ΜΕ ΑΔΕΙΑ ΧΕΡΙΑ

Ερχόμαστε με άδεια χέρια και θα φύγουμε με άδεια χέρια, οπότε τί νόημα έχει να απαιτούμε τόσο πολλά στο αναμεταξύ διάστημα; Αυτό όμως γνωρίζουμε κι αυτό μας λέει ο κόσμος: Να κατέχεις, να κυριαρχήσεις, να έχεις περισσότερα από όσα έχουν οι άλλοι. Αυτό μπορεί να είναι χρήματα ή μπορεί να είναι αρετή.

Δεν έχει σημασία το νόμισμα με το οποίο συναλλάσσεσαι. Μπορεί να είναι εγκόσμιο, μπορεί να είναι μη εγκόσμιο. Πάντως οφείλεις να είσαι έξυπνος, διαφορετικά οι άλλοι θα σε εκμεταλλευτούν. Να εκμεταλλεύεσαι και να μη σε εκμεταλλεύονται. Αυτό είναι το μήνυμα που σου δίνεται με το γάλα τής μάνας σου. Και κάθε σχολείο, κολέγιο, πανεπιστήμιο είναι ριζωμένο στην ιδέα του ανταγωνισμού.

Μια πραγματική παιδεία δεν θα σε διδάσκει να ανταγωνίζεσαι. Θα σε διδάσκει να συνεργάζεσαι. Δεν θα σε διδάσκει να αγωνίζεσαι και να έρχεσαι πρώτος. Θα σε διδάσκει να είσαι δημιουργικός, να είσαι γεμάτος αγάπη και ευδαιμονία, χωρίς να συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους άλλους. Δεν θα σε διδάσκει ότι μπορείς να είσαι ευτυχισμένος μόνο όταν είσαι ο πρώτος.

Αυτό είναι σκέτη ανοησία. Δεν μπορείς να είσαι ευτυχισμένος μόνο και μόνο επειδή είσαι πρώτος. Και προσπαθώντας να είσαι πρώτος, περνάς μέσα από τόση στενοχώρια και δυστυχία, που στο τέλος τη συνηθίζεις. Μέχρι να γίνεις πρόεδρος ή πρωθυπουργός της χώρας, έχεις περάσει μέσα από τόση στενοχώρια, που έχει γίνει δεύτερη φύση σου. Τώρα δεν γνωρίζεις κανέναν άλλο τρόπο ύπαρξης και παραμένεις μίζερος και δυστυχισμένος. Η ένταση έχει ριζώσει βαθιά μέσα σου. Η αγωνία έχει γίνει τρόπος ζωής σου. Δεν γνωρίζεις κανέναν άλλο τρόπο ζωής. Ακόμη λοιπόν κι αν έχεις γίνει ο πρώτος, παραμένεις μέσα στο φόβο, το άγχος, την αγωνία. Αυτό δεν αλλάζει καθόλου την εσωτερική σου ποιότητα.

Μια πραγματική παιδεία δεν θα σε διδάσκει πώς να είσαι ο πρώτος. Θα σου πει πώς να ευχαριστιέσαι αυτό που κάνεις – όχι για το αποτέλεσμα, αλλά για την ίδια τη δραστηριότητα… Όπως το να είσαι ζωγράφος ή χορευτής ή μουσικός.

Μπορείς να ζωγραφίζεις με δύο τρόπους. Μπορείς να ζωγραφίζεις για να ανταγωνιστείς άλλους ζωγράφους. Θέλεις να γίνεις ο σπουδαιότερος ζωγράφος στον κόσμο, θέλεις να γίνεις ένας Πικάσο ή ένας Βαν Γκωγκ. Τότε ο πίνακάς σου θα είναι δεύτερης διαλογής, επειδή ο νους σου δεν ενδιαφέρεται για τη ζωγραφική, αλλά για την πρωτιά.

Δεν πρόκειται να πας βαθιά μέσα στην Τέχνη της ζωγραφικής. Δεν την ευχαριστιέσαι, τη χρησιμοποιείς απλώς σαν εφαλτήριο για τον εγωισμό σου. Και το πρόβλημα είναι ότι για να είσαι πραγματικός ζωγράφος, πρέπει να εγκαταλείψεις τελείως το εγώ.

