ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (1.21.1-1.22.3)

[1.21.1] Οὐ πολλαῖς δὲ ἡμέραις ὕστερον δύο τῶν Μακεδόνων ὁπλῖται ἐκ τῆς [ὕστερον] Περδίκκου τάξεως ξυσκηνοῦντές τε καὶ ἅμα ξυμπίνοντες αὑτόν τε καὶ τὰ αὑτοῦ ἑκάτερος ἐπὶ μέγα τῷ λόγῳ ἦγεν. ἔνθα δὴ φιλοτιμία τε ἐσπίπτει αὐτοῖς, καί τι καὶ ὁ οἶνος ὑπεθέρμαινεν, ὥστε ὁπλισάμενοι αὐτοὶ ἐπὶ σφῶν προσβάλλουσι τῷ τείχει κατὰ τὴν ἄκραν τὴν πρὸς Μύλασα μάλιστα τετραμμένην, ὡς ἐπίδειξιν τῆς σφῶν ῥώμης μᾶλλόν τι ἢ πρὸς πολεμίους μετὰ κινδύνου τὸν ἀγῶνα ποιησόμενοι. [1.21.2] καὶ τούτους κατιδόντες τινὲς τῶν ἐκ τῆς πόλεως δύο τε ὄντας καὶ οὐ ξὺν λογισμῷ προσφερομένους τῷ τείχει ἐπεκθέουσιν. οἱ δὲ τοὺς μὲν ἐγγὺς πελάσαντας ἀπέκτειναν, πρὸς δὲ τοὺς ἀφεστηκότας ἠκροβολίζοντο, πλεονεκτούμενοι τῷ τε πλήθει καὶ τοῦ χωρίου τῇ χαλεπότητι, ὅτι ἐξ ὑπερδεξίου τοῖς πολεμίοις ἡ ἐπιδρομή τε καὶ ὁ ἀκροβολισμὸς ἐγίνετο. [1.21.3] καὶ ἐν τούτῳ ἀντεκθέουσί τινες καὶ ἄλλοι τῶν τοῦ Περδίκκου στρατιωτῶν, καὶ ἀπὸ τῆς Ἁλικαρνασσοῦ ἄλλοι καὶ ξυμπίπτει μάχη καρτερὰ πρὸς τῷ τείχει· καὶ κατακλείονται αὖθις πρὸς τῶν Μακεδόνων εἴσω τῶν πυλῶν οἱ ἐπεκδραμόντες. παρ᾽ ὀλίγον δὲ ἦλθε καὶ ἁλῶναι ἡ πόλις. [1.21.4] τά τε γὰρ τείχη ἐν τῷ τότε οὐκ ἐν ἀκριβεῖ φυλακῇ ἦν καὶ δύο πύργοι καὶ μεσοπύργιον ἐς ἔδαφος καταπεπτωκότα οὐ χαλεπὴν ἂν τῷ στρατεύματι, εἰ ἅπαν προσήψατο τοῦ ἔργου, τὴν ἐς τὸ τεῖχος πάροδον παρέσχε, καὶ ὁ τρίτος πύργος κατασεσεισμένος οὐδὲ οὗτος χαλεπῶς ἂν ἠρίφθη ὑπορυσσόμενος· ἀλλὰ ἔφθησαν γὰρ ἀντὶ τοῦ πεπτωκότος τείχους ἔσωθεν πλίνθινον μηνοειδὲς ἀντοικοδομησάμενοι οὐ χαλεπῶς ὑπὸ πολυχειρίας.

[1.21.5] Καὶ τούτῳ ἐπῆγε τῇ ὑστεραίᾳ τὰς μηχανὰς Ἀλέξανδρος· καὶ ἐκδρομὴ αὖθις γίγνεται τῶν ἐκ τῆς πόλεως ἐπὶ τῷ ἐμπρῆσαι τὰς μηχανάς. καὶ μέρος μέν τι τῶν πλησίον τοῦ τείχους γέρρων καὶ ἑνὸς τῶν πύργων τῶν ξυλίνων κατεκαύθη, τὰ δὲ ἄλλα διεφύλαξαν οἱ περὶ Φιλώταν τε καὶ Ἑλλάνικον, οἷς ἡ φυλακὴ αὐτῶν ἐπετέτραπτο· ὡς δὲ καὶ Ἀλέξανδρος ἐπεφάνη ἐν τῇ ἐκδρομῇ, τάς τε δᾷδας, ὅσας ἔχοντες ἐκβεβοηθήκεσαν, ἀφέντες καὶ τὰ ὅπλα οἱ πολλοὶ αὐτῶν ῥίψαντες εἴσω τοῦ τείχους ἔφευγον. [1.21.6] καίτοι τά γε πρῶτα τῇ φύσει τε τοῦ χωρίου, ὑπερδεξίου ὄντος, ἐπεκράτουν καὶ οὐ κατὰ μέτωπον μόνον ἠκροβολίζοντο ἐς τοὺς προμαχομένους τῶν μηχανῶν, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν πύργων, οἳ δὴ ἑκατέρωθεν τοῦ ἐρηριμμένου τείχους αὐτοὶ ὑπολελειμμένοι ἐκ πλαγίου τε καὶ μόνον οὐ κατὰ νώτου παρεῖχον ἀκροβολίζεσθαι ἐς τοὺς τῷ ἀντῳκοδομημένῳ τείχει προσάγοντας.
