ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Τραχίνιαι (1-35)

ΔΗΙΑΝΕΙΡΑ

Λόγος μὲν ἔστ᾽ ἀρχαῖος ἀνθρώπων φανεὶς
ὡς οὐκ ἂν αἰῶν᾽ ἐκμάθοις βροτῶν, πρὶν ἂν
θάνῃ τις, οὔτ᾽ εἰ χρηστὸς οὔτ᾽ εἴ τῳ κακός·
ἐγὼ δὲ τὸν ἐμόν, καὶ πρὶν εἰς Ἅιδου μολεῖν,
5 ἔξοιδ᾽ ἔχουσα δυστυχῆ τε καὶ βαρύν,
ἥτις πατρὸς μὲν ἐν δόμοισιν Οἰνέως
ναίουσ᾽ ἔτ᾽ ἐν Πλευρῶνι νυμφείων ὄκνον
ἄλγιστον ἔσχον, εἴ τις Αἰτωλὶς γυνή.
μνηστὴρ γὰρ ἦν μοι ποταμός, Ἀχελῷον λέγω,
10 ὅς μ᾽ ἐν τρισὶν μορφαῖσιν ἐξῄτει πατρός,
φοιτῶν ἐναργὴς ταῦρος, ἄλλοτ᾽ αἰόλος
δράκων ἑλικτός, ἄλλοτ᾽ ἀνδρείῳ κύτει
βούπρῳρος· ἐκ δὲ δασκίου γενειάδος
κρουνοὶ διερραίνοντο κρηναίου ποτοῦ.
15 τοιόνδ᾽ ἐγὼ μνηστῆρα προσδεδεγμένη
δύστηνος ἀεὶ κατθανεῖν ἐπηυχόμην,
πρὶν τῆσδε κοίτης ἐμπελασθῆναί ποτε.
χρόνῳ δ᾽ ἐν ὑστέρῳ μέν, ἀσμένῃ δέ μοι,
ὁ κλεινὸς ἦλθε Ζηνὸς Ἀλκμήνης τε παῖς·
20 ὃς εἰς ἀγῶνα τῷδε συμπεσὼν μάχης
ἐκλύεταί με. καὶ τρόπον μὲν ἂν πόνων
οὐκ ἂν διείποιμ᾽· οὐ γὰρ οἶδ᾽. ἀλλ᾽ ὅστις ἦν
θακῶν ἀταρβὴς τῆς θέας, ὅδ᾽ ἂν λέγοι.
ἐγὼ γὰρ ἥμην ἐκπεπληγμένη φόβῳ
25 μή μοι τὸ κάλλος ἄλγος ἐξεύροι ποτέ.
τέλος δ᾽ ἔθηκε Ζεὺς ἀγώνιος καλῶς,
εἰ δὴ καλῶς. λέχος γὰρ Ἡρακλεῖ κριτὸν
ξυστᾶσ᾽ ἀεί τιν᾽ ἐκ φόβου φόβον τρέφω,
κείνου προκηραίνουσα. νὺξ γὰρ εἰσάγει
30 καὶ νὺξ ἀπωθεῖ διαδεδεγμένη πόνον.
κἀφύσαμεν δὴ παῖδας, οὓς κεῖνός ποτε,
γῄτης ὅπως ἄρουραν ἔκτοπον λαβών,
σπείρων μόνον προσεῖδε κἀξαμῶν ἅπαξ·
τοιοῦτος αἰὼν ἐς δόμους τε κἀκ δόμων
35 ἀεὶ τὸν ἄνδρ᾽ ἔπεμπε λατρεύοντά τῳ.

***

ΔΗΙΑΝΕΙΡΑ
Είν᾽ ένας λόγος που γυρνά στον κόσμο
απ᾽ τα παλιά τα χρόνια: πως δεν είναι
να ξέρεις για κανένα, πριν πεθάνει,
αν τού ήταν ή καλή ή κακή η ζωή του.
Μα τη δική μου εγώ, και πριν ακόμα
στον Άδη κατεβώ, καλά την ξέρω,
πως μού είναι μόνο δυστυχία και βάρος.
Γιατί σα ζούσα ακόμα στα παλάτια
του πατέρα μου Οινέα στην Πλευρώνα,
δοκίμασα εξαιτίας της παντρειάς μου
τέτοια φριχτή αγωνία, καθώς άλλη
καμιά γυναίκα από την Αιτωλία.
Γιατ᾽ έναν ποταμό μνηστήρα μου είχα,
τον Αχελώο, που σε τρεις μορφές
10ήρθε και με ζητούσε απ᾽ το γονιό μου·
τη μια ταύρος πραγματικός, την άλλη
σα στριφτοπαρδαλό γιγάντιο φίδι,
και ξανά πάλι με το σώμα ανθρώπου
και βοδιού κεφαλή κι απ᾽ τη δασιά του
γενειάδα όλο νερά κυλούσαν βρύσες.
Τέτοιος μνηστήρας να με περιμένει,
παρακαλούσα η άθλια να πεθάνω
πριν το κρεβάτι αυτό να πλησιάσω·
ώσπου στερνά και με πολλή χαρά μου
ήρθ᾽ ο τρανός του Δία και της Αλκμήνης
20ο γιος, και μπαίνοντας σε αγώνα μάχης
με κείνον, με λευτέρωσε· με ποιό όμως
τρόπο γένηκε ο μόχτος, δε θα μπόρεια
να διηγηθώ, γιατ᾽ ούδε και το ξέρω·
μόν᾽ όποιος θα καθότουν μπρος, να βλέπει
ατρόμαχτος τη μάχη, θα μπορούσε·
μα εγώ ᾽μουν απ᾽ το φόβο αλαλιασμένη
μήπως κακό μου φέρει η ομορφιά μου.
Μα έδωκε ο Δίας ο αγώνιος και πήραν
καλό τέλος τα πράματα — αν μπορούμε
να το πούμε καλό· γιατί από τότε
που διαλεγμένη δόθηκα γυναίκα
στον Ηρακλή, πάντα από κάποιο φόβο
σ᾽ έν᾽ άλλο φόβο πέφτω, ανησυχώντας
όλο για κείνον, γιατί νύχτα μπάζει
30και νύχτα διώχνει απανωτές τις έγνοιες.
Βέβαια, παιδιά αποχτήσαμε, μα εκείνος
αριά και κάπου τα ᾽δε, σα γεωργός
που έχοντας ένα μακρινό χωράφι
το βλέπει μόνο όταν το σπέρνει κι όταν
θα πάει και μια φορά να το θερίσει.