ΔΗΜ 18.270–275
Ο αντιφατικός και κακόβουλος χαρακτήρας των κατηγοριών και της στάσης του Αισχίνη
Επιμένοντας στην ανασκευή των ισχυρισμών του Αισχίνη περί της κακής του τύχης (βλ. και ΔΗΜ 18.252–255), ο Δημοσθένης συνέκρινε τον βίο του με αυτόν του αντιπάλου του, αποδεικνύοντας ότι υπήρξε πάντα ευτυχέστερος από εκείνον, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις ευεργεσίες του προς τους συνανθρώπους του.
[270] Βούλομαι δὲ τῶν ἰδίων ἀπαλλαγεὶς ἔτι μικρὰ πρὸς ὑμᾶς
εἰπεῖν περὶ τῶν κοινῶν. εἰ μὲν γὰρ ἔχεις, Αἰσχίνη, τῶν
ὑπὸ τοῦτον τὸν ἥλιον εἰπεῖν ἀνθρώπων ὅστις ἀθῷος τῆς
Φιλίππου πρότερον καὶ νῦν τῆς Ἀλεξάνδρου δυναστείας
γέγονεν, ἢ τῶν Ἑλλήνων ἢ τῶν βαρβάρων, ἔστω, συγχωρῶ
τὴν ἐμὴν εἴτε τύχην εἴτε δυστυχίαν ὀνομάζειν βούλει πάν-
των αἰτίαν γεγενῆσθαι. [271] εἰ δὲ καὶ τῶν μηδεπώποτ’ ἰδόντων
ἐμὲ μηδὲ φωνὴν ἀκηκοότων ἐμοῦ πολλοὶ πολλὰ καὶ δεινὰ
πεπόνθασι, μὴ μόνον κατ’ ἄνδρα, ἀλλὰ καὶ πόλεις ὅλαι καὶ
ἔθνη, πόσῳ δικαιότερον καὶ ἀληθέστερον τὴν ἁπάντων, ὡς
ἔοικεν, ἀνθρώπων τύχην κοινὴν καὶ φοράν τινα πραγμάτων
χαλεπὴν καὶ οὐχ οἵαν ἔδει τούτων αἰτίαν ἡγεῖσθαι. [272] σὺ
τοίνυν ταῦτ’ ἀφεὶς ἐμὲ τὸν παρὰ τουτοισὶ πεπολιτευμένον
αἰτιᾷ, καὶ ταῦτ’ εἰδὼς ὅτι, καὶ εἰ μὴ τὸ ὅλον, μέρος γ’ ἐπι-
βάλλει τῆς βλασφημίας ἅπασι, καὶ μάλιστα σοί. εἰ μὲν
γὰρ ἐγὼ κατ’ ἐμαυτὸν αὐτοκράτωρ περὶ τῶν πραγμάτων
ἐβουλευόμην, ἦν ἂν τοῖς ἄλλοις ῥήτορσιν ὑμῖν ἔμ’ αἰτιᾶσθαι·
[273] εἰ δὲ παρῆτε μὲν ἐν ταῖς ἐκκλησίαις ἁπάσαις, ἀεὶ δ’ ἐν
κοινῷ τὸ συμφέρον ἡ πόλις προὐτίθει σκοπεῖν, πᾶσι δὲ ταῦτ’
ἐδόκει τότ’ ἄριστ’ εἶναι, καὶ μάλιστα σοί (οὐ γὰρ ἐπὶ εὐνοίᾳ
γ’ ἐμοὶ παρεχώρεις ἐλπίδων καὶ ζήλου καὶ τιμῶν, ἃ πάντα
προσῆν τοῖς τότε πραττομένοις ὑπ’ ἐμοῦ, ἀλλὰ τῆς ἀληθείας
ἡττώμενος δηλονότι καὶ τῷ μηδὲν ἔχειν εἰπεῖν βέλτιον), πῶς
οὐκ ἀδικεῖς καὶ δεινὰ ποιεῖς τούτοις νῦν ἐγκαλῶν ὧν τότ’
οὐκ εἶχες λέγειν βελτίω; [274] παρὰ μὲν τοίνυν τοῖς ἄλλοις ἔγωγ’
ὁρῶ πᾶσιν ἀνθρώποις διωρισμένα καὶ τεταγμένα πως τὰ
τοιαῦτα. ἀδικεῖ τις ἑκών· ὀργὴν καὶ τιμωρίαν κατὰ τούτου.
ἐξήμαρτέ τις ἄκων· συγγνώμην ἀντὶ τῆς τιμωρίας τούτῳ.
