Μοναξιά: αδυναμία των σχέσεων

Ο κόσμος μας συρρικνώνεται. Οι πλατφόρμες των κοινωνικών μέσων μάς επιτρέπουν να επικοινωνούμε με δεκάδες αν όχι με εκατοντάδες φίλους ταυτόχρονα, οι ιστοσελίδες γνωριμιών μάς προσφέρουν αφθονία πιθανών συντρόφων, που μπορούμε να αναζητήσουμε από την άνεση του σπιτιού μας, και το απλό πάτημα ενός πλήκτρου μάς επιτρέπει να δημιουργούμε νέες σχέσεις με ξένους από όλο τον πλανήτη που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα και πάθη μ’ εμάς.

Ωστόσο, παρότι αυτή η εποχή είναι η εποχή της παγκόσμιας ανθρώπινης σύνδεσης, περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ υποφέρουν από μεγάλη μοναξιά.

Φυσικά, δεν νιώθουν μοναξιά όλοι όσοι μένουν μόνοι και πολλοί που ζουν με άλλους νιώθουν μοναξιά. Πολλοί νιώθουμε μοναξιά παρότι μένουμε μαζί με έναν σύντροφο ή έχουμε σχέση με κάποιον. Στην πραγματικότητα, η συγκατοίκηση με κάποιον με τον οποίο έχουμε σωματική εγγύτητα αλλά έχουμε ελάχιστα άλλα κοινά συχνά εντείνει την τεράστια συναισθηματική απόσταση και τη βαθιά αποσύνδεση που νιώθουμε, οδηγώντας σε έντονα αισθήματα απομόνωσης.

Αυτό που καθορίζει τη μοναξιά μας δεν είναι η ποσότητα των σχέσεών μας αλλά η ποιότητά τους, το εύρος στο οποίο αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας ως κοινωνικά ή συναισθηματικά αποκομμένο.

Πράγματι, πολλοί έχουμε ατζέντες γεμάτες τυχαίες γνωριμίες κι ωστόσο υποφέρουμε από έλλειψη ουσιαστικών σχέσεων. Κάποιοι έχουμε ένα μεγάλο δίκτυο καλών φίλων, αλλά μας λείπει ένας σύντροφος. Μπορεί να περνάμε όλη μέρα με αμέτρητους συναδέλφους, αλλά να νιώθουμε αποκομμένοι και απομονωμένοι από όλους. Μπορεί να είμαστε ευλογημένοι με ισχυρές οικογενειακές σχέσεις, αλλά να μας χωρίζει μεγάλη γεωγραφική απόσταση από αυτούς που μας αγαπούν. Όσοι είναι τυχεροί να γεράσουν έχοντας υγεία και ικανότητες μπορεί να βιώσουν μοναξιά επειδή χάνουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα από ασθένειες.

Οι ουσιαστικές σχέσεις είναι απαραίτητες για μια ευτυχισμένη και ολοκληρωμένη ζωή, αλλά η χρόνια μοναξιά μπορεί να μας βλάψει με πολύ πιο σοβαρούς τρόπους από τον περιορισμό της βασικής ευτυχίας. Εκτός από τον συναισθηματικό πόνο και τη νοσταλγία που προκαλεί, η μοναξιά σχετίζεται επίσης με την κλινική κατάθλιψη, τις αυτοκτονικές τάσεις και συμπεριφορές, την εχθρότητα και τις διαταραχές ύπνου.

Το πιο σημαντικό, η μοναξιά έχει ανησυχητικά αποτελέσματα στη γενική μας υγεία. Αλλάζει τη λειτουργία των καρδιαγγειακών συστημάτων (οδηγώντας σε υπέρταση, αυξημένο δείκτη μάζας σώματος και υψηλή χοληστερίνη), των ενδοκρινικών συστημάτων (αυξάνοντας τις ορμόνες του στρες), ακόμη και του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η μοναξιά προκαλεί επίσης μείωση των διανοητικών ικανοτήτων, καθώς και λήψη κακών αποφάσεων, μείωση της προσοχής και της συγκέντρωσης, μειωμένη κρίση και πιο γρήγορη εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ.

Όσο σοκαριστικό και αν είναι, η μοναξιά αποτελεί παράγοντα επικινδυνότητας για τη μακροχρόνια υγεία, γιατί κυριολεκτικά μας στερεί χρόνια από το προσδόκιμο ζωής. Ως αποτέλεσμα το συναίσθημα της μοναξιάς σπάνια πυροδοτεί μια αίσθηση επείγουσας κατάστασης και σπάνια δίνουμε προτεραιότητα να βγούμε από αυτό και να θεραπεύσουμε τα ψυχολογικά μας τραύματα.