ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Οἰδίπους Τύραννος (513-554)

ΚΡ. ἄνδρες πολῖται, δείν᾽ ἔπη πεπυσμένος

κατηγορεῖν μου τὸν τύραννον Οἰδίπουν
515 πάρειμ᾽ ἀτλητῶν. εἰ γὰρ ἐν ταῖς ξυμφοραῖς
ταῖς νῦν νομίζει πρός γ᾽ ἐμοῦ πεπονθέναι
λόγοισιν εἴτ᾽ ἔργοισιν ἐς βλάβην φέρον,
οὔτοι βίου μοι τοῦ μακραίωνος πόθος,
φέροντι τήνδε βάξιν. οὐ γὰρ εἰς ἁπλοῦν
520 ἡ ζημία μοι τοῦ λόγου τούτου φέρει,
ἀλλ᾽ ἐς μέγιστον, εἰ κακὸς μὲν ἐν πόλει,
κακὸς δὲ πρὸς σοῦ καὶ φίλων κεκλήσομαι.
ΧΟ. ἀλλ᾽ ἦλθε μὲν δὴ τοῦτο τοὔνειδος τάχ᾽ ἂν
ὀργῇ βιασθὲν μᾶλλον ἢ γνώμῃ φρενῶν.
525 ΚΡ. πρὸς τοῦ δ᾽ ἐφάνθη ταῖς ἐμαῖς γνώμαις ὅτι
πεισθεὶς ὁ μάντις τοὺς λόγους ψευδεῖς λέγοι;
ΧΟ. ηὐδᾶτο μὲν τάδ᾽, οἶδα δ᾽ οὐ γνώμῃ τίνι.
ΚΡ. ἐξ ὀμμάτων ὀρθῶν δὲ κἀξ ὀρθῆς φρενὸς
κατηγορεῖτο τοὐπίκλημα τοῦτό μου;
530 ΧΟ. οὐκ οἶδ᾽· ἃ γὰρ δρῶσ᾽ οἱ κρατοῦντες οὐχ ὁρῶ.
αὐτὸς δ᾽ ὅδ᾽ ἤδη δωμάτων ἔξω περᾷ.
ΟΙ. οὗτος σύ, πῶς δεῦρ᾽ ἦλθες; ἢ τοσόνδ᾽ ἔχεις
τόλμης πρόσωπον ὥστε τὰς ἐμὰς στέγας
ἵκου, φονεὺς ὢν τοῦδε τἀνδρὸς ἐμφανῶς
535 λῃστής τ᾽ ἐναργὴς τῆς ἐμῆς τυραννίδος;
φέρ᾽ εἰπὲ πρὸς θεῶν, δειλίαν ἢ μωρίαν
ἰδών τιν᾽ ἐν ἐμοὶ ταῦτ᾽ ἐβουλεύσω ποεῖν;
ἢ τοὔργον ὡς οὐ γνωριοῖμί σου τόδε
δόλῳ προσέρπον ἢ οὐκ ἀλεξοίμην μαθών;
540 ἆρ᾽ οὐχὶ μῶρόν ἐστι τοὐγχείρημά σου,
ἄνευ τε πλήθους καὶ φίλων τυραννίδα
θηρᾶν, ὃ πλήθει χρήμασίν θ᾽ ἁλίσκεται;
ΚΡ. οἶσθ᾽ ὡς πόησον; ἀντὶ τῶν εἰρημένων
ἴσ᾽ ἀντάκουσον, κᾆτα κρῖν᾽ αὐτὸς μαθών.
545 ΟΙ. λέγειν σὺ δεινός, μανθάνειν δ᾽ ἐγὼ κακὸς
σοῦ· δυσμενῆ γὰρ καὶ βαρύν σ᾽ ηὕρηκ᾽ ἐμοί.
ΚΡ. τοῦτ᾽ αὐτὸ νῦν μου πρῶτ᾽ ἄκουσον ὡς ἐρῶ.
ΟΙ. τοῦτ᾽ αὐτὸ μή μοι φράζ᾽, ὅπως οὐκ εἶ κακός.
ΚΡ. εἴ τοι νομίζεις κτῆμα τὴν αὐθαδίαν
550 εἶναί τι τοῦ νοῦ χωρίς, οὐκ ὀρθῶς φρονεῖς.
ΟΙ. εἴ τοι νομίζεις ἄνδρα συγγενῆ κακῶς
δρῶν οὐχ ὑφέξειν τὴν δίκην, οὐκ εὖ φρονεῖς.
ΚΡ. ξύμφημί σοι ταῦτ᾽ ἔνδικ᾽ εἰρῆσθαι· τὸ δὲ
πάθημ᾽ ὁποῖον φὴς παθεῖν δίδασκέ με.

***

ΚΡΕ. Πολίτες, άκουσα πως με κατηγορεί
δεινά, ο βασιλιάς Οιδίπους.
Ήρθα γεμάτος οργή.
Αν πράγματι πιστεύει
πως τα δεινά που μας καταδαμάζουν
έχουν αιτία τη βλάβη που προξένησαν
κάποια δικά μου έργα
ή κάποια λόγια
δεν έχω πια λαχτάρα για ζωή
με τέτοια ρετσινιά στην πλάτη.
Ζημιά δεν είναι απλή
520 τέτοια κατηγορία·
είναι πολύ μεγάλη.
Αν είμαι για την πόλη κίνδυνος
θα ᾽μαι για σένα κίνδυνος
και για τους φίλους όλους.
ΧΟΡ. Πάνω σε ξέσπασμα θυμού
ήρθε στο στόμα ξαφνικά
μομφή και ψόγος.
Δε βούτηξε τη γλώσσα στο μυαλό του.
ΚΡΕ. Μ᾽ ορθάνοιχτα τα μάτια
και ξύπνιο το μυαλό
ξεστόμισε κατηγορία τέτοια;
530 ΧΟΡ. Δεν ξέρω. Δε μ᾽ αφορά και δεν κοιτώ
οι άρχοντες τί κάνουν.
Ιδού, του παλατιού περνά
ο ίδιος το κατώφλι.
ΟΙΔ. Εσύ εδώ; Πώς τόλμησες και σίμωσες;
Το προσωπείο φόρεσες του θράσους
και κόπιασες στη στέγη μου,
ενώ σκοπεύεις φανερά να με σκοτώσεις
την εξουσία μου λεηλατώντας.
Πες μου, για το Θεό,
πώς σκέφτηκες να κάνεις κάτι τέτοιο;
Έχεις απόδειξη πως είμαι βλάκας ή δειλός;
Ή νόμισες πως δε θα ξεσκεπάσω
το δόλο σου που σέρνονταν σαν ερπετό;
Ή νόμισες πως αν το μάθαινα
δεν είχα τρόπο ν᾽ αμυνθώ;
540 Λοιπόν εγχείρημα βλακώδες δεν ανέλαβες
χωρίς λαό και φίλους
την εξουσία να κυνηγάς;
Μόνο με χρήματα και μάζες
την εξουσία κατακτάς.
ΚΡΕ. Κοίτα και πράξε ανάλογα.
Σ᾽ αυτά που λες
θα πάρεις την απάντηση.
Σκέψου καλά
κι αφού σκεφτείς να κρίνεις.
ΟΙΔ. Μιλάς κομψά κι ωραία·
δεν έχω όμως όρεξη να σε ακούσω.
Μου προξενείς βαριά κατάθλιψη.
ΚΡΕ. Άκουσε τώρα αυτό
που πρώτο θα σου πω.
ΟΙΔ. Μονάχα μη μου πεις πως είσαι φίλος.
ΚΡΕ. Αν πράγματι πιστεύεις
πως το θράσος δίχως τη λογική
είναι προσόν μεγάλο,
550 παραλογίζεσαι.
ΟΙΔ. Αν πράγματι πιστεύεις
πως αδικώντας συγγενείς
την τιμωρία γλίτωσες,
παραλογίζεσαι.
ΚΡΕ. Τα λες σωστά και συμφωνώ.
Φέρε γι᾽ αυτά που λες τεκμήρια.
Πώς και με τί σ᾽ αδίκησα;