οὔτ’ ἀδικῶν τις οὔτ’ ἐξαμαρτάνων εἰς τὰ πᾶσι δοκοῦντα
συμφέρειν ἑαυτὸν δοὺς οὐ κατώρθωσεν μεθ’ ἁπάντων· οὐκ
ὀνειδίζειν οὐδὲ λοιδορεῖσθαι τῷ τοιούτῳ δίκαιον, ἀλλὰ συνά-
χθεσθαι. [275] φανήσεται ταῦτα πάνθ’ οὕτως οὐ μόνον ἐν τοῖς
νόμοις, ἀλλὰ καὶ ἡ φύσις αὐτὴ τοῖς ἀγράφοις νομίμοις καὶ
τοῖς ἀνθρωπίνοις ἤθεσιν διώρικεν. Αἰσχίνης τοίνυν τοσοῦ-
τον ὑπερβέβληκεν ἅπαντας ἀνθρώπους ὠμότητι καὶ συκο-
φαντίᾳ, ὥστε καὶ ὧν αὐτὸς ὡς ἀτυχημάτων ἐμέμνητο, καὶ
ταῦτ’ ἐμοῦ κατηγορεῖ.
***
[270] Επιθυμώ δε, αφίνων τα προσωπικά μου, να σας είπω ολίγα ακόμη περί των δημοσίων πραγμάτων. Λοιπόν, εάν μεν ημπορής, Αισχίνη, να αποδείξης, ότι κάποιος εκ των υπό τούτον τον ήλιον ανθρώπων, έστω Έλλην ή βάρβαρος, έμεινεν αβλαβής, πρότερον από την εξουσίαν του Φιλίππου, και τώρα του Αλεξάνδρου, συμφωνώ μαζί σου, ότι αιτία όλων υπήρξεν η δική μου, είτε τύχην είτε ατυχίαν, θέλεις να την ονομάσης.
[271] Εάν όμως πολλοί από εκείνους που ποτέ έως τώρα, δεν με είδον, ούτε ήκουσαν την φωνήν μου, πολλά και φοβερά έχουν πάθει, όχι μόνον τα άτομα αλλά και πόλεις ολόκληροι, και έθνη, πόσον δικαιότερον και αληθέστερον όλων είναι, ως φαίνεται, να νομίζη κανείς, ότι αιτία τούτων είναι, η κοινή τύχη των ανθρώπων, και κάποια δυσμενής εξέλιξις των πραγμάτων, και τοιαύτη, οποία δεν έπρεπε; [272] Συ λοιπόν, λησμονήσας αυτά, αιτιάσαι εμέ τον πολιτευθέντα εν μέσω αυτών εδώ, αν και ταύτα γνωρίζεις, ότι και αν μη το όλον, μέρος τουλάχιστον των κακολογιών, επιπίπτει εις όλους, και προ πάντων εις σε.
Διότι, εάν μεν εγώ απεφάσιζον περί των πραγμάτων ως μόνος άρχων, θα ήτο δυνατόν, οι άλλοι ρήτορες να με αιτιάσθε. [273] Εάν όμως παρευρίσκεσθε μεν εις όλας τας συνελεύσεις του λαού, η δε πόλις πάντοτε επρότεινε να εξετάζεται από κοινού το συμφέρον της, εις όλους δε τότε εφαίνοντο αυτά άριστα, και προ παντός εις σε, (διότι όχι βέβαια από συμπάθειαν προς εμέ, μου παραχώρεις ελπίδας, δόξαν και τιμάς, αι οποίαι όλαι ήρμοζον εις τας τότε πράξεις μου, αλλά διότι προφανώς, ενικάσο υπό της αληθείας, και διότι δεν είχες να προτείνης τίποτε καλλίτερον), πώς δεν αδικείς, και δεν πράττεις φοβερά, όταν τώρα κατηγορείς ταύτα, καλλίτερα των οποίων δεν ηδύνασο τότε να προτείνης;
[274] Βλέπω προσέτι εγώ τουλάχιστον, ότι τα τοιαύτα έχουν περίπου ούτω ρυθμισθή, και κανονισθή, μεταξύ όλων των άλλων ανθρώπων. Αδικεί τις εκουσίως, οργή και τιμωρία, σφάλλει τις άκων, συγγνώμη εις τούτον αντί τιμωρίας. Κάποιος χωρίς να αδική, χωρίς να σφάλλεται, αφού αφιέρωσε τον εαυτόν του εις εξυπηρέτησιν των παρ'όλων θεωρουμένων ως συμφερόντων, απέτυχεν με όλους μαζί· τον τοιούτον δεν είναι δίκαιον, ούτε να τον ονειδίζη, ούτε να τον υβρίζη αλλά να λυπήται μαζί του.
