Κυριακή 7 Αυγούστου 2022

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΝ ΧΕΡΡΟΝΗΣΩ


ΔΗΜ 8.13–18

Η παραμονή του στρατεύματος του Διοπείθη στη Χερσόνησο είναι απαραίτητη

Οι Αθηναίοι, θέλοντας να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στα στενά του Ελλησπόντου, έστειλαν στην Χερσόνησο νέους κληρούχους υπό τον στρατηγό Διοπείθη (343 π.Χ.). Οι κάτοικοι της Καρδίας αντέδρασαν και ζήτησαν τη βοήθεια του Φιλίππου, που αποδέχτηκε την πρόσκλησή τους. Ενόσω, όμως, αυτός ήταν απασχολημένος στις επιχειρήσεις εναντίον των Οδρυσσών, το μισθοφορικό στράτευμα του Διοπείθη λεηλάτησε τα ελεγχόμενα από τους Μακεδόνες θρακικά παράλια, προκαλώντας την αντίδραση του Φιλίππου, που με επιστολή του κατηγόρησε τον Αθηναίο στρατηγό για παραβίαση της "ειρήνης του Φιλοκράτη". Την υπεράσπισή του απέναντι στην απαίτηση της φιλομακεδονικής μερίδας για διάλυση του στρατεύματός του και ανάκλησή του στην Αθήνα ανέλαβε ο Δημοσθένης (341 π.Χ.). Ο ρήτορας επέρριψε την ευθύνη για την παραβίαση της ειρήνης στις ενέργειες του Μακεδόνα βασιλιά και κάλεσε τους συμπολίτες του –με τη διατήρηση της δύναμης του Διοπείθη στην περιοχή– να του στερήσουν τη δυνατότητα να ενεργεί κατά βούληση δημιουργώντας τετελεσμένα.

