ΞΕΝ ΛακΠολ 8.1–8.5
Ο θεσμός των Εφόρων εξασφαλίζει την πειθαρχία των πολιτών
Μετά την εξέταση των νόμων του Λυκούργου που καθόριζαν την αγωγή και τον τρόπο ζωής των Σπαρτιατών, ο Ξενοφώντας αναφέρεται στο θεσμό των πέντε Εφόρων.
[8.1] Ἀλλὰ γὰρ ὅτι μὲν ἐν Σπάρτῃ μάλιστα πείθονται ταῖς
ἀρχαῖς τε καὶ τοῖς νόμοις, ἴσμεν ἅπαντες. ἐγὼ μέντοι οὐδ’
ἐγχειρῆσαι οἶμαι πρότερον τὸν Λυκοῦργον ταύτην τὴν εὐταξίαν
καθιστάναι πρὶν ὁμογνώμονας ἐποιήσατο τοὺς κρατίστους
τῶν ἐν τῇ πόλει. [8.2] τεκμαίρομαι δὲ ταῦτα, ὅτι ἐν μὲν ταῖς
ἄλλαις πόλεσιν οἱ δυνατώτεροι οὐδὲ βούλονται δοκεῖν τὰς
ἀρχὰς φοβεῖσθαι, ἀλλὰ νομίζουσι τοῦτο ἀνελεύθερον εἶναι·
ἐν δὲ τῇ Σπάρτῃ οἱ κράτιστοι καὶ ὑπέρχονται μάλιστα τὰς
ἀρχὰς καὶ τῷ ταπεινοὶ εἶναι μεγαλύνονται καὶ τῷ ὅταν
καλῶνται τρέχοντες ἀλλὰ μὴ βαδίζοντες ὑπακούειν, νομί-
ζοντες, ἢν αὐτοὶ κατάρχωσι τοῦ σφόδρα πείθεσθαι, ἕψεσθαι
καὶ τοὺς ἄλλους· ὅπερ καὶ γεγένηται. [8.3] εἰκὸς δὲ καὶ τὴν
τῆς ἐφορείας δύναμιν τοὺς αὐτοὺς τούτους συγκατασκευάσαι,
ἐπείπερ ἔγνωσαν τὸ πείθεσθαι μέγιστον ἀγαθὸν εἶναι καὶ
ἐν πόλει καὶ ἐν στρατιᾷ καὶ ἐν οἴκῳ· ὅσῳ γὰρ μείζω δύναμιν
ἔχει ἡ ἀρχή, τοσούτῳ μᾶλλον ἂν ἡγήσαντο αὐτὴν καὶ κατα-
πλήξειν τοὺς πολίτας [τοῦ ὑπακούειν]. [8.4] ἔφοροι οὖν ἱκανοὶ
μέν εἰσι ζημιοῦν ὃν ἂν βούλωνται, κύριοι δ’ ἐκπράττειν
παραχρῆμα, κύριοι δὲ καὶ ἄρχοντας μεταξὺ [καὶ] καταπαῦσαι
καὶ εἶρξαί γε καὶ περὶ τῆς ψυχῆς εἰς ἀγῶνα καταστῆσαι.
τοσαύτην δὲ ἔχοντες δύναμιν οὐχ ὥσπερ αἱ ἄλλαι πόλεις
ἐῶσι τοὺς αἱρεθέντας ἀεὶ ἄρχειν τὸ ἔτος ὅπως ἂν βούλωνται,
ἀλλ’ ὥσπερ οἱ τύραννοι καὶ οἱ ἐν τοῖς γυμνικοῖς ἀγῶσιν
ἐπιστάται, ἤν τινα αἰσθάνωνται παρανομοῦντά τι, εὐθὺς
παραχρῆμα κολάζουσι. [8.5] πολλῶν δὲ καὶ ἄλλων ὄντων
μηχανημάτων καλῶν τῷ Λυκούργῳ εἰς τὸ πείθεσθαι τοῖς
νόμοις ἐθέλειν τοὺς πολίτας, ἐν τοῖς καλλίστοις καὶ τοῦτό
μοι δοκεῖ εἶναι, ὅτι οὐ πρότερον ἀπέδωκε τῷ πλήθει τοὺς
νόμους πρὶν ἐλθὼν σὺν τοῖς κρατίστοις εἰς Δελφοὺς ἐπήρετο
τὸν θεὸν εἰ λῷον καὶ ἄμεινον εἴη τῇ Σπάρτῃ πειθομένῃ οἷς
αὐτὸς ἔθηκε νόμοις. ἐπεὶ δὲ ἀνεῖλε τῷ παντὶ ἄμεινον εἶναι,
τότε ἀπέδωκεν, οὐ μόνον ἄνομον ἀλλὰ καὶ ἀνόσιον θεὶς τὸ
πυθοχρήστοις νόμοις μὴ πείθεσθαι.