Μόνο τότε μπορεί η ύπαρξη να ρέει μέσα από σένα. Μόνο τότε μπορούν τα χέρια σου και τα δάχτυλά σου και τα πινέλα σου να χρησιμοποιηθούν ως οχήματα. Μόνο τότε μπορεί να γεννηθεί κάτι από μεγαλειώδη ομορφιά.

Η πραγματική ομορφιά δεν δημιουργείται ποτέ από σένα, αλλά μόνο μέσα από σένα. Η ύπαρξη ρέει. Εσύ γίνεσαι απλώς το πέρασμα. Εσύ της επιτρέπεις να συμβεί κι αυτό είναι όλο. Εσύ δεν την εμποδίζεις – αυτό είναι όλο. Αν όμως ενδιαφέρεσαι υπερβολικά για το αποτέλεσμα, για το τελικό αποτέλεσμα- ότι πρέπει να γίνεις διάσημος, ότι πρέπει να είσαι ο καλύτερος ζωγράφος στον κόσμο, ότι πρέπει να νικήσεις όλους τους άλλους ζωγράφους, τότε το ενδιαφέρον σου δεν είναι για τη ζωγραφική. Η ζωγραφική είναι δευτερεύουσα. Και ασφαλώς, με δευτερεύον ενδιαφέρον για τη ζωγραφική, δεν μπορείς να ζωγραφίσεις κάτι πρωτότυπο, αλλά μόνο κάτι συνηθισμένο.

Το εγώ δεν μπορεί να φέρει τίποτα εξαιρετικό στον κόσμο. Το εξαιρετικό έρχεται μόνο μέσα από την έλλειψη τού εγώ. Και το ίδιο συμβαίνει και με τον μουσικό και με τον ποιητή και με τον χορευτή. Το ίδιο συμβαίνει με τους πάντες.

Στη Μπαγκαβάτ Γκιτά, ο Κρίσνα λέει: «Μη σκέφτεσαι καθόλου το αποτέλεσμα.» Αυτό είναι ένα μήνυμα τρομερής ομορφιάς και σημασίας και αλήθειας. Μη σκέφτεσαι καθόλου το αποτέλεσμα. Κάνε απλώς αυτό που κάνεις, δίνοντας όλο σου τον εαυτό. Χάσου μέσα σ’ αυτό που κάνεις. Άφησε τις δημιουργικές σου ενέργειες να ρέουν ανεμπόδιστα.

Ο Ιησούς λέει: «Να θυμάστε, εκείνοι που είναι οι πρώτοι σε αυτόν τον κόσμο, θα είναι τελευταίοι στο βασίλειο του Θεού και οι τελευταίοι θα είναι οι πρώτοι.» Σου έχει δώσει τον Θεμελιώδη νόμο. Σου έχει δώσει τον ανεξάντλητο, τον Θεμελιώδη νόμο: Σταμάτα να προσπαθείς να είσαι ο πρώτος. Να θυμάσαι όμως ένα πράγμα – που είναι πολύ πιθανό να συμβεί, επειδή ο νους είναι τόσο πονηρός, που μπορεί να διαστρέψει κάθε αλήθεια.

Μπορεί να αρχίσεις να προσπαθείς να είσαι ο τελευταίος. Τότε όμως θα χάσεις το όλο θέμα. Τότε αρχίζει ένας άλλος ανταγωνισμός: «Πρέπει να είμαι τελευταίος.» Κι αν ένας άλλος πει, «εγώ είμαι ο τελευταίος» τότε αρχίζει και πάλι ο αγώνας, η διαμάχη.

Τώρα βλέπεις; Ο ανταγωνισμός εξακολουθεί να βρίσκεται εκεί – ο ίδιος ανταγωνισμός, η ίδια ανοησία. Τίποτα δεν έχει αλλάξει – ο ίδιος υπολογισμός: «Εγώ πρέπει να είμαι ο τελευταίος. Κανένας άλλος δεν επιτρέπεται να είναι ο τελευταίος.» Ο νους μπορεί να παίζει συνεχώς τέτοιου είδους παιχνίδια, αν δεν έχεις μεγάλη κατανόηση, αν δεν έχεις μεγάλη ευφυΐα.

Ποτέ μην προσπαθείς να είσαι ευτυχισμένος σε βάρος της ευτυχίας κάποιου άλλου.