[13] Μὴ τοίνυν ἀγνοεῖτ’, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅτι καὶ τὰ νῦν
τἆλλα μέν ἐστι λόγοι ταῦτα καὶ προφάσεις, πράττεται δὲ
καὶ κατασκευάζεται τοῦτο, ὅπως ὑμῶν μὲν οἴκοι μενόντων, ἔξω
δὲ μηδεμιᾶς οὔσης τῇ πόλει δυνάμεως, μετὰ πλείστης ἡσυχίας
ἅπανθ’ ὅσα βούλεται Φίλιππος διοικήσεται. θεωρεῖτε γὰρ τὸ
παρὸν πρῶτον, ὃ γίγνεται. [14] νυνὶ δύναμιν μεγάλην ἐκεῖνος
ἔχων ἐν Θρᾴκῃ διατρίβει, καὶ μεταπέμπεται πολλήν, ὥς φασιν
οἱ παρόντες, ἀπὸ Μακεδονίας καὶ Θετταλίας. ἐὰν οὖν περι-
μείνας τοὺς ἐτησίας ἐπὶ Βυζάντιον ἐλθὼν πολιορκῇ, πρῶτον
μὲν οἴεσθε τοὺς Βυζαντίους μενεῖν ἐπὶ τῆς ἀνοίας τῆς αὐτῆς
ὥσπερ νῦν, καὶ οὔτε παρακαλεῖν ὑμᾶς οὔτε βοηθεῖν αὑτοῖς
ἀξιώσειν; [15] ἐγὼ μὲν οὐκ οἴομαι, ἀλλὰ καὶ εἴ τισι μᾶλλον
ἀπιστοῦσιν ἢ ἡμῖν, καὶ τούτους εἰσφρήσεσθαι μᾶλλον ἢ
’κείνῳ παραδώσειν τὴν πόλιν, ἄν περ μὴ φθάσῃ λαβὼν
αὐτούς. οὐκοῦν ἡμῶν μὲν μὴ δυναμένων ἐνθένδ’ ἀναπλεῦσαι,
ἐκεῖ δὲ μηδεμιᾶς ὑπαρχούσης ἑτοίμου βοηθείας, οὐδὲν αὐτοὺς
ἀπολωλέναι κωλύσει. [16] νὴ Δία, κακοδαιμονῶσι γὰρ ἅνθρωποι
καὶ ὑπερβάλλουσιν ἀνοίᾳ. πάνυ γε, ἀλλ’ ὅμως αὐτοὺς δεῖ
σῶς εἶναι· συμφέρει γὰρ τῇ πόλει. καὶ μὴν οὐδ’ ἐκεῖνό γε
δῆλόν ἐστιν ἡμῖν, ὡς ἐπὶ Χερρόνησον οὐχ ἥξει· ἀλλ’ εἴγ’ ἐκ
τῆς ἐπιστολῆς δεῖ σκοπεῖν ἧς ἔπεμψε πρὸς ὑμᾶς, ἀμυνεῖσθαί
φησι τοὺς ἐν Χερρονήσῳ. [17] ἂν μὲν τοίνυν ᾖ τὸ συνεστηκὸς
στράτευμα, καὶ τῇ χώρᾳ βοηθῆσαι δυνήσεται καὶ τῶν ἐκείνου
τι κακῶς ποιῆσαι· εἰ δ’ ἅπαξ διαλυθήσεται, τί ποιήσομεν,
ἂν ἐπὶ Χερρόνησον ἴῃ; «κρινοῦμεν Διοπείθη νὴ Δία.» καὶ τί
τὰ πράγματ’ ἔσται βελτίω; «ἀλλ’ ἐνθένδ’ ἂν βοηθήσαιμεν
αὐτοί.» ἂν δ’ ὑπὸ τῶν πνευμάτων μὴ δυνώμεθα; «ἀλλὰ μὰ
Δί’ οὐχ ἥξει.» [18] καὶ τίς ἐγγυητής ἐστι τούτου; ἆρ’ ὁρᾶτε καὶ
λογίζεσθ’, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τὴν ἐπιοῦσαν ὥραν τοῦ ἔτους,
εἰς ἣν ἔρημόν τινες οἴονται δεῖν τὸν Ἑλλήσποντον ὑμῶν
ποιῆσαι καὶ παραδοῦναι Φιλίππῳ; τί δ’, ἂν ἀπελθὼν ἐκ
Θρᾴκης καὶ μηδὲ προσελθὼν Χερρονήσῳ μηδὲ Βυζαντίῳ (καὶ
γὰρ ταῦτα λογίζεσθε) ἐπὶ Χαλκίδα καὶ Μέγαρ’ ἥκῃ τὸν αὐτὸν
τρόπον ὅνπερ ἐπ’ Ὠρεὸν πρώην, πότερον κρεῖττον ἐνθάδ’
αὐτὸν ἀμύνεσθαι καὶ προσελθεῖν τὸν πόλεμον πρὸς τὴν
Ἀττικὴν ἐᾶσαι, ἢ κατασκευάζειν ἐκεῖ τιν’ ἀσχολίαν αὐτῷ;
ἐγὼ μὲν οἴομαι τοῦτο.

***
[13] Εξ άλλου δεν πρέπει να αγνοήτε, πολίται Αθηναίοι, ότι και τώρα ακόμη όλα τα άλλα ήσαν λόγοι και προφάσεις και ότι αι πράξεις και αι μηχανορραφίαι αποβλέπουν αποκλειστικώς εις τούτο: πώς σεις θα μείνετε εδώ εις τον τόπον σας και η πόλις δεν θα έχη καμμίαν στρατιωτικήν δύναμιν εις το εξωτερικόν και ούτω ο Φίλιππος εν πάση ησυχία θα κανονίση τα πάντα κατ' αρέσκειαν. Προ παντός άλλου κοιτάξετε αυτό που γίνεται τώρα: [14] Μένει προς το παρόν εις Θράκην με μεγάλας δυνάμεις και μετακαλεί και άλλας από την Μακεδονίαν και την Θεσσαλίαν, όπως μας πληροφορούν εκείθεν. Εάν λοιπόν, αφού αναμείνη τα μελτέμια, μεταβή εις το Βυζάντιον και το πολιορκήση, φρονείτε εν πρώτοις ότι οι Βυζάντιοι θα επιμείνουν επί της ανοήτου στάσεώς των και δεν θα σας καλέσουν ούτε θα ζητήσουν την βοήθειάν σας; [15] Εγώ δεν το πιστεύω· και μάλιστα φρονώ ότι, αν υπάρχουν άνθρωποι απέναντι των οποίων οι Βυζάντιοι δυσπιστούν περισσότερον από ημάς, φρονώ ότι και αυτούς ακόμη θα τους δεχθούν εις την πόλιν των παρά να την παραδώσουν εις τον Φίλιππον ― εάν υποθέσωμεν ότι δεν την έχει καταλάβει ενωρίτερα. Εάν λοιπόν ο στόλος μας ευρίσκεται εν αδυναμία να πλεύση απ' εδώ εκεί, και εάν εξ άλλου δεν υπάρχη επί τόπου καμμία έτοιμη βοήθεια, τίποτε δεν θα ημπορέση να προλάβη την καταστροφήν των. [16] Βέβαια, οι άνθρωποι (οι Βυζάντιοι) κατέχονται από τρέλλαν και η ανοησία των υπερβαίνει τα όρια. Σύμφωνοι απολύτως. Πρέπει εν τούτοις να σωθούν· η σωτηρία των είναι συμφέρον της πόλεώς μας.

Και κάτι άλλο ακόμη· δεν είμεθα βέβαιοι ότι δεν θα βαδίση (ο Φίλιππος) μέχρι και της Χερσονήσου. Αλλ' εάν πρέπη να κρίνωμεν από την επιστολήν που σας έστειλε, δηλώνει ότι θα εκδικηθή τους εκεί ευρισκομένους ιδικούς μας.

[17] Εάν λοιπόν διατηρήσωμεν εκεί το στράτευμα το οποίον είναι τώρα συγκεκροτημένον, θα δύναται και να βοηθήση την απειλουμένην χώραν και να κακομεταχειρισθή κάποιαν ιδικήν του κτήσιν. Εάν δε αντιθέτως το στράτευμα αυτό διαλυθή, τι θα πράξωμεν αν επιτεθή κατά της Χερσονήσου; «Μά τον θεόν, θα θέσωμεν υπό δίκην τον Διοπείθη». Και κατά τι θα βελτιωθή η κατάστασίς μας; «Αλλά θα στείλωμεν απ' εδώ βοήθειαν». Και αν οι άνεμοι μας εμποδίσουν; «Αλλ' όχι, μά τον θεόν, ο Φίλιππος δεν θα επιτεθή κατά της Χερσονήσου». [18] Και ποίος μας το εγγυάται; Άρα γε δεν βλέπετε, Αθηναίοι, δεν σκέπτεσθε ότι πλησιάζομεν την εποχήν κατά την οποίαν μερικοί άνθρωποι επιθυμούν να σας απομακρύνουν από τον Ελλήσποντον και να τον παραδώσουν εις τον Φίλιππον; Τι λοιπόν; Εάν επελθών εκ Θράκης αντί να βαδίση κατά της Χερσονήσου ή κατά του Βυζαντίου―διότι και τούτο πρέπει να έχετε υπ' όψιν― επέπιπτε κατά της Χαλκίδος και των Μεγάρων, όπως ακριβώς έκαμεν εσχάτως κατά του Ωρεού, τι θα ήτο προτιμότερον, να αμυνθώμεν κατ' αυτού ενταύθα και να αφήσωμεν τον πόλεμον να έλθη μέχρι και της Αττικής, ή να του δημιουργήσωμεν εκεί κάποιον περισπασμόν; Εγώ φρονώ ότι τούτο θα ήτο προτιμότερον.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου