται σε κανένα να κάνει τέτοια πράγματα, ας με ακούσει προσεκτικά κι ας ψηφίσει αυτά που του φαίνονται πως είναι τα πιο δίκαια. Θα σας διαβάσει (ο γραμματέας) πρώτα τον νόμο σύμφωνα με τον οποίο γίνονται οι αγωγές στην εκκλησία του δήμου για δημόσιο αδίκημα (προβολές)· στη συνέχεια θα προσπαθήσω να σας διαφωτίσω για τα άλλα σημεία της υποθέσεως.
Διάβασε (γραμματέα) τον νόμο.

[Οι πρυτάνεις οφείλουν να συγκαλούν την εκκλησία του δήμου στο θέατρο του Διονύσου την επομένη των Πανδίων. Κατά τη συνέλευση πρέπει πρώτα να συζητούν τις θρησκευτικές υποθέσεις και έπειτα να εισάγουν τις προβολές που αφορούν την εορτή ή τους αγώνες κατά τα Διονύσια, όσες δεν έχουν εκδικασθεί.]