ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Βάτραχοι (1162-1205)

ΕΥ. πῶς δή; δίδαξον γάρ με καθ᾽ ὅτι δὴ λέγεις.
ΑΙ. ἐλθεῖν μὲν εἰς γῆν ἔσθ᾽ ὅτῳ μετῇ πάτρας·
χωρὶς γὰρ ἄλλης συμφορᾶς ἐλήλυθεν·
1165 φεύγων δ᾽ ἀνὴρ ἥκει τε καὶ κατέρχεται.
ΔΙ. εὖ νὴ τὸν Ἀπόλλω. τί σὺ λέγεις, Εὐριπίδη;
ΕΥ. οὔ φημι τὸν Ὀρέστην κατελθεῖν οἴκαδε·
λάθρᾳ γὰρ ἦλθεν οὐ πιθὼν τοὺς κυρίους.
ΔΙ. εὖ νὴ τὸν Ἑρμῆν· ὅ τι λέγεις δ᾽ οὐ μανθάνω.
1170 ΕΥ. πέραινε τοίνυν ἕτερον. ΔΙ. ἴθι πέραινε σύ,
Αἰσχύλ᾽, ἁνύσας· σὺ δ᾽ εἰς τὸ κακὸν ἀπόβλεπε.
ΑΙ. «τύμβου δ᾽ ἐπ᾽ ὄχθῳ τῷδε κηρύσσω πατρὶ
κλύειν, ἀκοῦσαι»— ΕΥ. τοῦθ᾽ ἕτερον αὖθις λέγει,
κλύειν, ἀκοῦσαι, ταὐτὸν ὂν σαφέστατα.
1175 ΑΙ. τεθνηκόσιν γὰρ ἔλεγεν, ὦ μόχθηρε σύ,
οἷς οὐδὲ τρὶς λέγοντες ἐξικνούμεθα.
σὺ δὲ πῶς ἐποίεις τοὺς προλόγους; ΕΥ. ἐγὼ φράσω.
κἄν που δὶς εἴπω ταὐτόν, ἢ στοιβὴν ἴδῃς
ἐνοῦσαν ἔξω τοῦ λόγου, κατάπτυσον.
1180 ΑΙ. ἴθι δὴ λέγ᾽· οὐ γὰρ μοὐστὶν ἀλλ᾽ ἀκουστέα
τῶν σῶν προλόγων τῆς ὀρθότητος τῶν ἐπῶν.
ΕΥ. «ἦν Οἰδίπους τὸ πρῶτον εὐδαίμων ἀνήρ,»—
ΑΙ. μὰ τὸν Δί᾽ οὐ δῆτ᾽, ἀλλὰ κακοδαίμων φύσει.
ὅντινά γε, πρὶν φῦναι μέν, Ἁπόλλων ἔφη
1185 ἀποκτενεῖν τὸν πατέρα, πρὶν καὶ γεγονέναι,
πῶς οὗτος ἦν τὸ πρῶτον εὐτυχὴς ἀνήρ;
ΕΥ. «εἶτ᾽ ἐγένετ᾽ αὖθις ἀθλιώτατος βροτῶν.»
ΑΙ. μὰ τὸν Δί᾽ οὐ δῆτ᾽, οὐ μὲν οὖν ἐπαύσατο.
πῶς γάρ; ὅτε δὴ πρῶτον μὲν αὐτὸν γενόμενον
1190 χειμῶνος ὄντος ἐξέθεσαν ἐν ὀστράκῳ,
ἵνα μὴ ᾽κτραφεὶς γένοιτο τοῦ πατρὸς φονεύς·
εἶθ᾽ ὡς Πόλυβον ἤρρησεν οἰδῶν τὼ πόδε·
ἔπειτα γραῦν ἔγημεν αὐτὸς ὢν νέος
καὶ πρός γε τούτοις τὴν ἑαυτοῦ μητέρα·
1195 εἶτ᾽ ἐξετύφλωσεν αὑτόν. ΔΙ. εὐδαίμων ἄρ᾽ ἦν,
εἰ κἀστρατήγησέν γε μετ᾽ Ἐρασινίδου.
ΕΥ. ληρεῖς· ἐγὼ δὲ τοὺς προλόγους καλῶς ποιῶ.
ΑΙ. καὶ μὴν μὰ τὸν Δί᾽ οὐ κατ᾽ ἔπος γέ σου κνίσω
τὸ ῥῆμ᾽ ἕκαστον, ἀλλὰ σὺν τοῖσιν θεοῖς
1200 ἀπὸ ληκυθίου σου τοὺς προλόγους διαφθερῶ.
ΕΥ. ἀπὸ ληκυθίου σὺ τοὺς ἐμούς; ΑΙ. ἑνὸς μόνου.
ποεῖς γὰρ οὕτως ὥστ᾽ ἐναρμόζειν ἅπαν,
καὶ κῳδάριον καὶ ληκύθιον καὶ θυλάκιον,
ἐν τοῖς ἰαμβείοισι. δείξω δ᾽ αὐτίκα.
1205 ΕΥ. ἰδού, σὺ δείξεις; ΑΙ. φημί. ΔΙ. καὶ δὴ χρὴ λέγειν.

***
ΕΥΡ. Δεν είναι; Εξήγησέ μου το. ΑΙΣ. Όποιος έχει
πατρίδα, αυτός στον τόπο του πηγαίνει·
το κάνει απλά, χωρίς διατύπωση· όμως
ο εξόριστος γυρίζει κι επιστρέφει.
ΔΙΟ. Ωραία· εσύ τι λες σ᾽ αυτό, Ευριπίδη;
ΕΥΡ. Λάθος, να λες για επιστροφή του Ορέστη·
κρυφά, χωρίς του κράτους άδεια, πήγε.
ΔΙΟ. Σωστό, μά τον Ερμή· μα δε σε νιώθω.
1170 ΕΥΡ. Μπρος, τέλειωνε· άλλο! ΔΙΟ. Τέλειωνε, έλα, Αισχύλε·
κι εσύ το νου σου, για να βρεις τα λάθη.
ΑΙΣ. «Στον τάφο απάνω κράζω στον πατέρα
ν᾽ ακούει, ν᾽ αφογκραστεί»… ΕΥΡ. Και πάλι το ίδιο·
ταυτολογία· αφογκράζομαι κι ακούω.
ΑΙΣ. Μιλούσε σε νεκρό, χαζέ· η φωνή μας
ούτε και με την τρίτη εκεί δε φτάνει.
Κι εσένα οι πρόλογοί σου, πες, πώς ήταν;
ΕΥΡ. Θα σου εξηγήσω· κι αν μου βρεις καμία
ταυτολογία, κάτι έξω από το θέμα
για παραγέμισμά του, να με φτύσεις.
1180 ΑΙΣ. Ανάγκη, τους προλόγους σου ν᾽ ακούσω
και τί σωστοί είν᾽ οι στίχοι τους! Μπρος, λέγε.
ΕΥΡ. «Καλότυχος ο Οιδίπους ήταν πρώτα,»…
ΑΙΣ. Κακότυχος, μωρέ, ήταν απ᾽ τη ρίζα.
Ακούς εκεί καλότυχος, που ο Φοίβος,
και πριν να γεννηθεί, είχε προμαντέψει
πως φονιάς θα γινόταν του γονιού του!
ΕΥΡ. «μα ο πιο δυστυχισμένος έγινε έπειτα.»
ΑΙΣ. Δεν έγινε, όχι· πάντα του ήταν. Μόλις
γεννήθηκε, τον βάζουν σε μια χύτρα
1190 κι έκθετο τον αφήνουν μες στο κρύο,
φονιάς για να μη γίνει του γονιού του
σα μεγαλώσει· με πρησμένα πόδια
ως του Πόλυβου σύρθηκε το σπίτι·
και, νιος αυτός, παντρεύτηκε κατόπι
μια γριά· τι γριά; την ίδια του τη μάνα·
τα μάτια του έπειτα έβγαλε. ΔΙΟ. Ναι, πόσο
καλότυχος, αλήθεια! Ούτε κι αν είχε
πάει στρατηγός με τον Ερασινίδη.
ΕΥΡ. Βλακείες! Οι πρόλογοί μου είναι σπουδαίοι.
ΑΙΣ. Δε θα σου τους χτυπήσω μια μια λέξη·
οι θεοί αν βοηθήσουν, τους προλόγους σου όλους
1200 θα σου τους ξεπαστρέψω με μια στάμνα.
ΕΥΡ. Με στάμνα, τους προλόγους; ΑΙΣ. Με μια μόνο.
Στα ιαμβικά σου τρίμετρα κολλούνε,
έτσι όπως τα συνθέτεις, όλα: η στάμνα,
το δέρμα, ο σάκος. Θα το δείξω αμέσως.
1205 ΕΥΡ. Εσύ; ΑΙΣ. Ναι, εγώ. ΔΙΟ., (στον Ευριπίδη.) Λοιπόν, για λέγε στίχους.