[1.22.1] Οὐ πολλαῖς δὲ ὕστερον ἡμέραις ἐπάγοντος αὖθις Ἀλεξάνδρου τὰς μηχανὰς τῷ πλινθίνῳ τῷ ἐντὸς τείχει καὶ αὐτοῦ ἐφεστηκότος τῷ ἔργῳ, ἐκδρομὴ γίνεται πανδημεὶ ἐκ τῆς πόλεως, τῶν μὲν κατὰ τὸ ἐρηριμμένον τεῖχος, ᾗ αὐτὸς Ἀλέξανδρος ἐπετέτακτο, τῶν δὲ κατὰ τὸ Τρίπυλον, ᾗ οὐδὲ πάνυ τι προσδεχομένοις τοῖς Μακεδόσιν ἦν. [1.22.2] καὶ οἱ μὲν δᾷδάς τε ταῖς μηχαναῖς ἐνέβαλλον καὶ ὅσα ἄλλα ἐς τὸ ἐξάψαι τε φλόγα καὶ ἐπὶ μέγα προκαλέσασθαι, τῶν δὲ ἀμφ᾽ Ἀλέξανδρον αὐτῶν τε ἐμβαλλόντων ἐς αὐτοὺς ἐρρωμένως καὶ ταῖς μηχαναῖς ἀπὸ τῶν πύργων λίθων τε μεγάλων ἀφιεμένων καὶ βελῶν ἐξακοντιζομένων οὐ χαλεπῶς ἀπεστράφησάν τε καὶ ἔφυγον ἐς τὴν πόλιν. [1.22.3] καὶ φόνος ταύτῃ οὐκ ὀλίγος ἐγένετο, ὅσῳ πλείονές τε καὶ ξὺν μείζονι τῇ τόλμῃ ἐξέδραμον. οἱ μὲν γὰρ εἰς χεῖρας ἐλθόντες τοῖς Μακεδόσιν ἀπέθανον, οἱ δὲ ἀμφὶ τῷ τείχει τῷ καταπεπτωκότι, στενοτέρας τε ἢ κατὰ τὸ πλῆθος αὐτῶν τῆς παρόδου οὔσης καὶ τῶν κατερηριμμένων τοῦ τείχους χαλεπὴν τὴν ὑπέρβασιν αὐτοῖς παρεχόντων.

***

[1.21.1] Ύστερα από λίγες μέρες δυο Μακεδόνες οπλίτες από το τάγμα του Περδίκκα, που έμεναν στην ίδια σκηνή και έπιναν μαζί κρασί, άρχισαν να καυχώνται ο καθένας για τον εαυτό του και για τα κατορθώματά του. Ενώ λοιπόν είχε ξεσπάσει φιλονικία ανάμεσά τους, που την υποδαύλιζε κάπως και το κρασί, αρπάζουν ξαφνικά με δική τους πρωτοβουλία τα όπλα τους και επιχειρούν επίθεση κατά τους τείχους από την πλευρά του υψώματος που είναι στραμμένο κυρίως προς τα Μύλασα, για να επιδείξουν μάλλον την παλληκαριά τους παρά να διακινδυνεύσουν πολεμώντας με τον εχθρό. [1.21.2] Όταν όμως μερικοί Αλικαρνασσείς παρατήρησαν από την πόλη ότι αυτοί ήταν μονάχα δύο και ότι πλησίαζαν απερίσκεπτα τα τείχη, έτρεξαν έξω εναντίον τους. Αυτοί όμως σκότωσαν όσους τους πλησίασαν κοντά και άρχισαν να ρίχνουν βέλη εναντίον εκείνων που βρίσκονταν μακριά τους, μολονότι μειονεκτούσαν και σε αριθμό και στην ακαταλληλότητα της θέσεως, γιατί οι εχθροί επιχειρούσαν έφοδο και έριχναν τα βέλη τους από ψηλά. [1.21.3] Στο μεταξύ έτρεξαν και άλλοι από τους στρατιώτες του Περδίκκα και άλλοι πάλι από την Αλικαρνασσό· έτσι έγινε άγρια μάχη κοντά στο τείχος· και ξανακλείστηκαν πάλι από τους Μακεδόνες μέσα στις πύλες αυτοί που επιχείρησαν την έξοδο. Παρά λίγο μάλιστα να κυριευτεί η πόλη, [1.21.4] επειδή τα τείχη στην περίσταση αυτή δεν φρουρούνταν αυστηρά και συγχρόνως είχαν καταπέσει στο έδαφος δύο πύργοι καθώς και το μεταξύ τους μέρος του τείχους· αν λοιπόν έπαιρναν μέρος στη σύγκρουση όλοι οι στρατιώτες του Αλεξάνδρου, θα τους ήταν εύκολο να περάσουν μέσα στο τείχος. Άλλωστε και ο τρίτος πύργος είχε τρανταχτεί και δεν θα ήταν δύσκολο να γκρεμιστεί και αυτός, αν οι Μακεδόνες τον έσκαβαν από κάτω· πρόλαβαν όμως οι πολιορκούμενοι και στη θέση του τείχους που είχε πέσει έχτισαν άλλο από μέσα με πλίνθους σε σχήμα ημισελήνου, χωρίς δυσκολία, χάρη στα πολλά εργατικά χέρια.
[1.21.5] Την άλλη μέρα οδήγησε ο Αλέξανδρος τις πολιορκητικές του μηχανές και εναντίον αυτού του τείχους. Όσοι ήταν στην πόλη επιχείρησαν πάλι έξοδο, με σκοπό να κάψουν τις μηχανές. Και έκαψαν πράγματι ένα μέρος των προστατευτικών προπετασμάτων που βρίσκονταν κοντά στο τείχος καθώς και τμήμα ενός ξύλινου πύργου· τα υπόλοιπα όμως διασώθηκαν από τους άνδρες του Φιλώτα και του Ελλάνικου, στους οποίους είχε ανατεθεί η φρούρησή τους. Μόλις όμως εμφανίστηκε ο Αλέξανδρος κατά την ώρα της εξόδου, οι πολιορκούμενοι πέταξαν κάτω τα δαδιά που κρατούσαν στα χέρια τους κατά την έξοδο —οι περισσότεροι μάλιστα από αυτούς και τα όπλα τους— και κατέφυγαν στα τείχη. [1.21.6] Και όμως στην αρχή βρίσκονταν σε πλεονεκτική θέση από τη φύση του μέρους που κατείχαν, γιατί ήταν ψηλά. Είχαν ακόμη τη δυνατότητα να ρίχνουν βλήματα εναντίον των υπερασπιστών των μηχανημάτων όχι μόνο κατά μέτωπο, αλλά και από τους πύργους που είχαν μείνει όρθιοι στις δυο πλευρές του γκρεμισμένου τείχους· έτσι μπορούσαν να ρίχνουν βλήματα και από τα πλάγια και παραλίγο και από τα νώτα εναντίον εκείνων που πλησίαζαν στο χτισμένο αντιτείχισμα.
[1.22.1] Λίγες μέρες αργότερα, ενώ ο Αλέξανδρος οδηγούσε τις πολιορκητικές μηχανές του εναντίον του εσωτερικού πλίνθινου τείχους και επιστατούσε μάλιστα ο ίδιος στην επιχείρηση, γίνεται γενική έξοδος από την πόλη· άλλοι από αυτούς επιτέθηκαν από τη μεριά του γκρεμισμένου τείχους, όπου είχε τοποθετηθεί και ο ίδιος ο Αλέξανδρος, και άλλοι από το Τρίπυλο, όπου καθόλου δεν τους περίμεναν οι Μακεδόνες. [1.22.2] Οι πολιορκούμενοι πετούσαν αναμμένα δαδιά στα μηχανήματα των Μακεδόνων, καθώς και άλλα υλικά από εκείνα που ανάβουν τη φλόγα και την μεταδίδουν σε μεγάλη έκταση· επειδή όμως οι στρατιώτες του Αλεξάνδρου επιχείρησαν αντεπίθεση εναντίον τους με σφοδρότητα και τους εκσφενδόνιζαν μεγάλες πέτρες με τις μηχανές τους από τους πύργους ρίχνοντάς τους συγχρόνως και βέλη, τους έτρεψαν με ευκολία σε φυγή και τους υποχρέωσαν να καταφύγουν στην πόλη. [1.22.3] Μεγάλη σφαγή έγινε στο σημείο αυτό, επειδή και περισσότεροι πήραν μέρος στην έξοδο και μεγαλύτερη τόλμη επέδειξαν. Άλλοι από αυτούς σκοτώθηκαν στη σύγκρουση με τους Μακεδόνες και άλλοι γύρω από το γκρεμισμένο τείχος, επειδή το πέρασμα ήταν πολύ στενό για ένα τόσο μεγάλο πλήθος· και τα σωριασμένα ερείπια του τείχους έκαναν ακόμη πιο δύσκολη τη διάβασή τους.