***
Όλοι βέβαια γνωρίζομεν ότι εις την Σπάρτην προ πάντων πείθονται εις τους άρχοντας και εις τους νόμους. Εγώ μάλιστα νομίζω ότι ο Λυκούργος ουδέ επεχείρησε να εγκαταστήση αυτήν την ευταξίαν πριν να εξασφαλίση εις τούτο την συγκατάθεσιν των ισχυροτέρων πολιτών. Συμπεραίνω δε τούτο από το ότι εις τας άλλας πόλεις οι δυνατώτεροι ουδέ θέλουν να νομίζωνται ότι φοβούνται τας αρχάς, αλλά θεωρούν τούτο ανελεύθερον· ενώ εις την Σπάρτην οι ισχυρότεροι πολίται και περιποιούνται μάλιστα τους άρχοντας και δια την ταπείνωσίν των καυχώνται, και προσκαλούμενοι δεν βαδίζουν αλλά τρέχουν δια να υπακούσουν· επειδή νομίζουν ότι αν αυτοί πρώτοι με ακρίβειαν υπακούουν, θα ακολουθήσουν και οι λοιποί· τούτο ακριβώς και έγινεν. Είναι δε φυσικόν ότι αυτοί οι ίδιοι συνετέλεσαν και εις την ίδρυσιν της Εφορίας· διότι εννόησαν ότι η πειθαρχία είναι μέγιστον καλόν και εις την πόλιν και εις το στράτευμα και εις την οικίαν. Όσον δηλαδή μεγαλυτέραν δύναμιν έχει η εξουσία, τόσον περισσότερον φόβον ενόμισαν ότι θα εμπνεύσουν εις τους πολίτας, ώστε να υπακούουν. Οι έφοροι λοιπόν έχουν την δύναμιν να επιβάλλουν εις όποιον θέλουν τιμωρίαν και έχουν την εξουσίαν αμέσως να την εκτελούν και άρχοντας προ του τέλους της υπηρεσίας των να παύουν και να φυλακίσουν μάλιστα και να τους δικάσουν περί ζωής ή θανάτου. Και με τόσην μεγάλην δύναμιν δεν επιτρέπουν, όπως εις τας άλλας πόλεις, να άρχουν οι εκλεγόμενοι όλον το έτος όπως θέλουν, αλλά, όπως οι τύραννοι και οι επιστάται εις τους γυμναστικούς αγώνας, όταν παρατηρήσουν κανένα να παρανομή, ευθύς αμέσως τον τιμωρούν. Εις όλα δε τα άλλα αποτελεσματικά μέσα, εις τα οποία κατέφυγεν ο Λυκούργος, όπως αναγκάση τους πολίτας να θέλουν να υπακούουν εις τους νόμους, από τα καλύτερα, νομίζω, είναι και τούτο, ότι προτού να παραδώση τους νόμους εις τον λαόν ήλθεν εις τους Δελφούς με τους εγκριτωτέρους πολίτας και ηρώτησε τον θεόν, αν ωφελιμώτερον και καλύτερον δια την Σπάρτην θα ήτο αν υπακούη εις την νομοθεσίαν του· όταν δε έλαβεν απάντησιν του θεού ότι καθ' όλα θα είναι ωφελιμώτερον, τότε παρέδωκε την νομοθεσίαν και ώρισεν ότι όχι μόνον άνομον αλλά και ασέβεια είναι να μην υπακούουν εις νόμους επικυρωμένους από τον θεόν.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου