Η θεωρία περί πληθυσμού του Thomas Malthus (1766-1834) γίνεται αντιληπτή από πολλούς στερεοτυπικά, με βάση την γραμμική παρέκταση των συμπερασμάτων, χωρίς να καταλαβαίνουμε ότι είναι απαραίτητο να πάρουμε τον ορθολογικό κόκκο και να τον αναπτύξουμε περαιτέρω.
Αυτή η θεωρία εφαρμόστηκε πολύ καλά στην ιστορική διαδικασία πριν από την έναρξη των τεχνολογικών δομών και των βιομηχανικών επαναστάσεων, επιτρέποντάς μας να εξηγήσουμε την κυκλική φύση των διαδικασιών, το μοτίβο των σκαμπανεβάσεων, των καταστροφών, των λιμών, των επιθετικών εκστρατειών, των επιδημιών κ.λπ.
Η θεωρία βασίζεται στην ασυμφωνία μεταξύ της δυναμικής της αύξησης του πληθυσμού και της εθνικής παραγωγής (πλούτος). Η πρώτη μπορεί να αναπτυχθεί εκθετικά, η δεύτερη μόνο γραμμικά. Οι διαφορές μεταξύ τους οδηγούν στην φυσική πτώση του κατά κεφαλήν ποσοστού, σε κοινωνικοοικονομικές κρίσεις και σε καταστροφές.
Αυτή η αρχή αποκαλύπτεται με την μορφή φτώχειας, αλλά και με την μορφή τεχνολογικών και επενδυτικών παγίδων. Κατά την εξέταση τέτοιων μοντέλων, είναι απαραίτητο να ξεκινήσουμε από την έννοια των κρίσιμων πόρων (σύνθεση, δομή και αλλαγή επιπέδου), που περιορίζουν την αύξηση του πληθυσμού. Δεδομένης της σχετικής ισότητας της τεχνολογίας (προβιομηχανική οικονομία), η κατανομή του πλούτου στον κόσμο ήταν σχετικά ομοιόμορφη, προσαρμοσμένη στην γεωγραφία και το κλίμα. Τον 18ο αιώνα οι τεχνολογικές επαναστάσεις και οι τεχνολογικές δομές ξεκίνησαν στην Ευρώπη.
Μέσω μιας βίαιης και απάνθρωπης συγκέντρωσης πόρων, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής της κοινωνικής δομής και των ισορροπιών της κοινωνίας, το φράγμα παραβιάστηκε. Οι πρωτοπόροι του κινήματος έλαβαν όχι μόνο το κέρδος και την ανάπτυξη που τους αναλογούσε, αλλά μπόρεσαν επίσης να πάρουν και τις δυνατότητές αυτές τους από άλλους. Στην συνέχεια, η Ευρώπη άρχισε να σχηματίζει αποικίες εποίκων και η δευτερογενής πρόοδος άρχισε σε πολιτισμικά κοντινές χώρες.
Η συμπληρωματική τεχνολογική ανάπτυξη εκδηλώθηκε στην εκπαίδευση, την παραγωγή, τις αλλαγές στις κοινωνικές σχέσεις κ.λπ. Όταν άλλαξαν οι τεχνολογικές δομές, άλλαξαν και οι πρωτοπόρες χώρες, συλλέγοντας τα επιτεύγματα τους, αλλά εξακολουθούσαν να αποτελούν μέρος της ευρωπαϊκής κουλτούρας. Η ιδιοποίηση του αναπτυξιακού δυναμικού και των πόρων των εδαφών και των χωρών που δεν μπόρεσαν να κάνουν τη μετάβαση και περιορίζονταν από κρίσιμους πόρους αύξησε την ανισότητα.
Ως αποτέλεσμα του Ψυχρού Πολέμου και της εγκαθίδρυσης ενός ενιαίου καπιταλιστικού παγκόσμιου συστήματος, όλες οι δυνατότητες και οι σημαντικοί πόροι του κόσμου οικειοποιήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Δύση. Καθώς η ανάπτυξη πλησίαζε, οι ηγέτες των χωρών αναγκάστηκαν να μοιραστούν μέρος των ιδιοποιημένων ξένων πόρων με άλλους.
Για τις αναπτυσσόμενες χώρες, τα τρόφιμα, το πόσιμο νερό και η ενέργεια εξακολουθούν να είναι κρίσιμοι πόροι, οι οποίοι εδώ και πολύ καιρό δεν αποτελούν πλέον σημαντική έλλειψη για το κέντρο του παγκόσμιου συστήματος. Η παγίδα όμως των πόρων των φτωχών χωρών οφείλεται:
- Στην διατήρηση τεχνολογικών, εκπαιδευτικών, κοινωνικών και άλλων εμποδίων που δεν επιτρέπουν την υπέρβαση του περιορισμού των κρίσιμων πόρων του προηγούμενου επιπέδου.
- Στον έλεγχος των δυνατοτήτων και των πόρων ανάπτυξής τους από πιο ανεπτυγμένες χώρες (η βάση της ευημερίας τους).
- Στην αδυναμία συγκέντρωσης δυνάμεων και πόρων για την ανεξάρτητη διάβαση του φραγμού (τεχνητοί περιορισμοί, έργα εξαπάτησης κ.λπ.).
Τώρα ο αγώνας των μη δυτικών χωρών είναι για την επιστροφή των «δικών τους» και την αρπαγή των άλλων. Σε έναν “Πολυπολικό Κόσμο”, σε έναν κόσμο των Πανπεριφερειών, απλά δεν θα είναι δυνατή η επιστροφή του υψηλού επιπέδου κατανάλωσης των ΗΠΑ και της Ευρώπης χωρίς να ξεπεραστούν ένα ή περισσότερα εμπόδια, αλλάζοντας το επίπεδο και την σύνθεση των κρίσιμων πόρων. Η ιδέα της μείωσης του πληθυσμού του πλανήτη προέρχεται από μια μπανάλ ερμηνεία του έργου του Thomas Malthus, έτσι ώστε κάποιο είδος «φύσης» να θεωρείται κρίσιμος πόρος.
Και, ναι, η περαιτέρω ανάπτυξη απαιτεί από την ανθρωπότητα να μάθει να ξεπερνά τα εμπόδια όχι μηχανιστικά, μέσω του καπιταλιστικού μονοπατιού συγκέντρωσης δυνάμεων και πόρων, αλλά συμπεριλαμβανομένου του νου, χρησιμοποιώντας την εμβάθυνση της εργασίας και τον καταμερισμό της γνώσης…
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου