Η μάχη με το μπικίνι

Κάθε άνοιξη οι γυναίκες πολεμούν τις ατέλειές τους
«Αν το σώμα μου είναι έτοιμο για την παραλία; Διαφημιστές, δεν σας πέφτει λόγος». Η αρθρογράφος Ρίανον Λούσι Κόσλετ πνέει μένεα στον βρετανικό «Guardian». Διότι τις τελευταίες εβδομάδες ο υπόγειος του Λονδίνου έχει γεμίσει τεράστιες διαφημιστικές πινακίδες εταιρείας με συμπληρώματα διατροφής για αδυνάτισμα, όπου κυριαρχεί το εκκωφαντικό εαρινό ερώτημα: «Are you beach body ready?» («Είσαι έτοιμη για την παραλία»;). Και φυσικά δίπλα ένα μοντέλο με κίτρινο μπικίνι (με τις διαστάσεις και τις αναλογίες της «Wonder Woman» της DC Comics) σού υπενθυμίζει ότι ξεκίνησε και επίσημα «αυτός ο κουραστικά προβλέψιμος κύκλος του σχετιζόμενου – με την ετοιμότητα του γυναικείου σώματος να φορέσει μαγιό – κυνισμού».
Διότι είναι σχεδόν βέβαιο. Το κορίτσι με το κίτρινο μπικίνι δεν θα προκαλέσει τον εκτροχιασμό των συρμών του λονδρέζικου μετρό. Θα εκτροχιάσει όμως σίγουρα την αυτοεικόνα εκατομμυρίων γυναικών που θα το αντικρίσουν ενώ περιμένουν το πρωί στην αποβάθρα ή μέσα από το βαγόνι, το απόγευμα καθώς γυρνούν κατάκοπες από τη δουλειά, με τη μάσκαρα μισοσβησμένη, το παντελόνι να σφίγγει στην κοιλιά και την αυτοεκτίμηση στα τάρταρα.
Ναι, αναμφίβολα (οι διαφημιστές το γνωρίζουν καλά) ο Απρίλιος είναι ο πιο σκληρός μήνας για τις γυναίκες. Γυμναστική μέχρις εσχάτων (είναι η εποχή που τα γυμναστήρια γεμίζουν ασφυκτικά για να αδειάσουν πάλι στις αρχές Ιουνίου), κάψουλες και κρέμες για απώλεια πόντων, soft πορνό σποτάκια παγωτών με χωνάκια που γλείφονται και ξαναγλείφονται από κορίτσια με αψεγάδιαστους γλουτούς κ.ο.κ.
Ακόμη και οι χολιγουντιανές σταρ καταφεύγουν τέτοια εποχή σε «bikini boot camps» στα βουνά της Σάντα Μόνικα, ήτοι λουσάτα μαζοχιστικά άσραμ όπου η ημέρα ξεκινάει στις 6 π.μ. με γιόγκα και φαγόπυρο. Υπάρχουν βέβαια και οι ευαισθητοποιημένες καμπάνιες γυναικείας «ενδυνάμωσης». Ενδεικτικό, για παράδειγμα, το πρόσφατο κοινωνικό πείραμα «Choose Beautiful» της Dove, όπου γυναίκες σε πέντε διαφορετικές πόλεις του πλανήτη κλήθηκαν να μπουν σε ένα κτίριο με δύο πόρτες. Η μία γράφει «Oμορφη», η άλλη «Μέτρια».
Τα αποτελέσματα του πειράματος (με τις γυναίκες στην πλειονότητά τους να επιλέγουν τη δεύτερη πύλη) επιβεβαίωσαν ότι το συντριπτικό 96% των γυναικών υποτιμούν την εμφάνισή τους. Κάποιοι επικροτούν τέτοιες καλών προθέσεων προσπάθειες, άλλοι επιτίθενται στις «πατερναλιστικές καμπάνιες των πολυεθνικών» που απλώς υπενθυμίζουν το έλλειμμα αυτοπεποίθησης των γυναικών.
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι τα πράγματα είναι πολύ πιο επώδυνα σήμερα που τα κορίτσια σεξουαλικοποιούνται πρόωρα (και μέχρι να φτάσουν στην ηλικία των 12 έχουν εκτεθεί σε 77.500 διαφημίσεις). Αναμφίβολα, στην εποχή των social media εκείνο το «ύστερα από τρία λεπτά ξεφυλλίσματος ενός περιοδικού μόδας, ένα 70% των γυναικών νιώθει κατάθλιψη, ενοχή και ντροπή» ακούγεται passé.
Το Facebook και οι λοιπές πλατφόρμες «κοινωνικής αντιπαραβολής» εμφανίζονται απείρως πιο διαβρωτικές. Ειδικά για τα νεαρά κορίτσια είναι κάτι σαν μαυσωλείο της αυτοεικόνας τους. Για να αντιληφθεί κανείς τα μεγέθη φτάνει να σκεφτεί ότι στο Facebook ποστάρονται 350 εκατομμύρια φωτογραφίες κάθε μέρα (υπενθυμίζω, οι περισσότερες υποβληθείσες σε ένα ανερυθρίαστο, ευγονικό ρετούς). Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε μόλις προ ημερών στη φεμινιστική επιθεώρηση «Psychology of Women Quarterly», ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία και του Πανεπιστημίου της Δυτικής Αγγλίας κατέδειξαν ότι νέες γυναίκες που είναι βαριές χρήστριες του Facebook έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να συγκρίνουν εμμονικά την εμφάνισή τους με αυτή άλλων γυναικών.
Επίσης, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, εμφανίζουν πολύ μεγαλύτερη ροπή προς την «αυτο-αντικειμενικοποίηση», ήτοι «το να βλέπουν τον εαυτό τους από την οπτική γωνία του παρατηρητή και ως εκ τούτου να αντιμετωπίζουν το σώμα τους σαν αντικείμενο προσέλκυσης βλεμμάτων».
Μια 40χρονη φίλη μου μιλούσε τις προάλλες για τη μάχη που δίνει – από έφηβη ακόμη – με δύο-τρία παραπανίσια κιλά. «Έχω βαρεθεί πια να βλέπω μόνο τις ατέλειές μου. Τέρμα πλέον». Παρά την αποφασιστικότητά της, η ίδια γνωρίζει καλά ότι η μάχη είναι άνιση. Γιατί στην επόμενη γωνία την περιμένει το κορίτσι με το κίτρινο μπικίνι.