[275] Όλα αυτά θα φανούν ούτως, όχι μόνον μέσα εις τους γραπτούς νόμους, αλλά και αυτή αύτη η φύσις διά των αγράφων νόμων και των εθίμων των ανθρώπων, καθώρισεν. Ο Αισχίνης λοιπόν, τοσούτον υπερέβαλλεν όλους, κατά την αναισχυντίαν και την συκοφαντίαν, ώστε και εκείνα ακόμη, τα οποία ο ίδιος εμνημόνευσεν ως ατυχήματα, και αυτά τα αποδίδει εις εμέ.
[270] Επιθυμώ δε, αφίνων τα προσωπικά μου, να σας είπω ολίγα ακόμη περί των δημοσίων πραγμάτων. Λοιπόν, εάν μεν ημπορής, Αισχίνη, να αποδείξης, ότι κάποιος εκ των υπό τούτον τον ήλιον ανθρώπων, έστω Έλλην ή βάρβαρος, έμεινεν αβλαβής, πρότερον από την εξουσίαν του Φιλίππου, και τώρα του Αλεξάνδρου, συμφωνώ μαζί σου, ότι αιτία όλων υπήρξεν η δική μου, είτε τύχην είτε ατυχίαν, θέλεις να την ονομάσης.
[271] Εάν όμως πολλοί από εκείνους που ποτέ έως τώρα, δεν με είδον, ούτε ήκουσαν την φωνήν μου, πολλά και φοβερά έχουν πάθει, όχι μόνον τα άτομα αλλά και πόλεις ολόκληροι, και έθνη, πόσον δικαιότερον και αληθέστερον όλων είναι, ως φαίνεται, να νομίζη κανείς, ότι αιτία τούτων είναι, η κοινή τύχη των ανθρώπων, και κάποια δυσμενής εξέλιξις των πραγμάτων, και τοιαύτη, οποία δεν έπρεπε; [272] Συ λοιπόν, λησμονήσας αυτά, αιτιάσαι εμέ τον πολιτευθέντα εν μέσω αυτών εδώ, αν και ταύτα γνωρίζεις, ότι και αν μη το όλον, μέρος τουλάχιστον των κακολογιών, επιπίπτει εις όλους, και προ πάντων εις σε.
Διότι, εάν μεν εγώ απεφάσιζον περί των πραγμάτων ως μόνος άρχων, θα ήτο δυνατόν, οι άλλοι ρήτορες να με αιτιάσθε. [273] Εάν όμως παρευρίσκεσθε μεν εις όλας τας συνελεύσεις του λαού, η δε πόλις πάντοτε επρότεινε να εξετάζεται από κοινού το συμφέρον της, εις όλους δε τότε εφαίνοντο αυτά άριστα, και προ παντός εις σε, (διότι όχι βέβαια από συμπάθειαν προς εμέ, μου παραχώρεις ελπίδας, δόξαν και τιμάς, αι οποίαι όλαι ήρμοζον εις τας τότε πράξεις μου, αλλά διότι προφανώς, ενικάσο υπό της αληθείας, και διότι δεν είχες να προτείνης τίποτε καλλίτερον), πώς δεν αδικείς, και δεν πράττεις φοβερά, όταν τώρα κατηγορείς ταύτα, καλλίτερα των οποίων δεν ηδύνασο τότε να προτείνης;
[274] Βλέπω προσέτι εγώ τουλάχιστον, ότι τα τοιαύτα έχουν περίπου ούτω ρυθμισθή, και κανονισθή, μεταξύ όλων των άλλων ανθρώπων. Αδικεί τις εκουσίως, οργή και τιμωρία, σφάλλει τις άκων, συγγνώμη εις τούτον αντί τιμωρίας. Κάποιος χωρίς να αδική, χωρίς να σφάλλεται, αφού αφιέρωσε τον εαυτόν του εις εξυπηρέτησιν των παρ'όλων θεωρουμένων ως συμφερόντων, απέτυχεν με όλους μαζί· τον τοιούτον δεν είναι δίκαιον, ούτε να τον ονειδίζη, ούτε να τον υβρίζη αλλά να λυπήται μαζί του.
[275] Όλα αυτά θα φανούν ούτως, όχι μόνον μέσα εις τους γραπτούς νόμους, αλλά και αυτή αύτη η φύσις διά των αγράφων νόμων και των εθίμων των ανθρώπων, καθώρισεν. Ο Αισχίνης λοιπόν, τοσούτον υπερέβαλλεν όλους, κατά την αναισχυντίαν και την συκοφαντίαν, ώστε και εκείνα ακόμη, τα οποία ο ίδιος εμνημόνευσεν ως ατυχήματα, και αυτά τα αποδίδει εις εμέ.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου